Bulin /Bullendorf/

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Kożuchów powiatu nowosolskiego. Wzmiankowana po raz pierwszy w roku 1295. W roku 1338 był własnością rycerza Lybinga, później jego syna, Petrusa, który w roku 1347 w testamencie przekazuje wieś klasztorowi augustianów w Żaganiu. Na początku XVII wieku panem na Bulinie tytułował się burmistrz z Kożuchowa Johann Caspar John. W posiadaniu klasztoru pozostaje Bulin do 1810 roku, do kasacji zakonu. Po kasacie zakonu ponownie w rękach rodów szlacheckich. W 1868 jest własnością rodziny von Czettritz-Neuhauss, która we wsi stawia niewielki dwór. W latach 20-tych XX wieku dzierżawcą folwarku z dworem był Heinrich Lukehe. Właścicielem Bulina do 1945 roku był Feliks Neubert.

Bulin-dwór

Po 1945 roku w posiadaniu PGR. Dwór pełnił funkcję administracyjno-mieszkalną. Obecnie  w rękach prywatnych, nieużytkowany. 

bulin-1933-lubuskie-2

ŻAGAŃ /Sagan/

Po raz pierwszy miejscowość wymieniona w roku 1202. W 1274 roku powstaje księstwo żagańskie, którego władcą zostaje książę piastowski z linii legnicko-głogowskiej Przemko(1278-1284). Kolejnym władcą miasta jest Konrad II Garbaty(1289-1304). Po nim miasto przejmuje jego brat, książę Henryk III Głogowczyk(1304-1309). Po jego śmierci na krótko Żagań był w rękach wdowy, Mechtyldy. W 1312 roku księstwo żagańskie odłączone od księstwa głogowskiego. Otrzymuje je Henryk IV Wierny i oddaje miasto w zastaw Johanowi von Biberstein(1312-1314). W latach 1317-1319 księstwo oddane w zastaw margrabiemu brandenburskiemu Waldemarowi(1317-1319). Księstwo żagańskie jest własnością księcia Henryka IV Wiernego(1309-1342), który w 1329 roku składa hołd lenny królowi czeskiemu Janowi Luksemburskiemu, tym samym księstwo żagańskie staje się lennem królów czeskich. W latach 1342-1369 w rękach księcia Henryka V Żelaznego. Po jego śmierci władzę w księstwie przejmują jego synowie: Henryk VI, Henryk VII Średni, Henryk VIII Wróbel(1369-1403). Piastowie posiadają księstwo do 1472 roku. Ostatnimi władcami księstwa są bracia Baltazar I i Jan II Szalony, który pojął Baltazara i zagłodził w wieży na zamku w Przewozie. Jan II Szalony po zdobyciu Żagania w 1472 roku sprzedaje miasto wraz z księstwem książętom saskim: Ernestowi i Albrechtowi Odważnemu. Książęta sascy, z których należy jeszcze wymienić Georga, Heinricha, Moritza von Sachsen posiadają księstwo i miasto do 1553 roku, kiedy przekazują księstwo pod zastaw margrabiemu brandenburskiemu Georgowi Friedrichowi von Hohenzollern. W 1558 roku miasto i księstwa przejęte przez Ferdynanda I Habsburg, który przekazuje miasto pod zastaw Balthasarowi von Promnitz, biskupowi wrocławskiemu. Baronowie, później hrabiowie Rzeszy ród von Promnitz posiadają Żagań do 1601 roku, kiedy księstwo przejmuje Rudolf II von Habsburg, cesarz rzymski, król Czech, Węgier i Chorwacji. Jego następcą był Ferdynand II, który w 1628 roku przekazał miasto księciu Albrechtowi von Wallenstein(24.09.1583-25.02.1634). Posiadał Żagań do 1634 roku. W 1637 roku księstwo i miasto przejęte przez Ferdynanda III von Habsburg, króla Węgier, Chorwacji i Czech. Ferdynand III przekazuje księstwo i miasto księciu Vaclavowi Eusebiusowi von Lobkowic(30.01.1609-22.04.1677). W 1646 otrzymuje tytuł księcia żagańskiego. Książęta von Lobkovic posiadali księstwo do 1786 roku. Z tego rodu należy wymienić: Ferdinanda Augusta(1677-1715), Philippa(1715-1734), Ferdinanda Josefa(1734-1787), Maria Gabriela von Lobkowic w imieniu małoletniego syna, Franza Josefa Maximiliana. W 1786 roku księstwo wraz z miastem zakupił książę Kurlandii i Semigalii, Peter von Biron(15.02.1724-13.01.1800). Po jego śmierci do 1805 roku dobrami zarządzała wdowa, Anna Dorota von Biron. Po niej dobra odziedziczyła najstarsza z córek, Katarzyna Wilhelmina księżna Rohan-Guemenee-księżna Trubecka-hrabina von der Schulenburg-Vitzenburg. W 1839 roku miasto z księstwem przejmuje Maria Luiza Paulina, księżna von Hohenzollern-Hechingen. W 1842 roku Fryderyk Wilhelm IV nadaje Konstantinowi księciu von Hohenzollern-Hechingen księstwo żagańskie w lenno wraz z tytułem księcia żagańskiego. Od 1844 roku księstwo jak i miasto przejmuje najmłodsza z córek księcia von Biron, Dorota de Talleyrand-Perigord, księżna de Dino(21.08.13-19.09.1862), biologiczna córka Aleksandra Batowskiego. Po jej śmierci księstwo dziedziczy syn, Napoleon Ludwik, książę de Talleyrand-Perigord(1862-1898).

