BOJADŁA /Boyadel/

HISTORIA WSI

Wieś gminna położona w powiecie zielonogórskim.  Po raz pierwszy wymieniona w 1291 roku, w którym Fritzko von Löben otrzymał część wsi w lenno od rodziny von Zabeltitz, właścicieli Konotopu, Otynia i Bojadeł. W 1482 roku wygasa linia rodu von Zabeltitz z Konotopu. Majątek w Bojadłach przejmuje ród von Löben. Jako właściciel wsi w roku 1513 wymieniany jest Balthasar von Löben. W 1562 roku właścicielem wsi jest Wolff von Dyhrn, po 1576 wdowa po nim, Magdalena z domu von Glaubitz. W 1579 roku Sigismund von Kottwitz staje się właścicielem Bojadeł przez ślub z córka Wolffa von Dyhrn- Anną. Majątek i kolejne rezydencje stanowiły w latach 1579-1905 własność rodu von Kottwitz.  W 1618 roku umiera Sigismund von Kottwitz nie pozostawiając następcy. Dobra dziedziczy jego brat, Heinrich. W 1620 roku przekazuje majątek synowi, Adamowi von Kottwitz, który pozostawał właścicielem dóbr do 1662 roku. Kolejnym właścicielem był syn Adama, Ernst Heinrich von Kottwitz, który połowę swoich dóbr sprzedał bratu- Adamowi Wentzlowi von Kottwitz. Adam Wentzel von Kottwitz(20.07.1642-04.06.1697) ożeniony był z Heleną z domu von Stosch-Tschirne. Przybył do Konotopu z Marzewa z Wielkopolski. Za ich czasów powstaje na fundamentach starszej budowli nowa rezydencja szlachecka. W 1702 roku dochodzi zgodnie z testamentem Adama do podziału dóbr. Bojadła otrzymał młodszy syn, Adam von Kottwitz. Obaj bracia, Adam oraz Dawid(właściciel Konotopu) w 1718 roku z rąk cesarza Karola VI otrzymali tytuł baronowski. Po bezpotomnej śmierci Adama von Kottwitz w roku 1720, majątek po Adamie przejmuje jego starszy brat, Dawid Henryk. Stawia nowy pałac, który w 1731 roku ulega spaleniu. W latach 1734-1735 buduje nowy pałac, do którego sprowadza się z żoną Barbarą Elisabeth, z domu von Dyhrn oraz dziećmi. Umiera w pałacu 12.12.1735 roku. Majątek przejmuje jego syn, Rudolph Gotthard von Kottwitz, budowniczy dwóch wież . W okresie od lata 1759 do jesieni 1760 podczas wojny siedmioletniej pałac był plądrowany przez wojska rosyjskie. Po bezpotomnej śmierci Rudolpha Gottharda dobra dziedziczy jego brat Adam Melchior, który jest w posiadaniu majątku do swojej śmierci w roku 1777. Kolejnym właścicielem do roku 1811, jest jego syn baron Adam Rudolf Karl baron von Kottwitz. Po nim w 1812 roku dobra dziedziczy jego syn Alexander baron von Kottwitz. Za jego czasów pożar trawi archiwum rodzinne rodu von Kottwitz. Od roku 1854 właścicielem zostaje ostatni męski przedstawiciel rodu- Leopold baron von Kottwitz. Od roku 1902 właścicielką jest jego córka Ewa von Bassewitz-Levetzow, która w roku 1904 za sumę 1.900.000 marek sprzedaje pałac generałowi Reinhardowi von Scheffer z Berlina. W latach 1905-1925 właścicielem pałacu i majątku był Reinhard Gottlob Georg Heinrich von Scheffer-Boyadel urodzony 28.03.1851 roku , zmarł 08.11. 1925r. Po śmierci ojca majątek przejął jego syn Adolf von Scheffer-Boyadel, który był ostatnim właścicielem pałacu i majątku. W kwietniu 1945 roku zginął wraz z żoną w niewyjaśnionych okolicznościach w trakcie ucieczki przed nadchodzącym frontem. Po 1945 roku pałac przechodzi na własność Skarbu Państwa. Od lat 50-tych XX wieku w budynku mieścił się ośrodek zdrowia, a na przełomie lat 1950-60 szkoła podstawowa. W 1967 roku remont budynku z przystosowaniem go na cele kolonijne. Przeprowadzono częściową adaptacje budynku z wprowadzeniem nowych podziałów wnętrz, wykonano instalacje, sanitariaty, zaplecze kuchenne i kotłownię. Kolejny remont przeprowadzono w latach 1982-85, 1988 oraz w roku 1989. W latach 1993-95 doszło o kradzieży barokowych drzwi wewnętrznych oraz herbu z kominka. W drugiej połowie lat 90-tych XX wieku pałac nabyła warszawska spółka. Z powodu nie przeprowadzenia prac zabezpieczających w 2000 roku doszło do zarwania części stropów rozpiętych nad kondygnacją budynku. W roku 2006 nastąpiła kolejna zmiana właściciela.

Loeben (6)

Zobeltitz (3)

Dyherrn

Kottwitz (2)

Bojadla

Bojadla wg Dunckera

Bojadla- palac

Bojadla brama glowna, lubuskie

ZAŁOŻENIE PAŁACOWE

Barokowe założenie pałacowe składa się z pałacu, parku, dwóch pawilonów(kordegard), ogrodzenia pałacu i parku oraz dwóch oficyn. Pałac murowany, dwukondygnacyjny, założony na planie podkowy, z tarasem wydzielonym tralkową balustradą w linii skrzydeł bocznych. Oś południowej elewacji frontowej podkreślona wydatnym ryzalitem zwieńczonym trójkątnym tympanonem wypełnionym dekoracją z kartuszem i panopliami. Balustrada na osi przerwana schodami. Na ich przedłużeniu w ryzalicie portal ujęty pilastrami o głowicach jońskich, zwieńczony elementami w formie esownic. Fasada bogato zdobiona dekoracją rokokową o motywie muszli, owoców i girland. Lekkość dekoracji i precyzja jej wykonania wskazują na autorstwo wybitnego twórcy. Pałac jest przykładem połączenia barokowego założenia przestrzennego z rokokową dekoracją architektury. Wewnątrz zachowało się częściowo wyposażenie pałacu- kominki, stolarka drzwiowa, balustrada schodowa.

DWÓR

Za pałacem położony jest dwór prawdopodobnie zarządcy majątku. Zbudowany na planie prostokąta, piętrowy z użytkowym poddaszem, kryty dachem czterospadowym.

Bojadła 1933, lubuskie

BOGACZÓW /Gross Reichenau/

Wieś położona w gminie Nowogród Bobrzański powiatu zielonogórskiego. Wzmiankowana w 1294(Richnowe) i 1300(Reychnow) oraz 1305 roku, prawdopodobnie powstała już w XII wieku. W 1415 roku pojawia się nazwisko von Schaff(gotsch). W latach 1398-1441 wieś lennem rodziny von Rabenau(1398 Peter von Rabenau z Kosierza) oraz von Rothenburg. W 1441 roku ¾ wsi należała do rodziny von Niesemeuschel, ¼ do von Rothenburg i do von Rabenau. W 1443 roku von Niesemeuschel wykupił część wsi należącą do von Rabenau. Pozostała część nadal w rękach rodu von Rothenburg. W 1487-1492 majątek w rękach Petera i Balthasara von Niesemeuschel. W 1551 roku scalenie majątków przez wykup majątku należącego do von Rothenburgów przez rodzinę von Niesemeuschel. W 1553 roku właścicielem majątku był Adam von Niesemeuschel(zm.1560). Po jego śmierci podział wsi pomiędzy synów Adama na część górną i dolną. W 1650 roku bankructwo właściciela folwarku górnego, który to folwark w 1653 roku przejęty przez księcia żagańskiego. W 1669 roku książę żagański przekazuje majątek wierzycielom. Głównym jest Otto Oswald von Glaubitz z Urzut, który wykupuje pozostałe zadłużenie na folwarku, właścicielem folwarku dolnego był w tym czasie Philipp von Niesemeuschel(1651-1717). W 1702 roku Philipp von Niesemeuschel wykupił folwark górny scalając majątki w jeden. W 1748 roku syn Philippa, również Philipp von Niesemeuschel sprzedaje majątek rodzinie von Lüttwitz, W 1761 majątek kupuje Hans Friedrich von Haugwitz(1735-1790), od 1790 roku właścicielem jest Karl Wilhelm von Haugwitz, syn Hansa Friedricha W 1803 roku majątek kupuje August Ferdinand von Bomsdorff z Dobruszowa Wielkiego, w 1804 roku von Wulfen, w latach 1819 – 1842 dobra w rękach Heinricha Traugotta barona von Rheinhaben, w latach 1842 – 1866 w posiadaniu rodziny von Sembach, w latach 1866 – 1877 dobra posiadał Gustav von Nostitz-Wallwitz, w latach 1877 – 1945 w posiadaniu hrabiów von Strachwitz von Gross Zauchen und Camminetz– 1877 – Franz Arthur hrabia von Strachwitz von Gross-Zauchen und Camminetz(1846-1919), w latach 1919 – 1945 – Alexander Maria Hubertus hrabia von Strachwitz von Gross-Zauchen und Camminetz,

DWÓR/Niederhof/

Dwukondygnacyjna bryła, założona na planie prostokąta, zakryta dachem mansardowym, powstała w drugiej połowie XVI wieku, przebudowana w XVII wieku prawdopodobnie przez Philippa von Niesemeuschel. Na początku XVIII wieku traci funkcję siedziby rodu stając się mieszkaniem zarządcy folwarku.

