Nieistniejąca miejscowość położona w gminie Torzym powiatu sulęcińskiego. Dawny Folwark. W 1914 roku wchodził w skład majątku w Kownatach B należącego do Friedricha Rittwagen(1929).
P
PAJĘCZNO /Paganz/
Wieś położona w gminie Nowogród Bobrzański powiatu zielonogórskiego. Wzmiankowana w 1305 roku jako własność biskupów wrocławskich. Na terenie wsi w części zachodniej znajdował się folwark. Po założeniu zachował się budynek gospodarczy w złym stanie technicznym.
PAKOŚĆ /Marienberg/
Wieś położona w gminie Choszczno powiatu choszczeńskiego. W 1879 roku majątek o powierzchni 394ha należał do rodziny Riedel. W 1896 roku dobra o powierzchni 391,83ha należały do rodziny Wendorff. W 1914 i 1929 roku majątek obejmował 394ha gruntów i należał do Wernera Wendorff.
Z założenia zachował się budynek gospodarczy.
PAŁCK /Palzig/
Wieś leżąca w gminie Skąpe powiatu świebodzińskiego wzmiankowana w 1499 rok kiedy należała do braci von Gersdorf– Georg, Hans, Heinze i Kasper. W 1502 roku Georg von Gersdorf sprzedaje wieś braciom von Lӧben– Hansowi i Georgowi, którzy podzielili wioskę na dwie części. Część gruntów w XVII w. należała również do rodziny von Bornstedt. W 1679/80 roku Zacharias Eberhard von Lӧben sprzedał jeden z majątków z tzw. “Małym Dworem” Georgowi Abrahamowi von Stosch, który w 1692 zostaje zakupiony przez jego kuzyna, Balthasara von Stosch. Majątek z “Dużym Dworem” został w 1706 roku zakupiony przez tegoż Balthasara von Stosch i jest to rok scalenia dóbr w jedną posiadłość rodową. W 1715 oraz w 1718/19 majątek należy do Christopha Lessela von Stosch, zamieszkałego w Pałcku, student, nie żonaty. Był synem Balzera von Stosch z Czernej w powiecie głogowskim, który miał jeszcze 4 synów: Georga Alexandra, Georga Abrahama, który w tym czasie studiował w Jenie, Hansa Gottloba i Kaspara Sigmunda. 10 kwietnia 1800 roku Georg Abraham von Stosch przepisuje wieś córce Dorothei Charlotte, wdowie po majorze von Paczkowsky. W 1803 roku majątek na terenie wsi posiadała rodzina von Sydow. Syn majora von Paczkowsky`ego, Johann George Carl Friedrich von Paczkowsky, który odziedziczył majątek po rodzicach, zapisuje dobra swojej jedynej córce, Rudolphinie, zamężnej za porucznikiem dragonów, Eugenem von Zastrow(zm.1877). W 1879 roku majątek o powierzchni 1232,20ha należał do następcy Eugena Karla Heinricha von Zastrow. Po nim dobra przechodzą na syna- Arthura Friedricha Georga Hansa von Zastrow(zm.1894). W 1986 roku majątek Bernardine von Zastrow, z domu hrabianki von Schmettow(zm.1927) obejmował 1242,20ha wraz z folwarkiem (Heidevorwerk) a administratorem był Hübner. W 1914 roku majątek obejmował 419ha i należał do Viktora von Zastrow. W skład majątku wchodziły folwarki: Heidevorwerk i Heidemühle. W 1929 roku majątek o areale 1289ha należał do majora w stanie spoczynku, Viktora von Zastrow(ur.1871). Do majątku należały folwark Heidevorwerk i majątek Młynki (Heidemühle).
