BOLCZÓW /Bolzenstein, Bolzenschloss/

Zamek położony w gminie Janowice Wielkie powiatu karkonoskiego, na południe od Janowic Wielkich. Zbudowany miedzy rokiem 1371 a 1386 z inicjatywy rycerza księcia Bolka II Małego Clericusa Bolcza(Bolz, Boltz). Od 1369 roku był burgrabią pobliskiego zamku Sokolec i królewskim koniuszym z nadania Karola IV. Zamek był siedzibą husytów ale też i raubritterów. W 1433 roku mieszczanie świdniccy i wrocławscy zdobyli zamek i go zniszczyli. Odbudowany dopiero w latach 1517-1518 przez Dippolda von Burghaus z Miedzianki, W 1529 roku sprzedał zamek wraz z folwarkiem w Janowicach Wielkich Franzowi von Reibnitz z Kłaczyny. W 1532 roku zamek od Franza von Raibnitza zakupił Alexander Holtzschuer z Poznania. W latach 1537-1543 właścicielem zamku był Justus Decjusz(Jobst Ludwig Dietz), sekretarz króla polskiego Zygmunta Starego, który wydzierżawił majątek Heinrichowi Thuile. W 1562 roku właścicielami zostali bracia Hans i Franz Heilmann(Heylmann, Hellmann). W 1575 roku Hans Heilmann sprzedał majątek Hansowi von Gersdorfowi z Sichowa. Po nim majątek odziedziczył jego syn, Christoph, który w 1608 roku sprzedał majątek Danielowi von Schaffgotsch, Panu na Chojniku, Gryfie i Bobrowie. Przez koligacje rodzinne majątek stał się własnością Maximiliana von Mauschwitz, który w 1679 roku sprzedał dobra Erdmannowi hrabiemu von Promnitzowi. Od jego syna, hrabiego Johanna Erdmanna von Promnitz, ostatniego z rodu, zamek zakupił hrabia Christian Friedrich zu Stolberg-Wernigerode(1746-1824). Utworzony fideikomis zapisał synowi, Constantinowi(1779-1817), który odziedziczył jego syn, Wilhelm(1807-1898), późniejszy generał kawalerii. Po jego śmierci dobra dziedziczy syn Constantin(1843-1905). Kolejnym właścicielem był syn Constantina, hrabia Eberhard zu Stolberg-Wernigerode(1873-1929) a kolejnym ostatnim właścicielem był hrabia Christian Friedrich zu Stolberg-Wernigerode(1901-1994). Po wojnie trzydziestoletniej zamek pozostał trwałą ruiną.

DALBOROWICE /Dalbersdorf, Boguslawitz/

Wieś położona w gminie Dziadowa Kłoda powiatu oleśnickiego. Połączona z dawną wsią Bogusławice(Boguslawitz). Dalborowice po raz pierwszy wzmiankowana w 1305 roku jako „Elgotha Daleborii”. Właściciele wsi: Peczko de Daleborowicz(1372/1376), Sigismund Baruth(1413), Georg Ohm von Januschowicz który zmarł w 1552 roku, Nikolaus von Dyhrn(1564), Stenzel von Possadowski(1574), George von Schellendorff(1591), Hans von Ohm(1600-1639), Wenzel von Gaffron(do 1649), Melchior von Gaffron do 1663 roku, kapitan cesarski Gottfried von Huhn und Reutzendorff, jego syn Rudolf Ferdinand von Huhn und Reutzendorff do 1710 roku, Georg Sigismund von Franckenberg und Ludwigsdorff i jego żona Barbara Juliane, z domu von Huhn do 1725 roku, ich córka Juliane Sophia von Franckenberg, żona Gottlieba Augusta von Franckenberg. W 1727 roku sprzedali majątek Paulowi von Salisch und Nasengrieff. W 1750 roku dobra przejął jego syn, Nicol Karl Ernst von Salisch. W 1809 roku hrabia Ernst von Salisch wykupił majątek po ojcu. W 1814 roku majątek przejęła wdowa po hrabim, Gottliebe Sophie Erdmut hrabina von Salisch, z domu von Schimonska. Po jej śmierci w 1822 roku majątek przejęła jej córka Frederike Ernestine Sophie Erdmut hrabianka von Salisch 1-mo von Siegroth und Schlawikau, 2-ndo Sichart von Sichartshofen, w 1836 roku majątek zakupił kapitan w stanie spoczynku Johann Wilhelm Theodor Sichart von Sichartshofen. W 1852 roku dobra zakupił Heinrich Fischer, w 1853 roku majątek zakupił Johann Albert Rusche. W latach 1890 majątek w rękach spadkobierców. W 1905 roku dobra zakupił  Franz Tresp i Gattin Wanda, z domu Salzmann. W 1906 roku dobra kupuje Rupertus von Raabe od którego po 19 dniach dobra zakupił kapitan Heinrich Berger-Landefels. W 1907 roku majątek kupuje hrabia Viktor von Czarnecki.