PAŁAC/Oberhof/

Bogaczów na płn od Nowogrodu Bobrzańskiego, pałac Strachwitza, lubuskie

Bogaczow- palac

Barokowy pałac w centrum wsi zbudowany prawdopodobnie w XVI wieku, przebudowany na przełomie XVII i XVIII wieku z inicjatywy Ottona von Glaubitz lub po scaleniu majątków przez Philippa von Niesemeuschel. Przebudowywany i remontowany w XIX wieku, w roku 1863, na zlecenie ówczesnego właściciela von Sembach. Od strony frontowej dostawiono dwa skrzydła boczne. Murowany z cegły i kamienia polnego, piętrowy, założony na planie wydłużonego prostokąta. W piwnicach jak i w części parterowej sklepienia krzyżowo-kolebkowe i kolebkowe z lunetami. Na piętrze i w części pomieszczeń parterowych stropy z plafonami z XIX wieku. Wejście zdobione późnobarokowym portalem z drugiej połowy XVIII wieku. Całość pokryta dachem mansardowym z dymnikami. W trzydzieści lat później, za panowania hrabiego Franza Artura von Strachwitz, powiększono go o klatkę schodową, która zatarła pierwotny układ na planie podkowy wprowadzając rzut zbliżonego do kwadratu prostokąta z nieznacznie tylko wystającymi skrzydłami bocznymi. Reprezentacyjny hall wejściowy ze schodami zbieżno-rozbieżnymi podzielono kanelowanymi kolumnami na dwie części. Sufity pomieszczeń ze sztukatorskimi fasetami. W skrzydle bocznym fasady, między dwoma oknami parteru, widnieje wmurowana w niszy płaskorzeźba Madonny z Dzieciątkiem. Historia powstania rezydencji może wiązać się z dwoma właścicielami, Ottonem von Glaubitz, rezydującym tam w 1669 roku lub osiadłym po nim Philippem von Niesemeuschel. Po 1945 roku użytkowany przez Zarząd Lasów, PGR, Technikum Rolnicze, a od 1974 roku Państwowy Dom Dziecka. Aktualnie nieużytkowany ulega stopniowej degradacji.

Bogaczów 1901, lubuskie

BOCZÓW /Bottschow/

Wieś leżąca w gminie Torzym w powiecie sulęcińskim o metryce średniowiecznej. Pierwsza wzmianka pojawia się w roku 1329(Bozaw) przy okazji określania granic miasta Rzepina. W 1354 roku jako właściciel wymieniany jest Dietrich von Weissensee. W 1367 i 1375 jako właściciel wymieniany jest Potz von Lossow.  W 1548 roku umiera Hans von Lossow, sędzia sądu w Torzymiu, właściciel Radzikowa. Pozostawił małoletniego syna, Balzara von Lossow, który wymieniony był w 1583 roku jako samodzielny właściciel wsi. Zamieszkiwali wieś do XVII wieku. W 1562 roku na terenie wsi pojawia się rodzina von Mandelsohe, w XVII wieku wymieniane są rody von Selchow, von Kulwein i von Rathenow.  W XVIII wieku wieś w posiadaniu rodziny von Ilow, później w rękach Hansa Friedricha barona Brecher von Rosenwerth. Na przełomie XVIII-XIX wieku wieś należała do rodziny von Grӓvenitz. W 1830 roku za 18.000 talarów kapitan von Grӓvenitz sprzedaje majątek i wieś Augustowi von Wehle. Syn Augusta von Wehle w roku 1842 sprzedaje wieś rodzinie von Grassmann. Już w roku 1844 von Grassmann sprzedaje majątek za 55.000 talarów Adolfowi Edwardowi Schneider. Od 1880 do 1945 roku Boczów był w posiadaniu rodziny von Bonin. W ich posiadaniu był również pobliski Lubin od 1850 roku. W 1900 roku właścicielem Boczowa był Siegfried von Bonin. Wymieniana jest również hrabina Elisabeth von Bonin z domu von Wartenberg.

Majątek w Boczowie liczył 549 ha ziemi, 32 konie, 120 sztuk bydła, fabrykę skrobi. Majątek Lubin poza dworem liczył 689ha ziemi, 26 koni, 181 sztuk bydła, gorzelnię.

Lossow (3)

ZAMEK

W XIV wieku na półwyspie Jeziora Boczów został wybudowany zamek przez ówczesnych właścicieli wsi, rodzinę von Lossow, wymieniany w latach 1367 i 1375.  Był wtedy oddany w lenno Piotrowi von Lossow. Ze względu na trudnienie się rozbojem przez Piotra von Lossow, napaści na podróżnych i kupców, w roku 1400 trzy miasta: Frankfurt n/Odrą, Ośno Lubuskie i Rzepin zorganizowały wyprawę zbrojną na siedzibę Piotra . Zamek został zniszczony przez mieszczan trzech wymienionych wyżej miast. W roku 1402 rodzina von Lossow zobowiązuje się do nieobwarowywania miejscowości jak i zaprzestania rozbojów. Do dnia dzisiejszego na półwyspie widoczne pozostają ślady po zamku.

Boczow- na zach. od TorzymiaBoczów pałacBoczów, lubuskie

 

PAŁAC

Pałac zniszczony w trakcie działań wojennych w 1945 roku. Nie wiemy kiedy został zbudowany. Należy przypuszczać, że pierwsze założenie powstało w XVIII wieku. Prawdopodobnie pomiędzy 1910-1920 rokiem został przebudowany z dostawieniem dwóch skrzydeł bocznych. Pozostałością po założeniu są resztki parku.

boczow-1909-lubuskie

BOBRÓWKO /Breitenstein/

Wieś położona w gminie Strzelce Krajeńskie powiatu strzelecko-drezdeneckiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1333 roku. W 1337 własność Henninga von Sanitz. W połowie XIV wieku wieś jest własnością Betekina von der Osten z Drezdenka. W tym czasie część gruntów nadal należała do rodu von Sanitz. W 1571 roku lennikami we wsi były rody: von Sanitz i von Platen(Platow). Na początku XVII wieku właścicielem Bobrówka jest Thomas von Sanitz, właściciel pobliskiego Sokólska. Wg L. Ledebura rodzina von Sanitz posiadała dobra we wsi do 1643 roku. W 1718 roku majątek jest własnością Heinricha Wulff von Platen. Wg L. Ledebura von Platen posiadał majątek od 1709 do 1749 roku.  Rodzina von der Osten siedziała we wsi od 1354 do 1803 roku wg. L. Lebedur. W latach 1740-1783 część wsi należała do rodziny von Scheel(Scheelen, Schiele). W 1786 roku swój majątek posiadała rodzina von Flotow. W latach 1798-1818 dobra są w rękach kapitana Ernsta Georga von Oertzen. Jako właścicieli majątku w 1828 roku wymienia się rodzinę Klaffke, a od 1857 do 1929 roku rodzinę Fleischer– wzmiankowany Georg Franz. W 1879 roku ich majątek obejmował 842,05ha gruntów a w 1896 roku 866ha. W 1914 roku majątek powierzchni 904ha należał do Kurta Fleischer. W 1929 roku niepełnoletni Wolfgang Fleischer był właścicielem majątku o areale 960ha, opiekunem którego był Arnold Heydemann, dzierżawcą majątku był Ernst von Abercron. Do 1945 roku dobra w rękach rodziny von Abercron–  dzięki małżeństwu  w dniu 25.10.1918 roku Ernsta Carla Magnusa von Abercrona z Giselą Gabriele Fleischer, z domu von Wedel, majątek stał się jego własnością. Pani Barbara Bielinis-Kopeć podaje, że do połowy XIX wieku właścicielami był ród von der Osten.

