DOMASZKÓW /Ebersdorf/

Wieś położona w gminie Międzylesie powiatu kłodzkiego. Jedna z największych wsi w powiecie kłodzkim, wieś łańcuchowa ciągnąca się przez ok. 5,5km. Pierwsza wzmianka o Domaszkowie pochodzi z roku 1254, kiedy związana była z zamkiem Szczerba. Wielokrotnie wymieniana w latach: 1346(Eberhardtsdorf), 1358(Ebirhartsdorf), 1360(Ebrsdorf, Ebersdorf), 1366(Ebirhardisdorf), 1384(Eberhardi villa), 1388(Elbirsdorff), 1414(Ebrhardiulla), 1416(Ebirsdorf), 1492(Aberschdorf), 1605(Eberssdorff), 1742(Ebersdorff), 1765(Ebersdorf). W 1337 roku należała do państwa śnielińskiego. W połowie XIV wieku należała do rodu von Gloubos(Glaubicz, Glaubitz). W 1346 roku margrabia morsawski Karol potwierdził nadanie lenna Nicolausowi von Glaubicz(Glubos). Duże straty poniosła wieś w czasie wojen husyckich. Od XV do XVII wieku należała do królewszczyzny. W 1684 roku zakupiona przez hrabiów von Althann z Międzylesia. W 1782 roku podział wsi na dwie części, które należały do hrabiego von Stillfried. Od 1840 roku własność księżnej Marianny Orańskiej, żony księcia Friedricha Heinricha Albrechta von Hohenzollern(1809-1872).

DWÓR SĘDZIOWSKI

Przy ul. Międzyleskiej 22 stoi dawny dwór sędziowski. Zbudowany na początku XIX wieku, piętrowy, kryty dachem naczółkowym z użytkowym poddaszem.

