Miasteczko gminne położone w powiecie wschowskim. Założone przez Jana Jerzego von Schlichting, sędziego ziemskiego wschowskiego przywilejem Władysława IV Wazy z 20 lipca 1644 roku dla protestanckich uchodźców opuszczających Śląsk podczas wojny trzydziestoletniej.

Wieś położona w gminie Iłowa powiatu żagańskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1474 roku, kiedy należała do rodziny von Beyer ze Straszowa(Gross Selten). Ta wieś przez wieki bardzo często zmieniała właścicieli. A są nimi: von Blanckenstein-1521-1607, żagański urzędnik, sekretarz Kolbe-1607, miasto Żagań 1616, książę von Wallenstein-1628, ponownie miasto Żagań-1634, ponownie sekretarz Kolbe-1652, wdowa po Kolbe z domu von Dyhrn– 1726, baron von der Goltz z Lubieszowa i Jankowej Żagańskiej-1746, hrabia von Tottleben z Jankowej Żagańskiej- 1752, von Machni z Głogowa- 1781, Schütze-1784, w 1786 dobra przejęło państwo, Schittny– 1857, Weitzig-1860, von Stephany-1863, Friedemann– 1866, Kühne– 1874, Metzler– 1876, von Winkler z Radensdorf koło Calau- 1878, Bamberg z Panią Schnäbelbach- 1880, von Stülpnagel– 1882, Jaehne– 1883, Raebiger z Görlitz- 1884, prawnik Dr Reuling– 1889, bankier z Berlina Jacob Landau – 1892, Pani von Elbe– 1909, Bartsch– 1910, kupiec z Bremen Oloff- 1911, Kaempffe– 1914, oraz wdowa– 1929, Bär– 1930, ponownie Pani Kaempffe– 1932, Pan Wohlfarhrt z żoną- 1933-1945.

Poza założeniem dworskim z dworem, podwórzem, zabudowaniami gospodarczymi, w parku położony był pałac, obecnie nieistniejący.

Wieś gminna położona w powiecie świebodzińskim wzmiankowana po raz pierwszy w 1236 roku(Stans). Pierwszym znanym właścicielem Szczańca był Bodzanta de Stens oraz jego syn Christinus wymieniany w 1250 roku w dokumencie paradyskim. W 1278 wzmiankowany komes Wojciech a w 1311 Henryk ze Szczańca, w 1312 komes Wojciech Krszczonowicz ze Szczańca. W 1322 roku właścicielem Szczańca jest Teodoryk. Od XIV wieku wymieniany jest ród von Walderode i von Rabenau(1391)-siedzieli tu Jenchin i Fryderyk von Rabenau. W 1415 roku część Szczańca należy do Hansa von Stentzsch oraz Strytera(Strutera), obaj herbu Ossoria(1425).  Syn Hansa, Rafael von Stentz prawdopodobnie około 1436 roku wzniósł zamek zwany Białym Dworem, który w 1489 roku stał się schronieniem dla żony księcia Jana Żagańskiego. W 1495 roku część wsi w posiadaniu Albrechta von Schlichting. W 1499 Fryderyk Szczaniecki herbu Ossoria staje się właścicielem całej miejscowości poprzez zakupienie od rodziny von Walderode dóbr zwanych Dworem Klasztornym. W 1514 roku zamek Biały Dwór przechodzi w ręce Johanna II von Stentz. W roku 1591 Joachim von Stentz zakupuje Przytok, czyniąc z majątku nową siedzibę rodową. Od tego czasu Biały Dwór znalazł się w rękach krewnego rodziny von Stentz, Eustachiusa von Nostitz z Wilkowa. L. von Ledebur podaje, że rodzina von Stentzsch posiadała majątek do 1609 roku. Od roku 1608 miejscowość przechodzi w ręce rodu von Hohendorff(Hohendorf) ze Staropola. W 1619 roku następuje podział wsi na trzy folwarki. W 1626 roku dobra we wsi posiadała rodzina von Pfӧrtner von der Hӧlle(wcześniej zwana von Weitzenrode, Pfӧrtner gen. Zimmermann). W czasie wojny trzydziestoletniej w roku 1637 Biały Dwór ulega zniszczeniu. Wg spisu dóbr ziemskich z 1718 roku Szczaniec podzielony nadal na 3 części: Szczaniec I należało Friedricha Christiana von Hohendorff, Szczaniec II do Carla Magnusa von Lö​ben, Szczaniec III należał do Ernsta Eusebiusa von Hohendorff. Rodzina von Lӧben posiadała dobra w latach 1739-1743. W latach 1746 i 1748 Szczaniec został zakupiony przez Georga Gottloba von Knobelsdorff(1708-1762). Był synem Balthasara Georga. Dwukrotnie żonaty- 1-mo z Beate Sophie von Bornstädt, 2-do z Johanne Charlotte von Arnold, wdową baronową von Gersdorff. Miał dwoje dzieci z drugą żoną: Marianne Helene(1740-1791) i syna Johanna Carla(1741-1763), zmarłego bezżennie. Po jego śmierci doszło do podziału majątku. Szczaniec Górny z zamkiem, ponownie ale na krótko znalazł się w rękach rodu von Hohendorff – a dokładnie Friedricha Christiana w 1774 r. – i jeszcze w tym samym roku należał do rodziny von Lö​ben. Następnie od 1763 roku majątek był własnością Marianne Helene baronowej von Gersdorff z domu von Knobelsdorff- córki Jerzego Gottloba, która po śmierci brata Johanna Karola, odziedziczyła także majątek w Szczańcu Średnim. Była żoną Ernsta Rudolpha barona von Gersdorf, w 1791 roku wdową posiadającą dwa majątki: pierwszy z folwarkiem i ruiną zamku, drugi z siedzibą dworską i folwarkiem.