Pałac tzw. “Duży Dwór”
PAŁAC tzw. “Duży Dwór”
W północno-wschodniej części wsi zespół pałacowy. Pozostałością park krajobrazowy. Pałac rozebrano w latach 50-tych. Właściciele pałacu:
– Valten von Lӧben ożeniony z Cathariną von Alten-Gabel von Glaubitz
– Christian von Lӧben(ur.1542) ożeniony z Magdalene von Kalckreuth z Klępska
– Johann von Lӧben(1574-1633) ożeniony z Barbarą z domu von Pitzerwitz
– Balzer von Lӧben(1618-1670), ożeniony z Eve von Gleishenberg von Grumbach
– Hans Christoph von Lӧben(zm.1707)
– Balthasar von Stosch
DWÓR zw. “Małym Dworem”
W północnej części wsi naprzeciwko pałacu stoi do dzisiaj dwór zbudowany w 1535 roku, odremontowany w latach 2007-2009 i będący obecnie centrum agroturystyki. Właściciele dworu:
– Christoph von Lӧben z Kalska, ożeniony z Anną von Niebelschütz
– Veit von Lӧben(1523-1589) ożeniony z Juliane von Bergen und Herrndorf
– Melchior von Lӧben(ur.1574), ożeniony z Anne von Treppeln von Knobelsdorff
– Hans Christoph von Lӧben(1603-1659) ożeniony z Sabine von Troschke z Podlegórz
– Abraham von Lӧben
– Zacharias Eberhard von Lӧben, ożeniony z Sophie Erdmuthe von Glaubitz
– Georg Abraham von Stosch ożeniony z Ursule Catharine von Stosch
– Balthasar von Stosch(1653-1726) ożeniony z Catharine von Lanskron.
Dwór był własnością właścicieli majątku. W 1830 roku był zamieszkały przez pana Johanna Ch. Fischer, ekonoma, zarządcy? dóbr.
PAMIĄTKOWICE /Siebenruthen Vw./
Osada położona w gminie Sulęcin powiatu sulęcińskiego. Dawny folwark. Do końca XIX wieku wchodził w skład majątku w Trzemesznie lubuskim. W 1907 roku majątek Viktora Schnorr obejmował 165ha. W 1914 roku majątek obejmował 176ha i należał do Victora Schnorr. W 1929 roku majątek Pani Hedwig Schnorr obejmował 176ha, a dzierżawcą był Günther Schnorr.
PAMIĘCIN /Denkhaus/
Wieś położona w gminie Recz powiatu choszczeńskiego. Były folwark, który powstał pod koniec XVIII wieku i wchodził w skład majątku w Chełpie. W tym czasie właścicielem był kapitan Otto von Stülpnagel. W 1816 roku rodzina von Misebach zakupiła majątek w Chełpie, który sprzedała w 1830 roku pozostawiając sobie Pamięcin. Od tego czadsu był to samodzielny majątek. Od 1850 roku ponownie w rękach rodziny von Stülpnagel. W 1857 roku właścicielem majątku został Wilhelm Meyer. W 1879 roku majątek o powierzchni 178ha należał do rodziny Bӧning. W 1896 roku właścicielem majątku o powierzchni 396,46ha był A. Bӧning. W 1914 roku majątek obejmował 398ha i należał do Otto Gottwald. W skład wchodził folwark Chełpina(Neuhelpe). W 1929 roku własność Bruna Hartmann. Majątek obejmował 415ha gruntów a w skład jego wchodził folwark Chełpina(Neuhelpe).
MAJATEK
Po 1945 roku do 1958 roku majątek użytkowany przez prywatnych użytkowników. Później powstała tu Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna. Obecnie tylko jeden budynek gospodarczy zachował się z zabudowań majątku, na terenie którego do niedawna stał neoklasycystyczny dwór z połowy XIXw.
WIEŻA RYCERSKA
Za wsią w pobliżu jeziora pagórek kryjący resztki prawd. wieży rycerskiej, zameczku?.
