Wieś położona w gminie Brzeźnica powiatu żagańskiego po raz pierwszy wymieniana w 1305(Hertwigiswald) oraz w 1328 roku jako własność rodu von Nostitz z Wrzesin. W XV wieku podział wsi Chotków Górny, Środkowy i Dolny z czterema działami majątkowymi. Majątek I należący do rodu von Rechenberg został w 1439 roku wykupiony przez rodzinę von Nostitz, właścicieli głównej, najstarszej części wsi zwanej majątkiem IV. Majątek II należący do rodu von Promnitz z Jelenina w 1439 roku, później do rodów von Kӧnigsfeld i  von Schӧnaich(właścicieli Siecieborzyc), w 1573 roku włączony do majątku IV. Majątek III będący w 1466 roku własnością rodu von Marrach, w latach 1495/1508 roku został wchłonięty przez majątek IV von Nostitz. W 1393 roku wzmiankowany był majątek V należący do augustianów żagańskich do 1417 roku. Późniejsze losy majątku V nie są znane. W połowie XVI wieku scalone majątki w rękach rodu von Nostitz. W 1559 roku dobra braci Steinzela i Hansa von Nostitz zakupił Fabian von Schӧnaich, właściciel Witkowa. Dobra w 1578 roku po Fabianie przejmuje jego bratanek, Johann Georg. Johann Georg von Schӧnaich umiera w 1587 roku w wieku 37 lat. Majątek dziedziczy wdowa, z domu von Zedlitz, która w 1590 roku wychodzi ponownie za mąż za margrabiego Heinricha von zu Dohna. Decyzją panującego Heinrich von zu Dohna w 1596 roku staje się prawowitym właścicielem Chotkowa kupując wieś. Po jego śmierci w 1618 roku majątek przechodzi na córkę, zamężną za  Joachima von der Schulenburg, zmarłego w 1619 roku. Po śmierci męża ponownie wychodzi za mąż za Davida Heinricha barona von Tschirnhaus(zm.1642). Po śmierci wdowy po Davidzie Heinrichu w 1659 roku majątek dziedziczy Karl Moritz von Redern z Krapkowic i Małomic, ożeniony z prawnuczką margrabiego Heinricha von zu Dohna, Ursulą Marianną baronówną von Kittlitz. P śmierci męża Ursula Marianna posiadała majątek do 1687 roku, który w tym roku został zakupiony przez Georga Christopha hrabiego von Proskau.  Umiera w 1701 roku a majątek dziedziczy jego syn, który w 1709 roku przebudowuje dwór, na co wskazuje tabliczka nad głównym wejściem. Już w 1730 roku znacznie zadłużony majątek był do kupienia. W 1732 roku majątek w Chodkowie i Witkowie wyceniony zostaje przez komisję cesarską na 183 tysiące reńskich guldenów i za długi przejęty zostaje przez miasto Szprotawa. Do 1945 roku majątek był wydzierżawiany. W 1869 roku dobra liczące 2496 mórg ziemi a w 1873 roku 2486 mórg ziemi dzierżawił porucznik Miessner. W 1886 roku dzierżawę majątku o powierzchni 635 ha gruntów posiada rodzina Peckmann. W 1926 roku dzierżawcą jest rodzina Peckmann a w 1937 roku niejaki F. Grabert. Majątek w tym czasie obejmował 571 ha gruntów. Po drugiej wojnie światowej w rękach PGR. Obecnie własność prywatna.

PAŁAC

W centralnej części wsi nad wodami Brzeźniczanki na sztucznym wzniesieniu z resztkami fosy stoi barokowy pałac. Pałac murowany z kamienia i cegły, piętrowy, założony na rzucie prostokąta, nakryty dachem mansardowym z lukarnami. Podpiwniczony, którego piwnice i część parteru posiadają sklepienia kolebkowe a jedno z pomieszczeń sklepienie gwiaździste. W nadprożu płaskorzeźbiony kartusz herbowy z herbem hrabiów von Proskau. Nad wejściem głównym balkon o kamiennej ażurowej balustradzie. Pałac został przebudowany w 1709 roku na budowlę w stylu barokowym z dworu obronnego z XVI wieku zbudowanego przez rodzinę von Nostitz. Przed pałacem dwie cylindryczne wieże , które są pozostałością po bastejach przebudowanych w 1709 roku. W okolicach pałacu resztki zabudowy folwarcznej oraz resztki parku.

