DĄBIE /Gersdorf/

Wieś gminna leżąca w powiecie krośnieńskim. Początki wsi sięgają XIII wieku. Po raz pierwszy wymieniona w roku 1376(Gerardi Villa). W 1565 roku wymieniana jako Gӧrssdorff, w 1575 roku jako Gerssdorff, w 1583 roku jako Gerstorff, w 1644 roku jako Giersdorff. W XV/XVI wieku wieś była własnością rodu von Knobelsdorff. W 1447 siedzieli tu Kasper i Krzysztof von Knobelsdorff. W 1500 roku wymienia się Christopha von Knobelsdorff, a w 1530 Johanna von Knobelsdorff, który kupił połowę wsi od Melchiora von Knobelsdorff. W 1533 roku bracia Hans, Georg i Waclav i Kasper odziedziczyli majątek po ojcu Kasprze. Z powodu zadłużenia rodzina von Knobelsdorff traci majątek na rzecz wierzycieli. Jednym z nich, który zajmuje dobra jest kapitan Ernst Gottlieb von Bӧrstel z Berlina. Kolejnym był burmistrz Krosna, Harring. Wdowa po nim zajmowała majątek jeszcze w 1671 roku.  W 1672 roku właścicielem majątku jest przedsiębiorca Nicolaus Gilli(Gillius). Po jego śmierci majątkiem zarządza wdowa, po śmierci której rozgorzała bitwa o majątek pomiędzy dziećmi Nicolausa a jego szwagrem. W końcu majątek sprzedali państwu. Prawdopodobnie już od 1674 roku  w rękach baronów von Schӧnaich. W 1710/19 roku dobra należały do Hansa Gottloba baron von Schӧnaich, który administrację majątkiem powierzył Karlowi Albrechtowi von Gersdorf, ponieważ sam częściej przebywał w majątku Mellendorf-Młynica na Dolnym Śląsku.   Dodatkowe informacje w aktach Głównego Krajowego Archiwum Brandenburgii. Posiadali majątek do XIX wieku- wymienieni Otto Albrecht, zmarły w 1789r., Christoph Otto zmarły w 1807 roku, Car zmarły w 1822 roku. Od 1843 do 1903 roku należała do rodziny Jeschke- w 1847 roku wymieniony porucznik August Ferdinand Jeschke. W 1879 roku majątek obejmował 777,02ha gruntów i był w posiadaniu wdowy Fr.Jeschke. W 1896 roku majątek porucznika Paula Jeschke obejmował 695,50ha. W 1914 roku majątek obejmował 712ha i należał do porucznika Paula Sanne. W 1929 roku jako właścicieli majątku wymienia się kapitana w stanie spoczynku P. Sanne(684ha).

Schoeneiche

DWÓR

W XVII wieku mowa była o dwóch siedzibach dworskich, które uległy zniszczeniu podczas pożaru w 1632 roku. Obecny dwór zbudowany w pierwszej połowie XIX wieku, po 1945 roku gruntownie przebudowany i adaptowany na sklep i pomieszczenia biurowe GS „Samopomoc Chłopska”. Murowany, parterowy, założony na rzucie prostokąta.

dabie-1933-lubuskie

DĄBKI /Fritschendorf/

Wieś położona w gminie Dąbie powiatu krośnieńskiego. Początki wsi sięgają XIII wieku.  W XVI wieku należała do rodu von Winning. W 1496 roku margrabia Jan  nadaje wieś w lenno Hansowi von Knobelsdorff. Do rodu von Knobelsdorff należał również pobliski Nowy Zagór.  We wsi dwa majątki należące do rodziny Knobelsdorff. Po 1534 roku należy do dwóch braci von Knobelsdorff. W tym czasie wieś nazywana na przemian Fritzendorff i Fritschendorff. W 1575 roku umiera Nickel von Knobelsdorff, po nim wieś dziedziczy syn, Baltzer von Knobelsdorff. Żył jeszcze w 1644 roku. Po nim dobra przechodzą na Sigismunda von Knobelsdorff z Toporowa. W 1705-13 roku wieś należy do kapitana Christopha Sigismunda von Bomsdorf, zamieszkałego w Dąbkach z małym synem. Wg spisu z  1718/19 roku majątek jest w posiadaniu Otto Friedricha von Oppel. Wg Adelslexicon L. Ledebura, w 1726 roku majątek nadal posiadała rodzina von Bomsdorf. Rodzina von Oppel(Oppell) wymieniana w Adelslexiconie jako właściciele Dąbek w 1745 i 1779 roku, posiadała majątek do 1809 roku. Drugi z majątków wg Adelslexicon Ledebur`a w 1803 roku posiadała rodzina von Oppen, która wymieniona jest w aktach znajdujących się w Głównym Archiwum Krajowym Brandenburgii.  Wg Adelslexicon L.Ledebur`a, w 1778 roku własność rodziny von Pfӧrtner von der Hӧlle. Wzmiankowana również w dokumentach Głównego Archiwum Krajowym Brandenburgii rodzina von Unruh. Przez krótki czas majątek posiada Pani von Winning, wzmiankowa w Adelslexicon L.Ledebur`a w 1805 roku, od której dobra zakupiła rodzina von Kamecke, od której majątek w roku 1815 zakupił August Leberecht baron von Rheinbaben(1785-1859). Prawdopodobnie baron von Rheinbaben scalił majątki w jeden. Urodził się w Myśliborzu. Uczęszczał do szkół w Chojnie oraz Sulechowie. Z czwórką dzieci i żoną zamieszkał we dworze zbudowanym w 1820 roku. Wymienieni jako właściciele w Adelslexicon L.Ledebura. Po śmierci ojca w 1859 roku dobra przejął najstarszy syn, Friedrich Wilhelm baron von Rheinbaben(1813-1891). Ożenił się z Henriette von Lochow, córką właściciela majątku w Petkus. Umiera w 1891 roku i pochowany został w Nowym Zagorze. W 1879 roku majątek jego obejmował 292,01ha gruntów. W1886 roku Friedrich Wilhelm zakupił dobra w Nowym Zagorze, wystawione na sprzedaż od 1884 roku i tym samym połączył dwa majątki, które kiedyś należały do rodziny von Knobelsdorff i stanowiły całość. W 1896 roku majątek o powierzchni 253,15ha należał do Wilhelma barona von Rheinbaben. Kolejnym właścicielem dóbr zostaje pułkownik Eugen von Rheinbaben(1846-1918). Ze względu na brak doświadczenia i wykształcenia rolniczego i tym samym pogarszającej się sytuacji finansowej, w 1910 roku przekazuje majątek synowi, Wilhelmowi von Rheinbaben(1884-1957), prawnikowi, ożenionemu z Hedwig von Wedemeyer z Wonieścia. Mimo to w 1914 roku jako właściciel podany jest Eugen, którego majątek obejmował 1169ha. Początkowo Wilhelm mieszkał w dobrach żony w Poznaniu. W 1910 roku przenosi się do majątku w Nowym Zagorze gdzie mieszkał do 1923 roku, później zamieszkał w pobliskich Dąbkach. Na początku  lutego 1945 roku wraz z całą rodziną ucieka przed wkroczeniem Rosjan do wsi. Ostatnim dziedzicem dóbr był Wilhelm von Rheinbaben junior(1911-1984), ukończył Wyższą Szkołę Rolniczą w Poczdamie. W 1936 roku ożenił się z Renate hrabianką von der Schulenburg i od 1938 roku był współwłaścicielem majątku wraz z ojcem. W 1929 roku majątek Dr.jur. Wilhelma baron von Rheinbaben obejmował 1169ha. W skład majątku wchodziły folwark Lubochnia(Beu(n)schbude). W 1940 roku wcielony do Wehrmachtu, ranny w 1944 roku. W lutym wraz z rodziną wyjeżdża z majątku.