Bogusławice wcześniejsza nazwa polska Olbin

Pierwszym właścicielem był Boguslaw(Boguchwał) w Bogophalovo. Kolejni właściciele: Lutko(1305), Peczko Crompusch(1380). W 1411 roku Hans Czornberg  zakupił wieś od Petera von Haswath. W 1508 roku  Nickel Renydburg sprzedał dobra Janowi Posselwitz genannt Jankowitz. Od Kotowskiego majątek zakupił Heinrich von Rohr i około 1550 roku po swoim ojcu majątek dziedziczy Heinrich von Rohr junior. Wkrótce sprzedał majątek Christophowi von Schindel by w 1564 roku go odkupić. W 1590 roku majątek odziedziczył jego młodszy syn Abraham von Rohr. W latach 1619-1637 siedział tu Hans Georg von Rohr, który stracił majątek z powodu niewypłacalności na rzecz jednego ze swoich wierzycieli Karla von Buchwitz z Wilkau. W 1685 roku właścicielem był Karl Friedrich von Buchwitz und Buchau Boguslawitz a następnie jego syn, Leopold Heinrich. W 1689 roku dobra zakupił Hans Moritz von Prittwitz und Gaffron ze Stronn, który w 1705 roku sprzedał majątek wdowie Hedwig von Skal, z domu von Schwedtlig. W 1730 roku właścicielem majątku był jej syn Sylvius Alexander von Skal. W 1728 roku majątek zakupił Joachim Sylvius von Ohl und Adlerscron, który w 1730 roku sprzedał dobra Kasparowi Adolfowi von Dresky z Eichgrund. W 1736 roku sprzedał majątek swojemu szwagrowi, Franzowi Ludwigowi von Franckhen und Goldmannsdorf a ten w 1740 roku sprzedał majątek Paulowi Wenzlowi von Salisch. W 1763 roku właścicielem dóbr był jego syn, Paul Benjamin von Salisch, który w 1788 roku sprzedał majątek Ernstowi Wilhelmowi Christianowi von Heydebrand. W 1791 roku dobra zakupił Friedrich von Kloch. W 1796 roku właścicielem był brat Friedricha, Franz Leopold von Kloch. W 1802 roku majątek zakupiła hrabina Ulrike Friederike von Schwerin, z domu hrabianka von Reichenbach-Zessel. W 1814 roku majątek zakupił hrabia Heinrich Karl von Reichenbach-Zessel. W testamencie z 1825 roku dobra zapisał swoim dzieciom: synowi Heinrichowi Rudolfowi(ur.1820) i córce Fanny Henriette Luise Mathilde(ur. 1822). W 1827 roku dobra zakupił baron Otto Ferdinand August von Zedlitz-Leipe. W 1862 roku majątek zakupił Gustav Hoffmann. W 1892 roku dobra w rękach wdowy Marie Hoffmann, z domu Vӧrner i córki Marthy Walther z Nieder Maliau.

Dalborowice pałac

Pałac nie zachował się. Po założeniu do zobaczenia park krajobrazowy z zachowaną słupami bramnymi oraz zabudowania folwarczne.

Bogusławice pałac

Zbudowany w 1852 roku na planie prostokąta w stylu eklektycznym , kryty dachem dwuspadowym, podpiwniczony, dwukondygnacyjny. Obok park krajobrazowy oraz zabudowania folwarczne z początku XX wieku.

