STEPIEŃ /Stepen/

Osada położona w gminie Biały Bór powiatu szczecineckiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1408 roku. W 1698 roku pierwszym właścicielem majątku był Adam Henning von Kameke. Po jego śmierci w 1700 roku wieś przejęła rodzina von Zarth. W XVIII wieku właścicielem dóbr był Friedrich Wilhelm von Zarth, który zginął w 1741 roku podczas I wojny śląskiej. W 1756 roku wymieniony Hans Jürgen von Zarth. Po wymarciu rodziny von Zarth dochodziło do częstych zmian właścicieli. W krótkich odstępach czasu były to rody: von Sommnitz, von Gottberg, von Glasenapp, von Zamtory, von Rӧden(1804), von Deetz, dzierżawca Reinke, rodzina Dӧrschlag, Geibler(1831-1862), von der Gablentz(1879-1884), von Wolden(1893r.), Gertz(1905-1914), Deinert(1914). W 1919 roku majątek przejmuje Kurt Piltz i był właścicielem do 1945 roku.

Dwór

 

 

 

 

Po założeniu zachowały się budynki gospodarcze i park krajobrazowy.

SZCZODRE /Sibyllenort/

Wieś położona w gminie Długołęka w powiecie wrocławskim. Nazwa wsi pojawia się w 1693 roku. Powstała z połączenia dwóch miejscowości- Raztelwitz, która istniała już w XIII wieku i Neudorf, która w dokumentach pojawia się w 1516 roku. Nazwa wsi wywodzi się od imienia Sybilli- żony księcia oleśnickiego Krystiana Wirtemberskiego, który w Szczodrem wybudował pałac w stylu renesansowym. Na początku XV wieku właścicielem wsi był Johann Westefall. Kolejni właściciele: 1528- Steffen von Borsnitz, 1541 – 1571- rodzina Domnig z Wrocławia, 1571 – Katharina Domnig z domu von Kottulińska, wdowa po Dawidzie Domnigu, Katharina Hellman, córka Kathariny Domnig, Hans von Gaffron i Katharina z domu Domnig, 1602 – wdowa Katharina von Gaffron z domu Domnig, 1612 – 1629 – Georg Wilhelm von Reibenbaben und Radllau, 1647 – Bernard von WaldauHelena Sydonia z domu von Reibenbaben und Radlau, 1653 – Helena Sydonia von Waldau odstępuje wieś kuzynowi Hansowi Joachimowi von Gaffron, 1679 – Balthazar Wilhelm von Gaffron, 1685 – wieś zakupił książę oleśnicki Chrystian Ulryk I Wirtemberski(19.04.1652-05.04.1704), 1693 – Sybilla Maria Wirtemberska z domu księżna von Sachsen-Merseburg, 1704 – książę Karol Fryderyk II Wirtemberski(11.03.1682 – 08.02.1745), 1745 – po bezpotomnej śmierci księcia Karola Fryderyka II wieś dziedziczy książę oleśnicki Karol Chrystian Erdmann Wirtemberski(26.10.1716-14.12.1792), 1792 – książę oleśnicki Fryderyk August von Braunschweig-Lüneburg( 29.10.1740-08.10.1805) przez ożenek dnia 06.09.1768 z księżniczkę oleśnicką Frederike Sophie Charlotte Auguste Wirtemberską, córką księcia Karla Christiana Erdmanna(małżeństwo bezdzietne), 1805- książę Fryderyk Wilhelm von Braunschweig „Czarny Książę”(09.10.1771 – 16.06.1815), bratanek księcia Fryderyka Augusta, 1815 – książę Karol II von Braunschweig-Lüneburg(30.10.1804-18.08.1873), syn księcia Fryderyka Wilhelma, 1826 – książę Wilhelm von Braunschweig-Lüneburg(25.04.1806-18.10.1884), młodszy brat księcia Karola II, który odstąpił jemu swoje prawa do księstwa oleśnickiego, 1884 –Albert I Wettyn król Saksonii(23.04.1828-19.06.1902), 1902 – Jerzy I król Saksonii(08.08.1832-15.10.1904), brat Alberta I, 1904 – Fryderyk August III ostatni król Saksonii(25.05.1865-18.02.1932), 1932-1945 – książę Fryderyk Krystian Wettyn(31.12.1893-09.08.1968), drugi syn Fryderyka Augusta III.