Dąbki k.Krosna Odrz, lubuskie


dabki-ok-krosna-odrzanskiego

 

 

 

 

 

 

PAŁAC

W 1820 roku został zbudowany dwór dla nowych właścicieli wsi, prawdopodobnie na fundamentach starszej budowli. Rozbudowany w 1900 roku w tym z postawieniem wieży jako dominanty budowli. Po uszkodzeniach wojennych rozebrany w latach 70-tych XX wieku.

dabki-1933-lubuskie

DĄBROSZYN /Tamsel/

Miejscowość położona w gminie Witnica powiatu gorzowskiego. Wzmiankowana w 1262 roku, kiedy zakon templariuszy zmuszony został do zrzeczenia się Dąbroszyna na rzecz margrabiów brandenburskich. Od 1266 roku na krótko wchodzi w skład dóbr biskupa lubuskiego, od 1318 jest w posiadaniu zakonu joannitów. Do 1530 roku podlegał Komamdorii w Chwarszczanach, później w Słońsku. W 1544 roku jest w posiadaniu Matheusa von Schӧnebeck, (rodzina notowana na terenie wsi już od 1510 roku),właściciela Warnik w powiecie Chojeńskim(zachodniopomorskie). W 1613 roku wymienieni Asmus i Joachim, w 1614 roku bracia Joachim i Claus, w 1620 roku Claus i Eustachius. W 1640 roku wymienieni Christoph Friedrich i Erasmus von Schӧnebeck. W 1641 roku wdowa po Clausie von Schӧnebeck, Marianne, z domu von Schapelow, wychodzi za mąż za Hansa Adama I von Schӧning przekazując mu połowę dóbr dąbroszyńskich. Drugą połowę dóbr dąbroszyńskich wykupił od Asmusa  von Schӧnebeck w 1642 i w 1653 roku za 2500 talarów. Hans Adam I był rotmistrzem w służbie brandenburskiej. Po śmierci Hansa Adama I w roku 1665 Dąbroszyn odziedziczył jego syn, Hans Adam II von Schӧning(*1641-+1696). W 1665 roku otrzymał połowę majątku. Całość dóbr posiada od 1685 roku. W 1668 roku ożenił się z panną Johanną Margarethe Luise von Pӧllnitz, z którą miał siedmioro dzieci: trzech synów i cztery córki. Po wstąpieniu na służbę księcia elektora szybko awansował, by w wieku trzydziestu sześciu lat zostać generałem majorem a wieku czterdziestu ośmiu feldmarszałkiem. Z wyprawy tureckiej do Dąbroszyna przywiózł dwie Turczynki. Jedna z nich, młodsza, Fatami została ochrzczona i po wyjeździe do Warszawy stała się kochanką króla Augusta II Mocnego. Z tego związku urodził się syn- późniejszy hrabia Fryderyk August Rutowski, marszałek wojsk saskich oraz córka, siostra Rutowskiego- Katarzyna, która została żoną hrabiego Michała Bielińskiego, brata marszałka Franciszka Bielińskiego. Według innych żoną Michała Bielińskiego była córka Augusta II z hrabiną Cosel a nie z Fatimą. W 1693 roku decyzją elektora Carla Philippa zu Brandenburg przy braku męskiego potomka dobra mogą dziedziczyć dzieci płci żeńskiej. Po śmierci Hansa Adama von Schӧning w roku 1696 Dąbroszyn przypadł w posiadanie jedynemu synowi, ostatniemu z rodu von Schӧning, Johannowi Ludwigowi(*1674-+1713), ożenionemu z hrabianką Juliane Charlotte von Dӧnhoff. Po jego śmierci Dąbroszyn odziedziczyła jedyna córka, wówczas czteroletnia, Louise Eleonore(*1708-+1764), która w wieku szesnastu lat wyszła za mąż za pułkownika Adama Friedricha von Wreech(+1746). Przypuszcza się, że dziewiętnastoletni wówczas następca tronu, Fryderyk późniejszy Fryderyk II po opuszczeniu więzienia kostrzyńskiego został kochankiem dwudziestoczteroletniej pani von Wreech. Po śmierci Louise Eleonore von Wreech majątek dziedziczą synowie: Friedrich Wilhelm(*1733-+1785) i Ludwig Alexander von Wreech(*1734-+1795). Po śmierci Friedricha von Wreech dnia 23 maja 1785 roku,  majątek dziedziczy Ludwig Alexander von Wreech, który w 1786 roku otrzymał tytuł hrabiowski. Testamentem Ludwig Alexander przekazał majątek synowi swej siostry, hrabiemu Bogislausowi Friedrichowi Carlowi Ludwigowi von Dӧnhoff(*14.05.1754-+10.01.1810) z Dӧnhoffstadt (dziś Drogosze, okolice Kętrzyna). Po jego śmierci w 1810 roku majątek odziedziczył jego jedyny syn, Stanislaus, który zmarł jako nieletni dnia 25.07.1816 roku. Majątek ten został podzielony pomiędzy jego córki: Amalię Constanze(*1798-+1879) i Rosalie Ulrike(*1789-+1863). Amalia Constanza w 1818 roku wyszła za mąż za Alexandra Wilhelma Friedricha Heinricha Conrada Antona barona von Romberg(*1783-+1833) i  odziedziczyła Kamień Wielki oraz Kamień Mały, natomiast Dąbroszyn przypadł Rozalie Ulrike, zamężnej od roku 1816 za Johannem Christophem Hermannem hrabim von Schwerin-Wolffshagen(*1776-+1858). Po nim dobra dziedziczy jego syn Bogislav ożeniony dnia 04.10.1858 roku z Pauline von Sichart. Linia dąbroszyńska von Schwerin zakończyła się na hrabim Stanislausie Constantim(*1871-+1949), ożenionym z Marie-Helene von Klitzing-Deckow(*1979-+1951) z Dzikowa koło Barlinka. Mieli dwoje dzieci- syn zginął w wypadku jako dziecko. Natomiast córka Herta w roku 1926 wyszła za mąż za Eberharda von der Lancken. Wraz z synem Malte von der Lancken w styczniu 1945 roku oraz z dziatkami von Schwerin wyjechał w pośpiechu za Odrę. Tak ostatni dziedzic Dąbroszyna opuścił swoje dobra na zawsze.