We wsi 3 folwarki Górny, Dolny i Środkowy(Gerichts) lub Kościelny oraz założenie pałacowe opisane wyżej.

FOLWARK GÓRNY

Położony przy ulicy Kożuchowskiej, na wylocie na Kożuchów. Po folwarku pozostał dość okazały budynek mieszkalny z czerwonej cegły, zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, kryty dachem dwuspadowym.

FOLWARK ŚRODKOWY(Kościelny- Gerichts)

W sąsiedztwie kościoła położony był folwark, którego pozostałością są budynki gospodarcze. Prawdopodobnie na terenie tego folwarku stała wieża rycerska na wzniesieniu otoczonym fosą. Założenie czytelne było jeszcze w latach 40tych-XX wieku.

FOLWARK DOLNY

Nieopodal ulicy Młynarskiej położony był kolejny, Dolny folwark, po którym pozostały budynki gospodarcze.

Miejscowość położona w gminie Dobiegniew powiatu strzelecko-drezdeneckiego. Wzmiankowana po raz pierwszy w 1326 roku. Prawdopodobnie już wtedy należała do rodziny von Kremzow, budowniczych zamku obronnego położonego na półwyspie jeziora Osiek, który w 1333 roku najechał Betekin von der Osten. W 1337 roku połowa Chomętowa należała do braci Henninga i Ludekina von Kremzow. Po śmierci Henninga i Ludekina von Kremzow(1350), w 1350 roku Betekin von der Osten z Drezdenka za zasługi otrzymuje od Ludwika Rzymskiego, margrabiego brandenburskiego z rodu von Wittelsbach liczne dobra, w tym Chomętowo. W 1375 roku wieś wraz z zamkiem otrzymuje w lenno Henning von Brederlow. W 1393 roku książę zgorzelecki Jan zastawił Chomętowo Jacobowi von Papstein i Betkinowi von dem Borne.   Później wymieniany już tylko Jacob von Papstein, który Chomętowo z zamkiem posiadał do 1403 roku. W 1403/1407 roku część gruntów we wsi było lennem rodu von Zadow(Czadow).  Na początku XV wieku zamek jak i wieś w rękach zakonu krzyżackiego. W tym czasie Krzyżacy na zrębach zamku rodu von Kremzow budują założenie obronne, które w większej części zostało rozebrane w XVI/XVII wieku. W latach 1411 oraz 1422 wieś i zamek splądrowane przez wojska polsko-litewskie. Kolejnych zniszczeń dokonuje najazd husytów w 1433 roku. W roku 1454 majątek został zwrócony rodzinie von Papstein. W 1465 roku Burchard von Papstein zrzeka się majątku na rzecz elektorów brandenburskich(Fryderyka II) w zamian za Danków. W 1465 roku w dożywocie otrzymała Chomętowo bratanica Fryderyka II, Elżbieta von Hohenzollern. Była żoną Joachima księcia szczecińskiego, zmarłego w 1451 roku, później Warcisława X wołogoskiego, który ją porzucił. Od 1465 roku zamieszkała na zamku chomętowskim. Zmarła tutaj dnia10.04.1467 roku i prawdopodobnie została pochowana w Chomętowie. Przez kilka lat założenie stanowiło siedzibę wójta Nowej Marchii- Henryka von Borcke. W 1470 roku dobra w Chomętowie nadal posiadał Burchard von Papstein. Od lat 70-tych XV wieku całe założenie obronne wraz z wsią jest w posiadaniu rodu von Brandt. Pierwszym wymienionym właścicielem Chomętowa z rodu von Brand był Georg von Brand, zmarły w 1518 roku. Kolejno z rodu von Brand wymienia się: Paula(zm.1562r.), Georga(zm.1563r.), Paula, który posiadał ½ Chomętowa w latach 1590-1619, zmarł w 1632 roku i Friedricha, który posiadał ½ Chomętowa w latach 1619-1637, zmarł w 1637 roku, Christiana, który zmarł w 1663 roku i Eusebiusa, zmarłego w 1706 roku.  W 1715 roku dobra chomętowskie należały do królewskiego szambelana, Chrystiana von Brand(zm.1749r.). Kolejnym właścicielem był Christian Ludwig zmarły w 1786 roku. Od 1794 roku majątek należał do joannity Chrystiana von Brand(zm.1811r.) a w 1813 roku dobra przeszły na własność Chrystiana Carla von Brand. W 1857 roku własność Friedricha von Brand(zm.1869r.  Kolejnym właścicielem był Adolf von Brand zmarły w 1878 roku. W 1878 roku Chomętowo wraz z Osiekiem, Długimi i Ługami stały się majoratem liczącym 6230 ha, a pierwszym ordynatem został pułkownik Eusebius von Brand(zm.1905r.), członek Izby Panów. W 1879 roku jego majątek obejmował 1184ha gruntów, a w 1896 roku 1621ha. W latach 1905-11 ordynacją władał Georg von Brand, a po jego bezpotomnej śmierci  w 1911 roku majorat przeszedł na własność rotmistrza Adolfa von Brand(ur.1876r.), kuzyna zmarłego. W 1914 roku majątek obejmował 1802ha gruntów. W 1929 roku właścicielem nadal był Adolf von Brand, właściciel Ługów.