Kolejno majątek w rękach: Bosona I(1898-1910), Howarda(1910-1929). Ostatnim księciem żagańskim zamieszkałym w Żaganiu był Boson II(1929-1937).

Żagań- widok pałacu z lotu ptakaŻagań- widok pałacu z lotu ptaka 1Żagań- widok pałacu i części miasta z lotu ptakaŻagań- widok na miasto i zamek

PAŁAC Z RELIKTAMI ZAMKU I

Pałac, zawierający relikty budowli średniowiecznej, położony jest w południowo-wschodnim narożniku miasta, w pobliżu rzeki Bóbr. Średniowieczny zamek leżał w obrębie dzisiejszego dziedzińca pałacowego. Przypuszcza się, że pierwotny zamek był założeniem jednoskrzydłowym, z wieżą bramną, otoczony fosą. W źródłach wzmiankowane są pożary budowli w 1351, 1486 i 1495. W XVI wieku zniszczony kompleks zabudowań przekształcono w założenie renesansowe. Po 1510, może około 1583 za czasów von Promnitz poza wyremontowaniem zamku, w narożnikach wzniesiono cztery półkoliste basteje. W 1628 roku dobra żagańskie przeszły w posiadanie księcia Albrechta von Wallenstein. Wzniósł rezydencję o typie palazzo in fortezza mającą charakter obronny. Budowę rozpoczęto w 1632 roku. Pałac Wallensteina wzniesiono 3m powyżej zamku średniowiecznego, wykorzystując do tego celu rozbiórkowy materiał ze starszej siedziby. Przy budowie pałacu zatrudniony był włoski architekt Vinzenzo Boccaccio. Prace budowlane przerwała śmierć Wallensteina w 1634 roku. W 1646 roku właścicielem Żagania a tym samym popadającego w ruinę pałacu został książę Wacław Euzebiusz von Lobkowic. Zmiany, jakie wprowadził zatrudniony przez niego włoski budowniczy, Antonio della Porta, spowodowały odejście od pierwotnej koncepcji palazzo in fortezza. Zamek uzyskał w latach 1670–1700 kształt manierystyczno–barokowego pałacu o dominującej mieszkalno–reprezentacyjnej funkcji, na rzucie litery U, piętrowej budowli na podpiwniczeniu, otoczonej fosą, przez co podpiwniczenie zyskuje od zewnątrz wygląd samodzielnej kondygnacji. Sądzi się, że wzorcem dla budowli była główna siedziba Lobkoviców w czeskich Roudnicach. W 1785 roku posiadłość za 1 milion guldenów przeszła w ręce księcia kurlandzkiego Piotra Birona. Pracami nad przebudową wnętrz pałacu kierował w końcu XVIII wieku Krystian Walenty Schultze. Piotr Biron osiadł na stałe w Żaganiu po utracie księstwa Kurlandii. Nie posiadając męskiego potomka uzyskał prawo dziedziczenia po linii żeńskiej. Późniejsze dzieje – patrz historia Żagania. Po okresie powojennej dewastacji, gdy rozproszeniu lub zniszczeniu uległy resztki wyposażenia, w latach 1965–1983 prowadzono w rezydencji długotrwałe prace remontowe i restauratorskie. Dziś mieszczą się tu różne placówki kulturalne i urzędy.

Zagan Palac wg Dunckera005żagań005Żagań-książę Ludwig, lubuskieŻagań-lubuskieżagań- pałac001

Żagań (150)

Żagań (139)

Żagań (131)

Żagań (109)

Żagań (90)

ZAMEK II

Za czasów Henryka III ok. 1,5km od nowożytnego miasta na terenie dawnego grodu zbudowano zamek pod koniec XIII wieku, którego zadaniem było strzec przeprawy przez Bóbr. Znajdował się na wzniesieniu zwanym Wzgórzem Zamkowym. W 1318 roku teren wzgórza z ruinami zamku podarowany miastu przez margrabiego magdeburskiego Waldemara. Na początku XX wieku na wzgórzu postawiono wieżę Bismarcka, istniejącą do dzisiaj.

ZAMEK III

Zagan-kosciol katolicki, byly klasztor augustianow

Relikty zamku znajdującego się w obrębie klasztoru augustianów, zbudowany przez Przemka Ścinawskiego(1265-71-1289). Zamek z wieżą mieszkalną został w 1299 roku,  przejęty przez augustianów jako dar księcia żagańskiego Konrada Garbatego(1260-65-1304). Jego pozostałości znajdują się w północno-wschodnim skrzydle zabudowań klasztornych.