Podczas działań wojennych w pałacu przebywał marszałek Żukow z generalicją co zostało uwiecznione na taśmach wojennej kroniki filmowej. Zbiory pałacu jak i jego wyposażenie uległo zniszczeniu lub rozproszeniu. W 1945 znajdował się w pałacu Państwowy Urząd Repatriacyjny, później w rękach PGR. W pałacu mieściły się biura, przedszkole, biblioteka, przychodnia oraz mieszkania pracownicze. W latach 90-tych pałac był w posiadaniu Gminy Witnica z przeznaczeniem na siedzibę Euroregionu Pro Europa Viadrina. W tym czasie prowadzone były prace konserwatorskie pomieszczeń pałacu jak i elewacji. Obecnie pałac przygotowywany do sprzedaży.

dabroszyn-lubuskie

dabroszyn-palac-i-park-pow-kostrzyn-lubuskie

dabroszyn2dabroszyn-swiatnia-dumania-lubuskiedabroszyn-lubuskie

ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY

Zespół pałacowy składający się z pałacu, oficyny, pawilonu ogrodowego i parku.
Pałac zbudowany w latach 1680-90 w stylu barokowym, w 1820 roku po przebudowie wnętrza otrzymały wystrój klasycystyczny. W 1850-51 roku ponowna przebudowa z inicjatywy Hermana von Schwerin, podczas której został podwyższony o piętro i otrzymał neogotyckie krenelażowe zwieńczenie. Murowany z cegły, trzykondygnacyjny, założony na planie prostokąta z wydatnymi ryzalitami bocznymi od strony zajazdu (północ) i lekko zarysowanym ryzalitem na osi elewacji ogrodowej. Od północy przed wejściem, na linii ryzalitów, taras poprzedzony jedenastostopniowymi schodami. W elewacji ogrodowej czterokolumnowy portyk z balkonem. We wnętrzach sale z bogatym wystrojem sztukatorskim i pompejańskimi malowidłami. Park założony w XVIII-XIX wieku, krajobrazowy, rozciągający się na południe od pałacu.

 

dabroszyn2x dabroszyn1dabroszyn6dabroszyn

ZABUDOWANIA GOSPODARCZE

dabroszyn-1891-lubuskie

Dąbrowa Białogardzka /Damerow/

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Rąbino powiatu świdwińskiego. Pierwsza wzmianka o miejscowości pojawia się w roku 1322. Od XIV wieku do 1735 roku w rękach rodu von Ramel. W 1735 roku Erdmann Chrystian von Ramel sprzedał majątek Ludwigowi von Sydow. W okresie 3 lat kolejna zmiana właścicieli- pierwszym nabywcą był Caspar Heinrich von Stechow, kolejnym Anton Friedrich von Zozenow. W ich posiadaniu majątek był równe 100 lat. Po śmierci ostatnich z rodu von Zozenow, w 1838 roku majątek nabyła  rodzina von Hagen.