ZAMEK

Na półwyspie jeziora Osiek znajdowało się założenie krzyżackie pełniące rolę obronnego zamku, powstałe zapewne w latach 1402-1455. Ze względu na brak prowadzonych badań terenowych, nie znamy jego formy przestrzennej i późniejszych dziejów. Pozostałością zabudowań mieszkalnych i gospodarczych jest ceglano-kamienny dwór obronny, przekształcony w XIX wieku na spichlerz.

Dwór obronny wzniesiony na planie prostokąta. Wybudowany z cegły na wysokiej kamiennej podbudowie i kamiennych ławach fundamentowych. Od strony dziedzińca w elewacji frontowej znajdują się dwa nowożytne wejścia do pomieszczeń piwnicznych oraz jedno oryginalne, prowadzące na pierwszą kondygnację, dostępne pierwotnie poprzez drewniany ganek. Powyżej, po obu stronach wejścia znajdowały się dwa ostrołuczne zamknięte okna, obecnie zamurowane, doświetlające wnętrze. W elewacji tylnej znajdowały się dwa wąskie okna, świadczące o militarnym charakterze założenia. Na południowym i północnym skraju elewacji znajdują się sztraby, przewidziane prawdopodobnie do budowy muru obronnego okalającego założenie. W elewacji południowej, w przyziemiu budynku, zlokalizowane jest zamurowane wejście i półkoliście zamknięty otwór w wykuszu, stanowiący relikt lotus secretum- średniowiecznej ubikacji. Elewacja północna pozbawiona jest otworów okiennych i drzwiowych. Wnętrze budynku podzielone było na dwie, być może jednoprzestrzenne kondygnacje, skomunikowane drewnianymi schodami. W narożniku południowo-wschodnim zachowały się relikty oryginalnego pieca oraz przewodu kominowego. Więźba dachowa budynku jest nowożytna, drewniana, o unikalnej w swym wyrazie dekoracyjnej ciesiołce.
Obecnie założenie krzyżackie wraz z dworem von Brandtów, jest własnością prywatną. Stan spichlerza zamkowego jest zły, ulegający postępującej dewastacji. Zimą 2001 roku z relacji właścicieli zawalił się jeden z budynków gospodarczych oraz część dworu.

DWÓR

Parterowy dwór wybudowany został przez rodzinę von Brandt w ramach założenia folwarcznego w latach 70-tych XIX wieku. Do 1945 roku dwukrotnie przebudowywany. Na początku XX wieku wzniesiono piętrową oficynę od wschodniej strony budynku, a następnie również piętrową przybudówkę z drugiej strony i łącznik z oficyną. Rzut całości zbliżony jest do prostokąta. Dwór i oficyna nakryte są dachami dwuspadowymi, a przybudówka jednospadowym. Fundamenty wykonane są z ciosów granitowych, natomiast ściany z czerwonej cegły o wątku holenderskim.

