RZEPCZYNO /Repzin/

Wieś położona w gminie Brzeżno powiatu świdwińskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1337 roku, choć jest mowa o zamku istniejącym w XIII wieku. W XVIII wieku należała do rodziny von Bonin. W 1786 roku majątek został sprzedany. Na początku XIX wieku należał do baronów von der Goltz, wymienionej w 1804 roku. W 1823 roku właścicielem był Gembicky, w 1845 roku Müller, w latach 1846-1879 Gustav Pretzell i Hermann Pretzell,  w latach 1887-1893- baronowie von Puttkamer. W 1898 roku doszło do parcelacji majątku.

Pałac

Zbudowany prawdopodobnie w połowie XIX wieku, rozbudowany w XX wieku. Pierwotnie wybudowano część centralną, skrzydło wschodnie, część skrzydła południowego i więżę. W 1930 roku rozbudowany o skrzydło północne oraz drugą część skrzydła południowego. Podczas pierwszej wojny światowej w pałacu mieścił się lazaret. W 1929 roku pałac zaadoptowano na dom starców oraz szpital pulmonologiczny. Od 1994 roku właścicielem było Towarzystwo Pracy Twórczej. Od 2007 roku w pałacu utworzono Salezjański Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy.

Majątek 1

Położone ok. 200 m na wschód od pałacu założenie dworskie. Czytelne podwórze z zachowanymi zabudowaniami gospodarczymi. Budynek mieszkalny praw. przebudowany.

Majątek 2

Naprzeciwko majątku 1-go budynek mieszkalny o cechach parterowego dworu z zachowanym budynkiem gospodarczym.

RUSOWO /Rützow/

Wieś położona w gminie Ustronie Morskie powiatu kołobrzeskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1182/83 roku w dokumencie księcia Bogusława I jako „Villa Ruzowe”. W 1321 roku było to lenno braci Heinricha i Hermanna von Damitz(Dametze, Damece, Damisse). W 1383 roku część wsi von Damnitz sprzedał siostrom zakonnym z Kołobrzegu i Koszalina. W 1565 roku wieś podzielona własnościowo pomiędzy rody von Damitz( w spisie występują Jacobenn, Siuert, Jochim, Pawell) i von Kameke(wymieniony Joachim Kameke). W 1630 roku wieś podzielona pomiędzy Michaelem von Bonin a Carstenem von Kameke. W 1666 roku istniały już 4 działy własnościowe należące do: Karstena von Kameke, Gottschalka von Damitz, Lucasa von Damitz i Christopha von Damitza Starszego. W XVIII wieku nadal kilka działów własnościowych: majątek A należał w 1731 roku do porucznika Christiana Heinricha von Damitz, majątek B w 1768 roku należał do tajnego radcy Friedricha Wilhelma von Gerlach, majątek C w 1764 roku należał do kapitana Friedricha Wilhelma von Damitz i majątek D w 1747 roku należał do porucznika Henninga Wediga von Damitz. Pod koniec XVIII wieku doszło do scalenia majątków i pozostawały one w rękach von Damitza. Około 1800 roku sprzedał majątek porucznikowi Carlowi Christophowi von Müllerowi, od którego roku dobra w 1807 odkupił kupiec i konsul z Kołobrzegu Ernst Friedrich Samuel Schrӧder. Dorobił się podczas wojen napoleońskich. Był właścicielem Klaptow, Fritzow i Schotzow. Zamieszkał w Rusowie. Jego następcami byli: porucznik Schrӧder od 1837 roku, Emence Schrӧder w drugiej połowie XIX wieku oraz wdowa po nim, Fritz Schrӧder do 1907 roku, Pomorskie Towarzystwo Osadnicze od 1907 do co najmniej 1911 roku, kupiec berliński Lichtenberg, który posiadał 131ha i Fritz Schrӧder, który posiadał 135ha a następnie wdowa po Fritzu do 1945 roku.

Dwór

 

 

 

 

Zbudowany po 1807 roku. Składał się z budynku głównego oraz dwóch skrzydeł. Budynek główny był parterowy z użytkowym poddaszem, kryty dachem naczółkowym, podpiwniczony. Rozebrany po 1945 roku. Obok park krajobrazowy o powierzchni 36 ha założony ok. 1830 roku a zaprojektowany przez poczdamskiego architekta ogrodów Petera Josepha Lenné.