Bobrowko-palac od strony parku

Bobrówko, lubuskie

Bobrowko- na pln od Strzelec Krajenskich

PAŁAC

W południowo-wschodniej części wsi położony jest zespół folwarczny z pałacem i parkiem. Na terenie wsi pierwsza dworska siedziba została zbudowana przez Thomasa von Sanitz w 1608 roku. Pod koniec XVIII wieku wzniesiono dwór, rozbudowany w XIX wieku. Murowany, piętrowy, założony na planie prostokąta z trzykondygnacyjnym ryzalitem na osi bocznej. Pod koniec XIX wieku rozbudowany o skrzydło południowe i ryzalit skrzydła głównego. Część zasadnicza bryły jest parterowa z wysokim, dwuspadowym dachem. Skrzydło boczne jest dwukondygnacyjne, nakryte dachem mansardowym z lukarnami. Skromny wystrój elewacji składający się z boniowań na narożnikach skrzydła głównego wraz z ryzalitem oraz skrzydła bocznego- południowego, profilowanych opasek i gzymsów nadokiennych. W pałacu zachował się oryginalny wystrój sali balowej(stojący murowany kominek w stylu neorokokowym został skradziony), zachowała się klatka schodowa, stolarka drzwiowa i okienna wraz z okiennicami. Od czasu zakończenia II wojny światowej, w dworze nie prowadzono gruntownych prac remontowych. Po 1945 roku dwór wraz z folwarkiem został znacjonalizowany. Od 1950 do 1964 roku w budynku dworu mieściło się więzienie dla kobiet. W 1964 roku dwór przeszedł na własność Strzeleckiego Kombinatu Rolnego. Był dzierżawiony. Od 2006 roku dwór wraz z parkiem zakupiony został przez zagraniczne przedsiębiorstwo.

Bobrówko7Bobrówko5Bobrówko2

dsc_0036 dsc_0046

 

dsc_0050 dsc_0060 dsc_0067 dsc_0071 dsc_0074 dsc_0075 dsc_0085 dsc_0083 dsc_0051 dsc_0052

bobrowko-1893-lubuskie

BOBRÓWKA-NIEMCZA /Nimbsch/

Nieistniejąca osada położona w gminie i powiecie żagańskim, na północ od Żagania z dojazdem od strony Olszyńca, Złotnik. Obecnie zwana Niemczą, administracyjnie przypisana Gorzupi. Po założeniu dworsko-folwarcznym nie ma śladu. Wieś początkowo książęca, później rycerska. W 1442 roku własność rodu von Kyene(Kynau). W 1508 roku w rękach rodu von Gebelzig z Olszyńca. Od 1520 roku własność rodziny von Gladis z Gorzupi. Posiadali wieś do 1731 roku. W latach 1667-1687 pod opieką rodów von Tschammer i von Luck. Później dość częste zmiany właścicieli. Wymienia się rodziny: von Rothenburg z Włostowa(1731), von Knobelsdorff(1765), Neumann z Dzietrzychowic(1792), córka Neumanna, Pani Schneider(1796), Braun(1804), von Wittke(1805), Fellenberg(1832), Tauchert(1841-1843), Doherr(1843), von Knobelsdorff(1843), Strutz z Konina Żagańskiego(1846), Rothe(1854)-(wg spisu właścicieli z 1873 roku dobra należące do Christiana Rothe liczyły 1646 mórg ziemi), Renner z Wilkowa koło Złotoryji(1886), Pani Brendel(1890), Fengler z Cottbus(1894), Haymann(1899), Richter z Lipska(1901), Heinsius z Gӧrlitz(1901), Smith(1904), von Boltenstern z żoną(1909), Walter z Bytomia Odrzańskiego(1920), Müller z Gozdnicy(1921), Pierer z żoną(1921), Dr Schrӧder(1921), Uiker(1927-1945).

NIEISTNIEJĄCE ZAŁOŻENIE DWORSKIE

Bobrowka - na polnoc od Zagania przy drodze 295

Bobrówko-dwór

Bobrówka- zal.dworskie

Bobrówka-dwór

Bobrówka 1927, lubuskie

BOBOWICKO /Bobelwitz/

Wieś wzmiankowana w 1257 roku. Później wymieniana wielokrotnie: Bobowicko(1405), Bobouiczsko(1407), Bobowicsko(1408), Bobowicz(1454), Bobowyczko(1462), Bobelwitz(1944). W XV wieku wieś stała się własnością rodziny Watów z rodu Samsonów. Wg ks. Stanisława Kozierowskiego na terenie Wielkopolski pojawiają się w XIII wieku. W 1405 roku jako własność szlachecka należała do Raba Bobowickiego herbu Samson, który z synem toczył spór o wieś z Janem i Abrahamem z Wielżyna, wymieniony również w 1411 roku W 1436 roku wymieniony Stefan Konopka Bobowiecki. W latach 1447-76 wieś posiada Wojciech Wata Bobowicki. Po śmierci Wojciecha dobra są w rękach wdowy, Barbary. później synów Wojciecha i Mikołaja Bobowickiego. W 1476(79)- dokument mówiący o Mikołaju w 1479 roku jako właścicielu. W latach 1476-82 Bobowicko przejmuje brat Mikołaja, Samson Wata Bobowicki, później w rękach brata Jana Wata Bobowickiego z Debrzna- Debrzeński, od 1498 zwany Janem Wata Gościejewskim zwany Debrzeńskim. Jan Wata Bobowicki w 1482 roku przekazuje swoją część bratu, Samsonowi. W 1509 roku dobra dziedziczy wdowa po Samsonie, Barbara z córkami i nieletnim wnukiem, Piotrem. W 1511 roku Bobowicko zakupuje Sędziwój Przetocki, który 1/2 wsi sprzedaje Piotrowi Watta-Kosickiemu herbu Samson.  W 1517 roku Sędziwój Przetocki sprzedaje swoją część Bobowicka Janowi Wysnopskiemu. W 1549 roku wieś zakupuje Jan Radobyczski(pisownia oryginalna, prawdopodobnie miało być Radobczyski), który w tym samym roku odsprzedaje Bobowicko Mikołajowi Przetockiemu herbu Nałęcz. W 1551 roku Jan Przetocki kupuje 1/2 wsi od Joachima Bobowickiego. W 1584 roku Baltazar Stencz Pieskowski kupuje Bobowicko od Stanisława Przetockiego i w roku następnym sprzedaje wieś Janowi Nadelwicz Kręskiemu. Za jego sprawą Bobowicko staje się znaczącym ośrodkiem arian polskich. W 1589 roku wieś za 2600zł polskich dzierżawi od Jerzego Kręskiego Franciszek Schlichtyng ze Staropola. W 1600 roku Jerzy Nadelwicz Kręski sprzedaje za 14000 zł polskich wieś Janowi Jerzemu von Wedel-Wedelskiemu. Ten z kolei w 1612 roku sprzedaje Bobowicko Stanisławowi z Parska Bojanowskiemu. W rękach Bojanowskich Bobowicko pozostaje do 1613 roku. Po śmierci Stanisława, synowie jego Bartłomiej i Wojciech za 20000 zł polskich w roku 1613 sprzedają wieś Kasprowi von Sack. W 1644 roku Krystian von Schlichting z Bukowca kupuje wieś od Kaspra von Sack i sprzedaje ją synom tegoż Kaspra, Janowi i Rudolfowi von Sack. W 1660 roku Henryk i Rudolf von Sack przepisują Bobowicko rodzonemu bratu, Jerzemu von Sack. W 1658 roku poza Henrykiem von Sack wymieniony jest jako właściciel części Bobowicka Kasper von Seydlitz(Zeydlic). W 1683 roku Kasper-Samuel, Albert, Sebastian i Jan Baltazar von Seydlitz dzierżawią wieś Bobowicko, które staje się później ich własnością. Żoną Jana Baltazara była Anna Elżbieta Kręska. W 1707 roku Krystian von Seydlitz, syn Jana Baltazara sprzedaje Bobowicko Hansowi Georgowi Adamowi von Kalckreuth(03.01.1638-13.06.1711) z Policka.  Jego syn Carl Sigismund(ur. 1668), wydał swoją córkę za Stefana Adama Dziembowskiego. Rodzina Dziembowskich herbu Pomian była właścicielem Bobowicka do 1945 roku. W 1846 roku w skład majątku wchodził folwark Karolin. W 1857 roku własność Karla Augusta von Dziembowskiego. Majątek ten rodzina Dziembowskich posiadała od 1741r. W 1870-77 roku majątek kapitana Carla von Dziembowskiego obejmował 1251ha gruntów. W skład majątku wchodził folwark Karolewo(Karlsruhe, Carlsruh). W 1896 roku majątek o powierzchni 1261,98ha gruntów należał do naczelnika administracji w Poznaniu, Dr.Sigismunda Wladislawa von Dziembowskiego. W 1907 roku majątek Dziembowskiego obejmował z folwarkiem Karolewo(Karlsruh) 1302ha gruntów. Administratorem by dóbr był Hermann Winkel. W 1913 roku jego majątek obejmował 1302ha gruntów. W skład majątku wchodził folwark Karolewo(Karlsruh). Od 1945 roku użytkowany przez Technikum Rolnicze, w 1971 roku po pożarze przeszedł gruntowną renowację, w 1996 roku sprzedany prywatnemu właścicielowi.