 

Jerzy Wettyn król Saksonii

Król Saksonii Jerzy Wettyn

Pałac

Zbudowany w latach 1685-1692 przez księcia Krystiana Ulryka I jako letnia rezydencja dla swojej żony Sybilli Marii. W pałacu bywali królowie polscy: August II Mocny i August III Sas.  Z powodu zadłużenia pałac oddany został w dzierżawę przez księcia Karola Fryderyka Wirtemberskiego. Popadający w ruinę już w 1715 roku pałac nie nadawał się do zamieszkania. W latach 1792-1802 został rozbudowany. W 1829 roku Szczodre odwiedził car Rosji Mikołaj I. W latach 1851-1867 nastąpiła kolejna rozbudowa pałacu w stylu gotyku angielskiego na wzór pałacu Windsor, stąd zwany „Śląskim Windsorem”. Kolejne zmiany nastąpiły pod koniec XIX wieku. W pałacu znajdowały się cenne zbiory malarstwa, mebli, porcelany w tym unikatowa kolekcja porcelany miśnieńskiej. W 1932 roku nowy właściciel część wyposażenia wystawił na licytację, a jedno skrzydło zostało zaadoptowane na mieszkania. W kolejnych latach z pałacu wywożono wyposażenie do innych pałaców. W trakcie II wojny światowej w pałacu mieściły się magazyny Werhmachtu. W 1945 roku pałac został podpalony przez żołnierzy SS lub żołnierzy radzieckich. Po wojnie pałac zajęty był przez UB gdzie utworzono ośrodek wypoczynkowy dla funkcjonariuszy UB oraz utworzono gospodarstwo rolne. W latach 1955-57 pozostałości pałacu zostały rozebrane. Z założenia pozostało: skrzydło pałacu, oficyna, park z lasem, murowane ogrodzenie z bramą. Od 1988 roku skrzydło stoi nieużytkowane, w oficynie mieszkają pracownicy byłego PGR. W 1992 roku pałac został sprzedany prywatnej spółce, w 2001 roku przeszedł w ręce osoby fizycznej.

SIERAKÓW /Zirkau/

Wieś położona w gminie Szprotawa powiatu żagańskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1240 roku(Ciracou). W 1866 roku w spisie dóbr mowa o majątku należącym do miasta Szprotawa. Trudno dzisiaj ustalić gdzie był położony folwark.

SKWIERZYNA /Schwerin/

Najstarszą formą osadniczą była prawdopodobnie osada rybacka z XII wieku. Po raz pierwszy wymienione w roku 1312(Zqueryn, Zwerin) oraz w kolejnych latach: 1313(Squerin, Squerim, Nova Squerin), 1316(Zweryn), 1328(Swerin), 1390(Swyryn), 1401(Squirzinski, Skwirzinczski), 1406(Skwirzyno), 1421(Squirzyna), 1425(Squirzina), 1466(Sqwyrzyna), 1493(Szkwyrzyna), 1499(Sqyrzyna), 1501(Quyrzyna), 1508(Squerzina), 1510(Squyrzyna), 1513(Swyrzyna), 1514(Schweren), 1522(Swirzina). Od 1313 roku jako miasto, prawd. lokowane już przed 1296 rokiem za czasów Przemysła II. W 1390 Władysław Jagiełło ustanowił komorę celną, a w 1406 roku nadaje miastu prawa magdeburskie. W początkach swych dziejów związana z Wielkopolską. W latach 1300-1319 należała do Księstwa Głogowskiego. Przez krótki okres zagarnięta przez Brandenburgię następnie sprzedana zostaje Krzyżakom. Odbita w 1326 roku przez Władysława Łokietkę, zostaje miastem królewskim należąc nieprzerwanie do Rzeczpospolitej aż do 1793 roku. W wyniku II rozbioru Polski została włączona do Prus. W latach 1807-1815 należała do Księstwa Warszawskiego. Do Polski wraca po 1945 roku. Na terenie miasta istniał majątek prawd. powstały na początku XX wieku. W 1905 roku obejmował 105,25ha i należał do Wilhelma Lindstedt. W 1907 roku wielkości 164ha a w 1913 roku 173ha  należący do porucznika w stanie spoczynku Fritza Grueneberg.