RUNOWO KRAJEŃSKIE

Wieś położona w gminie Więcbork powiatu sępoleńskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana kiedy należała do cystersów z Byszewa. Około 1391 roku Runowo było w rękach rycerza Dobiesława Runga herbu Odrowąż.  W XV wieku należała do Dźwierszeńskich a kolejnym właścicielem od 1567 roku była rodzina Orzelskich herbu Dryja- wg drugiego źródła pod koniec XV wieku wieś nabył Mikołaj Orzelski herbu Dryja. Na przełomie XVI i XVII wieku Jan Orzelski na fundamentach starszej budowli stawia renesansowy dwór. W tym samym czasie powstaje park krajobrazowy. W 1615 roku majątek przechodzi w ręce Działyńskich herbu Ogończyk przez małżeństwo córki Jana Orzelskiego, Izabeli za Mikołaja Działyńskiego. W XVIII wieku właścicielem Runowa została hrabina Teofila z Działyńskich Szołdrska-Potulicka, a następnie jej syn Wiktor Szołdrski. Po jego śmierci w 1839 roku majątek w posiadaniu Fryderyka von Pelet-Narbonne. Kolejnym posiadaczem majątku był kupiec żydowski Schie Jaffe z Poznania. W latach 1841-43 dobra w rękach hrabiego Aleksandra Mielżyńskiego. W 1852 roku majątek zakupił baron Theodor von Bethmann-Hollweg. W 1870 roku ożenił się z Fredą von Arnim-Boitzenburg. Po uzyskaniu pełnoletniości majątek odziedziczył ich najstarszy syn baron Joachim Theodor von Bethmann-Hollweg. W 1900 roku ożenił się z Ilse von Arnim-Mellenau. Pod koniec 1911 roku zakupił majątek Runowo-Młyn budując tam pałacyk dla swojej matki. Po I wojnie światowej w pałacu zamieszkał najstarszy syn Joachima Philipp z żoną Hellą. W 1928 roku pałac został przejęty przez Skarb Państwa II RP a w 1929 roku majątek został sprzedany Państwowemu Bankowi Rolnemu z powodu złej sytuacji finansowej. Na początku lat 30-tych XX wieku majątek został rozparcelowany. Resztówkę z pałacem nabył Wiktor Szulczewski ze Strzelec. Ostatnimi przedwojennymi właścicielami byli córka Wiktora Szulczewskiego- Maria oraz jej mąż pułkownik WP Edward Leszczyński. Podczas II wojny światowej majątek przejęty przez Skarb Rzeszy a w pałacu urządzono magazyn mundurowy wojsk lotniczych. W 1945 roku pałac został podpalony przez wojska radzieckie wg jednej wersji lub wycofujące się wojska niemieckie. Od 1945 roku trwała ruina.

Pałac

Na miejscu obecnego pałacu w XVI wieku znajdował się drewniany dwór obronny Orzelskich, który spłonął w 1589 roku. W następnych latach wybudowany został murowany zamek. Na podstawie portretu Jana Orzelskiego znajdującego się w runowskim kościele wiemy, że był to budynek w stylu renesansowym, z niewysoką wieżą, pozbawiony już cech obronnych. W 1860 roku stary zamek został przebudowany na nowoczesną rezydencję utrzymaną w styl neorenesansu, z pewnymi elementami neogotyku. Autorem projektu był znany berliński architekt Martin Gropius. Bryła pałacu została znacznie podwyższona i wzbogacona wysoką wieżą zegarową(na fundamentach wieży z 1595 roku) zwieńczoną w najwyższej kondygnacji czterema podwieszonymi wieżyczkami oraz zamkniętą stożkowym hełmem. Wnętrza miały bogato dekorowane sufity i ściany. Pałac był jedną z najświetniejszych pruskich siedzib szlacheckich na Pomorzu i w Wielkopolsce. Wokół założony został park krajobrazowy. Na jego obrzeżach wybudowano do stylu tyrolskiego dom ogrodnika, neogotycki budynek administracyjny i stajnię. Pięknym dokumentem z tego czasu jest litografia Aleksandra Dunckera. W 1929 roku baron Joachim von Bethmann-Hollweg zmuszony został do sprzedaży resztek wielkiego niegdyś majątku. Przez następne 10 lat pałac stał pusty, aczkolwiek nie dopuszczono do jego dewastacji, nowi polscy właściciele zamieszkali w dworku na folwarku. Po 1939 roku Niemcy umieścili tu magazyn mundurowy wojsk lotniczych. W styczniu 1945 roku wycofując się przed nacierającymi Rosjanami podpalili pałac. Plany odbudowy w 1958 i 1974 roku zgodnie z którymi w pałacu miał powstać dom wczasowo-kolonijny dla młodzieży, nie zostały zrealizowane. Odnowiono tylko budynki w parku, i stajnię w której chciano urządzić stylową kawiarnię. W 1997 roku AWRSP sprzedała pałac Hannie i Zenonowi Lewandowskim z Bydgoszczy. Na obrzeżu parku wybudowali luksusowy kompleks hotelowo-wypoczynkowy, nawiązując stylowo do budynku dawnej stajni, który wkomponowano jako część kompleksu.