 

ZAŁOŻENIE PAŁACOWO-PARKOWO-FOLWARCZNE

Bobowicko, lubuskie

Na wysokim brzegu jeziora wznosi się pałac, zbudowany dla Dziembowskich herbu Pomian w drugiej połowie XVIII wieku, wzniesiony na miejscu dworu o konstrukcji ryglowej, który posadowiony był na jeszcze starszej budowli, fragmenty której widoczne są w piwnicach. Pałac, barokowy, przebudowany w XIX i XX wieku, na planie wydłużonego prostokąta. Nakryty dachem mansardowym parterowy z mieszkalnym poddaszem. We wschodniej elewacji ogrodowej facjata zwieńczona trójkątnym tympanonem z kartuszem herbowym. Po bokach lukarny, część środkowa elewacji ogrodowej flankowana parterowymi, małymi, prostokątnymi ryzalitami. Przy elewacjach od zajazdu i od ogrodu tarasy. Ostatnie zmiany w pałacu wprowadzone zostały przez Zygmunta Fryderyka Leonarda von Dziembowskiego w latach 10-tych XX wieku wzbogacając bryłę w elementy secesyjne. Prawdopodobnie w tym czasie w tympanonie fasady umieszczono herb Dziembowskich- Pomian.

DSC_0397

DSC_0474

DSC_0412

DSC_0419

DSC_0432

Pałac wznosi się na półwyspie Jeziora Bobowickiego. Wewnątrz brak oryginalnego wyposażenia. W muzeum w Międzyrzeczu znajduje się skrzynia z 1680 roku z herbami Pomian i Osęk, związana z rodzinami Dziembowskich i Bronikowskich oraz portret trumienny Chrystiana Dziembowskiego.

DSC_0436

DSC_0438

DSC_0443

DSC_0442

DSC_0445

OFICYNA + ZAŁOŻENIE GOSPODARCZE

Obok oficyna zwana Starym Dworkiem, zbudowana na przełomie XVIII i XIX wieku.

DSC_0434

DSC_0463

DSC_0468

DSC_0464

DSC_0465

bobowicko-1944-lubuskie

BŁONIE/Blankfeld/

Wieś leżąca w gminie Skąpe powiatu świebodzińskiego. Początki wsi sięgają XIV wieku, która należała do joannitów z Łagowa. W 1681 roku lenno posiadała rodzina von Knigge. W 1791 roku mowa o folwarku. Dobra należały do cysterek trzebnickich. W 1847 roku majątek zakupiony przez braci: Oswalda Ferdinanda Paech z Przełaz, Friedricha Augusta Paech z Zagórza i Johanna Georga Paech z Witynia stanowiąc ich współwłasność. W 1879 roku majątek o powierzchni 202,40ha należał do szambelana dworu carskiego, barona Alexandra von Balachoff a dzierżawcą był niejaki Neumann. W 1896 roku majątek barona obejmował 203ha gruntów. Dzierżawcą był I.Chrestin. W 1903 roku właścicielem majątku jest bankier berliński Joseph Stern. Prawdopodobnie za jego czasów zbudowano pałac. Kolejnym właścicielem był Otto Rieck, od którego w 1910 roku majątek zakupił Wolfgang Fryderyk hrabia von Castel zu Castell und zu Rüdenhausen. W 1914 roku majątek obejmował 210ha i należał do hrabiego Wolfganga Friedircha zu Castell-Rüdenhausen. W 1929 roku właścicielem majątku o areale 196ha był  P.Rzegotta (Rzegota, Żegota?).

W północno-zachodniej części wsi znajduje się zespół pałacowo-folwarczny powstały w latach 1910-1925. Pałac zbudowany w 1910 roku, obecnie nieużytkowany, o zróżnicowanej bryle, główny korpus na planie prostokąta, jednokondygnacyjny, pokryty dachem dwuspadowym.

Błonie 1938, lubuskie

BIECZ /Beitzsch/

Biecz jest jedną z najstarszych wsi na Łużycach, wzmiankowana już w dokumentach w 1000 roku(Bezdiez) jako własność klasztoru benedyktyńskiego w Nienburgu. Wielokrotnie wymieniana: w 1392(Beychcz), 1394(Byecz), 1463(Beytsch), 1527(Beiczsch), (Peiczsch). Informacja o właścicielu po raz pierwszy pojawia się w 1320 roku w osobie Renza/Lorenza/ von Wiedebach. Po nim w roku 1340 Biecz dziedziczy Hans I Starszy, który swój majątek podzielił między dwóch swoich synów: Hansa II Młodszego/1350/ i Caspara/1420/. Odziedziczone włości dzielą pomiędzy siebie- Caspar otrzymał Jasień, część Datynia, Ziębików i część Biecza, w której rozpoczął budowę nowej siedziby, tzw. „nowy zamkek”, a Hans otrzymał starą część Biecza z zamkiem i miejscowość Węgliny. Budowa nowej siedziby w Bieczu doprowadziła do zadłużenia i utraty Starego Jasienia/1427/ przez rodzinę von Wiedebach. W roku 1613 następuje scalenie dóbr i przejęcie całego Biecza przez Georga III von Wiedebach(+1619) ożenionego z Kathariną von Dyherrn. By podołać odbudowie starego zamku zakłada winnice i uprawia chmiel. Po śmierci Georga III majątek dziedziczą jego synowie: Otto I von Wiedebach(zm.1623) zmarły bezdzietnie oraz Georg IV(*1601-+1657), żonaty z Anną von Glaubitz. W 1627 roku za czasów Georga IV w wyniku pożaru stary zamek ulega całkowitemu zniszczeniu. Po śmierci Georga IV dobra dziedziczy syn Otto II(*1623-+1659) ożeniony z Barbarą Dorotheą von Wiedebach z jasieńskiej linii rodu. Po jego śmierci majątkiem zarządza wdowa przy małoletności synów: Georga V(*1655-+1731) oraz Otto Georga(*1659-+1703). Trzeci z synów Liborius zmarł kilka dni po urodzeniu. Podział spadku nastąpił w 1682 roku. Biecz otrzymał Otto Georg ożeniony z Johanną Sofią von Houwald. Po bezpotomnej śmierci majątek przejmuje Georg V. Po śmierci Georga V Biecz odziedziczył Otto Gottlob(*1702-+1750), najstarszy z synów. Młodszy Friedrich(ur. 1707) dziedziczy dobra górnołużyckie. Po śmierci Otto Gottloba Biecz dziedziczy brat, Friedrich von Wiedebach(1707 – 1772). Kolejnym dziedzicem majątku był jego syn Friedrich Gottlob(1744 – 1800). W latach 1795-1797 Friedrich Gottlob rozbudował i przebudował pałac. Z Heleną Charlottą Augustą Amalią von Wiedebach miał sześcioro dzieci, w tym dwóch synów: Friedricha Heinricha Wilhelma(*1772-+1831), ożenionego 1-mo z Joanną Florentyną Mielęcką, 2-do z Katarzyną Mielęcką, siostrą Joanny oraz Karla Gottloba Erdmanna(*1779-+1847), żonatego z Friederike Elisabeth von Nostitz-Jӓnkendorf.  Po śmierci Friedricha Heinricha Wilhelma majątek w Bieczu odziedziczył jego syn z pierwszego małżeństwa, Carl Friedrich Alexander(*1804-+1873), przyjaciel Józefa Ignacego Kraszewskiego, pomagał w tajnym przerzucie kurierów powstania listopadowego. W 1867 roku sprzedał majątek swojemu kuzynowi, jedynemu synowi Karla Gottloba Erdmanna, Karlowi Friedrichowi Erdmanowi von Wiedebach und Nostitz-Jӓnkendorf(zm.1873), który w 1834 roku uzyskał prawo na przyłączenia nazwiska rodowego matki do swojego. Ożeniony był z Anną Julianą Caroliną baronessą von Ungern-Sternberg, miał z nią trzech synów, kolejnych dziedziców majątku w Bieczu: Karla Gottloba(*1844-+1910), Paula Friedricha(*1848-+1923), żonatego z Hedwig von Seydewitz oraz Kurta Alfreda(*1851-+1906). Ostatnim właścicielem majątku był syn Paula Friedricha, Paul Friedrich Theodor von Wiedebach und Nostitz-Jӓnkendorf(*1884-+1961). W 1879 roku majątek obejmował 1135,26ha gruntów. W 1896 roku majątek obejmował 1135ha gruntów. W skład dóbr wchodził majątek w Grodziszczach(Grotzsch). Administratorem był urzędnik Gühler. W 1914 roku majątek obejmował 1316ha i należał do Paula von Wiedebach-Nostiz-Jӓnkendorf. W skład majątku wchodził folwark Grodziszcze(Grӧtzsch). W 1929 roku dobra o powierzchni 1316ha należały do Paula Friedricha von Wiedebach-Nostitz.