Położenie majątku nieznane.

SANTOCKO /Zanzin/

Wieś położona w gminie Kłodawa powiatu gorzowskiego. Po raz pierwszy informacja o miejscowości pojawia się w roku 1236 oraz w 1242 i 1255(Zambrist, Zantosine) oraz w 1300 roku(Czanzyn). Wchodziła w skład majątku opactwa w Kołbaczu z filią w Mironicach. Już w 1321 roku mowa o dobrach należących do Henninga i Wilkina Horkerów.W 1337 roku poza własnością klasztorną mowa o trzech majątkach rycerskich, należących do: rodziny Wisselow, Marcko i Paris. W 1539 roku margrabia Jan przejął dobra należące do klasztoru kołbackiego.  W 1879 roku majątek o powierzchni 221,62ha należący do domeny państwowej dzierżawił a rodzina Dietz von Bayer z Mironic. W 1896 roku majątek obejmował  230ha gruntów. W 1914 roku majątek wchodził w skład majątku w Mironicach jako domena państwowa i był dzierżawiony przez porucznika Ericha Dietz von Bayer. W 1929 roku nadal jako domena państwowa, wchodziła w skład majątku Mironicach, dzierżawcą był Dietz von Bayer.

FOLWARK

Zachował się budynek gospodarczy.

SIENNO /Silligsdorf/

Wieś położona w gminie Węgorzyno powiatu łobeskiego. Wieś została założona przez Gunzelina von Hagen, hrabiego von Schwerin. Od 1315 roku lenno rodu von Wedel. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1346 roku(Czillickersdorp). W XVII wieku wieś podzielona pomiędzy rody von Wedel oraz von Bork(Borcke). W 1628 roku lenno posiadał Andreas Borcke, Friedericha Borcke(Sulchsdorff), do Martina Borcke oraz do Joachima Borcke.  W 1628 roku siedział tu Christoph, Bastian i Ernst Budde von Wedlowie. Po przejęciu większości majątku przez starostę Heinricha Joachima i rotmistrza Matthiasa Leopolda von Wedel oraz za zgodą ich braci Bastiana Georga i Philippa Daniela von Wedel, majątek został sprzedany w 1687 roku wdowie po Friedrichu Wilhelmie von Wedel, Annie Barbarze, z domu Schneider, a następnie jej córce Annie Barbarze i jej mężowi, tajnemu radcy Johannowi Friedrichowi von Schaper.  W 1743 roku tajny radca von Schaper sprzedaje majątek Friedrichowi Leopoldowi von Wedel. W 1756 roku majątek podzielony pomiędzy: 62-letnim pułkownikiem w stanie spoczynku Carlem Friedrichem von Wedel(Wedell) a  21-letnim porucznikiem Casparem Otto von Wedel(Wedell).  W 1804 roku majątek należał do 34-letniego kapitana Leopolda Juliusa Otto von Wedel(Wedell). W 1862 roku dobra w rękach porucznika Eduarda Ernsta Caspara von Wedel(Wedell). W 1914 roku majątek o powierzchni 856ha należał do Ernsta von Wedel. Dzierżawcą był kapitan Willibald Mach a administratorem Holst. Prawdopodobnie w latach 20-tych doszło do parcelacji majątku.  W latach 20-tych część dóbr po majątku rycerskim  należał do rodu von Zitzewitz. W 1939 roku na resztówce po majątku rycerskim nadal „siedział” Ernst von Wedel– majątek obejmował 38ha.

PAŁAC

W 1959 roku pałac uległ spaleniu. W kolejnych latach częściowo rozebrany. Zachował się park krajobrazowy z XIX w. o powierzchni 5,5ha.