PAŁACOWE WNĘTRZA

Zagan sala blekitna palac Żagań- pałac- sala niebieska Zagan- pokoj Wallensteina, lubuskie Zagan- sala ksiecia Wallensteina Żagań- pokój Wallensteina2 Żagań- pokój WallensteinaŻagań - jadalnia

PARK

Żagań- częśc parku z fontannąŻagań- oranżeria w parkuZagan- czesc parku z rzezbamiZagan- park1Żagań- część parku przypałacowego

PAŁAC ROCHUSBURG

Żagań 1939, lubuskie Żagań 1924, lubuskie

ŻARKI WIELKIE /Gross Saerchen/

Pierwsza wzmianka o wsi pojawia się w roku 1346(Serchen) oraz kolejno w latach: 1353(der Sar), 1406(zum der Sara), 1454(Serichen), 1527(grossen Serichen), 1546(Gross Serichen). W 1353 roku Sare należała do dominium przewozkiego, którego właścicielem był ród von Hackeborn. Jako lennik rodu von Hackeborn w 1399 roku wymieniany jest Witzman von Kamenz. W latach 1402-1552 Żarki Wielkie należały do rodu von Biberstein, który nadał wieś i zameczek w kolejnych latach w zastaw(lenno) okolicznemu rycerstwu. W 1435 roku Żarki Wielkie otrzymał pod zastaw Christoph Notinhoff(von Notenhof). W 1441 roku wymienia się Friedricha von der Heide, a ród von der Heide wzmiankowany jeszcze w latach 1513, 1527, 1544, 1546. Około roku 1458 Wenzel(Wacław) von Biberstein oddał w zastaw zamek w Żarkach Wielkich Hinczowi von Rackwitz, który po kilku latach odsprzedał dobra żareckie Bodonowi VIII von Eulenburg, które decyzją króla Czech zostały mu odebrane w 1463 roku.  W 1463 roku zamek Serichen król czeski nadał Wenzlowi von Biberstein. Później część wsi była w rękach Fabiana von Schӧnaich, część należała do dominium żarskiego, którego lennikiem był w roku 1587 Georg von Lossow. W roku 1602 wieś należała do włości mużakowskich, należących do burgrabiego von zu Dohna. Po zmianie nazwy na Nową Wieś po raz kolejny przynależna do Państwa stanowego Żary.

Zarki Wielkie- ruiny zamku

Żarki Wielkie1Żarki WielkieŻarki Wielkie plany przyziemia zamku

WIEŻA RYCERSKA

Wieża rycerska zbudowana w 1 połowie XIV wieku, prawdopodobnie przez rodzinę von Hackeborn od końca XVIII wieku pozostaje w ruinie. Murowana z cegły, założona na rzucie prostokąta. Zachowane są mury obwodowe do wysokości 3-6 m. Zwana w XV wieku „Czerwonym domem” była w tym okresie schronieniem dla mieszkańców, ale również dla awanturników i rycerzy-rozbójników. W latach 1434 i 1436 zaatakowana i niszczona przez władców księstw głogowskiego i żagańskiego powoli traci swoją funkcję obronną i popada w ruinę. W latach 1693-95 zostaje częściowo rozebrana, a materiał wykorzystano do budowy miejscowego kościoła.

ZESPÓŁ DWORSKI

W zachodniej części wsi nad Nysą Łużycką resztki zespołu dworskiego nieopodal ruin byłych zakładów papierniczych.

Zarki Wielkie przy drodze Bad Muskau-Trzebiel

Zarki Wielkie- dworŻarki Wielkie pow. Żary, lubuskie

Żarki Wielkie 1929, lubuskie

ŻARY /Sorau/

Miasto powiatowe, po raz pierwszy wzmiankowane w kronice Thetmara z Merseburga. W średniowieczu miasto prywatne, będące jednocześnie centrum majątku rycerskiego. Pierwszym znanym właścicielem Żar był Ulrich von Dewin, wzmiankowany w 1246 roku. Po śmierci Albrechta von Dewin w 1280 roku, ostatniego z rodu,  dobra przejęte przez wywodzącego się z Miśni Ulricha von Pack. Od 1355 roku stały się Żary własnością Friedricha von Biberstein(*1306-+1360), zięcia Ulricha von Pack. Do rodu von Biberstein miasto należało do roku 1551, kiedy to po śmierci ostatniego z żarskich przedstawicieli rodu von Biberstein, Christopha von Biberstein, miasto przechodzi jako wygasłe lenno pod panowanie króla Czech.  Miastem zarządza w tym czasie Fabian von Schӧnaich. W 1552 roku król oddaje zamek i miasto w lenno margrabiemu Georgowi Friedrichowi von Brandenbrug-Anspach, a w 1588 roku majątek żarski zakupił biskup wrocławski Balthasar von Promnitz, który dzięki swojej pozycji uzyskał prawo dziedziczenia dla swojej rodziny oraz podniósł Żary do rangi państwa stanowego. W 1765 roku ostatni z rodu von Promnitz- Johann Erdmann zrzeka się praw do całości państwa stanowego Żary-Trzebiel na rzecz elektorów saskich za roczną rentę w wysokości 12.ooo talarów. Od 1815 roku po kongresie wiedeńskim w granicach państwa pruskiego. Od 1945 roku w granicach Polski.

Widok Żar z ok. 1839r.

Żary z lotu ptaka, lubuskie

Żary z lotu ptakaZary- widok na miastoŻary1

WIEŻA MIESZKALNA

Żary Górka Winna 2, lubuskie Żary Górka Winna 3, lubuskie Żary górka winna, lubuskie

Podczas prac archeologicznych prowadzonych w latach siedemdziesiątych oraz w latach 1986-87 w miejskim parku na północ od starego miasta na tzw.”Winnym Wzgórzu” o średnicy 65-75m, odkryto fragmenty, w tym piwnice zbudowane z kamienia polnego na planie koła. Prawdopodobnie były to relikty pierwszej siedziby rodu von Devinów w postaci wieży mieszkalnej.