DĄBROWICA

Dąbrowica to miasto rejonowe położone nad Horyniem, do 1945 roku w województwie wołyńskim, powiecie sarneńskim, obecnie na Ukrainie, w obwodzie rówieńskim. Początki sięgają XII wieku. Zwana pierwotnie Dubrowicą, była stolicą udzielnego księstwa książąt Dubrowickich, gałęzi Rurykowiczów. W XII wieku wymieniony kniaź Hłeb Jurjewicz Pińsko-Dubrowicki(zm.1196) i kniaź Aleksander Wszewołodowicz Dubrowicki(zm.1224, zginął śmiercią bohaterską z rąk tatarskich). Na początku XIII wieku księstwo dubrowickie podległe księstwu halicko-wołyńskiemu, od połowy XIII wieku podległe Litwie.  Książęta Dubrowiccy tracą Dąbrowicę na rzecz Litwy, która od 1469 roku jest w rękach książąt Holszańskich rezydujących na zamku nad Horyniem, którzy przyjęli nazwisko Holszańscy-Dubrowiccy(Dąbrowiccy). Pierwszym na Dubrowicy(Dąbrowicy) był kniaź Iwan Jurjewicz, najstarszy syn kniazia Jerzego(Jurja) Semenowicza Holszańskiego. Za udział w spisku przeciwko królowi został ścięty w Kijowie 30.08.1481 roku. Żonaty był z Hanną, z domu księżniczką Czartoryską, córką kniazia Michała Wasilewicza Czartoryskiego. Miał z nią córkę Juliannę-Wasilisę(zm.ok.1553/1554), późniejszą żoną kniazia Michała Iwanowicza Mścisławskiego i syna, kniazia Jerzego(Jurija) Iwanowicza. Pierwszą żoną kniazia Jurija Iwanowicza była Julianna, córka Iwana Jarosławicza, z którą miał synów: Iwana, Fedora i Włodzimierza oraz córki: Nastazję, późniejszą księżną Zasławską i Bohdanę, późniejszą księżną Wiśniowiecką. Z drugiego małżeństwa z Maryą, córką kniazia Andrzeja Aleksandrowicza Sanguszki, miał dwóch synów: Semena i Andrzeja oraz córki: Maryę(późniejszą księżną Kurbską), Zofię(późniejszą księżną Połubeńską), Hannę(zamężną za kniazia Olizara Kierdejowicza Mylskiego herbu Kierdeja), Fedkę(Fedorę)(późniejszą księżną Sołomerecką) i Olenę(późniejszą księżną Sapieżynę). Zmarł pod koniec 1536 lub na początku 1537 roku. Kniaź Fedor z pierwszego małżeństwa i Andrzej z drugiego zmarli młodo. Przed 1547 roku mowa jest już tylko o księciu Iwanie-Janie(Januszu) i Semenie. Iwan-Jan(Janusz) książę Holszyńsko Dubrowicki ożenił się z Elżbietą Anną, córką księcia Mikołaja Radziwiłła i Elżbiety Nosiłowskiej. Zmarł w 1549 roku bezpotomnie.  Jego brat książę Włodzimierz ożeniony z księżniczką Maryną Sołomerecką zmarł bezpotomnie zabity w 1545 roku przez Tatarów podczas polowania. Książę Semen ożeniony był z księżną Anną Elżbietą Radziwiłłówną, siostrą królowej Barbary. Zmarł bezpotomnie jako ostatni męski przedstawiciel rodu. Ostatnią z rodu była Marya księżniczka Holszańska-Dubrowicka. Marya wychodzi za mąż: po raz pierwszy za Montholta a właściwie Montowta lub Montowtowicza h.własnego (w 1556 roku była już wdową), po raz drugi za MichałaTyszkiewicza h.Leliwa (znanego jako Michajło Tichnowicz Koziński)(za mąż wyszła prawd. już w 1556 lub 1557 roku), kasztelana łuckiego. Zmarł w 1569 roku. Po raz trzeci w roku 1571 roku wychodzi za mąż za kniazia Andrzeja Michajłowicza Kurbskiego-Krupskiego h.Lewart(1528-1583), pochodzącego z dynastii Rurykowiczów Jarosławskich, jednego z najbliższych współpracowników cara Iwana IV Groźnego, który po klęsce wojsk rosyjskich w bitwie pod Czaśnikiem i zesłaniu do Dorpatu, w 1564 roku przeszedł na stronę Polski i Litwy. Od swojej żony, Maryi Holszańskiej-Dubrowickiej otrzymał zapis na Dąbrowicę, które później w wyniku procesu utracił. W 1578 roku doszło do rozwodu z kniaziem Andrzejem Kurbskim-Krupskim. Majątek przypadł synowi z pierwszego małżeństwa Andrzejowi Montowtowi. Zmarła w 1586 roku. Po wygaśnięciu rodu książąt Holszańskich-Dubrowicckich w drugiej połowie XVI wieku, księstwo stało się prywatnym majątkiem należącym do spadkobierców książąt Holszańskich-Dubrowickich: KierdejaMylskich h.Kierdeja, książąt Sołomereckich herbu Rawicz odm., Firlejów herbu Lewart, książąt Sapiehów herbu Lis odm., książąt Wiśniowieckich herbu Korybut, książąt Ogińskich herbu Oginiec, książąt Dolskich herbu własnego. Ostatnia dziedziczka z Dolskich w pierwszej połowie XVIII wieku wyszła za mąż za Józefa Scypiona herbu własnego, starostę lidzkiego. Później w rękach hrabiów Brzostowskich. Od Michała Brzostowskiego po 1764 roku dzierżawił majątek Wilhelm Jan Broel-Plater(*1715-+1769), syn Jana Wilhelma i księżniczki Heleny Filipiny Ogińskiej, ożeniony z Petronelą Nagórską herbu Leszczyc(lub Pobóg odm.). W 1771 roku majątek zakupił Józef Antoni Wilhelm Broel-Plater herbu własnego i w rękach rodziny Broel-Plater majątek pozostawał do 1939r. W 1740 roku z inicjatywy Kazimierza Pniewskiego powstało kolegium, które stało się jedną z najświetniejszych szkół na Polesiu. Jego absolwentami byli: poeta i żołnierz legionów Dąbrowskiego Cyprian Godebski(1765-1809r.), poeta i dramaturg Alojzy Feliński(1771-1820) czy historyk i bibliotekarz Łukasz Gołębiowski(1773-1849). W 1832 roku szkoła została przez władze carskie zlikwidowana.

 

ZAMEK

Od XIII/XIV wieku na terenie miejscowości stał zamek. W 1502 roku został zdobyty i zniszczony przez Tatarów. Zamek książąt Holszańskich w XVII wieku był w ruinie, niezamieszkały. Pod koniec XVIII wieku pozostały z niego tylko wały i resztki murów. Hrabia Józef Antoni Wilhelm Broel-Plater(ur.13.06.1750 Szatejki), pierwszy właściciel Dąbrowicy za swą siedzibę obrał położony w pobliżu folwark Worobin, gdzie zbudował dwie klasycystyczne oficyny i bibliotekę. Pałac nigdy nie powstał(wg Słownika geograficznego Królestwa Polskiego pałac był, zniszczony w 1917r.). Rodzina hrabiów Broel-Plater do 1939 roku mieszkała w oficynie.

