BOJADŁA /Boyadel/

HISTORIA WSI

Wieś gminna położona w powiecie zielonogórskim.  Po raz pierwszy wymieniona w 1291 roku, w którym Fritzko von Löben otrzymał część wsi w lenno od rodziny von Zabeltitz, właścicieli Konotopu, Otynia i Bojadeł. W 1482 roku wygasa linia rodu von Zabeltitz z Konotopu. Majątek w Bojadłach przejmuje ród von Löben. Jako właściciel wsi w roku 1513 wymieniany jest Balthasar von Löben. W 1562 roku właścicielem wsi jest Wolff von Dyhrn, po 1576 wdowa po nim, Magdalena z domu von Glaubitz. W 1579 roku Sigismund von Kottwitz staje się właścicielem Bojadeł przez ślub z córka Wolffa von Dyhrn- Anną. Majątek i kolejne rezydencje stanowiły w latach 1579-1905 własność rodu von Kottwitz.  W 1618 roku umiera Sigismund von Kottwitz nie pozostawiając następcy. Dobra dziedziczy jego brat, Heinrich. W 1620 roku przekazuje majątek synowi, Adamowi von Kottwitz, który pozostawał właścicielem dóbr do 1662 roku. Kolejnym właścicielem był syn Adama, Ernst Heinrich von Kottwitz, który połowę swoich dóbr sprzedał bratu- Adamowi Wentzlowi von Kottwitz. Adam Wentzel von Kottwitz(20.07.1642-04.06.1697) ożeniony był z Heleną z domu von Stosch-Tschirne. Przybył do Konotopu z Marzewa z Wielkopolski. Za ich czasów powstaje na fundamentach starszej budowli nowa rezydencja szlachecka. W 1702 roku dochodzi zgodnie z testamentem Adama do podziału dóbr. Bojadła otrzymał młodszy syn, Adam von Kottwitz. Obaj bracia, Adam oraz Dawid(właściciel Konotopu) w 1718 roku z rąk cesarza Karola VI otrzymali tytuł baronowski. Po bezpotomnej śmierci Adama von Kottwitz w roku 1720, majątek po Adamie przejmuje jego starszy brat, Dawid Henryk. Stawia nowy pałac, który w 1731 roku ulega spaleniu. W latach 1734-1735 buduje nowy pałac, do którego sprowadza się z żoną Barbarą Elisabeth, z domu von Dyhrn oraz dziećmi. Umiera w pałacu 12.12.1735 roku. Majątek przejmuje jego syn, Rudolph Gotthard von Kottwitz, budowniczy dwóch wież . W okresie od lata 1759 do jesieni 1760 podczas wojny siedmioletniej pałac był plądrowany przez wojska rosyjskie. Po bezpotomnej śmierci Rudolpha Gottharda dobra dziedziczy jego brat Adam Melchior, który jest w posiadaniu majątku do swojej śmierci w roku 1777. Kolejnym właścicielem do roku 1811, jest jego syn baron Adam Rudolf Karl baron von Kottwitz. Po nim w 1812 roku dobra dziedziczy jego syn Alexander baron von Kottwitz. Za jego czasów pożar trawi archiwum rodzinne rodu von Kottwitz. Od roku 1854 właścicielem zostaje ostatni męski przedstawiciel rodu- Leopold baron von Kottwitz. Od roku 1902 właścicielką jest jego córka Ewa von Bassewitz-Levetzow, która w roku 1904 za sumę 1.900.000 marek sprzedaje pałac generałowi Reinhardowi von Scheffer z Berlina. W latach 1905-1925 właścicielem pałacu i majątku był Reinhard Gottlob Georg Heinrich von Scheffer-Boyadel urodzony 28.03.1851 roku , zmarł 08.11. 1925r. Po śmierci ojca majątek przejął jego syn Adolf von Scheffer-Boyadel, który był ostatnim właścicielem pałacu i majątku. W kwietniu 1945 roku zginął wraz z żoną w niewyjaśnionych okolicznościach w trakcie ucieczki przed nadchodzącym frontem. Po 1945 roku pałac przechodzi na własność Skarbu Państwa. Od lat 50-tych XX wieku w budynku mieścił się ośrodek zdrowia, a na przełomie lat 1950-60 szkoła podstawowa. W 1967 roku remont budynku z przystosowaniem go na cele kolonijne. Przeprowadzono częściową adaptacje budynku z wprowadzeniem nowych podziałów wnętrz, wykonano instalacje, sanitariaty, zaplecze kuchenne i kotłownię. Kolejny remont przeprowadzono w latach 1982-85, 1988 oraz w roku 1989. W latach 1993-95 doszło o kradzieży barokowych drzwi wewnętrznych oraz herbu z kominka. W drugiej połowie lat 90-tych XX wieku pałac nabyła warszawska spółka. Z powodu nie przeprowadzenia prac zabezpieczających w 2000 roku doszło do zarwania części stropów rozpiętych nad kondygnacją budynku. W roku 2006 nastąpiła kolejna zmiana właściciela.

Loeben (6)

Zobeltitz (3)

Dyherrn

Kottwitz (2)

Bojadla

Bojadla wg Dunckera

Bojadla- palac

Bojadla brama glowna, lubuskie

ZAŁOŻENIE PAŁACOWE

Barokowe założenie pałacowe składa się z pałacu, parku, dwóch pawilonów(kordegard), ogrodzenia pałacu i parku oraz dwóch oficyn. Pałac murowany, dwukondygnacyjny, założony na planie podkowy, z tarasem wydzielonym tralkową balustradą w linii skrzydeł bocznych. Oś południowej elewacji frontowej podkreślona wydatnym ryzalitem zwieńczonym trójkątnym tympanonem wypełnionym dekoracją z kartuszem i panopliami. Balustrada na osi przerwana schodami. Na ich przedłużeniu w ryzalicie portal ujęty pilastrami o głowicach jońskich, zwieńczony elementami w formie esownic. Fasada bogato zdobiona dekoracją rokokową o motywie muszli, owoców i girland. Lekkość dekoracji i precyzja jej wykonania wskazują na autorstwo wybitnego twórcy. Pałac jest przykładem połączenia barokowego założenia przestrzennego z rokokową dekoracją architektury. Wewnątrz zachowało się częściowo wyposażenie pałacu- kominki, stolarka drzwiowa, balustrada schodowa.

DWÓR

Za pałacem położony jest dwór prawdopodobnie zarządcy majątku. Zbudowany na planie prostokąta, piętrowy z użytkowym poddaszem, kryty dachem czterospadowym.

Bojadła 1933, lubuskie