HISTORIA WSI

Wieś gminna leżąca w gminie Brzeźnica powiatu żagańskiego o średniowiecznym rodowodzie, po raz pierwszy wymieniona w roku 1217, kiedy była własnością zakonu augustianów z Nowogrodu Bobrzańskiego. Przez wieki podzielona na Brzeźnicę Dolną i Górną, scalona w latach 30-tych XX wieku w jedną wieś.

BRZEŹNICA DOLNA

W tej części wsi 4 działy własności.

I- Najstarsza część wsi. Od 1217 należała do augustianów z Nowogrodu Bobrzańskiego, od 1220 do augustianów z Żagania. Dobra były w ich posiadaniu do 1810 roku, do sekularyzacji zakonu. Po 1810 roku majątek przejęty przez miasto Żagań, od 1817 roku w rękach rodziny von Dobschütz. Od 1830 roku ponownie przejęte przez miasto Żagań.

II- Od 1626 roku w posiadaniu rodu von Petzold, ale już od 1616  część gruntów w posiadaniu augustianów z Żagania. W 1620 roku dobra w rękach Magnusa von Rottenbach(nobilitowany w 1636), od 1667 przejęte przez augustianów z Żagania a majątek połączony z majątkiem I-szym.

III- do 1575 roku własność rodziny Fechner, od 1575 w posiadaniu rodu von Zetzewitz-Zӧbeltiz. W 1579 majątek w rękach rodziny von Ziegelheim, od 1596 ponownie własność rodziny Fechner. Od 1621 roku dobra własnością Magnusa von Rottenbach, od 1667 roku są własnością augustianów żagańskich i połączone z majątkiem I-szym.

IV- w 1619-22 dobra są własnością rodziny Egckart. Dość częste zmiany właścicieli: Drescher-1660, Grünig-1674, augustianie żagańscy– 1674, Heinrich– 1691.

BRZEŹNICA GÓRNA

Składała się z III części.

I- należała od 1256 do 1810 roku do augustianów żagańskich. Od 1817 w posiadaniu rodziny von Dobschütz, 0d 1830 do 1940 roku własność miasta Żagań.

II- w 1601 roku własność Żagania, następnie augustianów żagańskich i włączona do majątku I-go.

III- w latach 1566-1867 własność rodziny von Petzold, później w rękach pani Faulhaber, z domu von Petzold, od 1875 w posiadaniu Andre von Axleben, w 1880 roku własność wdowy po Andre, od 1896 w rękach rodziny Mӧbius, od 1901 do końca 1945 własność rodziny Günther

We wsi w sąsiedztwie kościoła dwory: pierwszy dwór z drugiej połowy XIX wieku, założony na planie prostokąta, murowany, piętrowy. Po drugiej stronie stoi barkowa plebania- wcześniej był to dwór należący do augustianów.

Wieś położona w gminie Strzelce Krajeńskiego powiatu strzelecko-drezdeneckiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1333 roku jako własność rodu von Sack. W 1354 roku wieś należała do Betekina von der Osten. W 1571 roku Bronowice należały do rodu von Sanitz. W 1618 roku majątek przejęty przez radcę kamery królewskiej Berger`a i Radę miasta Strzelce. W 1689 roku dobra ponownie w rękach rodu von Sanitz. W 1792 roku Karl Wilhelm von Sanitz sprzedaje majątek Friedrichowi von Braunschweig, który po 5 latach odsprzedaje dobra kapitanowi Ernstowi Georgowi von Oertzen. W następnych latach dość częste zmiany właścicieli. Kolejnym był starosta Heinrich Wilhelm von Pape. W 1803 roku majątek w posiadaniu Christiana Lehmann`a. W 1824 roku sprzedaje majątek rodzinie von Schroeder, która wykazana została w spisie w 1857 roku. W 1879 roku majątek o areale 622ha był w rękach wdowy von Schroeder. W 1896 roku majątek o areale 640ha należał do von Schrӧdera z Boguszyn koło Pełczyc. Administratorem był porucznik von Schrӧder.  1914 roku majątek o powierzchni 764ha należał do porucznika Hansa von Schroeder, który został wymieniony jako kapitan w stanie spoczynku w 1929r(764ha). Część podaje, że kolejnym właścicielem był Franz Fleischer, później jego syn Kurt Fleischer.

ZAŁOŻENIE DWORSKO-FOLWARCZNE

Na północny zachód od kościoła pozostałości po założeniu dworsko-folwarcznym: park podworski o nieczytelnym układzie przestrzennym, brama wjazdowa na teren dworski z zarośniętymi ruinami dworu(piwnice). Obok budynki folwarczne: spichlerz przygotowywany do rozbiórki, budynki mieszkalne dla pracowników, oraz stodoła.