HISTORIA WSI

Wieś położona w powiecie świebodzińskim. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1224 roku, kiedy Henryk Brodaty zapisuje wieś zakonowi cystersek z Trzebnicy. W połowie XV wieku właścicielami wsi była rodzina von Haugwitz. Na przełomie XVI i XVII wieku część majątku należała do hrabiego von Curswana. W 1681 roku część dóbr nadal w rękach rodziny von Haugwitz.  W 1699 roku właścicielami majątku zostają cysterki trzebnickie, które odzyskują tutejsze dobra w formie zastawu wraz z zamkiem świebodzińskim. W roku 1718 do Chociul zostaje przeniesiona siedziba dóbr administracyjnych. W roku 1792, za ksieni Dominiki von Giller Skarb Państwa dokonuje wykupu zastawu i przekazuje majątek tajnemu radcy Ewaldowi Georgowi von Massow. Na początku XIX wieku odsprzedaje dobra chociulskie Karlowi Augustowi Ackermann. Rodzina Ackermann pozostawała właścicielem majątku do 1940 roku. Do 1945 roku jako właściciel wymieniany jest emerytowany profesor biologii- Eilhard Alfred Mitscherlich.
Pod koniec II wojny światowej w pałacu stacjonowały wojska radzieckie. W latach 1953-55 pałac pełnił funkcję ośrodka wczasowego. Od 1955 roku do dnia dzisiejszego w pałacu znajduje Państwowy Dom Dziecka.

PAŁAC

Pałac wzniesiony przez Carla Augusta Ackermanna w połowie XIX wieku, eklektyczny z dominującymi elementami neogotyckimi. Zbudowany na rzucie litery „L”. Do prostokątnego, piętrowego korpusu dostawiono od północy kwadratowy, parterowy aneks ustawiony pod kątem prostym. W północno-wschodnim narożniku zlokalizowano parterową oranżerię z tarasem na dachu, łączącą się poprzez niski taras z elewacją frontową. Fasada zaakcentowana została na centralnej i skrajnych osiach ryzalitami, z których środkowy, mieszczący wejście główne, zwieńczony został w partii dachu trójkątnym szczytem, ozdobionym ostrołukowymi płycinami, kwiatonem i sterczynami. W skrajną oś – północną- wbudowano wyrastającą ponad kalenicę dachu, czworoboczną wieżę z tarasem widokowym, do której przylega wyższa i smuklejsza cylindryczna wieża. Pierwotnie obie wieże zwieńczone były krenelażem. Elewacje, podzielone rytmicznie rozmieszczonymi prostokątnymi oknami, ozdobiono prostym detalem architektonicznym w postaci nadokienników, ostrołukowych i trójkątnych wnęk i konsolek. Otwór wejścia głównego ujęty półkolumnami oraz umieszczone po jego bokach okna, a także okno w trzeciej kondygnacji wieży zamknięto ostrołukowo. Oranżeria została doświetlona dużymi oknami o ozdobnie ukształtowanej stolarce.
Mimo powojennych remontów i adaptacji związanych ze zmianą funkcji obiektu, zachował się pierwotny układ wnętrza ze sklepionym holem i główną klatką schodową na osi korpusu. Sklepienia korytarzy parteru i piętra zachowały prostą dekorację sztukatorską. Z elementów wystroju zachowała się także stolarka okienna i drzwiowa, ceramiczne posadzki holu oraz masywna, drewniana balustrada głównych schodów o bardzo szerokim pochwycie wspartym na gęsto ustawionych, przysadzistych tralkach. Nie zachowały się żadne elementy wyposażenia pałacu. Istniejące tu w latach 60-tych XX wieku ceramiczne piece zlikwidowano podczas zakładania instalacji centralnego ogrzewania, zastępując je kaloryferami.