Tartak na terenie majątku

Dzieje hrabiów Broel-Plater herbu własnego na Dąbrowicy

1- Józef Antoni Wilhelm Broel-Plater(13.06.1750 Szatejki) syn Wilhelma Jana i Petroneli z Nagórskich. Po sprzedaniu w 1771 roku dóbr zajnowskich w tym samym roku zakupił Dąbrowice od Michała Brzostowskiego. W Worobinie zbudował swoją rezydencję. Posiadał również Pulmy koło Wołdawy i Zahorodzia koło Krzemieńca. Komandor maltański. W 1776 roku poseł na sejm żmudzki. W 1788 roku poseł na sejm wielki. W 1790 roku otrzymał order Świętego Stanisława, w 1792 roku- order Orła Białego. W Worobinie posiadał dużą bibliotekę i piękne zbiory dzieł sztuki. Zmarł w Worobinie 02.09.1832 roku. Pochowany w kaplicy grobowej na cmentarzu w Dąbrowicy. Ożeniony z Teresą Abramowicz(Abrahamowicz) herbu własnego vel Jastrzębiec odmienny(*1754-+1826). Była córką Jerzego, starosty starodubowskiego i Marcjanny(Marii) Dernałowicz herbu Lubicz, a wnuczką, po ojcu: Andrzeja Abramowicza, dziedzica Wornian i N.Ogińskiej. Było jej to drugie małżeństwo- pierwszym mężem był Tadeusz Śliźnia, sędzia ziemski grodzieński.

Dzieci Józefa Antoniego Wilhelma i Teresy:

a. Anna Julia(*1776-+1845), zamężna dwukrotnie: 1-mo za hrabiego Karola Krasickiego herbu Rogala, właściciela Rłuszy, 2-do za generała wojsk rosyjskich Stanisława Szostakowskiego.

b. Gracjan Wiktor(+19.12.1784)

c. Jan Norbert(*1778-+1786)

d.  Franciszek Ksawery(*1786)

e. Konstancja(*1782-+1874)- W 1800 roku poślubiła hrabiego Stanisława Manuzzi, syna hrabiego Mikołaja Manuzzi(a de fakto syna króla Stanisława Augusta Poniatowskiego) i Jadwigi Strutyńskiej herbu Sas, marszałka bracławskiego i dziedzica Belmontu, Opsy, Bohiń, Złotego i innych wsi w powiecie jezioroskim. Małżeństwo bezdzietne.

f. Filip Nereusz Gracjan Wiktor(*1784-+04.11.1838r.). Żołnierz armii Księstwa Warszawskiego. Przez kilka lat był wizytatorem szkół w guberniach kijowskiej, podolskiej i wołyńskiej. Zajmował stanowisko wicegubernatora wołyńskiego. Po 1821 roku usunął się z życia publicznego i zamieszkał w willi w Odessie. Kawaler. Prawd. pod koniec życia ujawniła się choroba psychiczna. Pochowany w Odessie.

g. Ignacy Wilhelm(*1791-+1854)- W 1825 roku poślubił Idalię Adelajdę Sobańską herbu Junosza(+1891), córkę Michała i Wiktorii Orłowskiej herbu Lubicz. Mason. W 1829 otrzymał z rąk cara Mikołaja I tytuł hrabiowski. Poza Dąbrowicą posiadał Pulmę, Belmont i Bohim. W 1833 zakupił od księcia Eustachego Sanguszki zakupił Lińce(Ilińce) w powiecie lipowieckim.

Z tego małżeństwa:

a. Konstanty Michał Antoni Ignacy(*02.03.1828 Belmont-+18.12.1886r.Hietzing pod Wiedniem). W 1853 roku poślubił Beatryczę Marię Apolonię Malfatti de Manteregia(*16.12.1822 Wiedeń-+10.07.1887 Hietzing),

córkę Jana Malfatti de Manteregia(lekarza nadwornego cesarza Austrii i króla Prus, przyjaciela Fryderyka Chopina) i Heleny Ostrowskiej herbu Rawicz. W 1852 roku ukończył Cesarską Akademię Sztuk Pięknych w Petersburgu, jako dyplomowany architekt. Jego projektu zbudowana kaplica w Hrycowie, w powiecie zasławskim. Dziedzic klucza linieckiego(Lińce vel Ilińce) w powiecie lipowieckim w guberni kijowskiej. Brał udział w powstaniu styczniowym. Zesłany na Syberię a majątek w 1867 roku uległ konfiskacie. Po powrocie z Syberii zamieszkał z rodziną w Austrii. Miał dwóch synów:

a. Konstantego Marię Jana Edwarda Włodzimierza. (*1855 Lińce-+?). Od 1874 roku służył w wojsku austriackim. W 1885 roku poślubił Matyldę Marię Adelę van Suttner(*15.08.1859-+08.09.1894r.), córkę barona Gustawa Ferdynanda Daniela van Suttner, ordynata na Altprerau w Dolnej Austrii, i Adeli Rudolfiny Henriette Arioli von Morkowitz.

b. Jana Chrzciciela Ignacego Antoniego(*19.05.1858-?). Służył w wojsku austriackim. W 1890 poślubił Joannę von Thun und Hohenstein(*04.05.1861-?), córkę hrabiego Józefa Oswalda i Joanny zu Salm-Reiffercheid. Miał dwie córki:

b.1. Maria Beatrycze Aleksandryna Ernestyna(*03.09.1892 Neukloster-+?)

b.2. Jadwiga Klotylda Olga Maria(*08.08.1896 Graz-+?). W 1918 roku poślubiła hrabiego Jana von Lebedur-Michaln auf Schoberitz.

b. Włodzimierz Ignacy Wiktor Michał Antoni Stanisław Gotard Kazimierz-(*18.11.1831-06.04.1906r. Opsa). W 1870 roku poślubił Marię Ludwikę hrabiankę Plater-Zyberk(*1845-+1926), córkę Kazimierza i Ludwiki z Borewiczów. Małżeństwo bezdzietne. Bibliofil i kolekcjoner. Pracował nad historią rodu Broel-Platerów, które podobno ukończył ale rękopis zaginął w 1917 roku. Do 1880 roku wymieniany jako współwłaściciel dóbr Dąbrowica z bratem Wiktorem. W latach 1882-1900 jest dziedzicem wsi Kotiużynce w powiecie krzemienieckim oraz wsi Krywica vel Krzywica i Zaleszany w powiecie rówieńskim. Od 1893 roku na stałe mieszka w Petersburgu. W 1857 roku od księżnej Abamelik nabył Wiśniowiec z miasteczkiem i zamkiem. Księżna Abamelik zakupiła Wiśniowiec od hrabiego Andrzeja Mniszcha i sprzedała majątek ze znacznym zyskiem hrabiemu Broel-Plater. Zamek zawierał pamiątki po Wiśniowieckich i Mniszchach. Z powodu kłopotów finansowych musiał sprzedać Wiśniowiec. Większość pamiątek zdołał wywieść do Dąbrowicy.

c. Wiktor Bolesław Ignacy Michał(*14.11.1834-+22.12.1843)

d. Maria Wiktoria Dezyderia Idalia(*09.02.1840-+07.09.1846)

e. Wiktor Marian Ignacy Michał Antoni(*21.08.1843 Belmont-+ 12.07.1911r. Neuheim). Dziedzic rozległych dóbr na Wołyniu. Właściciel Dąbrowicy z Worobinem oraz Pulmy i Hrabowa w powiecie włodzimierskim. W 1887 roku poślubił Helenę Aleksandrę Marię Potocką herbu Pilawa(*29.04.1863-+?), owdowiałą po Karolu Potockim, córkę Witolda Potockiego i Marii Florkiewicz herbu Ozdoba. Mieli trzech synów:

1.e. Ignacy(*25.12.1888r-+22.11.1918r. Dąbrowica)

2.e. Antoni(*02.08.1890r-+22.11.1918r. Dąbrowica). Bracia zamordowani przez Ukraińców, którzy spalili dwór wraz z pamiątkami rodzinnymi.

3.e.Witold(*14/26. 04.1893-+01.06.1962 Wrocław). Właściciel Dąbrowicy-Worobin i Pulmy na Wołyniu. Po tragicznych wypadkach w Dąbrowicy-Worobinie w 1918 roku, opuścił Worobin i zakupił Osiecz koło Włocławka. Drugą rezydencją był pałacyk przy ul. Barbary 10 w Warszawie. Po wuju Feliksie zmarłym bezdzietnie odziedziczył Belmont i Bohiń w województwie wileńskim. Był dwukrotnie żonaty. 1-mo z Anielą Potocką, córką Tomasza i Ludwiki hrabianki Bnińskiej, a po jej zgonie w dniu 25.03. 1924r., zaślubił w 1925 roku Ludwikę Czarnecką, córkę Zygmunta i Marii Działowskiej herbu Prawdzic. Zmarł we Wrocławiu w 1962 roku i tu został pochowany.