Pierwsza wzmianka dotycząca wsi związana jest z rokiem 1273, kiedy kasztelan Bytomia Odrzańskiego, Bronisław nadaje niewielkiej osadzie śródleśnej prawa wsi i nazwę Broniszów. Na południowy wschód od głównego  majątku położona była siedziba rycerska w Broniszowie. Znajduje się tam nasyp założony na planie czworoboku o zaokrąglonych narożach, otoczony wałem i fosą. Jej wymiary, w górnej płaszczyźnie wynoszą 9×7 m. Prawdopodobnie mogą to być relikty wieży rycerskiej zbudowanej przez komesa Bronisława w XIII-XIV wieku. Pierwszym znanym właścicielem Broniszowa był Nicolaus von Eberspach(Ebersbach) wzmiankowany w 1446 roku oraz  Mol(Moel) von Eberspach(Ebersbach)/1501/, który w testamencie określa siebie jako „Pan na Mirocinie i Broniszowie”. Po nim właścicielami majątku są jego dwaj synowie: Nickel i Hans von Eberspach(Ebersbach)/1515,1549/. W roku 1513 część gruntów we wsi posiadał  Friedrich von Dyhern. Ostatnim przedstawicielem rodu von Eberspach z Broniszowa był Johann, którego córka Urszula w roku 1570 wychodzi za mąż za Christopha von Kottwitz(*1540-+1584).  Prawdopodobnie w murach obecnego pałacu tkwią relikty wieży rycerskiej wybudowanej za czasów rodu von Eberspach, który posiadał Broniszów w XV-XVI w. Po śmierci Christopha, Broniszów dziedziczy jego najstarszy syn- Johann Fabian von Kottwitz(*ok.1575-+1643). Za jego czasów wieś podzielona była na część Górną podzieloną na dwa działy własnościowe, folwark dolny i środkowy, który był prawdopodobnie częścią majątku Górnego z stojącym do dzisiaj pałacem. Po śmierci Johanna Fabiana von Kottwitz w roku 1643, właścicielką majątku została jego żona, Małgorzata von Kottwitz z domu von Guttin. W rękach rodu von Kottwitz był Broniszów przez ponad 200 lat. Ostatnim z rodu, w rękach którego pozostawała wieś był Johann Frantz Emerik von Kottwitz, zmarły bezpotomnie w 1723 roku. Prawdopodobnie na początku XVIII wieku na terenie wsi znajdowały się dwa majątki rycerskie. W roku 1740 jako właściciel części Broniszowa wymieniany jest von Rhoden. W pierwszej połowie XVIII wieku Broniszów zakupił Andreas Gustaw von Skronsky, od 1739 baron. W roku 1765 właścicielką wsi była Catharina Konstantia baronowa von Skronsky. Przez małżeństwo Konstancji von Skronsky(córki Katarzyny Konstancji) z przedstawicielem rodziny von Abschatz majątek w rękach rodziny von Abschatz und Strachwitz. Jednym z przedstawicieli był Franz Joseph Scypio von Abschatz und Strachwitz, z korespondencji z 1776 donator szpitala w Broniszowie. W 1791 roku mowa o siedzibie dworskiej, 2 folwarkach, jedno wolne gospodarstwo chłopskie(Freygut). Majątek należał w tym czasie do baronowej von Abschatz. W 1800 roku pojawia się Joseph von Gamm(Gamen) jako prawowity właściciel majątku. Dnia 29.04.1811 roku Leopold Sylvius von Aulock(*22.11.1770 Zdziechów(Nieder Seichwitz)-+31.07.1824 Broniszów), żeni się z Marią Anną von Gamm(Gamen)(*17.02.1783-+15.05.1848), 1-mo voto hrabiną Clairon d`Haussonville, 2-do baronową von Abschatz. Przez mariaż majątek w rękach rodziny von Aulock. Leopold Sylvius z Marią Anną miał czworo dzieci, wszystkie urodzone w Broniszowie: 1. Konstantin Karl Franz Johann(*08.07.1813), 2.Karl Franz Johann(808.10.1814-+07.02.1890), 3. Mathilde Maria Anna(*16.06.1816-+09.07.1874), 4. Sylvius Karl Franz(*31.07.1817-+11.05.1893). Ostatnim właścicielem Broniszowa z tego rodu jest  Sylvius Karl Franz von Aulock.  Był trzykrotnie żonaty: 1-mo z Sophie von Wiedebach(1842), 2-do Klarą Kuehn(1862), 3-tio Antonie Rӧnisch(1873). W 1839 roku Broniszów sprzedany Augustynowi baronowi von Tschammer-Quaritz. Wg spisu z 1857 roku baronowie von Tschammer posiadali majątek z folwarkiem Wojsławice(Altenau). W 1873 roku majątek obejmował 3534 morgi ziemi. Przed rokiem 1886 właścicielem majątku broniszowskiego jest baron Arthur von Tschammer-Quaritz(*1838) ożeniony z Johanne Otilie von Lieres und Wilkau. W 1894 i 1898 i 1902 , 1905 1909, 1912 roku jego majątek obejmował 924ha z 2 folwarkami. Od 1912 roku majątkiem zarządza jego syn baron August Konrad Georg von Tschammer-Quaritz(*1869), pozostając właścicielem majątku do 1945 roku. Opuszcza Broniszów i majątek kilka dni przed wkroczeniem wojsk radzieckich pozostawiając całe wyposażenie pałacu. W 1917 roku jako właściciel wymieniony Arthur baron von Tschammer und Quaritz a majątek obejmował 920ha. Po II wojnie światowej w zabudowaniach folwarcznych utworzono PGR, w pałacu mieściły się biura i mieszkania dla pracowników. Na początku lat 90-tych pałac przechodzi w ręce prywatne. W 2007 zmiana właściciela.