RUDNO /Ruhden/

Nieistniejąca miejscowość położona w gminie Drawno powiatu choszczeńskiego. Dawny folwark. W 1914 roku wchodził w skład majątku w Świeciechowie należącym do Heinricha von Enckevort. W 1929 roku wchodzi w skład majątku w pobliskim Święciechowie należącym do Oskara von Enckevort.

ROSZKOWICE /Hermannsthal/

Nieistniejąca osada w gminie Krzęcin powiatu choszczeńskiego. W 1879 roku majątek o powierzchni 111ha należała do rodziny May. W 1896 roku majątek wchodził w skład dóbr chłopowskich należących w tym czasie do rodziny Hamann. W 1903 roku własność rodziny Bӧning. W 1914 roku majątek o powierzchni 123ha należał do niejakiego Wolf. W 1929 roku właścicielem majątku był C.R.Otto(110ha).

ROSOCHATE /Roskatenwerder/

Nieistniejąca miejscowość położona w gminie Bierzwnik powiatu choszczeńskiego. W 1896 roku majątek w rękach rodziny Krause. W 1914 roku majątek o powierzchni 133ha należał do Hermanna Schreder. W 1929 roku majątek należał do Wilhelma Otto(130ha). W okresie drugiej wojny światowej miejsce pobytu Goeringa, które w tym czasie było pilnie strzeżone.

ROŚCIN /Röstenberg/

Miejscowość położona w gminie Drawno powiatu choszczeńskiego. W latach 1804-1828 własność rodu von Brunn. W 1857 majątek należał do Carla Ludwika Haase. W 1879 roku majątek o powierzchni 847ha należał do rodziny Haase. W 1896 roku majątek o areale 879,95ha należał do Alfreda Zotzmann. W 1903 roku majątek w posiadaniu rodziny Netzel. W 1914 roku majątek obejmował 1056ha i należał do Oscara Lomnitz. W 1929 roku własność Juliusa Keidanski`ego(709ha).

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

Zachowały się resztki parku dworskiego oraz zabudowań gospodarczych.

RZECZKI /Rietzig Dömane/

Osada położona w gminie Choszczno powiatu choszczeńskiego. W 1896 roku domena państwowa, której majątek obejmował 368ha. W 1914 roku dzierżawcą był Bӧning. W 1929- domena państwowa, dzierżawcą był Hans Voigt(388ha).

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

We wsi zachowały się elementy majątku- dwór oraz zabudowania gospodarcze.

RECZ /Reetz/

Miasto gminne położone w powiecie choszczeńskim. W roku 1237 joannici wybudowali zamek, który w 1269 roku zdobył i zniszczył Barnim I, książę pomorski. Po zajęciu tych ziem przez margrabiów brandenburskich, w roku 1284 na północny wschód od zniszczonego zamku założyli miasto, a ruiny zamku oddali zakonowi cysterek, który wybudował na tym miejscu klasztor, zniesiony w 1827 roku. Od 1370 roku  do wieku XVIII Recz był w posiadaniu rodziny von Wedel. Część rodziny uległa spolszczeniu i przybrała nazwiska Miłogoskich oraz Tuczyńskich. W 1896 roku majątek kościelny był w posiadaniu kościoła w Reczu. W 1914 roku majątek kościelny obejmował 125ha gruntów i dzierżawiony był przez niejakiego Rupnow. W 1929 roku majątek kościelny- Kirschengemeinde, którego dzierżawcą był właściciel Pomienia Julius Heck a obejmował 125ha.

Prawdopodobnie przy ul. Murarskiej pozostałości po majątku kościelnym.

RADUŃ /Radun/

Wieś położona w gminie Choszczno powiatu choszczeńskiego. W 1879 roku majątek o powierzchni 186ha należał do rodziny Splettstӧsser. W 1896 roku majątek o powierzchni 263ha należał do Hellmutha Splettstӧsser a w 1914 roku majątek o powierzchni 263ha należał do Hansa Splettstӧsser. W 1929 roku jego majątek obejmował 288ha.

Zespół dworski

Prawdopodobnie zachował się dwór oraz zabudowania gospodarcze.

RAKOWO /Raakow/

Wieś położona w gminie Krzęcin powiatu choszczeńskiego. Pod koniec XVIII wieku majątek w rękach rodu von Delitz– wzmiankowany Gustav. W 1857 roku majątek posiadał porucznik Gustav von Delitz(1853). W 1879 roku majątek o powierzchni 491ha należał do majora von Delitz. W 1896 roku majątek o powierzchni 555ha areału należała do Ottona von Schuckmann, zmarły w 1902 roku. W 1914 roku majątek o powierzchni 597ha należał do Ernsta von Schuckmann– zmarły w 1926 roku. W 1929 roku majątek o areale  573ha należał do Gerharda von Schuckmann, urodzonego w 1902 roku.

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

W części środkowej wsi położony był majątek. Zachował się dwór, zabudowania gospodarcze oraz resztki parku dworskiego.