BISKUPICE /Bischdorf/

Wieś położona w gminie Syców powiatu oleśnickiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1155 roku(Biskopici) kiedy należała do biskupa wrocławskiego. W 1359 roku wymieniona jako Bischcopicz. W 1799 roku majątek należał do rodziny von Lossow. W 1845 roku właścicielem majątku był Methner. Kolejnymi właścicielami byli: John(1856,1858), porucznik baron Richard von Buddenbrock-Hettersdorf(1861, 1886), Pani Ella von Busse, z domu von Rathenow(1894, 1917), spadkobiercy Richarda von Busse, między innymi major Wilhelm von Busse(1921, 1926). Przed 1930 rokiem dobra zostały zakupione przez Śląską Spółkę Ziemską i rozparcelowane.

PAŁAC

 

 

 

Barokowy pałac zbudowany pomiędzy 1728 a 1787 rokiem. Budynek powiększono o boczne skrzydła w latach 70-tych XIXw. Kolejna przebudowa miała miejsce w roku 1895. Po 1945 roku własność Państwowego Przedsiębiorstwa Rolnego w Biskupicach- w pałacu mieściły się mieszkania, świetlica, przedszkole, hotel, Klub Prasy i Książki. W 1991 roku część pałacu sprzedano. Około 2000 roku spłonęła najstarsza, środkowa  część pałacu.

WAPNICA /Ravenstein/

Wieś położona w gminie Suchań powiatu stargardzkiego. Po raz pierwszy wzmiankowany w 1299 roku. W tym czasie wieś należała do rodu von Ravensten(Ravenstein), a w 1321 roku wymieniony rycerz Wolter de Ravensten. W latach 1338-1499 wieś należała do rodu von Güntersberg ale w innej pracy podane, że już w 1336 roku wymieniona została Janeke van Gunthersberge  a w 1338 roku Gunther i Walter von Guntersberg. W latach 1569-1582 wieś w rękach hrabiów von Eberstein. W 1582 roku wymieniony hrabia Ludwik von Eberstein.  Kolejno wieś należała do rodu von Massow a następnie do rodu von Damitz, który w 1654 roku sprzedał dobra Davidowi von Braunschweig. W 1703 roku rodzina von Braunschweig przekazała majątek państwu. Do 1945 roku majątek stanowił domenę państwową, wydzierżawianą kolejnym dzierżawcom. W latach 1879-1928 dzierżawcą była rodzina Kieckebusch- wymieniony Victor w XIX w, Fritz w XX wieku.

Zamek

Zbudowany za czasów rodu von Ravensten pod koniec XIII wieku, zburzony, odbudowany przez rodzinę von Güntersberg, która w 1338 roku otrzymała od margrabiego brandenburskiego zgodę na odbudowę zamku. W 1478 roku doszło do zburzenia budowli przez elektora brandenburskiego Albrechta Achillesa. Obecnie są to ruiny położone na półwyspie(dawniej wyspie), zbadany w latach 70-tych XX wieku. W 1840 roku przeprowadzono przez teren zamkowy drogę.

Dwór

Nie istnieje. Po założeniu zachowały się przebudowane budynki gospodarcze.

 

TRZEBIATÓW /Treptow bei Stargard/

Wieś położona w gminie Stargard powiatu stargardzkiego. Początkowo stanowiła własność rodu von Wedel, właścicieli pobliskiego Krępcewa. W XIV wieku należała do rodziny von Schӧnebeck. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1373 roku, kiedy bracia Degenhard i Jakob von Schönebeck sprzedali wieś augustianom ze Stargardu. W 1569 roku klasztor przekształcono w domenę i na przełomie XVI i XVII wieku utworzono majątek będący własnością państwa ale w 1563 i w latach 1601-1743 część wsi w rękach rodu von Kosecke(Kӧseken). W latach 1787-1789 dobra w rękach rodu von Mellenthin(Mellentin). W 1827 roku majątek zakupił radca stanu Bethe, który w 1839 roku sprzedał majątek kupcowi z Lipian, niejakiemu Schutze. W 1845 roku właścicielem był Zeitz, w 1852 roku A.F. Schumann, w 1865 roku Kaufpreis. W latach 1879-1905 właścicielem był Robert Schmidt, wymieniany w 1892 roku, w latach 1914-1928 dobra w rękach Maxa Hertsch(Hartsch), w 1939 roku Joachima Lipke. Po wojnie utworzono tutaj PGR, który od 1971 roku włączono do Kombinatu w Pęzinie.