ZAMEK

 Prawdopodobnie w murach obecnego pałacu tkwią relikty zamku wybudowanego za czasów von Eberspachów, którzy prawdopodobnie na starszym założeniu wybudowali nową siedzibę rycerską, później rozbudowywaną przez pozostałych właścicieli. Niestety brak danych o zamku. O drugiej siedzibie rycerskiej we wsi pisze w swej książce Marek Nowakowski. Na południowy wschód od majątku na skraju niziny znajduje się nasyp założony na planie czworoboku o zaokrąglonych narożach, otoczony wałem i fosą, o wymiarach w górnej płaszczyźnie 9x7m. Prawdopodobnie są to relikty wieży mieszkalnej z XIII-XIV wieku. Prawdopodobnie o tym założeniu pisał Alexander Duncker. Są to prawdopodobnie ślady po zamku komesa Bronisława.

PAŁAC

Znajdujący się w Broniszowie zespół pałacowy składa się z pałacu, oficyny i parku. Zbudowany na przełomie XVI przez rodzinę von Ebersbach i rozbudowany na przełomie XVI i XVII wieku, prawdopodobnie za czasów Jana Fabiana von Kottwitz. W latach 1600-1608 dochodzi do przebudowy renesansowego dworu obronnego, powstałego na fundamentach starszej budowli, prawdopodobnie zamku.  Z tego okresu pochodzą zachowane fragmentarycznie na elewacji wschodniej sgraffita w formie geometryczno-roślinnych motywów oraz występujące we wnętrzach renesansowe sztukaterie sufitów, tak bogate, że sprawiają wrażenie „horror vacui”. Renesansowy pałac podczas remontu w 1698 roku otrzymał barokowy wystrój. Wykonano nowe elewacje z dekoracyjnym, kamiennym portalem w fasadzie pochodzącym z 1608 roku. W pierwszej połowy XIX wieku pałac powiększono o zamknięty murem prostokątny dziedziniec z neogotycka basztą. Murowany z kamienia i cegły, trzykondygnacyjny, założony na planie litery L, z cylindryczną basztą w północno-wschodnim narożniku. Od strony południowo-zachodniej przylega dobudowany dziedziniec z okrągłą basztą, wypełniający przestrzeń między dwoma skrzydłami renesansowego założenia. W parterze dwie znaczne sale, z których jedna nakryta sklepieniem kolebkowym z lunetami, zdobionym stiukową dekoracją okuciową, druga belkowanym stropem pokrytym bogatą renesansową dekoracją stiukową, o motywach roślinnej groteski, owoców, gwiazd, rozet, angielskich główek i profilowych popiersi. Sąsiadująca baszta, łącząca się z salą otwartą półkoliście arkadą, nakryta jest stropem z jedną belką, dekorowanym analogicznie. Elewacje podzielone międzykondygnacyjnymi gzymsami i lizenami. Ubytki barokowych tynków odsłaniają renesansową dekorację sgraffitową o motywach roślinno-geometrycznych. W elewacji północnej wejście z kamiennym późnorenesansowym portalem(1608) zamkniętym półkoliście, flankowanym pilastrami i esownicami, z fryzem zdobionym dekoracją roślinną. Na belkowaniu siedzące lwy z tarczami. W neogotyckiej baszcie nad wejściem wmurowane kamienne nadproże renesansowe(XVI w) z rzeźbionym wyobrażeniem kującego Wulkana, flankowanie pilastrami oraz postaciami herm i wolut. W zwieńczeniu płaskorzeźba mężczyzny trzymającego orła. Dach czterospadowy z lukarnami. Baszta zwieńczona barokowym hełmem baniastym z latarnią. Pałac z trzech stron otacza nawodniona fosa. Od wschodu i południa przylega niewielki park krajobrazowy z XVIII-XIX wieku.