ZAMEK

Żary-wieża zamkowa

Żary-zamek Bibersteinów, lubuskie

Żary-pałac Promnitzów

Żary3

W północnym obszarze dzisiejszego miasta, przy Alei Jana Pawła II znajduje się kompleks zamkowo-pałacowy. Zamek, wzniesiony w 2 połowie XIII wieku prawdopodobnie przez Ulricha I von Pack, rozbudowany przez Friedricha von Biberstein, który powiększył zamek o skrzydło wschodnie oraz zbudował łącznik łączący skrzydło zachodnie z wieżą. Poza powstaniem budynku w południowo-wschodnim narożniku, zamykającym czteroskrzydłowe założenie z małym dziedzińcem wewnętrznym, dochodzi do zmian w wystroju zamku. Najciekawszym elementem wystroju zachowanym do dzisiaj mimo, że fragmentarycznie, są freski w sali zamkowej, przedstawiające około 90 herbów szlachty łużyckiej, w tym właścicieli zamku z rodu von Biberstein: Ulryka II, pana na Żarach w latach 1424–1430 czy Johanna IV (1430–1441). Kolejna przebudowa miała miejsce za czasów Hieronima von Biberstein a bodźcem do prac budowlanych był pożar zamku w 1507 roku. Kontynuację prac budowlanych prowadził po śmierci Hieronima, jego brat, Christoph von Biberstein.  Dalsze prace prowadzone były za czasów nowego właściciela, Balthasara von Promnitz a zwłaszcza za czasów jego następcy, Seyfrieda von Promnitz(*1534-1597). Około 1700 roku za czasów Erdmanna II von Promnitz(*1683-+1745) nastąpiły zmiany w szacie zewnętrznej zamku i wieży zamkowej. Od 1824 roku w zamku poza urzędami mieściło się więzienie, a w latach 1933-1945 znalazło tu siedzibę muzeum regionalne. W 1944 roku bomba lotnicza uszkodziła północno–zachodni narożnik zamku. Zniszczona część została zrekonstruowana,  w której później mieściły się władze powiatu, następnie hotel robotniczy czy biura różnych przedsiębiorstw. W latach 1966-1975 kompleks zabudowań częściowo zabezpieczono, od 1982 roku podjęto szeroko rozumianą odbudowę zamku, przerwaną pod koniec lat 80-tych. Obecnie obiekt należy do prywatnego inwestora. W 2019 roku pożar zamku.

Żary

Żary3x Żary4 Żary5 Żary7 Żary10

PAŁAC von PROMNITZ

Pałac wzniesiono w latach 1710-1726 z inicjatywy Erdmanna II hrabiego von Promnitz. Jest to monumentalne założenie czteroskrzydłowe na planie nieregularnego czworoboku z idealnie prostokątnym dziedzińcem, połączony z zamkiem murowanym gankiem, przerzuconym na wysokości drugiej kondygnacji. Murowany z cegły, trzykondygnacyjny, nie podpiwniczony, nakryty dachem mansardowym. W roku 1944 pałac został zbombardowany w wyniku czego północne skrzydło znalazło się w ruinie. W latach następnych nie użytkowane pozostałe skrzydła uległy również dewastacji. Od lat 60-tych do końca lat 80-tych trwały  prace zabezpieczające pałac. Obecnie w rękach prywatnego inwestora.

Żary2x Żary6 Żary9 żary- wieża zamkowa i pałac Promnitzów Żary-plac zamkowy

 

PAŁAC w Zielonym  Lesie-WALDSCHLOSS

Żary - pałac leśny

Na niewielkim wzniesieniu zwanym Wzgórzem Myśliwskim lub Leśnym Zamkiem w latach 1706-1709 Erdmann II von Promnitz zbudował pałac myśliwski w otoczeniu parku krajobrazowego. Pałac zbudowany na planie krzyża św. Andrzeja, jednopiętrowy. Na parterze mieściły się pomieszczenia gospodarcze oraz kuchnia. Na piętrze mieściła się pośrodku dwunastoboczna sala, gdzie odbywały się przyjęcia oraz pokoje gościnne w skrzydłach pałacu. W otoczeniu pałacu i w parku liczne rzeźby, zabudowania gospodarcze, elementy architektoniczne dekoracyjne. W 1745 roku w pałacu umiera ciężko ranny Erdmann II von Promnitz. Po jego śmierci częste zmiany właścicieli pałacu. Wymienia się: Sigismunda Augusta Perti(1769-1802), Paulinę von Biron-de Talleyrand-Perigord(1884), J.G.Frenzl. Po wojnie pałac nieużytkowany popadł w ruinę i został rozebrany.

PAŁAC LETNI

Na terenie parku miejskiego, w północnej części miasta znajduje się pałac letni, wchodzący w skład zespołu rezydencjonalnego. Zbudowany z inicjatywy Erdmanna II von Promnitz w 1723 roku. Pierwotnie miała to być szkoła rycerska. Rozbudowany w 1735 roku o dwa skrzydła i ryzalit mieszczący klatkę schodową. Do początków XX wieku właścicielami pałacu była rodzina von Promnitz. W 1783 roku pałac wynajął Siegmund Perti. W 1812 roku pałac zaadoptowany na szpital. Po 1945 roku nadal służył jako szpital. Przeprowadzono częściowo remont w latach 80-tych XX wieku. Na początku lat 90-tych XX wieku w rękach prywatnych. Popada w ruinę. W sąsiedztwie park geometryczny, założony w początkach XVIII wieku.