PAMIĘCIN /Frauendorf/
W połowie XIV wieku wieś była w posiadaniu braci von Sack, którzy w 1367 roku (Brouwendorff)folwark wraz z dworem sprzedali kapitule w Lubuszu. W posiadaniu kościoła lubuskiego wieś pozostawała przez następnych 200 lat. W 1563 roku wieś przejmuje na własność margrabia Johann Georg, który część dóbr Pamięcina przekazał w lenno archidiakonowi kapituły katedralnej, Friedrichowi von Bernheim. On też za zgodą margrabiego w roku 1597 za 12.000 talarów sprzedał wieś na 20 lat z prawem wykupu Joachimowi von Winterfeld z Sądowa. Był on starostą ziemi torzymskiej i posiadał Pamięcin jeszcze w roku 1608. Później właściciele wielokrotnie się zmieniali. W 1644 roku Pamięcin nadany został w lenno Joachimowi von der Goltz i jego rodzinie, które odkupione zostało do rodziny von Oppen. W 1715 roku właścicielem Pamięcina zostaje nadleśniczy Ludolf Georg von Lüderitz. W 1716 roku Pamięcin odkupił król Fryderyk Wilhelm I a jego zarządcą był von Haack. Po zakończeniu kampanii antynapoleońskiej król Fryderyk Wilhelm III za zasługi oddane domowi pruskiemu nadał majątek francuskiemu baronowi de la Rivaliere, w którego posiadaniu Pamięcin był do 1828 roku. W latach 1828-32 wraca Pamięcin pod zarząd królewski, a już w 1832 roku zostaje nabyty przez berlińczyka o nazwisku Friebe. W 1834 roku zostaje Pamięcin zakupiony przez księcia Moritza Casimira zu Bentheim-Tecklenburg-Rheda oraz jego szwagra hrabiego von der Recke-Volmerstein. W 1844 roku majątek ten zostaje zakupiony przez rodzinę królewską książąt Prus(Prinzen von Preussen) jak nazywano młodsze rodzeństwo króla Prus. Z dóbr tych oraz pozostałych będących w rękach rodziny królewskiej utworzono Fideikomiss, czyli niepodzielny i nie podlegający sprzedaży majątek, istniejący formalnie do 1945 roku.
ZAŁOŻENIE DWORSKIE
Pozostałością po założeniu jest dwór opuszczony, popadający w ruinę oraz położone w pobliżu zabudowania folwarczne.
ZBUDOWANIA GOSPODARCZE
PANOWICE /Panwitz/
Wieś położona w gminie Trzciel powiatu międzyrzeckiego. Wieś założona na bazie dwóch folwarków, określanych jako “Folwark Średni i Stary” w drugiej połowie XIX wieku. Należała do właścicieli Łagowca, Żychlińskich herbu Szeliga. W wieku XIX wieku majątek jest własnością Adama Żychlińskiego. W 1845 roku majątek nalezał do właścicieli Łagowca, L. i R. von Żychlińskich. Później należy do Oscara von Żychliński(+12.09.1878) ożenionego z Idą Doris Amalią Jadwigą von Prӧck(*2812.1841). Jego majątek w 1870-77 roku obejmował 870ha gruntów. W 1872 roku majątek radcy sądowego von Żychlińskiego obejmował 3341 mórg ziemi a w 1896 roku 870,47ha gruntów. W pierwszej dekadzie XX wieku Ida von Żychliński już jako wdowa wraz z synem Friedrichem von Zychlinski posiadała w/w majątek. W 1905 roku jej majątek obejmował 870,47ha gruntów. Od 1905 roku do 1910 roku właścicielem majątku był Curt von Biedenfeld. W 1910 roku majątek przechodzi w ręce Dr Antona Jaworowicza herbu Kościesza, którego majątek liczył 709,5ha powierzchni w 1913 roku. Administratorem majątku był Bernhard Obst. W skład majątku wchodził folwark Gościec(Guscht). W 1917 roku dobra posiadał Boleslaus von Kowalski. W krótkim czasie dość częste zmiany właścicieli: ok. 1918 roku dobra posiada Sophie Filisiewicz, ok. 1919 roku Georg Martini i Paul Schulz. Po 1919 roku dobra w rękach Waltera Wolcke(Wilke). W 1927 roku baron Ludwig Max von Waldenfels(1875-1954) i jego żona Anna(1885-1967), z domu Klopp zakupili majątek Panowice. Poznali się w Metz w 1903 roku. Anna Klopp pracowała jako sekretarka w administracji garnizonu a baron Ludwig Max odbywał tam służbę od 1897 roku. W 1903 roku był porucznikiem 4. Bawarskiego Pułku Piechoty. Ona była luteranką a on katolikiem. Z tego związku w Kowalowie Pomorskim(Schӧnsee) w 1904 roku urodził się nieślubny i jedyny syn barona Fritz Georg. Przed ślubem Anna i syn przeszli na katolicyzm. Ślub Anny i Ludwiga Maxa odbył się 19.10.1916 roku. W tym samym roku „adoptuje” syna dając mu swoje nazwisko i tytuł. W 1919 roku w wieku 43 lat odchodzi ze służby wojskowej. Do 1922 roku posiadali majątek Kastenreuth. W tym samym 1922 roku nabyli majątek Neuhof- obecnie Garbek w powiecie człuchowskim. Od 1927 roku stali się właścicielami Panowic. W pomieszczeniach wieży przez 14 lat mieszkała matka Anny, Emma Klopp. W 1927 roku Fritz Georg poślubił 18-letnią Emelię Hildegardę von Sobieski-von Żychlińską, adoptowaną córkę zmarłego w 1922 roku Emila von Żychlińskiego(1852-1922) właściciela pobliskiego Łagowca. Majątek w Panowicach rodzina baronów von Waldenfels opuściła w 29.01.1945 roku.