Po raz pierwszy miejscowość wymieniana jest w roku 1389(Foerten) oraz w latach 1439(Forten) i 1584(Pforten). W drugiej połowie XV wieku uzyskała prawa miejskie. Stanowiła własność wielu możnych rodów rycerskich. Z Leksykonu Johanna Heinricha Zedlera dowiadujemy się, że od 1200 do 1500 roku Brody należały do burgrabiów von Dohne. W 1500 roku zostały zakupione przez baronów von Biberstein, do których należały do 1656 roku. Ferdynand II von Biberstein(*1620-+1667), będąc ostatnim męskim przedstawicielem rodu von Biberstein linii Brody, po śmierci jedynej córki Evy Louise w 1651 roku, w 1656 roku zapisuje Brody Elisabeth von Ronow(*1623-+1683), żonie Johanna Albrechta(IV) Howory, barona von Krzinecky von Ronow. Była córką Johanna Wilhelma barona von Biberstein oraz ostatnim żyjącym przedstawicielem rodu von Biberstein linii Forst-Brody. W roku 1668 Brody nabył  Ulrich Hipparch hrabia von Promnitz, którego ojciec Siegmund Seifried von Promnitz w 1646 roku nabył dla syna prawa do miejscowości u elektora saksońskiego Johanna Georga I. Ulrich Hipparch hrabia von Promnitz przebudował dotychczasową rezydencję i w tym samym 1670 roku założył ogród. Urodzony w 1636 roku jako syn Siegmunda Seifrieda von Promnitz, pana na Żarach i Anny Margarethy von Putbus. Jako cesarski dowódca brał udział w kampanii przeciwko Turkom na Węgrzech w roku 1658. Ożeniony z Magdaleną Sidonią von Putbus miał z nią 12 dzieci. Jednym z nich był Julius, który w wieku siedmiu lat wyskoczył z najwyższej kondygnacji ówczesnego pałacu. Chłopcu nic się nie stało a na pamiątkę cudownego ocalenia w roku 1682, w północną ścianę pałacu wmurowano kamienną tabliczkę informującą o całym zdarzeniu, która znajduje się tam do dziś. Brody odziedziczył jego syn Anselm, będąc ich właścicielem do swojej bezpotomnej śmierci w 1726 roku. Był ostatnim przedstawicielem hrabiów von Promnitz linii brodzkiej. Od 1726  roku właścicielem został wysoki urzędnik królów polskich z rodu Wettinów, Christoph Heinrich hrabia von Watzdorf-Erdeborn(*1670-+1729), po nim dziedziczył jego syn Friedrich Karl. Za ich czasów dochodzi do przekształcenia ogrodu stworzonego przez rodzinę von Promnitz w park w stylu rokokowym. W roku 1740 właścicielem pałacu zostaje Heinrich hrabia von Brühl ,pierwszy minister króla polskiego i elektora saskiego Augusta III. Rodzina hrabiów von Brühl posiada majątek do 1945 roku. W 1839 roku właścicielem był Friedrich August hrabia von Brühl.

BRÜHLOWIE

 Brühlowie herbu własnego, hrabiowie państwa rzymskiego od 1737 roku. Pochodząca z Turyngii szlachta niemiecka, której początki sięgają średniowiecza. Pierwsza wzmianka o rodzinie von Brühl pochodzi z 1344 roku, kiedy wymieniony został Henryk z Brühl, minister hrabiego von Hohenstein. Początki linii brodowskiej dał Henryk von Brühl zmarły w 1446 roku, właściciel Wenigen-Tennstedt. W Polsce pojawili się w XV wieku. W XVIII wieku rodzina podzieliła się na dwie linie- saksońską oraz pruską. Od 1909 roku część rodziny nosi nazwisko von Brühl-Renard. Twórcą najsławniejszej gałęzi linii pochodzącej z Bród był Henryk, syn Jana Maurycego von Brühla i Zofii von der Heyde, urodzony 13 sierpnia 1700 roku w Gangloffsoemmern w Turyngii. Za czasów Augusta II był paziem, później szambelanem, za czasów Augusta III został ministrem i najbardziej zaufanym człowiekiem na dworze króla. Ożeniony z Marią Anną von Kolowrath, w 1737 roku otrzymał od cesarza Karola VI tytuł hrabiowski. W czasie służby u Augusta III doszedł do znacznych bogactw. Po 1740 roku zakupuje znaczne dobra w Polsce jako szlachcic polski wywodzący się z Ocieskich z Ocieszyna herbu Jastrębiec. W 1752 roku otrzymał tytuł generała artylerii koronnej, który zrzekł się na rzecz syna w 1763. Umiera w Saksonii 28 października 1763 roku. Żona jego umiera w Warszawie 11 maja 1762 roku. Mieli córkę Amelię, która wyszła za mąż za Jerzego Wandalina Mniszcha, marszałka nadwornego koronnego oraz synów:

1. Fryderyka Alojzego/1739-1793/- trzykrotnie żonatego- pierwszą jego żoną była Marianna Klementyna Potocka, wojewodzianka kijowska, którą poślubił w 1760 roku. Po jej śmierci w roku 1779 , zaślubił w roku 1780 w Warszawie Mariannę z Potockich, cześnikową koronną, wdowę po Jerzym Sołłohubie, staroście ejszyskim. Zmarła ona w roku 1782, pochowana na Bielanach. Po raz trzeci zawarł związek małżeński z hrabianką Józefą Schaffgotsch, z której pozostawił jedynego syna, Fryderyka Augusta Wojciecha Jana Bogumiła.

2. Karola Adolfa

3. Henryka

4. Wojciecha

5. Jana Maurycego 

Brühlowie byli skoligaceni z polskimi rodami jak: Sapiehowie, Braniccy, Zamoyscy, Raczyńscy, Rzewuscy, Lubomirscy. Prawnuczka Marii Amalii von Brühl Mniszchowej- Eliza z Branickich, córka Róży Antoniowej z Potockich, w 1859 roku wyszła za mąż za Zygmunta hrabiego Krasińskiego, autora „Nie-Boskiej komedii”.

WIEŻA RYCERSKA

Na terenie wsi znajdowała się wieża rycerska. Jej lokalizacja nie została dotychczas potwierdzona. Wg archeolog Ines Spazier Brody nie posiadały średniowiecznego założenia zamkowego. Otoczony fosą zamek, wielokrotnie wzmiankowany w XIV wieku miał wznosić się w pobliskich Jeziorach Dolnych(Nieder Jehser).

ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY

Zespół pałacowy składający się z pałacu, dwóch oficyn, bramy pałacowej, oranżerii oraz parku przebudowywano od 1741 do 1749 roku według projektu nadwornego architekta Augusta III, Jana Krzysztofa Knoueffela. Pałac podwyższono o jedną kondygnację, poszerzono skrzydło środkowe, zamurowano arkady, a dwuspadowy dach zastąpiono mansardowym. Zmodernizowano wnętrza, które otrzymały nowy wystrój architektoniczny. Po stronie przeciwległej do pałacu znajdował się tzw. „Pałacyk Marianny”, ustronna siedziba żony von Brühla, hrabiny Kołowrot-Krakowskiej. Była to swego czasu najokazalsza posiadłość nie tylko pod względem architektonicznym całego założenia, ale też zasobna w dzieła takich mistrzów jak Tycjan, Rubens czy Cranach. Właściciel pałacu jak i miejsce zasłynęł z posiadania w tamtym czasie największego i bodaj najpiękniejszego serwisu porcelanowego, wykonanego w Miśni na zlecenie hrabiego-„serwisu łabędziego”. Król pruski, Fryderyk II, żywiący antagonizm do hrabiego, w trakcie wojny siedmioletniej kazał zniszczyć pałace hrabiego, w tym także w Brodach. W 1758 roku pałac został spalony, a założenie ogrodowe zdewastowane. Po wojnie prowizorycznie zabezpieczony, doczekał się pełniejszej odbudowy w 1840 roku, której dokonał syn Alojzego, hrabia Fryderyk August von Brühl. Pełną rekonstrukcję pałacu przeprowadzono w latach 1919-1920. W 1945 roku zostaje podpalony przez wycofujące się wojska niemieckie. W latach 1961-64 został częściowo odbudowany i zabezpieczony. W 1998 roku pałac został zakupiony przez Dariusza Tymejczyka,”…polskiego górala z grecką przeszłością i kanadyjskim paszportem…”, który przedstawił świetliste plany „zagospodarowania” terenu włącznie z wyremontowaniem pałacu. Niestety, nie udało się spełnić deklarowanych założeń. Kolejna próba z kolejnym właścicielem również nie udana. Obecnie spółka z Gdańska rozpoczęła remont pałacu.  http://www.palacbrody.pl/.

OFICYNY

PAŁAC

PAŁAC I PARK 

ORANŻERIA

BRODY Z LOTU PTAKA

BRODOWSKIE WILLE

HISTORIA WSI

Wieś leżąca w gminie Żagań powiatu żagańskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1292 roku. We wsi VI działów o różnej własności.

I– Od 1308 roku należał do miasta Żagań. Część tych gruntów od 1230 była własnością augustianów żagańskich.

II– z folwarkiem od 1435 do 1601 roku należała do miasta Żagań, w 1628 roku do księcia von Wallenstein, ponownie w posiadaniu miasta w roku 1634. Od 1670 do 1940 roku w rękach cesarskich. W 1928 roku majątek położony w tej części wsi przejmuje miasto Żagań.

III– w 1300 roku ta część gruntów należała do mieszkańca Żagania o nazwisku Eluglin?, w tym samym roku dobra są w posiadaniu augustianów z Żagania, którzy powiększają swoje dobra w roku 1332 i 1342. W 1439 część ziem sprzedają  niejakiemu Retil(Räthel). Pozostałe grunty należały do zakonników do 1810 roku.

IV– ta część należała do szpitala żagańskiego do 1442 roku,

V– w 1431 roku grunty te należą do rodu von Kittlitz, później podzielono je na: część a- w 1431 roku będące w rękach rodu von Schenckeler, od 1431 do 1476 roku w posiadaniu rodziny Jehe, do 1496 ponownie w rękach baronów von Kittlitz, w 1496 roku zakupione przez miasto Żagań łącznie z dobrami części I. Część b należała do rodziny Beher w 1478 roku i w tym samym roku przechodzi na własność burmistrza Żagania o nazwisku Lodewig. Część c w latach 1439-1478 w rękach rodziny Smed(Schmied), żagańskiego mieszczanina.

VI–  ta część w 1445 roku należała do rodziny Kune z Wrocławia , część należała do rodziny Langenhans w latach 1454-1474, w 1463 w posiadaniu rodu von Goraw(von Gore), w 1474 właścicielem rodzina Retel(Räthel).

Od XVIII wieku miejscowość należąca do księcia żagańskiego Birona, później jego następców, do 1937 roku w rękach rodu de Talleyrand-Perigord.

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

W skład założenia wchodzi dwór oraz budynki gospodarcze. Całość położona przy drodze oddzielającej Bożnów od wschodniej części Żagania.

HISTORIA WSI

W 1295 roku pojawia się wzmianka o wsi leżącej w gminie Nowe Miasteczko powiatu nowosolskiego. W 1409 roku dobra we wsi miał Eryk von Lesslau/Lasnow oraz Peter von Wurben. W tym czasie wieś podzielona na dwie części; Borów Górny i Dolny, w późniejszym czasie dodatkowo na część Środkową.