FOLWARK ZAMKOWY- ul. Skarbowa

Żary-dominium, lubuskie

Zespół budynków jako pozostałość po założeniu folwarcznym.

Bairischen Hof, Priebuserstr.57, obecnie ul. Okrzei

WILLE

Żary- willa, lubuskie

Żary- willa

Żary- willa przy Schmidtstrasse

Żary, willa, lubuskie

Żary 1901, lubuskie

ŻELECHÓW /Selchow/

Wieś położona w gminie Łagów powiatu świebodzińskiego. Początki wsi sięgają XIII wieku. Po raz pierwszy wymieniona w 1421 roku, kiedy książę piastowski przekazał wieś mistrzowi zakonu joannitów łagowskich Bussowi von Alvensleben. Na majątku zakonu lenno posiadały miejscowe rody rycerskie. W XVI wieku lenno posiada rodzina von Horn ze Staropola i Zarzyna- wymieniany w 1510 roku Hans von Horn ze Staropola. W XVI wieku 4 działy majątkowe należące do rodu von Horn: Hansa z Zarzyna, Petera ze Staropola, Hansa ze Staropola i Hansa, Joachima, Melchiora i Balzera z Sieniawy. W 1565 roku siedzieli tu bracia Georg, Kaspar, Peter i Hans von Horn z Żelechowa i Staropola.  W 1570 roku siedzieli tu bracia Georg, Kaspar i Peter von Horn z Żelechowa i Staropola. W 1578 roku ¼  majątku z siedzibą dworską Georg von Horn sprzedał Georgowi von Lӧben. Georg von Horn zmarł w 1578 roku.  Druga część majątku należała do Petera von Horn(zm.1574), żonatego z Margarethą von Luck, z którą miał dwóch synów: Christopha i Adama. Trzecia część należała do Kaspara von Horn. W 1598 roku 3 działy majątkowe należące do rodu von Horn i von Lӧben. W XVII wieku w latach 1644-1697 siedziały tu rody: von Stissel(Stӧssel?) i von Winning oraz von Sack i von Falkenrehde w osobie Elisabeth von Falkenrehde, ostatnią z rodu, która była zamężna za von der Grӧben. W jej majątku w 1661 roku zmarł Jonasz von Schlichting oraz prawd. socynianin Johann Preuss. Hans von Sack, syn właściciela majątku w Bobowicku oraz Mostkach i Żelechowie był szwagrem Elisabeth von Falkenrehde. Na początku XVIII wieku majątek posiada rodzina von Derschau– wg spisu z 1718/19 roku własność porucznika von Derschau. W 1723 roku majątek należał do Christiana Reinholdta von Derschau i Lowisy Charlotty, z domu von Sturm. Później dobra są w rękach rody von Zobeltitz(Zabeltitz). Dobra posiadali jeszcze w 1857 roku(wg spisu majątków dobra w rękach kapitana von Zobeltitz), aczkolwiek część autorów mylnie podała, że w 1853 roku sprzedał majątek rodzinie Rissmann). W 1833 roku majątek wydzierżawiony przez Carla von Rissmann(wg „Zamki…” rodzina von Rissmann posiadała majątek do 1945 roku, co nie wynika z zapisów adresowych i spisie majątków).  W latach 1850-53 majątek obejmował 3220 akrów ziemi. Dzierżawa prawdopodobnie trwała do końca lat 50-tych XIX w. Prawdopodobnie po 1860 roku do 1945 roku majątek jest własnością rodziny von Vollmar. W 1879 roku majątek ich obejmował 922,50ha gruntów. W 1895 roku właścicielem majątku był Balze von Vollmar, joannita. W 1914 roku majątek obejmował 922ha i należał do Dr.jur. Paula von  Vollmar. W 1929 roku majątek Dr.jur. Paula von Vollmar obejmował 919ha,. Wymieniono również dwa majątki należące do:  Richard Baer(51ha), August Rostel(38ha).

Żelechów 2, lubuskie

Żelechów, lubuskie

Żelechów pow. Sulęcin, lubuskie

Żelechów-dwór

PAŁAC

Pałac zbudowany w drugiej połowie XIX wieku przez Carla von Rissmann w dwóch etapach. Po 1945 roku należał do miejscowego PGR. Przez krótki okres pałac pełnił funkcję szkoły. Obecnie w rękach prywatnych, niezamieszkany.