Pałac

Zbudowany w 1858 roku. Budynek zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, kryty dachem dwuspadowym, z dwoma ryzalitami. Obecnie hotel z restauracją „Akacjowy Dwór”.

WIELICHÓWKO /Münsterberg/

Wieś położona w gminie Kobylanka powiatu stargardzkiego. Majątek w latach 1879-1893 należał do Hugo von Knobelsdorff-Brenkenhoff. W 1905-1914 roku dobra w rękach rodziny Burmeister. W 1921 roku majątek należał do Wilhelma Grabow. W latach 1928-1930 właścicielem był Friedrich von Mutius urodzony w 1873 roku. Ostatnim właścicielem dóbr w latach 1935-1939 był Wilhelm von Bodien, urodzony w 1906 roku.

Pałac

 

 

 

 

Pałac nie istnieje. Po założeniu zachowały się resztki parku krajobrazowego.

PSZCZYNA /Pless/

Miasto powiatowe lokowane w okresie od 1246 do 1281 roku za czasów księcia Władysława opolsko-raciborskiego.  Po raz pierwszy wzmiankowana w 1303 roku, kiedy wspomniano o komesie Wielisławie, kasztelanie pszczyńskim. Początkowo Pszczyna należała do Małopolski, stanowiąc część kasztelanii oświęcimskiej, podległej seniorowi krakowskiemu. W 1178 roku książę Kazimierz Sprawiedliwy podarował wcześniej wydzieloną dzielnicę i przekazał ją księciu raciborskiemu, Mieszkowi Plątonogiemu. Od tego czasu miasto na trwałe związana ze Śląskiem, choć od początków XIX wieku pozostawała Pszczyna w zależności kościelnej z Krakowem. Po Mieszku Plątonogim kolejni piastowscy władcy księstwa: Kazimierz I opolski(1178-1180-1230), Mieszko II Otyły(ok.1220-1246), jego brat Władysław opolski(ok.1225-1281/82), bratankowie Mieszka II: Mieszko Cieszyński(między 1252-1314 lub 1315), Przemysław Raciborski(między 1258 a 1268- 1306). Ostatnim z rodu, niezależnym piastowskim księciem raciborskim i panem ziemi pszczyńskiej był Leszek raciborski(1290 lub 1291-1336). W 1327 roku uznał zwierzchność króla czeskiego, Jana Luksemburskiego. Po jego bezpotomnej śmierci jego ziemię przejął szwagier Leszka, Mikołaj II opawski z dynastii Przemyślidów(ok.1288-1365). Po jego śmierci Pszczyną rządził jego syn, Jan I(Hanusz) raciborski(ok.1332-pomiędzy 1380-1382). Kolejnym był syn Jana I, Jan II Żelazny raciborski(ok.1365-1424). Jan II Żelazny w 1407 roku wyodrębnił ze swych włości Pszczynę i przepisał ją na żonę, Helenę Korybutównę(przed 1390-1449), bratanicę króla Władysława Jagiełły. Po jej śmierci właścicielem Pszczyny został jej syn, Mikołaj V karniowski(ok.1409-1452), a po nim wdowa- Barbara Rokemberg(zm.1463). W 1462 roku została wygnana z Pszczyny przez swojego pasierba, księcia Jana Karnowskiego(ok.1440-1483), który władał Pszczyną w latach 1462-1465. Kolejnym władcą Pszczyny był brat Jana Karnowskiego, Wacław III rybnicki(1442-1478). Po zdobyciu Pszczyny przez wojska króla Macieja Korwina, który w 1474 roku pozbawił władzy Wacława III a władzę nad miastem przekazał królewiczowi czeskiemu, Hynkowi z Podiebradów(1452-1492). Królewicz odstąpił Pszczynę swojemu bratu Wiktorynowi z Podiebradów, księciu ziębickiemu(zm.1443-1500). W 1480 roku sprzedał Pszczynę Piastowi Kazimierzowi II, księciu cieszyńskiemu(1448-1453-1528). W 1517 roku sprzedał Pszczynę magnatowi węgierskiemu Aleksemu Thurzonowi(1490-1543). Od tego czasu możemy mówić o powstaniu pszczyńskiego państwa stanowego. W 1525 roku Aleksy Thurzon odstąpił Pszczynę swojemu bratu Janowi Thurzon. W 1548 roku Pszczynę zakupił Bathasar von Promnitz, biskup wrocławski(1488-1562). W 1765 roku ostatni z linii hrabiowskiej hrabia Jan Erdmann von Promnitz(1719-1785) sprzedaje Pszczynę swojemu siostrzeńcowi Fryderykowi Erdmannowi księciu von Anhalt-Kӧthen. Książęta von Anhalt władali Pszczyną do połowy XIX wieku. W 1846 roku ostatni z rodu, książę Henryk oddał ziemię pszczyńską swemu siostrzeńcowi, hrabiemu Janowi Henrykowi X von Hochberg(1806-1855), późniejszemu księciu von Hochberg von Pless. Posiadali Pszczynę do 1945 roku.

