STEPIEŃ /Stepen/

Osada położona w gminie Biały Bór powiatu szczecineckiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1408 roku. W 1698 roku pierwszym właścicielem majątku był Adam Henning von Kameke. Po jego śmierci w 1700 roku wieś przejęła rodzina von Zarth. W XVIII wieku właścicielem dóbr był Friedrich Wilhelm von Zarth, który zginął w 1741 roku podczas I wojny śląskiej. W 1756 roku wymieniony Hans Jürgen von Zarth. Po wymarciu rodziny von Zarth dochodziło do częstych zmian właścicieli. W krótkich odstępach czasu były to rody: von Sommnitz, von Gottberg, von Glasenapp, von Zamtory, von Rӧden(1804), von Deetz, dzierżawca Reinke, rodzina Dӧrschlag, Geibler(1831-1862), von der Gablentz(1879-1884), von Wolden(1893r.), Gertz(1905-1914), Deinert(1914). W 1919 roku majątek przejmuje Kurt Piltz i był właścicielem do 1945 roku.

Dwór

 

 

 

 

Po założeniu zachowały się budynki gospodarcze i park krajobrazowy.

RZEPCZYNO /Repzin/

Wieś położona w gminie Brzeżno powiatu świdwińskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1337 roku, choć jest mowa o zamku istniejącym w XIII wieku. W XVIII wieku należała do rodziny von Bonin. W 1786 roku majątek został sprzedany. Na początku XIX wieku należał do baronów von der Goltz, wymienionej w 1804 roku. W 1823 roku właścicielem był Gembicky, w 1845 roku Müller, w latach 1846-1879 Gustav Pretzell i Hermann Pretzell,  w latach 1887-1893- baronowie von Puttkamer. W 1898 roku doszło do parcelacji majątku.

Pałac

Zbudowany prawdopodobnie w połowie XIX wieku, rozbudowany w XX wieku. Pierwotnie wybudowano część centralną, skrzydło wschodnie, część skrzydła południowego i więżę. W 1930 roku rozbudowany o skrzydło północne oraz drugą część skrzydła południowego. Podczas pierwszej wojny światowej w pałacu mieścił się lazaret. W 1929 roku pałac zaadoptowano na dom starców oraz szpital pulmonologiczny. Od 1994 roku właścicielem było Towarzystwo Pracy Twórczej. Od 2007 roku w pałacu utworzono Salezjański Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy.

Majątek 1

Położone ok. 200 m na wschód od pałacu założenie dworskie. Czytelne podwórze z zachowanymi zabudowaniami gospodarczymi. Budynek mieszkalny praw. przebudowany.

Majątek 2

Naprzeciwko majątku 1-go budynek mieszkalny o cechach parterowego dworu z zachowanym budynkiem gospodarczym.

RUSOWO /Rützow/

Wieś położona w gminie Ustronie Morskie powiatu kołobrzeskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1182/83 roku w dokumencie księcia Bogusława I jako „Villa Ruzowe”. W 1321 roku było to lenno braci Heinricha i Hermanna von Damitz(Dametze, Damece, Damisse). W 1383 roku część wsi von Damnitz sprzedał siostrom zakonnym z Kołobrzegu i Koszalina. W 1565 roku wieś podzielona własnościowo pomiędzy rody von Damitz( w spisie występują Jacobenn, Siuert, Jochim, Pawell) i von Kameke(wymieniony Joachim Kameke). W 1630 roku wieś podzielona pomiędzy Michaelem von Bonin a Carstenem von Kameke. W 1666 roku istniały już 4 działy własnościowe należące do: Karstena von Kameke, Gottschalka von Damitz, Lucasa von Damitz i Christopha von Damitza Starszego. W XVIII wieku nadal kilka działów własnościowych: majątek A należał w 1731 roku do porucznika Christiana Heinricha von Damitz, majątek B w 1768 roku należał do tajnego radcy Friedricha Wilhelma von Gerlach, majątek C w 1764 roku należał do kapitana Friedricha Wilhelma von Damitz i majątek D w 1747 roku należał do porucznika Henninga Wediga von Damitz. Pod koniec XVIII wieku doszło do scalenia majątków i pozostawały one w rękach von Damitza. Około 1800 roku sprzedał majątek porucznikowi Carlowi Christophowi von Müllerowi, od którego roku dobra w 1807 odkupił kupiec i konsul z Kołobrzegu Ernst Friedrich Samuel Schrӧder. Dorobił się podczas wojen napoleońskich. Był właścicielem Klaptow, Fritzow i Schotzow. Zamieszkał w Rusowie. Jego następcami byli: porucznik Schrӧder od 1837 roku, Emence Schrӧder w drugiej połowie XIX wieku oraz wdowa po nim, Fritz Schrӧder do 1907 roku, Pomorskie Towarzystwo Osadnicze od 1907 do co najmniej 1911 roku, kupiec berliński Lichtenberg, który posiadał 131ha i Fritz Schrӧder, który posiadał 135ha a następnie wdowa po Fritzu do 1945 roku.