Ramel

Sydow

Zozenow-wymarły 1811Stechow

 

Hagen 2Hagen 1

 

 

 

PAŁAC

Dąbrowa Białogardzka pow.Swidwin, zachodniopomorskie

Pałac zbudowany w XIX wieku dla rodziny von Hagen z Białogardu. Obecnie w ruinie. W tym samym czasie założony park, liczący 25 ha.

Screen Shot 070

Dąbrowa Łużycka /Dubrau, Eichenwald/

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Przewóz powiatu żarskiego. Początki wsi sięgają średniowiecza. W latach 1474-1529 należała do rodziny von Unwürde/Reichenau/. W 1520 roku 1/3 ziemi została sprzedana rodzinie von Metzenrode. W 1529 roku zakupiona przez rodzinę von Oppel/Zeisau/. W 1544 roku cały majątek należał do rodziny von Metzenrode. W 1656 roku majątek należy do książąt żagańskich, ale już 10 lat później, od 1666 roku w posiadaniu rodu von Bibran. Później dość częste zmiany właścicieli: 1784- von Lӧwenberg, 1791- von Opitz, 1799- von Knobelsdorff, 1801- von Reinsberg, 1804- hrabina von Schlabrendorff, 1804- von Kracht-wymieniony Heinrich Alexander zmarły w 1812 roku, 1817- von Goldammer, 1837- kupiec Thiele, 1840- Sametzky, 1842- Luckner, 1842- Klette, 1845- Peter, 1845- Schaefer, 1850- von Stechow, 1851- von Müller, 1857- Salomon, 1860- von Strachwitz, 1861- Altmann, 1871- Heuse, 1872- Altmann, 1874- Schmidt, 1875- Herold, 1880- Ascheberg, 1881- Leubich, 1883- Tietze, 1887- Roebbelen, 1896- Baudonin z Berlina, 1896- Roebbelen, 1898- Brandt, 1899- Loderhofe, 1899- Mezynski z Berlina, 1900- von Wilske, 1901- Loderhose, 1902- Schӧne, 1912- von Amon(Ammon)- wzmiankowany Friedrich urodzony w 1876 roku, 1916-majątek Dobra spółka z o.o., 1922- Froendle, 1923- firma Deutsche Kautschutz z Berlina, 1923- firma Efona z Berlina, 1928- Ulrich, będący właścicielem majątku do 1945 roku. W 1922 roku we dworze mieszkał Prof. Dr. Kernst.

Unwurde (2)

Metzrode

Oppel

KnobelsdorfReinspergKracht

Dobra Łużycka-dwór

Dąbrowa Łużycka 1901, lubuskie (2)

 

 

 

 

DĄBROWA/Damerow/

Osada położona w gminie Świerzno powiatu kamieńskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1780 roku jako folwark wchodzący w skład majątku w Sulikowie, będącego w tym czasie własnością rodu von  Brockhausen. W latach 1833-55 własność Alexandera Itzig i Samuela Nathana Ascher, w latach 1855-61- von Kruser, w latach 1861-66- Georga Westrӧm, w latach1866-1880r.- Birnbaum`a(zięć Georga Westrӧm), w latach 1880-1945r- von Flemming(Heino von Flemming 1939r.),

Ciekawy budynek praw. z końca XIXw. (siedziba zarządcy folwarku?)

 