Dzieci z pierwszego małżeństwa:

1.e- Witold(*15.07.1922r.-+16.08.1944-zginął w powstaniu warszawskim

2.e-Maria(*08.09.1919r.). W 1948 roku poślubiła hrabiego Adama Chodkiewicza z Młynowa

Z drugiego małżeństwa:

1.e-Bracia Zygmunt*26.08.1926r-+16.08.1944r.) i Aleksander(*18.06.1930-+19.08.1944r)- zginęli w powstaniu warszawskim

2.e-Ludwik(*17.08.1932) mgr inż. budownictwa wodnego

3.e-Krzysztof(*17.01.1934), absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego, polonista

4.e- Barbara(*05.10.1935r.- inż. oceanolog

5.e- Elżbieta(*01.08.1943r.)

f. Karol Ignacy Antoni Michał(*23.01.-22.02.1846)

g. Feliks Witold Marian Antoni Michał(*23.05.1849-+1924r.). W 1891 roku poślubił Elżbietę Potocką herbu Pilawa(*1874-03.04.1960), córkę Rodryka, dziedzica Chrząstowa, i Marii Niezabytowskiej herbu Lubicz. Małżeństwo bezdzietne.

DĄBROWA/Damerow/

Osada położona w gminie Świerzno powiatu kamieńskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1780 roku jako folwark wchodzący w skład majątku w Sulikowie, będącego w tym czasie własnością rodu von  Brockhausen. W latach 1833-55 własność Alexandera Itzig i Samuela Nathana Ascher, w latach 1855-61- von Kruser, w latach 1861-66- Georga Westrӧm, w latach1866-1880r.- Birnbaum`a(zięć Georga Westrӧm), w latach 1880-1945r- von Flemming(Heino von Flemming 1939r.),

Ciekawy budynek praw. z końca XIXw. (siedziba zarządcy folwarku?)

 

DŁUGOPOLE GÓRNE /Ober Langenau/

Wieś położona w gminie Międzylesie powiatu kłodzkiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1346 roku będąc własnością rycerzy von Glaubitz z zamku Szczerba. Za czasów Bernharda von Glaubitz w 1428 roku oddziały husyckie zniszczyły wieś. Wieś przejęta przez Kamerę Czeską. Od 1684 roku wieś znalazła się w posiadaniu hrabiego Michaela Wenzelavon Althann z Międzylesia. W XIX wieku we wsi trzy majątki należące do: księcia Albrechta von Preussen, rodziny Ludwig i rodziny Peschke. W 1937roku majątek tzw. Urbanhof należał do Dr. jur. Fr.Hegenscheidt i obejmował 162ha. Majątek dzierżawił Theodor Mathea. Drugi z majątków należał do Friedricha Stumpf. Rodzina jego dobra posiadała od ok. 200 lat. Majątek obejmował 113 ha. Trzeci z majątków należał do Konrada Rathmann i obejmował 84ha.

DWÓR I

DWÓR II

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

Przy drodze Bystrzyca Kłodzka-Międzylesie położony jest zespół dworski.