BORÓW WIELKI „DOLNY”

 Prawdopodobnie od początku XV wieku ta część wsi jest w rękach rodu von Rechenberg. W 1409 roku jako wójta wymienia się Clemensa von Rechenberg. Jako kolejnych właścicieli tej części wsi wymienia się Melchiora II von Rechenberg/1457-1482/ a na początku XVI wieku jest w posiadaniu Hansa von Rechenberg. Po jego śmierci w roku 1537, Borów otrzymuje jego brat, Clemens II, który siedzibę rodową przenosi do Sławy. Tym samym Borów Wielki znajduje się w kluczu dóbr sławskich. Prawdopodobnie za ich czasów istniała murowana siedziba rodowa. Kolejnymi właścicielami Borowa byli: Henryk von Rechenberg zmarły w roku 1597, później jego brat Sigismund, właściciel Przybyszowa. Prawdopodobnie był ostatnim z rodu von Rechenberg związanym z Borowem Wielkim. Po nim dobra dziedziczą synowie: Wolfgang oraz Sigismund. Drogą koligacji/żoną Wolfganga była Dorotha von Kreckwitz/ dobra przechodzą na krótko w ręce rodziny von Kreckwitz. Przed 1676 rokiem właścicielem tej części wsi zostaje Friedrich von Knobelsdorff, który sprzedaje dobra Joachimowi von Unruh. Po 1716 roku ta część wsi przechodzi na własność rodów: von Globen z Lasocina, von Tschammer i von Arnold. Wzniesienie pałacu przypisuje się Janowi Ernestowi Fryderykowi von Arnold, zmarłemu w 1804 roku. Był on wnukiem Ernesta Ludwika von Arnold, który w 1736 roku nabył majątek od Karola Henryka von Tschammer. Około 1800 roku powstaje pałac. W 1818 roku po śmierci wdowy po Erneście Ludwiku von Arnold, Heleny Charlotty, połowa Borowa jest w rękach Carla Sigismunda Ottona von Unruh. Po jego śmierci w 1819 roku całą własność odziedziczyła Joanna Helena Dorothea z domu von Knobelsdorff. W 1834 roku Borów przejął radca prawny Georg von Unruh. Do 1862 roku nowym właścicielem był landrat powiatu kożuchowskiego z rodu von Unruh, po jego śmierci dobra przeszły w ręce rodziny von Zedlitz-Trüschler rezydującej tam do 1945 roku. Pod ich rządami założono nowy park, dobudowano kaplicę i werandę. Ostatnim właścicielem majątku był hrabia Robert von Zedlitz-Trüschler.

PAŁAC- 2013r.

Zbudowany w drugiej połowie XVIII wieku, przebudowany i poszerzony o przybudówki na początku XX wieku, pałac w pierwotnym założeniu prostokątny, z dobudówkami od strony zachodniej i północnej, murowany, piętrowy. W południowej elewacji frontowej na osi pozorny ryzalit zwieńczony trójkątnym tympanonem. Przed wejściem okazałe schody z kamienną balustradą. Po II wojnie światowej w pałacu mieścił się Ośrodek Szkolenia Traktorzystów. W latach 1961-67 obiekt przejęło Ministerstwo Sprawiedliwości, urządzając w nim więzienie dla kobiet. Od 1967 do 1969 mieściła się szkoła podstawowa. Od 1969 do 1983 roku mieściła się w nim siedziba dyrekcji PGR oraz Dom Rolnika, świetlica, stołówka. W połowie lat 90-tych przeszedł w ręce prywatne. Obecnie pałac jest mocno zaniedbany, znaczne ubytki tynków w fasadach, we wnętrzu pozwalane stropy, brak wyposażenia. Dach w dobrym stanie po gruntownym remoncie.

PAŁAC- 2022r.

FOLWARK-2022R.

BORÓW  WIELKI „GÓRNY”

Pierwsze wzmianki o właścicielach tej części wsi pojawiły się na początku XV wieku, kiedy wymieniono Hansa von Unruh. Z rodem tym Borów Górny związany był do początku XVIII wieku. Albrecht von Unruh(połowa XVI wieku), Kaspar(2 połowa XVII wieku), Gottlob Erdman, który sprzedał majątek Johannowi Ferdynandowi von Globen(1713). W tym długim okresie przedstawiciele rodziny von Unruh władali również częścią dolną wsi. Prawdopodobnie w połowie XVIII wieku nabywcą Borowa Górnego została rodzina von Haugwitz– w 1789 roku władał wsią Kaspar von Haugwitz. W 1804 roku posiadłość zakupił Georg Siegismund von Neumann/właściciel Wiechlic i Dziwiszowej/, którego potomkowie zamieszkiwali Borów do 1945 roku. Ostatnim właścicielem był Wilhelm Siegfrid von Neumann.