DĄBROWICA

Dąbrowica to miasto rejonowe położone nad Horyniem, do 1945 roku w województwie wołyńskim, powiecie sarneńskim, obecnie na Ukrainie, w obwodzie rówieńskim. Początki sięgają XII wieku. Zwana pierwotnie Dubrowicą, była stolicą udzielnego księstwa książąt Dubrowickich, gałęzi Rurykowiczów. W XII wieku wymieniony kniaź Hłeb Jurjewicz Pińsko-Dubrowicki(zm.1196) i kniaź Aleksander Wszewołodowicz Dubrowicki(zm.1224, zginął śmiercią bohaterską z rąk tatarskich). Na początku XIII wieku księstwo dubrowickie podległe księstwu halicko-wołyńskiemu, od połowy XIII wieku podległe Litwie.  Książęta Dubrowiccy tracą Dąbrowicę na rzecz Litwy, która od 1469 roku jest w rękach książąt Holszańskich rezydujących na zamku nad Horyniem, którzy przyjęli nazwisko Holszańscy-Dubrowiccy(Dąbrowiccy). Pierwszym na Dubrowicy(Dąbrowicy) był kniaź Iwan Jurjewicz, najstarszy syn kniazia Jerzego(Jurja) Semenowicza Holszańskiego. Za udział w spisku przeciwko królowi został ścięty w Kijowie 30.08.1481 roku. Żonaty był z Hanną, z domu księżniczką Czartoryską, córką kniazia Michała Wasilewicza Czartoryskiego. Miał z nią córkę Juliannę-Wasilisę(zm.ok.1553/1554), późniejszą żoną kniazia Michała Iwanowicza Mścisławskiego i syna, kniazia Jerzego(Jurija) Iwanowicza. Pierwszą żoną kniazia Jurija Iwanowicza była Julianna, córka Iwana Jarosławicza, z którą miał synów: Iwana, Fedora i Włodzimierza oraz córki: Nastazję, późniejszą księżną Zasławską i Bohdanę, późniejszą księżną Wiśniowiecką. Z drugiego małżeństwa z Maryą, córką kniazia Andrzeja Aleksandrowicza Sanguszki, miał dwóch synów: Semena i Andrzeja oraz córki: Maryę(późniejszą księżną Kurbską), Zofię(późniejszą księżną Połubeńską), Hannę(zamężną za kniazia Olizara Kierdejowicza Mylskiego herbu Kierdeja), Fedkę(Fedorę)(późniejszą księżną Sołomerecką) i Olenę(późniejszą księżną Sapieżynę). Zmarł pod koniec 1536 lub na początku 1537 roku. Kniaź Fedor z pierwszego małżeństwa i Andrzej z drugiego zmarli młodo. Przed 1547 roku mowa jest już tylko o księciu Iwanie-Janie(Januszu) i Semenie. Iwan-Jan(Janusz) książę Holszyńsko Dubrowicki ożenił się z Elżbietą Anną, córką księcia Mikołaja Radziwiłła i Elżbiety Nosiłowskiej. Zmarł w 1549 roku bezpotomnie.  Jego brat książę Włodzimierz ożeniony z księżniczką Maryną Sołomerecką zmarł bezpotomnie zabity w 1545 roku przez Tatarów podczas polowania. Książę Semen ożeniony był z księżną Anną Elżbietą Radziwiłłówną, siostrą królowej Barbary. Zmarł bezpotomnie jako ostatni męski przedstawiciel rodu. Ostatnią z rodu była Marya księżniczka Holszańska-Dubrowicka. Marya wychodzi za mąż: po raz pierwszy za Montholta a właściwie Montowta lub Montowtowicza h.własnego (w 1556 roku była już wdową), po raz drugi za MichałaTyszkiewicza h.Leliwa (znanego jako Michajło Tichnowicz Koziński)(za mąż wyszła prawd. już w 1556 lub 1557 roku), kasztelana łuckiego. Zmarł w 1569 roku. Po raz trzeci w roku 1571 roku wychodzi za mąż za kniazia Andrzeja Michajłowicza Kurbskiego-Krupskiego h.Lewart(1528-1583), pochodzącego z dynastii Rurykowiczów Jarosławskich, jednego z najbliższych współpracowników cara Iwana IV Groźnego, który po klęsce wojsk rosyjskich w bitwie pod Czaśnikiem i zesłaniu do Dorpatu, w 1564 roku przeszedł na stronę Polski i Litwy. Od swojej żony, Maryi Holszańskiej-Dubrowickiej otrzymał zapis na Dąbrowicę, które później w wyniku procesu utracił. W 1578 roku doszło do rozwodu z kniaziem Andrzejem Kurbskim-Krupskim. Majątek przypadł synowi z pierwszego małżeństwa Andrzejowi Montowtowi. Zmarła w 1586 roku. Po wygaśnięciu rodu książąt Holszańskich-Dubrowicckich w drugiej połowie XVI wieku, księstwo stało się prywatnym majątkiem należącym do spadkobierców książąt Holszańskich-Dubrowickich: KierdejaMylskich h.Kierdeja, książąt Sołomereckich herbu Rawicz odm., Firlejów herbu Lewart, książąt Sapiehów herbu Lis odm., książąt Wiśniowieckich herbu Korybut, książąt Ogińskich herbu Oginiec, książąt Dolskich herbu własnego. Ostatnia dziedziczka z Dolskich w pierwszej połowie XVIII wieku wyszła za mąż za Józefa Scypiona herbu własnego, starostę lidzkiego. Później w rękach hrabiów Brzostowskich. Od Michała Brzostowskiego po 1764 roku dzierżawił majątek Wilhelm Jan Broel-Plater(*1715-+1769), syn Jana Wilhelma i księżniczki Heleny Filipiny Ogińskiej, ożeniony z Petronelą Nagórską herbu Leszczyc(lub Pobóg odm.). W 1771 roku majątek zakupił Józef Antoni Wilhelm Broel-Plater herbu własnego i w rękach rodziny Broel-Plater majątek pozostawał do 1939r. W 1740 roku z inicjatywy Kazimierza Pniewskiego powstało kolegium, które stało się jedną z najświetniejszych szkół na Polesiu. Jego absolwentami byli: poeta i żołnierz legionów Dąbrowskiego Cyprian Godebski(1765-1809r.), poeta i dramaturg Alojzy Feliński(1771-1820) czy historyk i bibliotekarz Łukasz Gołębiowski(1773-1849). W 1832 roku szkoła została przez władze carskie zlikwidowana.

 

ZAMEK

Od XIII/XIV wieku na terenie miejscowości stał zamek. W 1502 roku został zdobyty i zniszczony przez Tatarów. Zamek książąt Holszańskich w XVII wieku był w ruinie, niezamieszkały. Pod koniec XVIII wieku pozostały z niego tylko wały i resztki murów. Hrabia Józef Antoni Wilhelm Broel-Plater(ur.13.06.1750 Szatejki), pierwszy właściciel Dąbrowicy za swą siedzibę obrał położony w pobliżu folwark Worobin, gdzie zbudował dwie klasycystyczne oficyny i bibliotekę. Pałac nigdy nie powstał(wg Słownika geograficznego Królestwa Polskiego pałac był, zniszczony w 1917r.). Rodzina hrabiów Broel-Plater do 1939 roku mieszkała w oficynie.