DUBNIKI

Miejscowość obecnie położona na Białorusi w rejonie ostrowieckim obwodu grodzieńskiego, do 1945 roku w granicach II Rzeczpospolitej Polskiej wchodząc w skład powiatu wileńskiego województwa wileńskiego. Pierwszymi znanymi właścicielami wsi była rodzina Abramowiczów herbu Lubicz odm.. Później wymienia się rody: Kociełłów i Brzostowskich herbu Strzemię. W 1808 roku od Brzostowskich(wg Aftanazego) lub Dowgiałłów herbu Zadora(inna wersja) majątek o powierzchni 6000 hektarów nabył Tomasz Mineyko herbu Gozdawa(1730-+1834). Był synem Franciszka. Był starostą stokliskim, pisarzem ziemskim kowieńskim, najdłużej żyjącym posłem na Sejm Czteroletni, biorący udział w uchwalaniu Konstytucji 3 Maja. Brał czynny udział w Powstaniu Kościuszkowskim. Żonaty był z Przesmycką. Po Tomaszu majątek przejął jego syn, Michał Mineyko, sędzia kowieński, ożeniony z Anielą Szabuniewicz. Kolejnym właścicielem Dubnik był syn Michała, Tomasz(*1806-+1857), marszałek szlachty, żonaty z Emilią Wawrzecką(*1812-+1878), córką Michała i matki z domu Łopacińska. Był osobą z olbrzymią nadwagą. Ważył około 290 kg. Poza jedzeniem lubił grać w karty. Po Tomaszu majątek odziedziczył jego syn, Bronisław(*1846-+1887). Był absolwentem Szlacheckiego Instytutu Ziemskiego w Wilnie, później ukończył chemię w Instytucie Technologicznym w Petersburgu. Powstaniec styczniowy. Żonaty z Anną hrabianką Morykoni(*1854-+1937), córką Lucjana i Ludwiki z domu Ledóchowskiej. Ostatnim właścicielem Dubnik był syn Bronisława i Anny, Ludwik Mineyko(*1883-+1920), ożeniony z Józefą Vismin(*1889-+1976). Ludwik Mineyko chodził do szkoły w Warszawie, ukończył Akademię Rolniczą w Dublanach koło Lwowa. Rozstrzelany przez bolszewików w 1920 r.

MAJĄTEK W DUBNIKACH I DWÓR

W XVII wieku został wybudowany dwór drewniany, istniejący do pierwszej połowy XIX wieku. W 1878 roku Bronisław Mineyko buduje nowy dwór według projektu inż. Wojnickiego w „stylu rosyjskim”. Wybudowany na planie nieregularnego prostokąta, dwukondygnacyjny, w parterze murowany, piętro drewniane. Kryty dachem czterospadowym. Nad dworem dominowała kwadratowa wieża z balkonem. Dwór otoczony parkiem o pow. 10 ha, ze stawem i wysepką na niej. Podczas I wojny światowej częściowo zdewastowany, zwłaszcza biblioteka i archiwum. Obecnie w ruinie.

DUBNO

Miasto obecnie na Ukrainie położone nad Ikwą w obwodzie rówieńskim. Do 1945 roku położona na terenie II Rzeczpospolitej Polskiej w województwie wołyńskim. Siedziba powiatu dubieńskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w XI wieku. W 1100 roku w czasie podziału kraju przez Rurykowiczów herbu własnego, Dubno otrzymał książę Dawid Ihorowicz. W XIII wieku własność księcia Mścisława Daniłowicza, syna Daniła, króla halickiego. Przez zatargi między książętami halickimi król Władysław Jagiełło nadał ziemię dubieńską Teodorowi Daniłowiczowi, księciu na Ostrogu(+ok.1410). Książęta Ostrogscy herbu własnego posiadali dobra do wygaśnięcia rodu. Ostatnim męskim potomkiem był książę Janusz Ostrogski(*1554-+1620), którego córka Eufrozyna(+1628) wniosła majątek w posagu księciu Aleksandrowi Zasławskiemu herbu własnego  (+1629), kasztelanowi wołyńskiemu. Po nim dobra dziedziczy jego syn, książę Władysław Dominik Zasławski(*1618-+1656). Był dwukrotnie żonaty: 1-mo z Zofią Prudencjanną z Borku Ligęzianką, a po jej śmierci z Katarzyną Sobieską herbu Janina(*1634-+1694), siostrą króla Jana III Sobieskiego. Ostatnim dziedzicem na Dubnie był książę Aleksander Janusz(*06.03.1650-+prawd.1682), zmarły bezpotomnie. Był synem Katarzyny Sobieskiej i jej kochanka księcia Dymitra Wiśniowieckiego, nota bene przyszłego zięcia Katarzyny. Jego narodziny krótko po ślubie księcia Władysława Dominika z Katarzyną były skandalem obyczajowym(ślub odbył się w lutym 1650, a Katarzyna urodziła syna już 06.03.1650 roku). Katarzynę Sobieską łączył z Dymitrem Wiśniowieckim głośny romans. Do ślubu z księciem Dominikiem Zasławskim-Ostrogskim zmusiła ją matka, Zofia Teofila z Daniłowiczów. Po śmierci syna ordynację objęła matka, zamężna powtórnie za Michałem Kazimierzem księciem Radziwiłłem. Po niej Dubno dziedziczy jej córka, Teofila z Zasławskich Wiśniowiecka herbu Korybut, zamężna powtórnie za Józefem Karolem księciem Lubomirskim. Tak od 1682 roku Dubno stało się własnością książąt Lubomirskich herbu Szreniawa bez Krzyża. Po śmierci księcia Józefa Karola Lubomirskiego(*1638-+1702), dobra przechodzą na jego syna, księcia Aleksandra Dominika(+1720), a po jego zgonie na jego siostrę Mariannę(*1693-+1729), zamężną za księciem Pawłem Karolem Sanguszką herbu Pogoń Litewska(*1682-+1750), marszałkiem wielkim litewskim. Jego syn książę Janusz Aleksander Sanguszko(+1775), żonaty z Konstancją Denhoffówną i z nią rozwiedziony był ostatnim ordynatem Ostrogskim rezydującym w Dubnie. Nie mając męskiego potomka zapisał Dubno księciu Stanisławowi Lubomirskiemu(*1704-+1793) żonatemu z Ludwiką Honoratą Pociejówną. Ostatnim właścicielem Dubna z książąt Lubomirskich był książę Józef Lubomirski(*1839-+1911),zmarły bezpotomnie we Francji. Z powodu jego hulaszczego i lekkomyślnego trybu życia Dubno zostało sprzedane księżnej Elżbiecie Bariatyńskiej herby własnego, która zamek odsprzedała władzom rosyjskim.