SKRZYWIŃ /Sophienwalde/

Nieistniejąca miejscowość położona w gminie Maszewo powiatu krośnieńskiego. Były majątek wchodzący początkowo w skład dóbr w Czetowicach. W 1896 roku majątek o powierzchni 321ha w Skrzywiniu należał do Fritza Fournier, właściciela majątku w Łochowicach. W 1914 roku wchodził w skład majątku w Budachowie należącym do wdowy Rose Fournier i jej zięcia generała Wiktora Dallmer. W  1929 roku własność Fritza Fournier i Pani Dallmer.

SITNO /Zietenfier/

Nieistniejąca miejscowość położona w gminie Tuczno powiatu wałeckiego. Na początku XIX wieku własność rodu von Sydow. W 1824 roku majątek w rękach rodziny von Braun ale na krótko. Jeszcze w tym samym roku ponownie w posiadaniu rodziny von Sydow, wzmiankowanej w spisie w 1857. Ich dobra w 1879 roku obejmowały 1449ha.  W 1896 roku majątek o powierzchni 214ha należał do rodziny Metzler. Przemianowany na folwark, który został przejęty przez państwo i w 1914 roku wchodził w skład majątków Miradź(Grüneberg)-Jelenie(Bussberg). W 1929 roku domena państwowa– wchodził w skład majątku w Jeleniu.

STRADZEWO /Stolzenfelde/

Wieś położona w gminie Choszczno powiatu choszczeńskiego. W 1372 roku wieś należy do rodu von Brederlow. W XVIII wieku majątek w posiadaniu rodziny von Müllenheim. W 1717-1738 wieś w rękach rodu von Aderkas. W latach 1751-1939 majątek w rękach rodziny von Germar– wzmiankowany Christoph Friedrich, zmarły w 1813 roku, Friedrich Wilhelm zmarły w 1822 roku, Hermann zmarły w 1903 roku. W 1857 własność kapitana von Germar ze Szczecina. W  1879 roku majątek o powierzchni 911 ha należał do rodziny von Germar. W 1896 roku  ich dobra obejmowały 912ha gruntów. W 1914 roku majątek Kuna von Germar obejmował 1066ha a w 1929 roku dobra  Christopha Friedricha von Germar obejmowały 933ha.

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

We wsi zachował się dwór zbudowany w 1850 przez Georga Friedricha von Germar. Jest to budynek założony na planie prostokąta, parterowy, z piętrowymi skrzydłami, kryty dachem dwuspadowym, podpiwniczony. Położony w parku krajobrazowym. Obok zabudowania gospodarcze, gołębnik. Obecnie własność prywatna.

SŁUTOWO /Steinberg/

Wieś położona w gminie Recz powiatu choszczeńskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1337 roku. Od połowy XIV wieku w rękach możnego rodu von Wedel. Już w połowie XVI wieku mowa jest o folwarku prawd. z siedzibą szlachecką. W tym czasie właścicielem wsi był Ewald, zmarły w 1567 roku oraz Hasso von Wedel. Wymieniony również Berndt von Wedel ożeniony z Anną Marią von Flemming, zmarły w 1634 roku. Wymieniany również Adam von Wedel, zmarły w 1666 roku. Pod koniec XVII wieku własność rodu von Blanckensee z Płotna. Po bezpotomnej śmierci królewskiego nadleśniczego Friedricha von Blanckensee w 1803 roku, dobra przeszły na rodzinę von Blanckensee z Ogard. W 1928 roku majątek zakupił Franz Heinrich Haken. Posiadali majątek do 1945 roku. W 1857 roku wymieniony Heinrich Haken. W 1879 roku dobra obejmowały 413ha. a w 1896 roku, kiedy administratorem był Paul Bӧning majątek obejmował 844ha gruntów. W 1914 roku dobra obejmowały 842ha a w 1929 roku 516ha. Po 1945 roku majątek upaństwowiono tworząc na jego terenie PGR.

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

Dwór częściowo rozebrany w latach 1981-82. Obok park krajobrazowy. Zachowały się budynki gospodarcze