PAŁAC
2019 r.
Dwór eklektyczny zbudowany około 1890 roku, murowany, wzniesiony na rzucie w kształcie litery T, podpiwniczony, parterowy, z użytkowym poddaszem. Główne, zachodnie skrzydło posiada dach dwuspadowy z centralnie umieszczonym ryzalitem przechodzącym w szczyt z trójkątnym naczółkiem. Ryzalit poprzedzony jest półokrągłym tarasem. Wschodnie skrzydło pokryte niższym, dwuspadowym dachem, z przybudówka od strony wschodniej, z trójkondygnacyjną, ośmioboczną wieżą, zwieńczoną pełną balustradą, okalającą w zwieńczeniu taras. Z oryginalnego wystroju zachowały się fragmenty sztukaterii sufitu w skrzydle zachodnim, nieliczne elementy stolarki okiennej i drzwiowej, schody jednobiegunowe(bez balustrady). Na parterze dwa zdewastowane piece kaflowe. Obecnie dwór stanowi własność prywatną i z pietyzmem przez nowych właścicieli jest odbudowywany. Trzymam kciuki.
Obok resztki zaniedbanego parku krajobrazowego o powierzchni 2,9 hektara i stare zabudowania folwarczne z drugiej połowy XIX wieku.
Paprotno /Parpart/
Wieś położona w gminie Karnice powiatu gryfickiego. Wzmiankowana w 1320 roku. W 1337 roku wieś należy do Knappe Nicolaus von Parpart. W rękach rodu von Parpart dobra są do XVI wieku. W 1500 roku przez małżeństwo dobra przechodzą w ręce rodu von Manteuffel. Od 1655 roku przez kłopoty finansowe dobra podzielone pomiędzy rody: von Mateuffel a von Kleist(teściowie) i von Leppel– Joachim von Leppel(*08.01.1620-+04.12.1686), ożeniony z Dorotheą von Manteuffel(*11.05.1634-+01.04.1692). W 1708 roku Joachim Hans von Manteuffel oddaje majątek w dzierżawę majorowi Eggardowi von Witten. Po jego śmierci wdowa Anna Katharina von Witten, z domu von Kameke(1678-1746) wychodzi za mąż za generał-majora Hansa Caspara von Herzberg(1685-+15.12.1745). Od 1717 roku właściciel wsi. Dzieci nie mieli. Dobra przechodzą na pasierbicę generała, zamężną za generał-majorem Wolfem Alexandrem Ernstem Christophem von Blanckensee. Po jego śmierci wdowa wychodzi za mąż za kapitana Friedricha Wilhelma von Butzke(1756). Mają dwie córki, które dziedziczą dobra: Maria Sophia Wilhelmina(+1822) zamężna za porucznika von Altrock i Frederica Louisa hrabina von Podewils, z domu von Butzke. W 1840 roku majątek zakupił Franz Wilhelm Neste z Mołstowa(Molstow). W 1870 roku dobra obejmowały 2597 mórg ziemi a w 1879 roku 661,86 ha gruntów. W 1910 roku właścicielem majątku był Arved Neste a dobra liczyły 814 ha gruntów. W 1928 roku majątek należący do Arveda Neste obejmował 716 ha gruntów. W 1935 roku Arved Neste sprzedaje majątek. W tym czasie majątek liczył 718 ha gruntów. Ostatnim właścicielem dóbr była rodzina von Brockhausen.
ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY
Pałac zbudowany w 1871 roku, dwukondygnacyjny, z dobudowanym skrzydłem z wieżą, wielokrotnie przebudowywany z zatraceniem cech stylowych. Obok resztki parku krajobrazowego o pow. 0,43 ha. Po 1945 roku zajęty przez wojsko. Od 1951 roku zaadoptowany na szkołę.
PARCHLINO /Parchlin/
PARCZEWKO /Walthershof/
Nieistniejąca miejscowość położona w gminie Sulęcin powiatu sulęcińskiego. Dawny folwark należący do majątku w Ostrowie, założony prawdopodobnie przez rodzinę Dohne w latach 1819/20.
PARGOWO /Pargow/
Wieś położona w gminie Kołbaskowo powiatu polickiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1240 roku, kiedy książę pomorski Barnim I pod jurysdykcją swojego kuzyna księcia Warcisława III nadał wieś biskupowi Konradowi III z Kamienia Pomorskiego. W 1336 roku połowa wsi należała do kościoła Św. Marii w Szczecinie. We wsi w XIV-XV wieku istniało kilka majątków. W XIV wieku część wsi należała do Konrada von Eicholz. Po jego śmierci przejęte dobra przez miasto Gryfino. Później należała do rodu von Elsholz(Eicholtz)- może ponownie do rodziny von Eicholz. W 1373 roku część wsi w posiadaniu rycerskiego rodu von Steinbeke, wymarłego w XVII wieku. Należała wtedy do Clausa i Henninga von Steinbeck. W 1458 roku prawdopodobnie od rodziny von Steinbeck majątek zakupił Philipp von Wussow. Dobra we wsi rodzina von Wussow posiadała od co najmniej 1378 roku. Część wsi w 1474 roku była w posiadaniu rodu von Oldenslet, wymarłego w XV/XVI wieku, część należała do Nicolausa i Henninga von Wussow. W 1477 roku wymieniony był Peter von Wussow. W 1530 roku nadal połowa wsi należała do kościoła maryjnego w Szczecina, druga w rękach rodu von Wussow. W 1628 roku we wsi majątek posiada rodzina von Ramin. W 1631 roku część wsi należała do rodu von der Osten– wzmiankowany Christoph von der Osten. W 1698 roku Sofia Eleonora von Wussow podarowała kościołowi kielich. Z rodu von Wussow wzmiankowany Carl Heinrich von Wussow w 1691 i 1706 roku. W 1729 roku od kapitana Carla Heinricha von Wussow majątek wydzierżawia na lat 15 senator Immanuel Willich. Po jego śmierci majątek w rękach wdowy a po jej śmierci w roku 1761 w rękach spadkobierczyń: Sophii Johanny Buller, z domu Willich oraz Charlotty Gertrudy Polzenhagen, z domu Willich, które to zwróciły się do dwóch żyjących braci von Wussow o przedłużenie dzierżawy majątku na następne 30 lat. W 1770 roku we wsi dobra posiadał David Christian Krause. Po nim majątek odziedziczyli synowie: George Carl Wilhelm i Bernd Bogislaw Wilhelm, którzy zostali w 1787 roku nobilitowani przez króla Friedricha Wilhelma II. Około 1800 roku po wygaśnięciu dzierżawy dla spadkobierców senatora Immanuela Willich, bracia Carl Heinrich i Philipp Otto Ludwig von Wussow sprzedali dobra rodzinie von Krause. Rodzina von Krause około 1828 roku sprzedała dobra Georgowi Augustowi Friedrichowi Karbe, nobilitowany w 1840 roku przez króla Friedricha Wilhelma IV. Po śmierci Georga Augusta Friedricha von Karbe w 1845 roku majątek w rękach Gustava Meyer. Dzierżawcą a później właścicielem majątku został Carl Friedrich Julius Engel. W 1879 roku majątek liczył 601 ha gruntów. Na przełomie wieku XIX i XX dobra w posiadaniu niejakiego Durow. Ostatnim właścicielem majątku liczącego 628 ha gruntów był Georg Nicolai.
W północno-wschodniej części wsi resztki zespołu dworskiego.