ZAŁOŻENIE ZAMKOWE

Zamek Ostrogskich z XVIw.

Zamek zbudowany w XVI przez księcia Konstantego Wasyla Ostrogskiego. Zamieszkany do połowy XIX wieku. Podczas I-ej wojny światowej uszkodzony. W latach 1932-39 częściowo odrestaurowany przez władze polskie. W 1941- więzienie NKWD. Po 1945 roku- koszary wojsk pancernych. Od 1991 roku ponownie udostępniony do zwiedzania. Odrestaurowywany.

Stary pałac

Pałac Lubomirskich

Na terenie zamku położony pałac Lubomirskich z XVIII wieku- dawny budynek bramny.

Pałac Dunin-Karwickich

W okolicy zamku wzdłuż południowej kurtyny położony jest pałacyk zbudowany w XVIII wieku przez dziedzica pobliskiego Mizocza, Krzysztofa Dunin-Karwickiego herbu Łabędź, generała wojsk polskich. Po śmierci generała wdowa po nim sprzedała pałacyk hrabiemu Chodkiewiczowi herbu własnego z Młynowa, który ok. 1825 roku sprzedał go nadwornemu lekarzowi Pawłowskiemu. Później przeszedł ręce żydowskie. Obecnie mieszczą się w nim liczne urzędy.

Ludzie związani z Dubnem:

1.Czacki Tadeusz herbu Świnka(*28.08.1765-+08.02.1813 Dubno), polski działacz oświatowy i gospodarczy, pedagog, historyk, ekonomista, bibliofil, numizmatyk, członek Komisji Edukacji Narodowej, współtwórca Konstytucji 3 Maja, główny twórca i organizator Liceum Krzemienieckiego. Zmarł w Dubnie.

2.Jankielewicz Józef(*11.01.1888 Dubno-+22.01.1920)-polski drukarz, działacz Bundu żydowskiego pochodzenia

3.Kaczkowski Jan Chryzostom(*26.01.1744-+24.02.1816 Dubno)-polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy łuski. Pochowany w dubieńskim kościele

4.Mystkowski Czesław(*17.06.1898 Dubno-+23.05.1938)- polski malarz, czynny w koloniach holenderskich w Azji Płd-Wsch. Z żoną Jawajką zamieszkał na wyspie Bali. Zmarł w Dżakarcie.

5.Pohoski Jan(*06.10.1889 Dubno-+20 lub21.06.1940 Palmiry)- polski działacz niepodległościowy, inżynier architekt, wiceprezydent W-wy w latach 1934-39, zamordowany przez Niemców w Palmirach. Dwoje dzieci, córka Ewa poetka oraz syn Jan zginęły w Powstaniu Warszawskim.

6.Poliszczuk Wiktor(*10.10.1925 Dubno-+17.11.2008)-kanadyjski prawnik im politolog, dziennikarz publicysta pochodzenia ukraińsko-polskiego.

7.Radliński Ignacy Józef Eligiusz(*13.12.1843 Dubno-+13.08.1920)-polski religioznawca, filolog klasyczny, historyk, krytyk biblijny. Ojciec pisarki Heleny Boguszewskiej-Kornackiej

8.Skalski Stanisław(*27.11.1915-+12.11.2004)-podporucznik pilot lotnictwa wojskowego II RP, major pilor Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie, podpułkownik Królewskich Sił Powietrznych, generał brygady pilot Wojska Polskiego, as myśliwski okresu II wojny światowej. Urodził się w Kodymie koło Odessy. Od 1918 roku mieszkał w Dubnie gdzie ukończył Gimnazjum Realne im. Stanisława Konarskiego.