W  pobliżu pałacu ale w Borowie Wielkim Górnym zespół dworski składający się z dworu, oficyny, budynków gospodarczych oraz parku. Dwór zbudowany w drugiej połowie XVI wieku, za czasów Sigismunda von Unruh, gruntownie przebudowany w XVIII wieku, rozbudowany w 1890 roku, a w latach 1962-63 przekształcony na spichlerz. Murowany, piętrowy, założony na planie prostokąta, z przylegającym od zachodu poprzecznym skrzydłem dobudowanym w 1890 roku. Piwnice i niektóre pomieszczenia parteru posiadają sklepienia kolebkowo-krzyżowe(pozostałości po dworze z XVI wieku). Dach mansardowy z półkolistymi okienkami. W loggii, pomiędzy drzwiami a oknem widoczna podwójna tablica herbowa rodziny von Neumann i von Osterroth z datą 1890 i monogramami „A v N” i „K v O”(Adalbert von Neumann oraz jego żony Katharina von Osterroth). Dwór otoczony parkiem krajobrazowym ze starodrzewiem,  założonym zapewne w XVIII wieku. W parku znajduje się głaz narzutowy z inicjałami CN i datami 1796-1846 zapewne związany z osobą Constantina Neumann. Śladami działalności Constantina Neumann są również zabudowania folwarku wzniesione w latach 1841-1845(stodoły, spichlerze, obory, oficyny i dom ogrodnika). Po 1945 roku w majątku utworzono PGR- podległy Kombinatowi w Borowie Górnym. W 1962 roku dwór został przebudowany na spichlerz- wymiana stropów, likwidacja przewodów kominowych, część powierzchni służyła za mieszkania. Po likwidacji PGR- początek lat 90-tych XX wieku obiekt nadal wykorzystywano do przechowywania zboża(prywatny właściciel), w zabudowaniach folwarku powstała spółka rolnicza. Obecnie dwór- spichlerz nie jest użytkowany i stopniowo popada w ruinę.

Borów Wielki Środkowy

Prawdopodobnie na początku XVII wieku z Borowa Wielkiego Górnego wyodrębniono część środkową. W 1625 roku jako właścicieli Borowa Środkowego wymienia się Hansa Friedricha i Kaspara von Unruh. Od nich gospodarstwo zakupił Siegfried von Gladis. Pod koniec XVII wieku właścicielami majątku zostaje rodzina von Gersdorf. W XVIII wieku wymienia się siedzibę rodową, która nie zachowała się. Od połowy XIX wieku do 1945 roku właścicielem była rodzina von Neumann.

Wieś położona w gminie Szprotawa powiatu żagańskiego. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1282 roku. W 1347 wymienia się braci Konrada i Mikołaja Vleyschouwer, którzy nadali augustianom żagańskim 1 grzywnę czynszu rocznego z dóbr we wsi.
Wieś od końca XIV wieku, niemal przez 100 lat należała do rodu von Dyhern. Od 1441 roku wymieniany jest Kasper Popschitz(von Poppschütz). Od 1473 do 1511 roku Borowina należy do rodziny von Poppschütz. Później właścicielami przez krótki okres była rodzina von Nechern. Od połowy XVI wieku właścicielami wsi zostaje rodzina von Kottwitz. W latach 80-tych XVI wieku do 1718 roku właścicielem wsi zostaje Kaspar von Haugwitz z Mycielina. W 1718 roku Karl Friedrich von Haugwitz odsprzedaje ziemię Balthasarowi von Stosch, po którym dziedziczy Johann Gottlieb von Stosch. Ostatnim właścicielem majątku, do 1945 roku był Adalbert hrabia von Stosch.

PAŁAC

Zespół pałacowy składający się z pałacu, dwóch oficyn i budynku gospodarczego.
Pałac zbudowany prawdopodobnie przez Caspara von Haugwitz około 1600 roku jako dwór obronny, prawdopodobnie na miejscu starszego założenia, przebudowany około połowy XVII wieku przez Zygmunta Fryderyka von Haugwitz, rozbudowany o boczne skrzydło. Kolejne przekształcenia miały miejsce w XVIII wieku za Hansa Gottlieba von Stosch(zmieniono tynki elewacji, dodano przybudówkę od strony południowo-wschodniej a także dobudowano kryty krużganek-korytarz obiegający wewnętrzny dziedziniec oraz przebudowano wnętrza z utworzeniem reprezentacyjnej klatki schodowej) i przekształcony w elewacjach w XIX wieku.W obecnej postaci barokowo-klasycystyczny. Murowany z kamienia i cegły, założony na planie prostokąta z małym dziedzińcem pośrodku, pierwotnie podcienionym z galerią na piętrze. Od strony północno-wschodniej dobudowane prostokątne skrzydło. Piętrowy, w części dobudowanej parterowy. We wnętrzach zachowane sklepienia kolebkowo-krzyżowe (około 1600 roku), rokokowe sztukaterie i kominki. W sąsiedztwie pałacu zachowany park krajobrazowy oraz resztki fosy z fortyfikacjami ziemnymi z XVII-XVIII wieku. W 1945 roku mieściła się tu składnica biblioteki miejskiej z Wrocławia i składnica archiwum miejskiego. Zlikwidowana przez ekipę Biblioteki Uniwersytetu we Wrocławiu w 1946 roku. Później w zarządzie PGR-u, a od początku lat 90-tych w rękach Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Obecnie obiekt prywatny.

ZAŁOŻENIE PAŁACOWO-FOLWARCZNE

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Siedlisko powiatu nowosolskiego. Pierwsze informacje o wsi pojawiają się w 1382  roku, kiedy należy do rodziny von Rechenberg.  Później majątek wchodził w skład posiadłości książąt von Schönaich z Siedliska od 1561 do 1945 roku. Rozwój wsi następuje za Georga księcia von Schönaich, za którego założono folwark oraz umieszczono siedzibę książęcego rewiru leśnego. Ostatnim dzierżawcą miejscowego folwarku był Oskar Rerlich.