Pałac

Na miejscu obronnego gotyckiego zamku w XV wieku postawiono zamek, przebudowany w XVI wieku w stylu renesansowym, w XVIII wieku w stylu barokowym i ponownie w XIX wieku w stylu baroku francuskiego z czasów Ludwika XIII. W latach 1870-76 książęto Hochberg von Pless dokonali przebudowy budynku w stylu neobaroku. Na zespół składa się również park  w stylu angielskim o powierzchni 156 ha.

ROŻNOWO ŁOBESKIE /Rosenow/

Wieś położona w gminie Łobez powiatu łobeskiego. Stare lennom rodu von Borcke. Posiadali majątek w 1493 i w 1590 roku. W 1542 roku na terenie wsi lenno posiadała rodzina von Dewitz. W 1720 roku wieś należała do rodziny von Podewils. W 1754 roku wieś należała do rodziny von Birckholtz. Około 1754 roku wieś nabył starosta Joachim Abraham von Oesterling, notowany jako właściciel jeszcze w 1782 roku. Prawdopodobnie posiadał majątek do 1783 roku. W 1801 roku majątek należał do rodziny von Natzmer. W 1804 roku majątek należy do Ludwiga von der Marwitz. Posiadał majątek w latach 1802-1805. Od 1853 roku właścicielem był Spieker. W latach 1884-1896 dobra należą do rodziny Gerstenberg, w 1886 roku właścicielem był Acxel Gerstenberg(ur. 1867r.). W latach 1932-1939 dobra w rękach Helmutha von Wissmann.

Pałac

 

 

 

 

Na terenie wsi ruina pałacu z XVIII wieku oraz park krajobrazowy.

KOZY /Kose/

Wieś położona w gminie Czarna Dąbrówka w powiecie bytowskim. W 1301 roku Kozy należały do burgrabiego Mathäus ze Sławy. W tym czasie zwała się Cosa. Wymieniana w 1305 roku jako Kosen a w 1601 roku Kose. W 1499 roku wieś należała do rodziny von Pirch. W 1523 roku wymieniony Simon Pirche. Od 1685 roku właścicielem wsi była rodzina von Münchow. W 1717 roku wg spisu właścicielem był Christian Ernst von Münchow, który podzielił swój majątek pomiędzy trzech synów. W drugiej połowie XVIII wieku majątek zlicytowano z powodu bankructwa. Na licytacji w 1766 roku dobra przyznane zostały Friederichowi Wilhelmowi von Somnitz. Następnie kilkakrotnie dobra zmieniały właściciela. Kolejno właścicielem była: Carolina von Papstein, jej siostra Gottliebe von Brenckenhoff, z domu von Papstein, starosta Johann von Brunn. Po ugodzie w 1781 roku właścicielem został Kaspar Friedrich von Massow. Pod koniec XVIII wieku dobra nabył starosta Leopold Nikolaus Georg von Zitzewitz. Przed śmiercią w 1818 roku jego syn Alexander von Zitzewitz przejął dobra. Zmarł w 1855 roku. Jego spadkobiercy sprzedali majątek Ernstowi Benjaminowi Kratz. Kolejni właściciele to: 1893- Minde, 1910- Karl Krӧning, do 1945 roku Max Klatt.

Pałac

 

 

 

 

Zachował się podział wsi na część rezydencjonalną: pałac z parkiem oraz część gospodarczą z budynkami gospodarczymi i czworakami.