zelechow-1902-lubuskie

ŻUBRÓW /Herzogswalde/

Wieś położona w gminie Sulęcin powiatu sulęcińskiego, której początki sięgają XIII wieku. Wielokrotnie wzmiankowana jako Herczogenwalde, Hertzigenwalde, Herzigen Waldo. Po raz pierwszy wzmiankowana dopiero w 1461 roku jako Herzogenwalde, Hertzigenwalde lub Herzigen Waldo.  W latach 1477-1731 Żubrów był własnością rodziny von Waldow z Lubniewic i Glisna. W 1565 roku wymieniony Kaspar von Waldow z synami a w 1598 roku Christoph von Waldow z Glisna i jego syn Kaspar von Waldow. W 1685 roku Hans Sigismund von Waldow zastawił majątek na 30 lat Pani Lucanus, wdowie po łagowskim komorniku. W 1698 roku zastaw wykupiony przez Balthasara Friedricha von Waldow(zm.1714r.). Był budowniczym dworu. W 1715 oraz wg spisu z 1718/19 roku dzierżawcą majątku był kapitan David Sebastian von der Marwitz. Majątek stanowił lenno rodu von Waldow.  W 1731 roku wieś przechodzi na własność rodziny von Schӧning, a w 1740 roku należy do hrabiego(barona) von Schmettau oraz do rodziny von Waldow. W 1810 roku właścicielem majątku była hrabina von Schmettau. W 1828 roku hrabina von Schmettau, z domu von Behr-Negendank sprzedała dobra urzędnikowi Paulowi Lebrechtowi Leese, który w 1837 roku za sumę 36000 talarów sprzedaje majątek nieznanej z nazwiska osobie. W 1841 roku za 47250 talarów majątek zakupił major Wilhelm Rosenstiel. Rodzina nobilitowana w 1845 roku. Majątek Wilhelma von Rosenstiel w latach 1850-53 obejmował 3318 akrów ziemi. W 1857 roku własność majora von Rosienstiel. W 1879 roku majątek o powierzchni 730,70ha należał do niejakiego Haberstrӧhm. Pod koniec XIX wieku dobra są w posiadaniu rodziny von Bonin. W 1895 roku wymieniona Pani von Bonin, której majątek obejmował 774ha gruntów. W 1914 roku majątek obejmował 774ha i należał do Pani von Bonin. W skład majątku wchodził folwark Suchcin(Marienwalde). W 1925 roku majątek zakupił Waldemar Friedrich Johannes von Bӧttlinger(*1886-+1945) z Jarnatowa żonaty z Lotte Mathilde Schniewind(*1890-+1989). W 1929 roku- majątek obejmował  490ha wraz z folwarkiem Suchcin(Marienwalde).  Do 1945 roku majątek dzierżawiony przez Adolfa von Bülow. Waldemar Friedrich Johannes von Bӧttlinger był właścicielem Żubrowa do 1945 roku. Zmarł w sowieckim obozie w Krzeszycach w 17.03.1945 roku.

Żubrów-pałac na płn od Sulęcina001

Żubrów-pałac

PAŁAC

Co do powstania pałacu istnieją dwie daty: jedna podaje połowę XVII wieku(wg Helmigka), druga za datę powstania podaje się okres po 1698 roku a przed 1714 rokiem. Zleceniodawcą budowy pałacu był Balthasar Friedrich von Waldow. Kilkakrotnie przebudowywany, po raz pierwszy w latach 1760-1770, w 1800 roku oraz w połowie i pod koniec XIX wieku. Po II wojnie światowej pałac do roku 1950 zajęty był przez wojska radzieckie, później polskie. Po 1950 roku pałac i zabudowania gospodarcze wchodziły w skład miejscowego PGR-u, później Lubniewickiego Kombinatu Rolnego jako Zakład Rolny Żubrów. Od początku lat 90-tych wchodzi w skład Agencji Rolnej Skarbu Państwa Oddział Terenowy w Gorzowie Wlkp. Od 1997 roku dzierżawione są przez Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „JUMARK” z Kostrzyna. Obecnie własność prywatna. Pałac o cechach baroku, Murowany, dwukondygnacyjny z poddaszem, założony na planie prostokąta, kryty dachem mansardowym, podpiwniczony. Obecnie w złym stanie technicznym, popadający w ruinę. Na południe od pałacu rozciąga się park typu krajobrazowego, założony zapewne w XVIII wieku.

zubrow-1895-lubuskie

LASKI LUBUSKIE /Lässig/

Wieś położona w gminie Górzyca powiatu słubickiego. Wzmiankowana w 1317 roku. Należała wówczas do biskupów lubuskich z siedzibą w Górzycy. Później stanowiła domenę państwową. Na zdjęciu widoczny dwór należący do rodziny Heinrich

Laski Lubuskie-dwórLaski Lubuskie-założenie folwarczne

We wsi do 1945 roku istniał majątek ziemski. Po wojnie upaństwowiony z utworzeniem na jego terenie PGR.