Wieś położona w gminie Trzciel powiatu międzyrzeckiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1393 roku(Choczeschowo), później w 1397(Koczeschaw, Gochechaw), 1403(Choczeszewo), 1427(Koczesewo), 1435(Koczkow), 1494(Chaczeszewo), 1508(Choczyeschewo), 1510(Chosczyeschewo), 1528(Chociszewo), 1563(Choczyeszewicze). Własność królewska. W 1393 roku król Władysław Jagiełło nadał wieś Grzymkowi Karpickiemu herbu Korab, synowi Peregryna, którą Grzymko Karpicki daje cystersom paradyskim. Część gruntów we wsi posiadał Cuncze von Bomsdorff, które odsprzedał braciom Grzymkowi i Niklasowi z Komorowa i Karpicka, które to oni przekazują cystersom paradyskim. Cystersi posiadali dobra do sekularyzacji dóbr. Majątek przejęty przez państwo pruskie. W 1845 roku własność rodziny Fuss. W 1857 roku własność sędziego Fuss. W 1870-77 roku majątek w posiadaniu rodziny Fuss i obejmował 476ha gruntów. W latach 80-tych XIX wieku był własnością porucznika Karla Augusta Fuss. W 1896 roku majątek jego obejmował 734,90ha gruntów. W skład majątku wchodził folwark w Lutolu Mokrym(Nasslettel) oraz Lutol Suchy. W 1907 i w 1913 roku majątek Karla Augusta Fuss obejmował 247ha. Do niego należał również majątek w Lutolu Mokrym. W 1913 roku wymieniono 7 majątków należących do: Stefana Begall(65ha), Juliusa Draber(71ha), Linusa Draber(68ha), Alberta Geisler(68ha), Stefana Griesche(81ha), Linusa Mieschke(63ha)i Linusa Weimann(91ha).

ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY

We wsi zespół pałacowo-parkowy. Pałac zbudowany w 1896 roku prawdopodobnie na fundamentach starszej budowli. Pozostałością po starszym, pierwotnym założeniu jest kamienny spichlerz z 1800 roku. Pałac położony tuż przy drodze, od której odgrodzony jest murem z brama wjazdową oraz resztki starodrzewia w otoczeniu pałacu.

Wieś położona w gminie Tuplice powiatu żarskiego początkowo należała do państwa stanowego Żary i do rodu von Biberstein. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1381 roku(Nemaskleba). W 1570 roku w posiadaniu rodu von Briesen. W 1711 roku dobra należały do rodziny von der Heyde– wymieniona Juliane Adelgunde von der Heyde, z domu von Kopping oraz Johann Adolph von der Heyde. W 1746 roku dobra są w posiadaniu rodziny von Felden– wymienione Agnes Dorothea i Margarethe Catharine von Felden. Kolejnymi właścicielami majątku były rodziny: Simon(1810), Schlinzig(1813, 1822), Kӧpstein(1839) oraz Nickelmann(1842, 1850). W 1867 roku dobra posiada Heinrich Buchwald. W 1879 roku nowym właścicielem był August Reinsch. Dobra wtedy liczyły 214, 96 ha gruntów. W 1903 roku majątek posiadała rodzina Fischer, później dobra przechodzą w ręce rodu von Kӧppen(1924)-wymieniony Adalbert von Kӧppen(ur.1870). Prawdopodobnie ostatnim właścicielem dóbr była rodzina Küster(1929).

ZAŁOŻENIE DWORSKO-PARKOWO-FOLWARCZNE

We wsi istniało założenie dworskie. Pozostałością jest park krajobrazowy w pólnocno-zachodniej części wsi, przy drodze do Czernej.

Wieś położona w gminie Małomice powiatu żagańskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1305 roku(„Condradi villa”). Właścicielami wsi w 1324 roku była rodzina von Nechern, posiadacze pobliskiego Janowca oraz Bobrzan. W tym czasie była to jedna wieś podzielona na część Dolną i Górną. W 1521 roku właścicielem dóbr był Seiffried von Nechern. W 1592 roku połowa wsi należała do  rodziny von Schkopp z Chocianowa. W 1593 roku wieś zakupują baronowie von Kittlitz z Małomic i posiadają całą wieś do 1640 roku. Dalsza historia wsi wiąże się z podziałem wsi w 1640 roku na 3 niezależne majątki: majątek z zamkiem(Schlossvorwerk), obecnie część wsi zwana Bobrzany-Janowiec, Folwark Górny(Obervorwerk) i Folwark Dolny(Niedervorwerk).

Folwark Górny

Położony na północnym krańcu wsi, na granicy z Witkowem. Powstał z 3 opuszczonych gospodarstw. Do 1650 roku własność baronów von Kittlitz. W 1650 roku należy do burmistrza Żagania Schӓffer`a, w 1671 roku były w posiadaniu rodu von Haugwitz z Kartowic, w 1680 roku właścicielem była rodzina von Schenckendorf. Od 1718  własność rodu von Knobelsdorff, posiadających od 1701 roku Folwark Dolny. Do 1932 roku wchodzi w skład Folwarku Dolnego. W 1932 roku dobra zakupuje Brase z Lipinek Łużyckich i posiada je do 1945 roku.