KOMOROWO /Kummerow, Cummerow/

Wieś położona w gminie Polanów powiatu koszalińskiego. Założona w XIII/XIV wieku, własność rodu von Cummerow. Od XVI wieku lenno rodu von Podewils. Posiadali majątek do 1853 roku. W 1724-1736 część wsi stanowiła własność rodu von Lettow. W latach 1884-1905 własność Ernsta Dommengela. W latach 1914-1921 majątek w posiadaniu Paula Grahle. W 1928 roku majątek w posiadaniu firmy Bauernland GmbH Berlin. W latach 1937-1945 majątek należał do spółki Pommersche Saatzucht GmbH.

Dwór nie istnieje. Resztki parku krajobrazowego.

KĄKOLEWICE /Kankelfitz/

Wieś położona w gminie Węgorzyno powiatu łobeskiego. Wzmiankowana w 1433 roku(Ventzlaff Kanckelfytcze). Od 1575 roku dobra w rękach rodu von Borck(Borcke). Major Andreas Matthias von Borcke(1688-1740) odziedziczył Kąkolewice po swoim ojcu a sąsiednią wieś, Lesięcin otrzymał po swoim wuju, generale poruczniku Ernsta Matthiasa von Borcke. Jego syn, Wilhelm Friedrich Leopold von Borcke(1737-1787) odziedziczył wieś jako dziecko. Jego opiekunowie w 1744 roku sprzedali wieś generałowi majorowi Johannowi Ernstowi von Alemannowi(1684-1757). Jego żoną była Abigall Elisabeth von Borcke(zm.1759), która po śmierci męża odziedziczyła majątek. W 1766 roku Wilhelm Friedrich Leopold von Borcke odkupił majątek. Majątek odziedziczył syn Wilhelma Friedricha Leopolda i Friederike Gottliebe Tugendreich, z domu von Winterfeld, Ernst August Philipp von Borcke(1766-1850). Był dwukrotnie żonaty: 1-mo z córką szczecińskiego kupca o imieniu Sanne, 2-ndo z Auguste Henriette, z domu von Kleist. Kolejnymi dziedzicami byli: Hermann zmarły w 1870 roku, Werner(1858-1890), Louis(1858-1892), Richard zmarły w 1919 roku, Elisabeth , z domu von Kaehne(urodzona w 1859 roku). Posiadali wieś do 1939 roku.

Pałac

 

 

 

Zbudowany w XVIII wieku, przebudowany. Obecnie zachowały się tylko piwnice.

PŁO / Plohmühle, Promil/

Miejscowość położona w gminie Strzelin powiatu strzelińskiego obecnie przysiółek wsi Bierzyn. W źródłach pojawia się dopiero w połowie XVI wieku jako majątek rodu von Wentzkych und Petersheide. Była w tym czasie majątkiem w skład którego wchodził Bierzyn, starsza wieś leżąca w pobliżu. Do rodziny von Wentzki(Wenzky) und Petersheide h. Rogala-Biberstein wieś należała w latach 1571-1731. W 1610 roku majątek na terenie wsi posiadała rodzina Kotulińskich(Kottulinski von Kottulin). W 1793 roku własność von Richthofen. W 1795 roku majątek posiadała rodzina von Schweinichen. W latach 1814-1819 posiadała rodzina von Prittwitz. Od 1830 roku majątek w posiadaniu porucznika von Lieres und Wilkau. W XIX wieku w pałacu mieszkał starosta Rudolph von Lieres und Wilkau(1808-1895). W 1886 roku majątek o areale 309ha  posiadał major w stanie spoczynku Hugo von Lieres und Wilkau. W 1894 roku majątek o powierzchni 334ha należał do państwa a dzierżawcą był porucznik Ernst Braun. W 1898 roku Pło(Plohmühle, Promil)- obecnie przysiółek wsi Bierzyn, w której stał pałac należał wraz z Bierzynem do Pani Marie Brandt, z domu Rohde z Poseritz powiatu Nimptsch. Posiadała majątek jeszcze w 1921 roku. W 1926 roku własność Ernsta Brandt. Dobra w jego rękach do 1939 roku.

Pałac

Pałac nie istnieje.