Dwór

 

 

 

 

Zbudowany po 1807 roku. Składał się z budynku głównego oraz dwóch skrzydeł. Budynek główny był parterowy z użytkowym poddaszem, kryty dachem naczółkowym, podpiwniczony. Rozebrany po 1945 roku. Obok park krajobrazowy o powierzchni 36 ha założony ok. 1830 roku a zaprojektowany przez poczdamskiego architekta ogrodów Petera Josepha Lenné.

POŁCZYN ZDRÓJ /Bad Polzin/

Miasto uzdrowiskowe położone w powiecie świdwińskim. Już w VI wieku w pobliżu Połczyna Zdroju powstała osada. W 1290 roku Bogusław IV wzniósł tu zamek, który był własnością książęcą do początków XIV wieku, który książę Warcisław przekazał rodowi von Wedel. W 1337 roku po raz pierwszy pojawia się nazwa miejscowości(Bolczin). W tym czasie Połczyn należał do hrabiego Hassego von Wedla. W 1389 roku Połczyn przekazany rodzinie von Manteuffel. Wielokrotnie niszczone przez: wojska husyckie w 1431 roku, krzyżackie w 1433 roku, podczas wojny trzynastoletniej. W 1515 roku właścicielem Połczyna był Kurt von Manteuffel. W latach 1567-1614 lenno na terenie Połczyna posiadała rodzina von Schwave(Swave, Suave, Schwaven, Schwaben). W 1569 roku na terenie Połczyna siedziała również rodzina von Zozenow(Zotzenow). W 1587 roku lenno na terenie Połczyna posiadała rodzina von der Goltz. W 1654 roku Połczyn od Asmusa von Manteufflela przejął Jakub von Krockow ale ród von Manteuffel nadal posiadał dobra na terenie miasta, odnotowani w 1843 roku. W 1798 roku dobra w rękach rodziny von Blankenburg. W 1800 roku majątek w posiadaniu rodziny von Kleist. Kolejnym właścicielem była rodzina von Kupperwolff notowana w 1804 roku- wzmiankowany Wolf Carl. W 1846 roku majątek posiadała rodzina von Voss oraz von Wolffradt(Wolffrath, Wolfrat). Od 1850 roku zamek z majątkiem w posiadaniu rodziny Simon– wymienieni Dr. Gustaw zmarły w 1852 roku, Franziska, z domu von Zastrow, zmarła w 1879 roku oraz Gustaw zmarły w 1938 roku. Od 1914 roku dobra w posiadaniu rodziny Behrendt- wzmiankowany Bernhard. Ostatnim właścicielem zamku-pałacu z majątkiem była rodzina Germer– wymieniony Heinrich.

Zamek

Zamek stoi na niewielkim wzgórzu, nad doliną rzeki Wogry. Nieznany jest jego pierwotny wygląd. Wielokrotnie przebudowywany. W XVIII wieku wzniesiono obecny budynek w stylu barokowym.  Obecnie jest to budynek postawiony w kształcie litery L, piętrowy. Piwnice datowane są na wiek XVI. W pałacu funkcjonuje biblioteka oraz wystawa starych pocztówek.

Grodzisko

PIASECZNIK /Petznick/

Wieś położona w gminie Choszczno powiatu choszczeńskiego. Po raz [pierwszy wzmiankowana w 1278 roku. W okresie średniowiecza należała do rodów von Wedel, von Güntersberg. W latach 1528-1644 wieś w posiadaniu rodu von Anclam. W 1739 roku wieś należała do rodu von Rhein(Rein, von dem Rine, Ryne, de Reno). W 1775 roku Piasecznik należy do rodziny von Schmiedeberg. W latach 1879-1918 majątek w rękach królów Prus, dzierżawiony. W 1879-1905 dzierżawił Louis Sänger. W 1928 roku dobra posiadał baron Karl von Pechmann(ur. 1884r.).

Dwór

 

 

 

We wsi ruina dworu położonego w północno-zachodniej części wsi.

NIELEP /Nelep/

Wieś położona w gminie Rąbino powiatu świdwińskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1337 roku. W 1349 roku Hasso von Wedel otrzymał wieś jako lenno od margrabiego Ludwiga. W 1389 roku bracia von Wopersnow sprzedali kościołowi świdwińskiemu 7 łanów, które posiadali. Druga część, która była w posiadaniu komornika ze Świdwina dostała się w ręce joannitów, które posiadali do 1808 roku. W 1736 roku podział wsi na część należącą do joannitów i na część będącą własnością miasta Świdwin. W 1823 roku właścicielem majątku była rodzina Krieger. W 1844 roku dobra w rękach rodziny Schohl, od 1847 roku rodziny Kuss, która wymieniona została w spisie majątków w 1857 roku. Ostatnim właścicielem majątku z dworem był Paul Seyer, którego dobra obejmowały 811 ha. Drugim majątkiem o powierzchni 160 ha był w posiadaniu Heinza Kettnera.