laski-lubuskie-1895-lubuskie

Bronice /Brinsdorf/

Wieś położona w gminie Jasień powiatu żarskiego o średniowiecznym rodowodzie. Prawdopodobnie od końca XV wieku należała do rodu von Kalckreuth z Dłużka. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1538 roku(Prinstorf),  oraz w 1541 roku(Brondorf). W 1538 roku jako właściciel wymieniany jest Eusebius von Kalckreuth oraz jego brat Melchior, żonaty z Anną von Koeckritz.  Rodzina von Kalckreuth była w posiadaniu wsi jeszcze w roku 1633. Po 1633 roku sprzedała majątek Kacprowi von Wiedebach z Golina. Rodzina von Wiedebach była już wzmiankowana w 1622 roku. W 1650 roku Bronice zakupił Rudolf von Bünau(zm.1686r.), właściciel Jasienia, Budziechowa, Lisiej Góry, Zieleńca, Nowej Roli, Świbinki i Jabłonic, którego żoną była Marianne von Wiedebach ze Świbnej. Miał dwóch synów: Rudolfa i Heinricha. Bronice odziedziczył Heinrich. Po jego śmierci majątek odziedziczył Rudolf, który z Henriette Luise von Burgsdorf miał 2 córki: Henriette Sofie Helene i Charlotte Friederike Auguste. Bronice dziedziczy córka Rudolfa von Bünau, Henriette Sofie Helene, żona Caspra Heinricha von Haugwitz. Pozostawiają córkę, Magdalene Sofie Henriette, która wychodzi za mąż za Abrahama Gottfrieda Philipa von Rabenau z Jasienia. W 1790 roku rodzina von Rabenau sprzedaje majątek, który zakupił Johann Christian Simon. Wg L.von Lebedur rodzina von Bünau posiadała majątek do 1795 roku. W 1818 roku od rodziny Simon dobra zakupił Carl Andreas Ferdinand von Meyer. W 1828 majątek przejęła gmina Bronice. W XIX wieku częste zmiany właścicieli majątku: Seydell/1843-1857/, Johannes(1860), porucznik von Lüdecke(1865), Paul Krause/1867/, von Lüdecke/1872/, Ferdinand Tesch/1879-85-jego majątek w 1879 roku obejmował 174,80ha gruntów/, Robert Tesch/1896- jego majątek obejmował 170ha gruntów/, Karl Furhmann//1898/, Georg Nielow/1903-07/,  Alfred Walter/1910/, Max Gartzen(1912)- majątek obejmował 175,8ha, Wilhelm Müller/1915-29/, którego majątek w 1929 roku obejmował 176ha gruntów. Mniejsze gospodarstwo należało do  Gustava Schulze(24ha). W 1930 roku doszło do parcelacji dóbr szlacheckich. Drugie gospodarstwo-majątek obejmował 30ha i należał do Wilhelma Natusch.

KalckreutWiedebachBunauHaugwitz (4)

Rabenaw

Meyer 1Meyer

DWÓR

Bronice-dwór

Bronice dwór

 

 

 

 

Bronice, lubuskie

WAŁOWICE /Wallwitz/

Wieś położona w gminie Gubin powiatu krośnieńskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1452 roku(Walewitz). Później jeszcze kilkakrotnie wymieniany w latach: 1486((Walwitz), 1527(WWalwicz).  W XV i XVI wieku była własnością rodu von Pilgrim(1452, 1527, 1538). W latach 1598-1753 należała do rodziny von Polenz. W latach 70-tych XVIII wieku właścicielem dóbr była rodzina von Briesen(1776). Posiadali majątek jeszcze na początku XIX wieku. W latach 20-tych XIX wieku dobra są w posiadaniu rodu von Kӧpstein(1828). Wymieniana również rodzina von Stein(1830,1853). W latach 50-tych właścicielem zostaje rodzina Heinze(1857). Na początku XX wieku majątek jest w rękach rodziny Fleischer(1903).

Wałowice-gm.Torzym, pow. Krosno Odrz, lubuskie

Wałowice-pałac

walowice-pow-gubin-lubuskiewalowice-palac

PAŁAC

Na wzgórzu po wschodniej stronie od centrum wsi w XIX wieku został zbudowany pałac w stylu neogotyku angielskiego. W trakcie działań wojennych uszkodzony. Rozebrany w latach 50-tych.

walowice-dwor

ZESPÓŁ DWORSKI

W północno-wschodniej części wsi położony był zespół dworski, po którym pozostały budynki gospodarcze i dwór?