Tartak na terenie majątku

Dzieje hrabiów Broel-Plater herbu własnego na Dąbrowicy

1- Józef Antoni Wilhelm Broel-Plater(13.06.1750 Szatejki) syn Wilhelma Jana i Petroneli z Nagórskich. Po sprzedaniu w 1771 roku dóbr zajnowskich w tym samym roku zakupił Dąbrowice od Michała Brzostowskiego. W Worobinie zbudował swoją rezydencję. Posiadał również Pulmy koło Wołdawy i Zahorodzia koło Krzemieńca. Komandor maltański. W 1776 roku poseł na sejm żmudzki. W 1788 roku poseł na sejm wielki. W 1790 roku otrzymał order Świętego Stanisława, w 1792 roku- order Orła Białego. W Worobinie posiadał dużą bibliotekę i piękne zbiory dzieł sztuki. Zmarł w Worobinie 02.09.1832 roku. Pochowany w kaplicy grobowej na cmentarzu w Dąbrowicy. Ożeniony z Teresą Abramowicz(Abrahamowicz) herbu własnego vel Jastrzębiec odmienny(*1754-+1826). Była córką Jerzego, starosty starodubowskiego i Marcjanny(Marii) Dernałowicz herbu Lubicz, a wnuczką, po ojcu: Andrzeja Abramowicza, dziedzica Wornian i N.Ogińskiej. Było jej to drugie małżeństwo- pierwszym mężem był Tadeusz Śliźnia, sędzia ziemski grodzieński.

Dzieci Józefa Antoniego Wilhelma i Teresy:

a. Anna Julia(*1776-+1845), zamężna dwukrotnie: 1-mo za hrabiego Karola Krasickiego herbu Rogala, właściciela Rłuszy, 2-do za generała wojsk rosyjskich Stanisława Szostakowskiego.

b. Gracjan Wiktor(+19.12.1784)

c. Jan Norbert(*1778-+1786)

d.  Franciszek Ksawery(*1786)

e. Konstancja(*1782-+1874)- W 1800 roku poślubiła hrabiego Stanisława Manuzzi, syna hrabiego Mikołaja Manuzzi(a de fakto syna króla Stanisława Augusta Poniatowskiego) i Jadwigi Strutyńskiej herbu Sas, marszałka bracławskiego i dziedzica Belmontu, Opsy, Bohiń, Złotego i innych wsi w powiecie jezioroskim. Małżeństwo bezdzietne.

f. Filip Nereusz Gracjan Wiktor(*1784-+04.11.1838r.). Żołnierz armii Księstwa Warszawskiego. Przez kilka lat był wizytatorem szkół w guberniach kijowskiej, podolskiej i wołyńskiej. Zajmował stanowisko wicegubernatora wołyńskiego. Po 1821 roku usunął się z życia publicznego i zamieszkał w willi w Odessie. Kawaler. Prawd. pod koniec życia ujawniła się choroba psychiczna. Pochowany w Odessie.

g. Ignacy Wilhelm(*1791-+1854)- W 1825 roku poślubił Idalię Adelajdę Sobańską herbu Junosza(+1891), córkę Michała i Wiktorii Orłowskiej herbu Lubicz. Mason. W 1829 otrzymał z rąk cara Mikołaja I tytuł hrabiowski. Poza Dąbrowicą posiadał Pulmę, Belmont i Bohim. W 1833 zakupił od księcia Eustachego Sanguszki zakupił Lińce(Ilińce) w powiecie lipowieckim.

Z tego małżeństwa:

a. Konstanty Michał Antoni Ignacy(*02.03.1828 Belmont-+18.12.1886r.Hietzing pod Wiedniem). W 1853 roku poślubił Beatryczę Marię Apolonię Malfatti de Manteregia(*16.12.1822 Wiedeń-+10.07.1887 Hietzing),

córkę Jana Malfatti de Manteregia(lekarza nadwornego cesarza Austrii i króla Prus, przyjaciela Fryderyka Chopina) i Heleny Ostrowskiej herbu Rawicz. W 1852 roku ukończył Cesarską Akademię Sztuk Pięknych w Petersburgu, jako dyplomowany architekt. Jego projektu zbudowana kaplica w Hrycowie, w powiecie zasławskim. Dziedzic klucza linieckiego(Lińce vel Ilińce) w powiecie lipowieckim w guberni kijowskiej. Brał udział w powstaniu styczniowym. Zesłany na Syberię a majątek w 1867 roku uległ konfiskacie. Po powrocie z Syberii zamieszkał z rodziną w Austrii. Miał dwóch synów:

a. Konstantego Marię Jana Edwarda Włodzimierza. (*1855 Lińce-+?). Od 1874 roku służył w wojsku austriackim. W 1885 roku poślubił Matyldę Marię Adelę van Suttner(*15.08.1859-+08.09.1894r.), córkę barona Gustawa Ferdynanda Daniela van Suttner, ordynata na Altprerau w Dolnej Austrii, i Adeli Rudolfiny Henriette Arioli von Morkowitz.

b. Jana Chrzciciela Ignacego Antoniego(*19.05.1858-?). Służył w wojsku austriackim. W 1890 poślubił Joannę von Thun und Hohenstein(*04.05.1861-?), córkę hrabiego Józefa Oswalda i Joanny zu Salm-Reiffercheid. Miał dwie córki:

b.1. Maria Beatrycze Aleksandryna Ernestyna(*03.09.1892 Neukloster-+?)

b.2. Jadwiga Klotylda Olga Maria(*08.08.1896 Graz-+?). W 1918 roku poślubiła hrabiego Jana von Lebedur-Michaln auf Schoberitz.