9.Wiszniewska Tamara(*2012.1919-+01.04.1981)-polska przedwojenna aktorka filmowa. Zmarła w USA.

DANIUSZEWO

Wieś położona nad Wilią w rejonie obwodu grodzieńskiego Białorusi w powiecie Smorgonie, dawniej powiat święciański, gmina Dubotówka. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1443 roku. W XV wieku wieś należała do rodziny Sakowicz herbu Korwin odm. , która w 1483 roku ufundowała kościół. Około 1640 roku dobra należały do Jana Swołyńskiego herbu Leliwa , marszałka oszmiańskiego(1632), dworzanin JKM, sługa radziwiłłowski, kalwinista. Zmarł pod koniec 1647 roku. Majątek zapisał swojej żonie, Teodorze Zofii Tryzniańce, która powtórnie wyszła za mąż za Mikołaja Paca, wojewodę trockiego i sprzedała je po 1647 roku Mikołajowi Koszczycowi herbu własnego, pisarzowi wileńskiemu. Z opisu dekanatu oszmiańskiego z 1784 roku właścicielem wsi był Marcin Klimański herbu własnego. Po jego śmierci dobra w posiadaniu jego żony, Brygidy Klimańskiej z domu Kozieleckiej, która wyszła powtórnie za mąż za Korsaka herbu Korsak. W 1861 roku majątek w rękach rodziny Czarnockich herbu Lis. Później należał do rodziny Oskierków herbu własnego. W latach 20-30-tych XX wieku własność Kiersnowskich herbu Pobóg odm. – w 1926 roku wymieniona Izabela i Maria Kiersnowskie.

 

 

Założenie dworsko-folwarczno-parkowe.

We wsi stał dwór, obecnie nie istnieje.

DOLANOWO /Zehrbeutel/

Była wieś, obecnie część miasta Iłowa(przyłączona do miasta 01.03.1936r). Po raz pierwszy wzmiankowana w 1474 roku. We wsi istniały wtedy dwa majątki należące do baronów von Kottwitz. Majątek I w latach 1474-1590 należał do baronów von Kottwitz z Iłowej, później dość częste zmiany właścicieli: von Gutenheim(1590), ponownie baron von Kottwitz(1610), von Nimptsch(1614-1672), miasto Gӧrlitz, które przejęło zadłużony majątek(1674), von Schellendorf z Iłowej(1674). Później właściciele Iłowej– von Schellendorf, von Friesen, von Promnitz, von Kospoth. Majątek II należący w 1474 roku do baronów von Kottwitz z Konina Żagańskiego, przejmują właściciele Konina Żagańskiego– von Kottwitz, książęta żagańscy, von Nechern, von Promnitz, von Oppel, von Schellendorf, von Friesen, von Promnitz, von Kospoth). Od 1674 roku wchodzi w skład majątku I. O majątku III mowa jest już w 1474 roku. W 1554 roku ta część gruntów należy do rodziny Zeidler i w tym roku mowa jest o podziale gruntów na część A i B. część A w latach 1554-1629 należy do rodziny Hippel z Czernej, w 1680 roku do rodziny von Schellendorf z Iłowej a następnie scalona z majątkiem I. Część B w 1557 roku należała do rodziny Zeidler i w tym samym  roku własność baronów von Kottwitz, właścicieli majątku I. W 1588 roku zmarł Sebastian von Zedlitz we dworze położonym na części B. Prawdopodobnie był dzierżawcą majątku od rodu von Kottwitz. Część B scalona z majątkiem I oraz IV, należącym do książąt żagańskich. Majątek IV wymieniony w 1553 roku kiedy należał do miasta Żagań. Miasto posiadało dobra do 1601 roku. W 1628 roku własność księcia von Wallenstein. Ponownie w posiadaniu miasta w 1634 roku, by w latach 1670-1940 w rękach książąt żagańskich. Majątek V na terenie którego położona była siedziba dworska z folwarkiem i parkiem wymieniona została w 1595 roku i należała do rodu von Neumann. W 1595 roku dobra posiada rodzina Hippel, w latach 1610-1629 Benedictus, w 1629 von Blankenstein. Później scalona z ,majątkiem I-szym.