walowice-1938-lubuskie

BOBRÓWKO /Biberteich/

Wieś położona w gminie Torzym powiatu sulęcińskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1354 roku, kiedy wymieniono majątek Bevertich należący do Bernharda Boncz(później pisany jako Bunsch lub Buntsch) i jego brata. Do 1486 roku wieś wzmiankowana jako Bebertich, Bebirtich. Od 1486 roku jako Biberteich. W 1558 roku ostatni z rodu,  Jacob von Buntsch sprzedaje majątek wraz z młynem Bartholdowi von Mandelsloh. Bartel lub Barthold von Mandelsloh  urodził się 25 stycznia 1521 roku. Był synem Karla von Mandelsloh, ożeniony z Sophią von Bülow. Służył na dworze margrabiego Jana Kostrzyńskiego. Rodzina von Mandelsloh posiadała  dobra przez około 100 lat. W XVII wieku majątek w Bobrówku oraz Bielicach należał do rodziny von Selchow, przybyłej w te strony z okolic Poczdamu. W 1633 roku właścicielem Bobrówka był Nicolaus von Selchow, właściciel pobliskich Bielic(część autorów podaje, że posiadali majątek we wsi od 1643 roku, ale wśród darów na rzecz kościoła jeden z dzwonów został podarowany już w 1624 roku przez Nickela von Selchow i jego żonę Hedwig, z domu von Lӧben). W 1643 roku mowa również o Maximilianie von Schlieben, który w tym czasie posiadał lenno we wsi. Pod koniec XVII wieku dobra kupuje rodzina von Scharovetz(Scharrwitz) von Scharrowa. W 1713 roku majątek jest w posiadaniu Christopha von Scharovetz(Scharowetz, Scharrwitz)von Scharowa. W 1715 roku nadal w rękach kapitana Christopha Wellen Scharrwitz von Scharrowa z 4 synami: porucznikiem Christophem Leonhardem, Gustavem Wilhelmem, Franzem Heinrichem i Karlem Ferdinandem. Część udziałów posiadali bracia Christopha: Karl Bernhard oraz Johann Heinrich. Wg spisu majątków z 1718/19 roku nadal właścicielem był kapitan Christoph Wellen Scharrwitz von Scharrowa z Bobrówka. Na Ziemi Torzymskiej pojawiają się w drugiej połowie XVII wieku. W 1683 roku Christoph Wedle Scharowetz von Scharowa(Scharrwitz von Scharrowa) zakupuje od F.E. von Winning`a Torzym. Od najstarszego z trzech synów Christopha pochodzili Scharowetz zamieszkujący okolicę Torzymia, Krosna Odrzańskiego(1775) oraz osiadła gałąź w Prusach. Sama rodzina pochodziła z Moraw z okolic Ołomuńca.  Prawdopodobnie od XVII wieku we wsi dwa majątki. W 1733 roku we wsi siedział W.E. von Selcho(w). W XVII wieku majątek we wsi posiadała rodzina von Wesenbeck. Z tego rodu wymieniony: Otto Friedrich von Wesenbeck(1738-1789) oraz Carl Otto Friedrich Wilhelm von Wesenbeck(26.05.1766-25.10.1788).   Jak podaje Berghaus majątek był dwukrotnie sprzedawany w 1777 i w 1784 roku(prawd. chodzi o dwa majątki, scalone później przez J.H.K. von Kuhlwein). W 1795 roku za 35000 talarów majątek zakupił kawaler zakonu joannitów Johann Heinrich Karl von Kuhlwein(ur.29.12.1786r. Słońsk- 13.09.1833 Bobrówko). Ożeniony z Henriette Albertine Auguste von Kalckreuth z Jarnatowa. Od 1823 roku majątek odziedziczył syn, kawaler, który w 1830 roku umiera na cholerę. Wdowa po J.H.K.von Kuhlwein w 1835 roku wychodzi po raz drugi za mąż za porucznika von Rathenow. Dwójka najmłodszych synów adoptowanych przez ojczyma nosiła nazwisko Kuhlwein von Rathenow. W latach 1850-53 ich majątek obejmował 3696 akrów ziemi. W 1857 roku własność podpułkownika Kuhlwein von Rathenow. W 1879 roku majątek o powierzchni 1009,85ha należał do rodziny Kuhlwein von Rathenow. Od 1896 roku właścicielem dóbr jest berliński fabrykant Gustav Rossmann, właściciel Prześlic. W 1914 roku majątek obejmował 1056ha i należał do Friedricha Rossmann. W 1929 roku majątek o areale 1076ha należał do Fritza Kortüm z Rychlika(Reichen) k. Sulęcina, który posiadał dobra do 1945 roku.

Bobrówko-pałac

We wsi istniało założenie pałacowe leżące w północno-wschodniej części wsi.

Bobrówko-dwór

bobrowko-1923-lubuskie

SIEDLISKO /Heidenau/

Wieś położona w gminie Maszewo powiatu krośnieńskiego. Założona w  XVII wieku początkowo jako folwark, później przekształcona w majątek. W 1713 roku oraz wg spisu z 1718/19 roku własność Kaspara Friedricha von Lӧben. Miał trzech braci, kawalerów, dwóch mieszkało w Korczycowie, jeden zamieszkiwał u rodziny w Rybakach. Wzmiankowani w 1728 roku. Kolejno dobra należały do rodzin: von der Marwitz, von Kleist, von Wedel. W latach 1772-1795 majątek posiadał Bettführ– wzmiankowany Friedrich Zacharias zmarły w 1772 roku, Ferdinand zmarły w 1792 roku oraz Wilhelmine, z domu Schüler, zmarła w 1823 roku. W drugiej XVIII wieku należała do hrabiów Finck von Finckenstein– wymienia się hrabinę Ulrike Finck von Finckenstein urodzoną w 1775 roku. Na początku XIX wieku staje się własnością baronów von Voss(1828). Od 1851 roku ponownie w rękach hrabiów Finck von Finckenstein. Posiadali majątek w 1857 roku- wymieniony Wilhelm zmarły w 1877 roku i Adolf zmarły w 1866 roku. W 1879 roku majątek o areale 1057,03ha własnością rodziny von Schierstädt- wymieniony Fritz von Schierstädt, zmarły w 1905 roku. Jego majątek w 1896 roku obejmował 1022ha gruntów. Kolejnym właścicielem był Joachim von Schierstädt zmarły w 1907 roku. W 1914 roku majątek powierzchni 1034ha wchodził w skład majątku w Trzebiechowie należącym w tym czasie do Dorothei von Schierstaedt, z domu von Lamprecht, zmarłej w 1927 roku. W 1929 roku majątek o areale 1070ha  należał do majora w stanie spoczynku Carla von Seydlitz-Kurzbach, urodzonego w 1884 roku. Po 1938 roku majątek zarządzany przez administratora von Latten.

DWÓR

W części południowo-wschodniej wsi położony był majątek. Ciekawy parterowy dwór z użytkowym poddaszem nie istnieje. Nie zachowały się również zabudowania gospodarcze.

Siedlisko pow. Krosno Odrzanskie, lubuskie

siedlisko-1933-lubuskie