b. Włodzimierz Ignacy Wiktor Michał Antoni Stanisław Gotard Kazimierz-(*18.11.1831-06.04.1906r. Opsa). W 1870 roku poślubił Marię Ludwikę hrabiankę Plater-Zyberk(*1845-+1926), córkę Kazimierza i Ludwiki z Borewiczów. Małżeństwo bezdzietne. Bibliofil i kolekcjoner. Pracował nad historią rodu Broel-Platerów, które podobno ukończył ale rękopis zaginął w 1917 roku. Do 1880 roku wymieniany jako współwłaściciel dóbr Dąbrowica z bratem Wiktorem. W latach 1882-1900 jest dziedzicem wsi Kotiużynce w powiecie krzemienieckim oraz wsi Krywica vel Krzywica i Zaleszany w powiecie rówieńskim. Od 1893 roku na stałe mieszka w Petersburgu. W 1857 roku od księżnej Abamelik nabył Wiśniowiec z miasteczkiem i zamkiem. Księżna Abamelik zakupiła Wiśniowiec od hrabiego Andrzeja Mniszcha i sprzedała majątek ze znacznym zyskiem hrabiemu Broel-Plater. Zamek zawierał pamiątki po Wiśniowieckich i Mniszchach. Z powodu kłopotów finansowych musiał sprzedać Wiśniowiec. Większość pamiątek zdołał wywieść do Dąbrowicy.

c. Wiktor Bolesław Ignacy Michał(*14.11.1834-+22.12.1843)

d. Maria Wiktoria Dezyderia Idalia(*09.02.1840-+07.09.1846)

e. Wiktor Marian Ignacy Michał Antoni(*21.08.1843 Belmont-+ 12.07.1911r. Neuheim). Dziedzic rozległych dóbr na Wołyniu. Właściciel Dąbrowicy z Worobinem oraz Pulmy i Hrabowa w powiecie włodzimierskim. W 1887 roku poślubił Helenę Aleksandrę Marię Potocką herbu Pilawa(*29.04.1863-+?), owdowiałą po Karolu Potockim, córkę Witolda Potockiego i Marii Florkiewicz herbu Ozdoba. Mieli trzech synów:

1.e. Ignacy(*25.12.1888r-+22.11.1918r. Dąbrowica)

2.e. Antoni(*02.08.1890r-+22.11.1918r. Dąbrowica). Bracia zamordowani przez Ukraińców, którzy spalili dwór wraz z pamiątkami rodzinnymi.

3.e.Witold(*14/26. 04.1893-+01.06.1962 Wrocław). Właściciel Dąbrowicy-Worobin i Pulmy na Wołyniu. Po tragicznych wypadkach w Dąbrowicy-Worobinie w 1918 roku, opuścił Worobin i zakupił Osiecz koło Włocławka. Drugą rezydencją był pałacyk przy ul. Barbary 10 w Warszawie. Po wuju Feliksie zmarłym bezdzietnie odziedziczył Belmont i Bohiń w województwie wileńskim. Był dwukrotnie żonaty. 1-mo z Anielą Potocką, córką Tomasza i Ludwiki hrabianki Bnińskiej, a po jej zgonie w dniu 25.03. 1924r., zaślubił w 1925 roku Ludwikę Czarnecką, córkę Zygmunta i Marii Działowskiej herbu Prawdzic. Zmarł we Wrocławiu w 1962 roku i tu został pochowany.

Dzieci z pierwszego małżeństwa:

1.e- Witold(*15.07.1922r.-+16.08.1944-zginął w powstaniu warszawskim

2.e-Maria(*08.09.1919r.). W 1948 roku poślubiła hrabiego Adama Chodkiewicza z Młynowa

Z drugiego małżeństwa:

1.e-Bracia Zygmunt*26.08.1926r-+16.08.1944r.) i Aleksander(*18.06.1930-+19.08.1944r)- zginęli w powstaniu warszawskim

2.e-Ludwik(*17.08.1932) mgr inż. budownictwa wodnego

3.e-Krzysztof(*17.01.1934), absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego, polonista

4.e- Barbara(*05.10.1935r.- inż. oceanolog

5.e- Elżbieta(*01.08.1943r.)

f. Karol Ignacy Antoni Michał(*23.01.-22.02.1846)

g. Feliks Witold Marian Antoni Michał(*23.05.1849-+1924r.). W 1891 roku poślubił Elżbietę Potocką herbu Pilawa(*1874-03.04.1960), córkę Rodryka, dziedzica Chrząstowa, i Marii Niezabytowskiej herbu Lubicz. Małżeństwo bezdzietne.

DĄBRÓWKA MAŁA /Klein Dammer/

Wieś położona w gminie Szczaniec powiatu świebodzińskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1253 roku. Była własnością właścicieli Ojerzyc- von Walderode, von Schlichting, von Stentzsch, później od 1502 roku należała do właścicieli Szczańca- von Nostitz,  von Hohendorff, von Knobelsdorff, von Gersdorf. W latach 1752-1774 należała do rodziny von Maxen. W 1752 roku właścicielem jest Alexander von Maxen, później wymienia się Carla Andreasa von Maxen. Od 1828 roku właścicielem jest rodzina von Schkopp, od 1850 roku w rękach rodziny  von Mandel– wzmiankowany Julius von Mandel, po którym majątek odziedziczył jego syn. W latach 1903-1929 w posiadaniu rodziny  Hennig.

Dąbrówka Mała- pałac, na wsch. od Świebodzina

PAŁAC

Pałac o cechach późnego klasycyzmu, wybudowany w 1850 roku. Obecnie w rękach prywatnych. Przy pałacu niewielkie założenie parkowe. dabrowka-mala-1933-lubuskie