Dwór

Dwór nie istnieje. Po założeniu do zobaczenia są budynki gospodarcze w różnym stanie zachowania oraz park krajobrazowy.

MIESZEWO /Meesow/

Wieś położona w gminie Węgorzyno powiatu łobeskiego. Stare lenno rodu von Dewitz. Jednym z właścicieli wsi był generał Joachim Balthasar von Dewitz(1636-1699). Urodzony w Dargomyślu. Syn Stephana III von Dewitz i Essy Barbary von Pfuel. Był trzykrotnie żonaty: 1-mo z Anną Hedwig von Mӧrner, z którą miał syna Stephana Berd(1672-1728) i 5 córek, 2-do z Margarethą Dorotheą von Dewitz. Była córką Bernda von Dewitz z Mieszewa i Barbary Sophie von Owestin, z którą miał dwóch synów: Christiana Ludwiga(1681-1697) i Fryderyka Wilhelma zmarłego w dzieciństwie oraz 3 córki, 3-tio z Louise von Derffinger. Przez małżeństwo z Margarethą Dorotheą pozyskał Mieszewo. Kolejnym dziedzicem był wnuk Joachima Balthasara, Carl Joseph von Dewitz(1718-1753), syn Stephana Bernda von Dewitz i Luise Emilie von Zieten. Z Zofią Frederiką hrabianką von Podewils nie miał potomstwa. Majątek odziedziczyli 3 bracia: pułkownik August Albrecht von Dewitz, pułkownik Stephan Gottlieb von Dewitz oraz Cornet Bernhard Heinrich von Dewitz. Po śmierci Augusta Albrechta i Corneta Bernharda Heinricha dobra odziedziczył Stephan Gottlieb von Dewitz. W latach 1804-1869 majątek posiadał porucznik Leopold Ludwig von Dewitz. Kolejnym właścicielem był Oskar von Dewitz(1845-1932). Następcą był jego syn z Elisabeth von Loeper, Johann Georg von Dewitz(1878-1958).

Pałac

 

 

 

 

Pałac zbudowany pod koniec XVIII wieku. Jest to budynek dwukondygnacyjny, wzniesiony na planie prostokąta, przykryty dachem naczółkowym. Nad wejściem kartusz herbowy z herbem von Dewitz.

ŻELICE /Stuthof/

Osada wsi Jarząbki położona w gminie Barlinek powiatu myśliborskiego. Majątek powstał prawdopodobnie w I połowie XVIII wieku. W tym czasie należał do rodu von Hardenberg. W 1879 roku majątek o powierzchni 220,89ha należał do rodziny Conrad. W 1885 roku właścicielem majątku był niejaki Struwe. W 1896 roku właścicielem majątku o powierzchni 230,10ha gruntów był kapitan Picht. W 1903 roku majątek w rękach rodziny von Kӧppen. Wymieniona Friederike, z domu von Finkck, zmarła w 1913 roku. W 1914 roku majątek obejmował 231ha i należał do Edwina Bechstein, syna Carla producenta fortepianów. W 1929 roku majątek majora w stanie spoczynku Egona von Eckartsberg obejmował 231ha. W skład wchodził folwark Jarząbki (Steinwehrsruh) o powierzchni 409ha.

PAŁAC

 

Pałac nie zachował się. Zbudowany w 1720 roku, przebudowany w XIX wieku, po 1945 roku rozebrany. W parku z XVIII wieku widoczne fragmenty po pałacu oraz innych budynków. Zachował się budynek mieszkalny oraz budynki gospodarcze.

 

 

 

CHRAPOWO /Hohengrape/

Wieś położona w gminie Pełczyce powiatu choszczeńskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1320 roku(Grapow). Była wtedy lennem rodu von Witte. Kolejno wieś posiadały rody: von Paris, von Wedel, von Billerbeck, von der Goltz, von Blankensee, von Dietert, von Schӧning. W 1828 roku majątek posiadała rodzina Herr. Kolejnym był Friedrich Kuhn wymieniony jako właściciel w 1857 roku. W 1879 roku majątek o powierzchni 770,81ha należał do rodziny Windolff. W 1896 roku majątek wdowy Windolff wraz ze spadkobiercami obejmował 761,50ha. Był dzierżawiony przez Schleusener oraz urząd w Pełczycach a administratorem był Wichmann.  Na początku XX wieku majątek posiadał Wilhelm von Mӧrner, zmarły w 1907 roku.  W 1914 roku majątek obejmował 891ha i należał do Heinricha von Beyme(ur.1866r.) z Scharbow w Meklenburgii, którego majątek w 1929 roku obejmował 899ha.

DWÓR

Zbudowany w połowie XIX wieku, z wieżą jako dominantą założenia, piętrowy, podpiwniczony, kryty płaskim dachem. Po 1945 roku do lat 70-tych XX wieku budynek zaadoptowany na szkołę, później rozebrany. Zachował się park krajobrazowy oraz resztki zabudowań gospodarczych.