Folwark Dolny

Do 1680 roku wchodził w skład majątku baronów von Kittlitz. W latach 1680-1692/1693 domena państwowa pod zarządem księcia żagańskiego  von Lobkowitz. W 1693 własność rodu von Stentsch z Przytoku, od 1701 roku zakupiona przez rodzinę von Knobelsdorff z Jelenina.   W 1792 roku tzw. „Pałacyk Maxymiliana” zakupuje Christian Gottlob von Diebitsch, stając się właścicielem niewielkiego majątku położonego na terenie Chich Dolnych– Oberhof. W 1804 roku kolejnym właścicielem Chich zostaje rodzina hrabiów von zu Dohna z Małomic. W 1841 roku Chichy stają się samodzielnym majątkiem, wydzielonym z dóbr małomickich ale nadal pozostających w rękach rodziny burgrabiów von zu Dohna. W 1857 roku właścicielem dóbr jest margrabia Fabian hrabia zu Dohna, posiadający je od 1849 roku. W 1871 roku umiera Fabian hrabia von zu Dohna-Schlodien. Majątek pozostaje w rękach wdowy, Marie, z domu von Steinach. W 1883 roku majątek zakupuje generał major Oskar Carl Ernst von Diebitsch(*18.07.1823-+18.05.1906), od 1863 roku mąż córki Fabiana, Doroty hrabianki von zu Dohna. Mają syna Hansa Gottharda Alfreda Friedricha Paula(*1865-+1945), który w 1898 roku poślubił Clementine zu Dohna-Mallmitz. Od 1926 roku majątkiem zajmuje się syn Hansa Gottharda i Clementine zu Dohna- Hans Burkhard(*03.05.1900-+1993) ożeniony z Marią baronówną von Bodenhausen. Dobra pozostają w rękach rodziny von Diebitsch do 1945 roku.

ZAŁOŻENIE PAŁACOWO-PARKOWE

W środkowej części wsi w otoczeniu niewielkiego parku stoi pałac, murowany, dwukondygnacyjny, podpiwniczony, zbudowany na rzucie prostokąta z dobudówką od strony północnej. Zbudowany w pierwszej połowie XVIII wieku przez Christopha Gottloba von Knobelsdorff. Prawdopodobnie w tym miejscu wcześniej stało założenie zbudowane przez wcześniejszych właścicieli- rodzinę von Kittlitz. Po II wojnie światowej majątek jest w zarządzie PGR, po 1990 w strukturach Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Z wystroju wnętrz nie zachował się żaden detal architektoniczny- np. schody prowadzące na piętro zostały zniszczone podczas ograbiania pałacu pod koniec lat 90-tych XX wieku. Obecnie w rękach prywatnych z siedzibą Lubuskiej Akademii Sztuki „Chichy Art”.

FOLWARK Z OFICYNĄ

PAŁAC MAXIMILIANA VON KNOBELSDORFF.

W 1732 roku na terenie Folwarku Górnego stał pałac zbudowany dla niewidomego brata, Maximiliana von Kbobelsdorff. W 1792 roku pałac wraz z majątkiem zostaje zakupiony przez Christiana Gottloba von Diebitsch.

Wieś położona w gminie Tuplice powiatu żarskiego. Początki wsi sięgają średniowiecza, kiedy to należała do właścicieli księstwa żarskiego- rodu von Biberstein. Wzmiankowana dopiero w 1599 roku(Helmsdorf). Wieś lenna majątku w Brodach. Wieś podzielona była na część: Górną, Środkową i Dolną. Kiedy nastąpił podział- prawdopodobnie na przełomie XVI/XVII wieku. Na pewno związane było to z istniejącymi w tych częściach wsi majątkami.

Chełmica Dolna

Chełmica Dolna należała do: von Zeschau(1613-1709), von Kahlenberg(1709-1723), von Oppen(1723-1852), von Francois(1857), Sӧhlmann(1864). Od 1903 roku jest w posiadaniu rodziny Martin. Od 1929 roku w rękach rodu Köppe. W Chełmicy Dolnej stoją ruiny pałacu z XIX wieku z resztkami parku krajobrazowego i zabudowań gospodarczych.