Wiedebachvon Wiedebach und Nostitz-Jaenkendorf

ZAMEK

Prawdopodobnie już pod koniec XII lub na początku XIII w. w Bieczu znajdowały się dwa zamki. „Stary zamek”, którego lokalizacja nie jest znana, miał znajdować się w starej części Biecza, na północ od obecnego założenia pałacowego. Do założenia należał folwark w Grodziszczu oraz Węgliny i Dobre. Prawdopodobnie był on wybudowany rzez rodzinę von Wiedebach Fundamenty „nowego zamku” – dawnej budowli obronnej – tkwią w murach dzisiejszego pałacu. Pozostałością po założeniu obronnym mogą być zachowane od południa i zachodu resztki fosy w postaci kanałów otaczających pałac. Na Górze Bieckiej(Beitzscher Berg), około 1km ma południowy-zachód od obecnego pałacu w XIV-XV wieku  istniały stare umocnienia. Może był to jeszcze jeden nieznany nam obiekt obronny.  

Biecz- na zach od Lubska

Biecz-pałac z bramą wjazdową

biecz

ZESPÓŁ PAŁACOWY

Zespół pałacowy składający się z pałacu, dwóch oficyn, budynku bramnego i parku założony w XVIII wieku. Pałac- prawdopodobnie wybudowany na miejscu gotyckiej siedziby prawdopodobnie zamku, z resztkami renesansowego dworu z XVI wieku w murach, który został przebudowany w XVII wieku przez Otto Jerzego von Wiedebacha. Do dworu założonego na planie zbliżonym do kwadratu, dwukondygnacyjnym, krytym dachem namiotowym Otto Jerzy dobudował skrzydło w kierunku zachodnim. Na przełomie XVIII-XIX wieku przebudowany i rozbudowany za Fryderyka Henryka von Wiedebacha, który przekształcił go w rezydencję pałacową, dokonując również zmian w układzie wnętrz. Dobudował dwa skrzydła boczne od strony północnej, wzbogacił elewację o lukarny i wole oka w dachu. Dodatkowo wybudował oficyny i budynek bramny. W drugiej połowie XIX wieku remontowany, z niewielkimi zmianami w wystroju, zwłaszcza elewacji. Z tego okresu pochodzi weranda i balkon przy elewacji wschodniej. W szczycie skrzydła zachodniego wmurowana kamienna tablica z herbem właścicieli – Wiedebachów.
Pałac założony na planie podkowy, korpus główny dwukondygnacyjny, nakryty dachem czterospadowym z lukarnami, skrzydła boczne jednokondygnacyjne, nakryte dachem naczółkowym. Z oryginalnego wyposażenia częściowo zachowała się stolarka okienna i drzwiowa.
Pałac położony w parku założonym w XVIII wieku, typu krajobrazowego, łączący się z kompleksem lasów.
Pałac nie zniszczony przez działania wojenne do roku 1956 pełnił funkcje Wiejskiego Domu Kultury. Opuszczony i nieużytkowany do 1967 roku, w którym to Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Zielonej Górze urządziła w pałacu magazyn książek pod strażą społecznego opiekuna Adama Wróblewskiego. W tym czasie oszklono wszystkie okna oraz naprawiono dach.
W 1981 roku zakupiony przez Bogusława Śmigielskiego. Obecnie nieużytkowany, popadający w ruinę.

PAŁAC- 2013R.

277

306

282

285

299

317

PAŁAC-2022R.

WIEŻA BRAMNA-2013r.

266271307308268

WIEŻA BRAMNA- 2022r.

OFICYNA-2013r.

270

290

OFCYNA 2022r.

 

BIAŁKÓW /Balkow/

Miejscowość położona w gminie Cybinka powiatu słubickiego po raz pierwszy wzmiankowana w 1413 roku, ale o starszych korzeniach sięgających XII-XIII wieku. W 1413 roku własność Gabriela Berckolz, który w 1416 roku wymieniony jest ponownie jako Gabriel von dem Bercholze. Prawdopodobnie należał do rodziny von Birkholz, która na tych terenach pojawiła się około 1333 roku. W 1427 roku Gabriel von Birkholz sprzedał część gruntów we wsi Konradowi von Waldow a część braciom Ertmer z Frankfurtu. W 1480 część wsi należy do braci Fritza i Jorge(Georga) von Grünberg(Grüneberg), . Fritz von Grünberg(Grüneberg) jako właściciel majątku był wielokrotnie wymieniony w latach: 1491, 1499, 1502, 1504. W 1515 i w 1519 wymienia się braci Petera i Kaspara, synów Georga von Grünberg(Grüneberg). W 1516 w 1519 roku mowa jest również o Balzerze von Grünberg(Grünebergk) z Białkowa i Sądowa. W 1536 roku umiera Peter von Grünberg(Grüneberg) pozostawiając na włościach trzech synów: Melchiora, Georga i Siegmunda. W 1551 roku umiera Georg von Grünberg(Grüneberg). W 1565 roku we wsi były dwie siedziby rycerskie należące do von Grüneberg.  Melchior, który wykupił część udziałów Joachima von Grünberg(Grünebergk) umiera w 1567 roku pozostawiając majątek swoim sześciu synom: Melchiorowi, Georgowi, Siegmundowi, Wolfowi, Bennowi i Tobiasowi. W 1580-88 właścicielem był kapitan Melchior von Grünberg(Grüneberg) pełniący służbę w Lietzen, którego synowie: Karl, Levin, Zacharias, Melchior, Benno i Wolf w 1598 roku byli współwłaścicielami Białkowa. Georg, drugi syn Melchiora, żył jeszcze w 1574 roku. O Siegmundzie von Grünberg, trzecim z synów Melchiora brak jakiejkolwiek informacji w tym czasie. Wolf von Grünberg, kolejny z synów Melchiora wzmiankowany w 1588 roku, właściciel Białkowa i Swarzynic(miejscowość położona w gminie Trzebiechów powiatu zielonogórskiego), żył jeszcze w 1598 roku. Kolejny syn Melchiora, Benno żył jeszcze w 1586 roku. Jego brat Tobias prawdopodobnie zginął w zamieszkach na Dolnych Łużycach w 1578 roku. Siegmund, brat Melchiora i Georga do 1557 roku posiadał udziały w Białkowie oraz Sądowie. W 1557 roku sprzedał swoje udziały. Zmarł w 1565 roku. Miał jednego syna Petera.  Kaspar, brat Petera, w 1557 roku przekazał swoje udziały w majątku białkowskim synom: Hermannowi i Joachimowi. W latach późniejszych tą część odziedziczył Joachim von Grünberg, który jak wcześniej zaznaczono w 1565 roku odsprzedał swoją część majątku kuzynowi, Melchiorowi von Grünberg. W 1571 roku wzmiankowany folwark Grimnitz, obecnie wieś Grzmiąca. W 1575 roku część gruntów we wsi należały do rodu von Kalckreuth. W latach 1608 i 1644 nadal dwie siedziby rycerskie na terenie wsi. Około roku 1644 ród von Grünberg sprzedał majątek rodzinie von Kalckreuth. Od 1659 roku dobra w rękach rodu von Wesenbeck. W 1715 roku 4 działy własnościowe należące: 1-szy do kapitana w stanie spoczynku Antona von Pannwitz z Budachowa koło Krosna Odrzańskiego oraz do jego małoletniego syna Friedricha, 2-gi do Hansa Friedricha von Wesenbeck, zamieszkałego w Białkowie z małoletnim synem Otto Friedrichem, 3-ci do 3-ch braci: Matthausa, Karla Wilhelma i Hansa Viktora von Wesenbeck, 4-ty majątek należał do Friedricha Wilhelma von Wesenbeck, zamieszkałego w Białkowie wraz z synem Friedrichem Wilhelmem. Ten sam układ własnościowy występował w spisie z 1718/19 roku. Mowa o folwarku Grzmiąca(Grimnitz) wchodzącym w skład majątku. Od 1724 roku jeden z majątków należy do rodziny von Tauenstein/Tauentzien/. Drugi z majątków jeszcze w 1761 roku należał do wdowy Wittib von Wesenbeck, z domu von Grünberg.  W 1777 roku Otto Friedrich von Wesenbeck sprzedaje majątek pruskiemu generałowi Friedrichowi Bogislaffowi von Tauenstien(18.04.1710 Tawęcin-20.03.1791 Wrocław). Jego żona była z domu von Knesebeck. W tym czasie drugi majątek należał do Dorothei Eleonory von Stosch, z domu von Pannewitz, który został zakupiony przez generała von Thiele, który reprezentował generała von Tauenstien. W 1804 roku własność majora von Tauentzien, później jego syna, Bogislava. Majątek Bogislava w latach 1850-53 obejmował 6026 akrów ziemi. W 1879 roku majątek von Tauentzien obejmował 1544,12ha gruntów. W 1914 roku majątek o areale 766ha należał do Landgesellschaft „Eugene Scholle”, G.m.b.H., z Frankfurtu nad Odrą. W skład majątku wchodziły wieś Grzmiąca( Grimnitz) i folwark Tawęcin(Tauentzienshof). W 1929 roku dobra w posiadaniu wdowy Kühn obejmowały 227ha. Ostatnim właścicielem dóbr była rodzina Kühn.