DĄBRÓWKA WIELKOPOLSKA /Merita, Dammere, Gross Dammer /

Wieś połozona w gminie Zbąszynek powiatu świebodzińskim, wzmiankowana po raz pierwszy w 1253 roku aczkolwiek część autorów podaje rok 1406(Dambrowca). Kolejno wymieniona jako Dombrowka(1439), Dambrowa(1453), Dąbrowka(1564). Wieś szlachecka w dobrach zbąszyńskich, choć według legendy miała ją założyć Dąbrówka, żona Mieszka I. W latach 1406-1427 wymieniany Rakel, Henryk Rakel, Henryk Rakel de Low. W 1424 roku Henryk Rakel sprzedaje wieś Abrahamowi Zbąskiemu herbu Nalęcz ze Zbąszynia aczkolwiek istnieje informacja o przejęciu wis przez Abrahama już w 1422 roku. W 1459 roku miejscowość była w rękach Stanisława Zbąskiego ze Zbąszynia. W 1489 roku podzielono dobra zbąszyńskie pomiędzy Abrahama, Marcina i Piotra Zbąskich. Dąbrówka weszła w dominium Piotra Zbąskiego. W 1531 roku podział dóbr między braćmi Piotrem i Janem Zbąskimi. Wieś otrzymał Piotr Zbąski. W 1640 roku Dąbrówka jest własnością Abrahama Ciświckiego herbu Wieniawa, kasztelana śremskiego. Do roku 1825 dobra z pałacem są w posiadaniu hrabiego Garczyńskiego, który w 1826 roku sprzedaje je rodzinie von Strein-Schwartzenau z późniejszym przydomkiem -Dammer. W 1845 roku do majątku wchodził folwark Samsonki(Schrompe). W 1856-59 Fryderyk August Stüler dla hrabiego Alberta von Strein-Schwarzenau-Dammer wzniósł siedzibę w postaci neorenesansowego pałacu, piętrowego z dwiema wieżami, nakryty wysokim dwuspadowym dachem z ozdobną wystawką centralną. W 1884 roku właścicielką Dąbrówki Wielkopolskiej była Cӓcilie baronówna Stein von Schwarzenau. Jej opiekunem był pułkownik von Byern. W 1870-77 i 1896 roku jej majątek obejmował 1493,13ha gruntów. Dzierżawcą w tym okresie był niejaki Weissleder. W 1907 roku jej majątek wraz z folwarkiem Samsonki(Schrompe), Smolniki(Schwartzenau) obejmował 1494ha a dzierżawcą był porucznik w stanie spoczynku  Arthur Weissleder. Po śmierci baronówny Cӓcilie 22 lutego 1908 roku to do pułkownika von Byern niego zwróciły się władze kościelne o dalsze dofinansowanie prac przy organistówce. Od 1908 roku własność Bernharda von Britzke. W 1913 roku jego majątek obejmował 1450ha gruntów. W skład majątku wchodziły folwarki: Samsonki(Schrompe) i Smolniki(Schwartzenau). We wsi w 1913 roku majątek o areale 54ha należący do Pauline Ortlieb. W tym czasie pałac traci swą reprezentacyjną, rezydencjonalną funkcję, stając się schroniskiem młodzieżowym, później pełni funkcję szkoły. Obok pałacu resztki parku krajobrazowego. W szczycie ryzalitu frontowego herb hrabiowski rodziny Strein von Schwartzenau. Pałac był własnością Gminy Zbąszynek, pełniąc funkcję ośrodka kulturalnego wsi i był również honorową siedzibą kapituły Regionu Kozła od roku 1997. W 2023 roku zakupiony przez prywatnego właściciela.

dabrowka-wielkopolska-lubuskie

dabrowka-wlkp-palac-od-strony-parku

dabrowka-wlkp-widok-od-drogi

 

 

 

dabrowka-wlkp

dabrowka-wlkp-3

dabrowka-wlkp-2

dabrowka-wlkp-1

dabrowka-wlkp-5

dabrowka-wlkp-4

PAŁAC

W 1856-59 Fryderyk August Stüler dla barona(księcia wg Lubuskiego Konserwatora Zabytków-internet)Alberta von Strein-Schwarzenau-Dammer wzniósł siedzibę w postaci neorenesansowego pałacu, piętrowego z dwiema wieżami, nakryty wysokim dwuspadowym dachem z ozdobną wystawką centralną. Twórca projektu-Fryderyk August Stüller/1800-1865/, był uczniem innego znakomitego architekta niemieckiego- Karola Fryderyka Schinkla. Poza pałacem w Dąbrówce był Stuller autorem takich budowli jak; gmachy nowego muzeum w Berlinie, Galerii Narodowej w Berlinie, zamku Hohenzollernów koło Hechingen w Badeni-Wirtembergii, Muzeum Narodowego w Sztokholmie, Uniwersytetu w Królewcu, licznych innych budowli w tym kościołów np. pw. św. Piotra i Pawła w Poznaniu. Pałac w Dąbrówce Wielkopolskiej jest połączeniem elementów architektury angielskiej doby elżbietańskiej z architekturą niemieckiego renesansu. Zlokalizowany w centrum wsi, zbudowany na planie prostokąta, murowany, dwukondygnacyjny, nakryty dachem czterospadowym, podpiwniczony. W narożach cztery wieże oktogonalne, czterokondygnacyjne, dominujące nad bryłą podstawową pałacu. Ryzality frontowy i parkowy trzykondygnacyjne zwieńczone szczytami. W szczycie ryzalitu frontowego herb rodu von Strein-Schwartzenau. Nad głównym wejściem umieszczono balkon. Wewnątrz okazała klatka schodowa. W latach 1877-78 dokonano przebudowy wnętrz oraz zmiany elewacji pałacu. Kolejne przebudowy pod koniec XIX wieku i na początku XX wieku. W latach późniejszych pełnił funkcję schroniska młodzieżowego, potem niemieckiej szkoły. W latach powojennych pełnił funkcje ośrodka kulturalnego wsi. Od 1997 roku w pałacu kapituła Regionu Kozła. Obecnie wystawiony na sprzedaż.Obok pałacu resztki parku krajobrazowego.

dabrowka-wielka-1933-lubuskie