DWÓR I FOLWARK

Pozostałością po folwarku są resztki zabudowań gospodarczych w tym budynku browarnego oraz dworu, pokrytego eternitem- http://www.glogow.pl/okolice/php.php?numer=anowe/nowosolski/borowiec/4.jpg

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Iłowa powiatu żagańskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1472 roku będąc częścią majątku Przewóz. W 1473-1571 część gruntów, tzw. majątek II był w rękach rodu von Melhose z Jarogniewic a od 1571 do 1582 roku należał do rodziny von Schellendorf. Majątek II od 1600 roku był włączony do majątku I wchodzącego w skład dóbr przewozkich. Od 1602 roku Majątek I należał do rodu von Promnitz. Od tego czasu częste zmiany właścicieli. Wymienia się: von Berge z Żukowic- 1606, Lehmann– 1627, baronowie von Rechenberg z Kliczkowa i Przemkowa- 1631, hrabiowie von Promnitz z Żar i Iłowej- 1684, hrabiowie von Kospoth z Iłowej- 1759, hrabia von Rothkirch-Trach– 1883, Rüping– 1902, von Kramsta– 1905, hrabina von Schweinitz z domu hrabianka von Kramsta- 1912-1945. Hrabina w 1915 roku wyszła za mąż za hrabiego von Lüttichau, a w 1930 roku sprzedała część majątku wielkości 744, 4 ha gruntów dla Paula Jentzig z Iłowej. Posiadał majątek do 1945 roku. Do 1601 roku, kiedy wszystkie grunty zostały „wchłonięte” przez majątek I, istniały własności ziemskie, wymieniane jako majątki: III i IV. Na majątek III składały się grunty należące w latach 1601-1612 do rodziny von Dreyling z Dziwiszowa. Majątek IV podzielony na kilka własności, należał do rodzin: Scholz(Schulz)-1547-1601, Kitte(Khuette,Kuete)-1543-1601, Lehmann 1543, Jacuff-1547, Lehmann 1582-1586, Schaff-1601, Lode-1543-1601.

DWÓR

Ruina renesansowego dworu z końca XVI wieku, z kamienia i cegły. Dwukondygnacyjny, na planie prostokąta z wydatnym ryzalitem od strony południowej. W wyniku przebudowy dokonanej w pierwszej połowie XIX wieku dwór otrzymał formę klasycystyczną. Część ryzalitowa podniesiona została o dodatkową, trzecią kondygnację i zwieńczona trójkątnym tympanonem. Od strony zachodniej dostawiono do niej cylindryczną basztę. Przylegające od północno-wschodniego narożnika nowsze skrzydło dostawione zostało w końcu XIX wieku. Zachowany jest pierwotny, renesansowy układ wnętrz parteru z kolebkowo-krzyżowymi sklepieniami oraz renesansowe i klasycystyczne sztukaterie. Kolejna przebudowa nastąpiła na początku XX wieku.
Dwór położony jest w parku krajobrazowym z XVIII-XIX wieku.
Po 1945 roku dwór należał do Skarbu Państwa, do lat 60-tych XX wieku zarządzany przez Zakłady Rolne-Borowe. W ciągu kilkunastu następnych lat obiekt popadł w ruinę. Obecnie zachowane są mury obwodowe, częściowo do wysokości dwu kondygnacji.

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie i powiecie świebodzińskim. Początki wsi sięgają XIII wieku a pierwsza wzmianka o wsi pojawia się dopiero w 1379 roku. W tym czasie część wsi należała do joannitów. Na przełomie XV i XVI wieku posiadaczem dóbr był Wolf von Dyherrn, którego dobra w roku 1507 przejęli stronnicy księcia głogowskiego, Zygmunta- Michael von Peschick oraz Caspar von Rackwitz. Caspar w roku następnym sprzedaje swoje dobra miastu Świebodzin. W 1697 roku za zgodą cesarza Leopolda I, Theodor von Sommerfeld kupuje większość dóbr borowskich. Rodzina ta była już w posiadaniu majątków w Mostkach i Wilkowie. Majątek po Theodorze dziedziczy jego syn- Benedict, kanonik głogowski, który w roku 1728 odstępuje go Danielowi von Thalwentzel, adwokatowi z Głogowa, a ten odstępuje kolejnemu dzierżawcy, królewskiemu inspektorowi- C. Mayer`owi. Od 1762 roku właścicielami dóbr borowskich zostaje rodzina von Jacobi, która buduje dwór i zakłada winnice. Od 1822 roku zmiana właścicieli- dobra w rękach rodziny von Schöning, później rodziny von Eck.

PAŁAC

 Zbudowany przez rodzinę von Jacobi dwór prawdopodobnie na początku XX wieku został rozebrany, a na jego miejscu powstał pałac zbudowany przez ostatnich właścicieli Borowa. Pozostałością założenia dworsko-pałacowo-parkowego są budynki folwarczne z jeszcze widocznym zarysem podwórza oraz resztki parku położonego za nieistniejącym pałacem.