Waldow (3)

Grunberg (3)

Grunberg (4)

Kalckreut

Taoentzien

 

Bialkow- palac, ok. Cybinki001

PAŁAC

Klasycystyczny pałac z końca XVIII wieku, wzniesiony przez Fredricha Bogislava von Tauenstein/Tauentzien/, ówczesnego właściciela dóbr we wsi Białków. W latach 40-tych XIX wieku rozbudowany ze zmianą układu pomieszczeń.  Położony w niewielkim parku, klasycystyczny, murowany, piętrowy założony na planie prostokąta, podpiwniczony. Po II wojnie światowej pełnił funkcję magazynu PGR w Cybince. W latach 1966-67 remontowany staraniem Wydziału Oświaty i Kultury Prezydium PRN w Słubicach i zaadoptowany na szkołę podstawową.

ZAŁOŻENIE FOLWARCZNE

W południowej części wsi resztki założenia folwarcznego, na który składają się spichlerz, pozostałości muru obwodowego z słupami bramnymi, domem zarządcy(dwór?). Prawdopodobnie był to drugi z majątków położony na terenie wsi.

Białków 1907, lubuskie

BABIMOST /Bomst/

Babimost jako osada była zamieszkiwana już we wczesnym średniowieczu, o czym świadczą liczne znaleziska w postaci popielnic, broni i narzędzi. Jako miejscowość prawdopodobnie powstała w XIII wieku. Potwierdza to dokument Przemysła I, w którym po raz pierwszy występuje Babimost pod datą 1257 jako wieś u podnóża zamku kasztelańskiego. Jako miasto na prawie magdeburskim występuje pod datą 1397 roku z nadania przywileju przez Władysława Jagiełłę. Początkowo Babimost był własnością książęcą, należąc do Piastów wielkopolskich. W 1257 roku Przemysł I tuż przed swoją śmiercią nadaje Babimost cystersom z Obry w posiadanie. Na początku XIV wieku należał do księcia śląskiego i głogowskiego Henryka IV, który w roku 1329 roku uznaje się lennikiem Jana Luksemburskiego, króla Czech. Przez krótki okres należał do Krzyżaków by w późniejszych latach stać się miastem prywatnym w rękach możnego rodu Niałków-Jeleni.

Okolice Babimostu, Kębłowa od „niepamiętnych czasów” należały do tego możnego rodu Jeleni, od osady Niałek Niałkami zwanych. Pierwsza wzmianka o tym rodzie pojawia się w roku 1150 w bulli protekcyjnej dla biskupa wrocławskiego papieża Adryana IV. W XIII wieku są fundatorami klasztoru cystersów w Obrze. Przypuszcza się/Paprocki/, że ród Niałków-Jeleni przybył do Polski z Niemiec przed 1150 rokiem. Na ich obce pochodzenie wskazuje imię Iko, które w XIII wieku u nich spotykamy. Prawdopodobnie przed śmiercią Bolesława Krzywoustego doszło do podziału na dwie linie- Wielkopolską i Małopolską. Rodzina Jeleni-Niałków z Wielkopolski tworzyła w XIII wieku jedną rodzinę z Jeleniami ze Śląska- z Parchowic i Sośnicy. Na czoło wysuwa się rodzina Brauchitschów, mających nazwisko od miejscowości Brauchitsch w Głogowskiem/obecnie Chróstnik/. Od nich wzięła się obecna nazwa herbu Brochwicz, którym pieczętowała się rodzina Jeleni-Niałków. Niesiecki rozróżnia cztery rodzaje herbu- Niałkowie pieczętowali się herbem Brochwicz II- jeleń w prawą tarczy głową obrócony, na hełmie pawie pióra./z pracy X.Stanisława Kozierowskiego ze Skorzewa- Studya nad pierwotnem rozsiedleniem rycerstwa wielkopolskiego. VII. Ród Jeleni-Niałków-Brochwiczów.

Z Z.Leszczyc „Herby szlachty polskiej”