Chełmica Środkowa

Ta część wsi należała do wielu rodów: von Lucken(1640), von Rutowski(1640, 1670), jego córka von Briesen, von Zesch, von Rutowski(1693), von der Heyde(1693), von Berge(1693-1732), von Seidewitz(1732), von Kracht(1736), Lehmann(1742, 1759, 1765), von Zerbst(1768-1794), Greiner(1794-1796), von Hann(1796), Pietsch(1826), Kӧrbitz(1837, 1850), von Francois(1857). Brak danych co do siedziby dworskiej w tej części wsi.

Chełmica Górna

Prawdopodobnie najstarsza część wsi. W latach 1581-1680  należała do rodu von Berge. Później częste zmiany właścicieli: von Schlief(1680-1693), von Berge(1693, 1728), von Seidlitz(1732), von Kracht(1736-1786- wymienia się: Kaspara Heinricha von Kracht/1766/ i Ernsta Ferdinanda Erdmanna von Kracht/1785/), Leppert(1786), Polzin(1791), von Schӧnaich(1796), von Lindenau, hrabiowie von Brühl, Hirte(1823, 1826), von Leiser, Renisch(1842, 1844- w 1848 roku w posiadaniu Friedricha von Lei(y)ser), Lauthier(1852, 1857). W 1903 roku wymienia się jako właściciela rodzinę Teichmann. W 1929 roku właścicielami jest rodzina von Arnold.

W tej części wsi było założenie pałacowo-folwarczne, którego pozostałością są resztki zabudowań gospodarczych z podwórzem, przez które przebiega droga oraz park krajobrazowy.

HISTORIA WSI

Wieś położona w powiecie nowosolskim posiada metrykę średniowieczną. Mało wiemy o właścicielach wsi. Pierwszym wzmiankowanym w 1447 r. właścicielem majątku ziemskiego był Nikel Zefelth (Sefeld). Przez pewien czas Chełmek wchodził w skład majątku Lubięcin, którego właścicielem w tym czasie była rodzina von Niesemeuschel. W XVI w. posiadłość ziemska znajdowała się w rękach rodziny von Kalckreuth/ na stronie Lubuskiego Konserwatora Zabytków- rodzina von Kreckwitz/, w 1667 r. należała do Melchiora von Dyherrn. W XVIII wieku wieś w rękach rodziny von Kottwitz. W 1758 r. Adam Melchior von Kottwitz sprzedał posiadłość Friedrichowi Hansowi Carlowi von Schönaich. W 1845 r. Chełmek należał już do rodziny Pignatelli książąt Acerenza i Belmonte, spokrewnionej z rodziną von Biron przez małżeństwo Joanny Katarzyny von Biron, córki Piotra Birona, właściciela Żagania,  z Francesco Pignatelli. W 1864 r. majątek należał do Ludwika von Schönaich, a po 1868 r. do rodziny książęcej Hohenzollern – Hechingen. W 1933 r. posiadłość należała do rodziny von Rothenburg. Po zakończeniu II wojny światowej wieś nosiła nazwę Kochanowo. Majątek ziemski, do którego należały folwarki Sabinengrund, Adelheidhof i Köhlerei rozparcelowano a zbudowania folwarczne przejęły Lasy Państwowe, które użytkują obiekty do dnia dzisiejszego. W latach 80. XX w. zmieniono nazwę miejscowości na obecną.

ZESPÓŁ DWORSKO-FOLWARCZNY ORAZ PAŁACOWO-DWORSKI

We wsi dwa założenia- na granicy z Lubięcinem założenie dworsko-folwarczne, z istniejącymi do dzisiaj budynkami gospodarczymi, podwórzem oraz budynkiem mieszkalnym-może przebudowany dwór. Na południowym krańcu wsi drugie założenie składające się z pałacu i dworu, założenia parkowego. Prawdopodobnie budynek pałacu zbudowany na murach starszej budowli, wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany. Czy stojący obok pałacu  dwór był jednością z pałacem- nie wiadomo. Przy rozbudowie pałacu założono park krajobrazowy położony w części południowej założenia. Do całości założenia prowadziła brama wjazdowa.