Dobra te zostały im skonfiskowane przez króla Łokietka w 1332 roku, kiedy Jelenie- synowie Bodzanty, Mikołaj i Jan z Babimostu stanęli po stronie księcia głogowskiego w walce o koronę polską między Łokietkiem a Henrykiem III i oddali wrogowi dwa zamki w Babimoście i Trzcielu, za co zostali skazani na śmierć. Trzymano ich przez rok w zamku chęcińskim, a ręczył za nich Mikołaj Bodzanta, ojciec Mikołaja ze Zbąszynia, że pieniądze otrzymane od wrogów zwrócą i ziemię sprzedaną wykupią. Niestety nie dotrzymali słowa za co król Kazimierz Wielki zabrał im dwa miasta z zamkami i dwa grody tj. Trzciel, Babimost, Zbąszyń i Kębłowo. Z litości w 1338 roku zapisał im trzy wsie w powiecie radomskim tj. Gościszewice vel Goszczewice z przyległościami. /Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu/. Od tego czasu Babimost stał się  miastem królewskim. W roku 1404 Władysław Jagiełło zastawia miasto. Pierwszym starostą zostaje Ticz Bar/Ticzbar/ zwany także Teodorykiem, herbu Niedźwiedź. Był ziemianinem wieluńskim, najemnym żołnierzem Władysława Jagiełły prawdopodobnie pochodzenia niemieckiego. Urzędował do roku 1413. Po nim na urzędzie jest Wojciech Suczka herbu Prawdzic, szlachcic pochodzący z okolic Pniew będąc starostą do 1417 roku. Kolejnym starostą zostaje Piotr Korzbok herbu Korzbok z Trzebawia, pochodzący z rodu rycerskiego z Miśni. Był podstolim poznańskim, cześnikiem i podkomorzym. Był starostą do 1438 roku. Równolegle z nim urząd ten sprawował Mroczek herbu Leszczyc z Łopuchowa pod Pszczewem/1420-1426/ do momentu wykupienia jego zastawu przez Piotra Korzboka. Po śmierci Piotra Korzboka w roku 1438 starostą zostaje Dobrogost z Kolna herbu Nałęcz, kasztelan kamieński. Po jego śmierci w roku 1442 lub 1443 urząd przejął syn jego, Dobrogost, podsędek poznański. Po nim urząd odziedziczył jego syn, Mikołaj z Prusina i Kolna, który w roku 1456 odsprzedaje urząd Mikołajowi Tomickiemu herbu Łodzia, staroście średzkiemu i chorążemu poznańskiemu. Po trzech latach rządów Mikołaj Tomicki odstępuje starostwo Stanisławowi Zbąskiemu herbu Nałęcz, synowi Abrahama Zbąskiego, słynnego husyty, właściciela Zbąszynia. Przez prawie 100 lat urząd starosty był w rękach rodziny Zbąskich. Jak podaje Niesiecki dzieje rodu sięgają XIII wieku. W końcu XIV wieku miasto Zbąszyń w posiadanie otrzymuje Jan Głowacz herbu Nałęcz, wojewoda mazowiecki, żonaty z Jadwigą z Leżenic herbu Leliwa, z którą miał dwóch synów: Jana i Abrahama. Zginął w bitwie pod Worsklą/dopływ Dniepru/ w roku 1399. Najbardziej znaną postacią jest Abraham, który na początku XIV wieku przyjął nazwisko Zbąski. Zbąscy rządzili w Babimoście do 1553 roku. Po śmierci Stanisława, syna Abrahama w roku 1469 dobrami zarządzała wdowa Małgorzata w imieniu niepełnoletnich synów- Piotra, Marcina i Abrahama. Po podziale majątku Babimostem rządził Marcin Zbąski ożeniony z Zofią Opalińską, z która miał czterech synów: Jana, Łukasza, Stanisława i Piotra. To za jego rządów doszło do rozbudowy i przebudowy zamku. Po śmierci Marcina w roku 1502 majątkiem zarządzał jego brat Abraham, kanonik. Po jego śmierci w roku 1528 synowie Marcina podzielili majątek. Babimost przypadł Łukaszowi. Po jego śmierci miastem zarządzał Jan, sekretarz królewski. Po nim od 1542 roku starostwo objął Stanisław, brat Jana, kasztelan chełmski. Po nim rządy objął Abraham, który przez brak zainteresowania majątkiem w roku 1546 doprowadził do wykupienia majątku przez Stanisława Zbąskiego, kasztelana żarnowskiego, później lubelskiego. Po 1553 roku miastem zarządzał Piotr Czarnkowski herbu Nałęcz III. Zmarł bezpotomnie pozostawiając wdowę, Reginę Kościelecką na dobrach babimojskich. Następnym starostą został Andrzej Zbijewski herbu Rola, poborca podatkowy ziemi kaliskiej. Po jego śmierci w roku 1635 dobra dziedziczy jego córka Jadwiga, która rządzi samodzielnie do roku 1639. Wnosi dobra jako wiano w małżeństwo z Janem Bartochowskim herbu Rola. Po jego śmierci w roku 1640 ponownie samodzielnie majątkiem zarządza wdowa Jadwiga do roku 1645. W tym roku wychodzi za mąż za Krzysztofa Żegotę, który obejmuje funkcję starosty. Jest to postać wybitna, syn Marcina, herbu Jastrzębiec jest twórcą rozkwitu miasta w tym okresie. W czasach „potopu” szwedzkiego organizuje oddział partyzancki walczący ze Szwedami. Za zasługi w czasach „potopu” otrzymał od króla Jana Kazimierza urząd podkomorzego kaliskiego, starostwo konińskie i stanowisko wojewody inowrocławskiego. Po śmierci żony w roku 1669 zrzeka się wszystkich świeckich godności i przyjmuje święcenia kapłańskie. Umiera w roku 1673 jako biskup chełmiński. Starostwo babimojskie przejmuje w roku 1669 syn Krzysztofa, Franciszek ożeniony z Krystyną Ponińską, córką Zygmunta. Po jego bezpotomnej śmierci w roku 1685 dobra przejmuje Marcin Głoskowski herbu Jastrzębiec. Od 1685 roku przez okres kilkudziesięciu lat dobra są w posiadaniu możnego rodu Ponińskich. Ponińscy herbu Łodzia, rodzina wielkopolska z Ponina koło Kościana, z której jedna linia III, najmłodsza otrzymała tytuł książęcy polski od Stanisława Augusta Poniatowskiego, króla Polski dnia 19.04.1773 roku, uznany przez Rzeczpospolitą Polską dnia 26.04.1774 roku, potwierdzony tytuł książęcy w Austrii w roku 1818 i 1821 oraz godność „Durchlaucht” w Austrii w 1905 roku. Inna linia otrzymała tytuł hrabiowski pruski w 1782 roku, z uznaniem tytułu w Austrii w roku 1842 i 1862 oraz we Włoszech w roku 1880/Jerzy Hr.Dunin-Borkowski- Allmanach błękitny Lwów 1908/. Od 1685 roku do śmierci starostą babimojskim zostaje Hieronim Poniński. Po nim starostwo obejmuje jego syn, Adam, uczestnik w walkach z Turkami i Tatarami. Za swojego życia przekazuje starostwo synowi Aleksandrowi, żonatemu z Katarzyną Rozdrażewską. Po jego śmierci w roku 1731, w wieku 33 lat urząd obejmuje kolejny syn Adama, Maciej Poniński. Po śmierci Macieja na przełomie 1758/59 starostwo  obejmuje jego syn Adam ożeniony z Zofią Lubomirską, córką faworyty hrabiego Henryka Brühla. Szybko doszedł do najwyższych godności w państwie będąc na usługach obcych mocarstw. Pod presją Rosji zostaje wybrany marszałkiem sejmu rozbiorowego. W 1774 roku otrzymuje tytuł książęcy. Należał do najbogatszych magnatów w Polsce. Z powodu rozwiązłego trybu życia doprowadza do zadłużenia i konfiskaty swojego majątku. W 1789 roku zostaje oskarżony i skazany jako zbrodniarz stanu i nieprzyjaciel ojczyzny i pozbawiony tytułów i odznaczeń. Umiera w nędzy w roku 1798 w Warszawie. Od 1774 roku starostą babimojskim zostaje Piotr Potocki herbu Pilawa(srebrna), kasztelan lubelski, uczestnik konfederacji barskiej oraz powstania kościuszkowskiego. Po jego upadku osiadł w zaborze austriackim gdzie umiera w 1800 roku. Urząd starosty pełnił do roku 1785. Po nim starostwo otrzymuje Karol Ernest Biron von Curland, książę kurlandzki, żonaty z Apolonią Ponińską, siostrą Adama. Założyciel sycowskiej linii rodu. Odsprzedaje starostwo babimojskie jednemu z najbogatszych posiadaczy ziemskich na terenie Wielkopolski, Łukaszowi Bnińskiemu herbu Łodzia. Był on ostatnim starostą związanym z Rzeczpospolitą. Mimo przystąpienia do Targowiczan i otrzymania tytułu hrabiowskiego od władz pruskich w roku 1798 zostaje pozbawiony starostwa. Kolejnym właścicielem Babimostu zostaje generał Koeckritz, który odsprzedał darowiznę rodzinie von Unruh, którzy są w posiadaniu Babimostu do śmierci ostatniego potomka, Hansa Wilhelma barona von Unruh. Po śmierci barona miasto przechodzi na własność rządu niemieckiego. Po drugim rozbiorze Polski w roku 1793 Babimost znalazł się w granicach Prus, w latach 1807-1815 w granicach Księstwa Warszawskiego i ponownie po 1815 roku w granicach Prus i Niemiec.

ZAMEK

Poczesne miejsce w systemie obronnym państwa polskiego zajmowały zamki graniczne, najbardziej narażone na działania nieprzyjacielskie. Takim był zamek w Babimoście zlokalizowany na linii obronnej Obry, razem z zamkami w Międzyrzeczu czy Kopanicy. Ich znaczenie zmniejszyło się znacznie w momencie zmiany granic na przełomie XIII i XIV wieku. Ich rolę przejęły zamki na linii Warty stawiane przez Kazimierza Wielkiego.
Należy przypuszczać, że budowniczymi zamku byli Piastowie wielkopolscy w XIII wieku. Zamek wymieniany jest w 1334/35 roku kiedy to Mikołaj i Jan, synowie Mikołaja Bodzenty zdradzili króla Władysława Łokietka za co zostali pojmani i przetrzymywani w zamku chęcińskim. Zostali pozbawieni zamku w Babimoście oraz zamku w Trzcielu. Po 1382 roku posiadacze zamku brali udział w zamieszkach po śmierci króla Ludwika Węgierskiego. Prawdopodobnie podczas najazdu szwedzkiego, splądrowaniu i spaleniu miasta w 1656 roku przez Szwedów doszło do zniszczenia zamku w Babimoście. Jeszcze w XVIII wieku na planie miasta widoczny ślad zamku ok. 300 m na wschód od rynku- może obecnie jest to okolica ulicy Podzamcze?

Babimost 1

PAŁAC

Pod koniec XVIII wieku majątek w okolicy wsi Podmokłe, na przedmieściach dzisiejszego Babimostu należącego od 1798 roku do Anselma Rudolpha von Unruhe z Łęgowa, zostaje w roku 1802 sprzedany hrabiemu Heinrichowi Leopoldowi von Seherr-Thoss. Majątek w szybkim czasie zmienia właścicieli- kolejnym zostaje Peter Friedrich August von Triebenfeld, który z kolei odsprzedaje majątek Friedrichowi Leopoldowi Wildegansowi, właścicielowi Babimostu i Kopanicy. Prawdopodobnie z powodu kłopotów finansowych ostatniego właściciela majątek wystawiony na licytację. Dnia 17 stycznia 1825 roku zostaje zakupiony przez syna byłego właściciela, porucznika Hansa Augusta von Unruhe. W roku 1847 Hans August otrzymuje tytuł barona z pozwoleniem używania przy nazwisku „Bomst”. W 1850 roku poświęca karierę wojskową na rzecz zarządzania majątkiem. W 1854 roku na wzgórzu pośród miejscowych winnic buduje letni pałac w stylu neoromańskim, z wysoka wieżą jako dominantą nad całością, z której roztaczał się piękny widok na okolicę i przepływającą Obrę. W piwnicach pałacu przechowywano wino z miejscowych winnic. Poza tym organizowano polowania i przyjęcia. Dnia 26 kwietnia 1873 roku umiera Hans August von Unruhe-Bomst. Majątek przechodzi na jego najstarszego syna- Hansa Wilhelma, który na cześć swojego ojca nadaje nazwę pałacowi- Augusthöhe. W 1870 roku majątek obejmował 1033ha a w jego skład wchodziły folwarki: Laski Dolne(Laske), Laski(Bergvorwerk), Zamczysko(Augusthӧhe), Laski Dolne(Laske) i Młynisko(Webilshof). W 1877 roku majątek obejmował 1033ha gruntów. W skład majątku wchodziły folwarki Laski Dolne(Laske), Laski(Bergvorwerk), Młynisko(Wiebelshof), Zamczysko(Augusthӧhe). W 1896 roku Majątek wraz z Schlossvorwerk, Laski(Bergvorwerk) i Laski Dolne(Laske) obejmował 629,82 akrów ziemi i należał do Franza Josefa Robrecht`a z Berlina. Dzierżawcą Bergvorwerku i Laske był Rudelius a administratorem Rau. W 1907 roku majątek wraz z folwarkami: Laski(Bergvorwerk), Hausternowo, Laski Dolne(Laske), Babimost-Schlossvorwerk, Zdzisław(Unruhsaue) i Młynisko(Wiebelshof) o powierzchni 1216ha należał do Königlich Ansiedelungskommission. Administratorem majątku był Paul Günther. Schlosvorwerk dzierżawiony był przez rodzinę Jess. W 1913 roku majątek o powierzchni 690ha należał do Königliche Ansiedelungskommission In Posen(Komisji Kolonizacyjnej). Dzierżawcą folwarku zamkowego był Roderich Jess. Majątek Babimost+Schlossvorwerk, Laski(Bergvorwerk) i Laski Dolne(Laske) należał do Franza Josefa Robrecht`a i obejmował 1033,29 ha ziemi.

BIEŻYCE /Gross Bösitz/

Wieś leżąca w powiecie krośnieńskim, w gminie Gubin. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1171, wg innych źródeł o wsi jest mowa już w roku 1000(Besdiez). Wielokrotnie wymieniana w latach: 1360(Besdicz), 1499(besitz), 1542(Grosbesicz). Cesarz Fryderyk nadaje w tym czasie wieś cysterkom gubińskim. Do początku XVI wieku(1502) należała do klasztoru Benedyktów, potem w rękach rodów rycerskich. W 1541 i 1562 wieś w rękach rodu von Zeschau. W latach 1575 i 1589 wieś posiada ród von Stutterheim. Kolejnymi właścicielami są rody: von Maxen(1599, 1608), von Schlieben(1664), von Breitenbach(1699, 1708), baronowie von Schonaich(1731), von Breitenbach(1744, 1759), von Carlsburg(1760 do 1851). Od 1851 roku dobra w rękach rodu von Zawadzky przez małżeństwo Anny Gustave Luise von Carlsburg, ur. 1820 z von Zawadzky. Na początku XX wieku właścicielem majątku jest rodzina von Stechow. Pozostałością założenia są resztki zabudowań folwarcznych.

Biezyce- palac

Biezyce dwor

DWÓR

Na wschodnim krańcu wsi położony był majątek, który prawd. został po 1900 roku rozparcelowany. Pozostałością założenia są resztki zabudowań folwarcznych. Dwór istniejący we wsi w otoczeniu niewielkiego parku, rozebrany w okresie powojennym. 

biezyce-1933-lubuskie

BIESZKÓW /Berthelsdorf/

Miejscowość położona w gminie Jasień powiatu żarskiego. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1381(Bertilstoerff) kiedy wieś należy do państwa żarskiego. Jako właściciel wymieniany był Dietrich von Briesen(1391). Od XV wieku należał do rodziny von Reinsperg (1494, 1509-1512, 1570, 1622, 1693) i w rękach tego rodu pozostawał do początku XIX wieku. Johann Erdmann Gottlob von Reinsperg(13.12.1750-23.04.1818), ożeniony z Johanną Sofie Charlotte von Weiss, w roku 1802 sprzedaje dobra za sumę 28500 talarów Abrahamowi(Antonowi) Heinrichowi Augustowi von Rabenau z Jaryszowa(Gersdorf). Umowa kupna-sprzedaży zawierała kilka ważnych klauzul, m.in. sprzedający zastrzegł sobie prawo do dalszego wolnego  zamieszkiwania we dworze, lub sprzedający zastrzegł sobie prawo pierwokupu dóbr w przypadku ich sprzedaży. Abraham(Anton)Heinrich August von Rabenau, ożeniony z Friederike Auguste von Meyer, w roku 1805 sprzedaje Bieszków Karlowi Heinrichowi Wilhelmowi von Rothmaler.  On z kolei w roku 1807 sprzedaje dobra Wilhelminie Gottliebe von La(e)ngnigk/Legnick/ z domu Hansel, wdowie po Carlu Auguście von La(e)ngnigk/Legnick/. Po śmierci W.G. von La(e)ngnigk/Legnick/ dobra przechodzą na córkę, Juliane Henriette Auguste, która w roku 1818 mocno podupadły majątek sprzedaje dla Gottlieba Reinisch(Rehnisch). W roku 1827 dochodzi do podziału wsi na gminę wiejską i szlacheckie dobra dziedziczne. Od połowy XIX wieku częste zmiany właścicieli. Po bezpotomnej śmierci Gottlieba Reinischa, dobra w roku 1842 kupuje August Büttner(prawdopodobnie już od 1818 roku dzierżawił majątek), który już w 1843 sprzedaje je Johannowi Friedrichowi Gaunitz. Kolejnymi właścicielami są; w roku 1861- von Kopp, w 1863- August Wunsche i August Martin, następnie Matthias von Lattorff, w roku 1885- Hedwig Anna Stülpnagel, w 1903 roku rodzina Martini, w roku 1907 Walter Focking, w roku 1914- Hintzler, potem Max Goldmann, w 1929- Hans Beyer. W roku 1929 dobra szlacheckie zostały wykupione przez wieś i podzielone. Od 1931 roku dwór zamieszkiwało kilka rodzin.

Bieszków-dwórBieszkow- dwor 1

 


Bieszków 1939, lubuskie