SZCZANIEC GÓRNY

Po śmierci Georga Gottloba von Knobelsdorf Szczaniec Górny odziedziczyła jego córka, Marianne Helene baronowa von Gersdorff. Po śmierci brata, Johanna Karla von Knobelsdorff, właściciela Szczańca Średniego odziedziczyła po nim majątek stając się właścicielką obu majątków. Później majątek w Szczańcu Górnym odziedziczyła jej córka Charlotta von Sydow. Rodzina von Sydow wymieniana w 1821 roku. W roku 1844 roku właścicielem Szczańca Górnego zostaje Dr. Carl Friedrich Hüncke. W 1879 roku jego majątek obejmował 597,70ha gruntów. Po jego śmierci majątek w posiadaniu Anny Hünke, z domu Kahle. W 1896 roku majątek obejmował 660ha gruntów. W 1914 roku majątek obejmował 612ha i należał do wdowy Anny Hünke, z domu Kahle. W 1929 roku właścicielem jest Torsten Hünke von Podewils, a majątek obejmuje 612ha. Torsten Hünke von Podewils(ur.1909) został adoptowany przez Hasso von Podewils.

ZAMEK

W dawnej części zwanej Szczańcem Górnym prawdopodobnie około 1436 roku Rafael von Stentz wzniósł zamek zwany Białym Dworem, który w 1489 roku stał się schronieniem dla żony księcia Jana Żagańskiego. W 1637 roku w czasie wojny trzydziestoletniej uległ zniszczeniu. Prawdopodobnie około 1856 roku resztki zamku zostały rozebrane a na jego miejscu został zbudowany pałac istniejący do dnia dzisiejszego.

SZCZANIEC GÓRNY-  PAŁAC

W dawnym Szczańcu Górnym zachował się do dnia dzisiejszego pałac zbudowany w latach 70-tych XIX wieku, rozbudowany w 1920 roku. Pałac założony na planie zbliżonym do litery „T”, dwukondygnacyjny. . Po II wojnie światowej do 1948 roku pałac zajmowała Armia Czerwona. Później w pałacu mieściła się szkoła podstawowa, a od 1952 roku Państwowe Gospodarstwo Rolne. W tym czasie pałac zaadoptowano na biura i mieszkania dla pracowników. Od 1993 roku pałac przejęty przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa, która go wydzierżawiła. Od 2005 roku w rękach prywatnych, nieużytkowany. Obok obszerne zabudowania folwarczne, park krajobrazowy z grobowcem rodziny von Kalkreuth z drugiej połowy XIX wieku.

SZCZANIEC ŚRODKOWY- Czerwony Dwór

Po śmierci Georga Gottloba von Knobelsdorff majątek odziedziczył jego syn, Johann Karl von Knobelsdorff. Po jego śmierci dobra odziedziczyła jego siostra, Marianne Helene baronowa von Gersdorff, scalając oba majątki. Po niej Szczaniec Średni odziedziczyła jej córka, Janina von Kalckreuth, żona Friedricha von Kalckreuth(zm.1841). W 1850 roku  Szczaniec Środkowy posiada Emilie von Kalckreuth, z domu von Oppen. W 1857 roku własność porucznika von Kalckreuth. W 1879 roku majątek Arthura von Kalckreuth(zm.1910) obejmował 655ha gruntów. W 1896 roku majątek obejmował 655ha gruntów. W 1914 i w 1929 roku Szczaniec Środkowy należący do Friedricha von Kalckreuth(ur.1872) obejmował 668ha i  657ha. Do 1945 roku Szczaniec Środkowy z dworem należał do rodziny von Kalckreuth.

W dawnym Szczańcu Środkowym ruiny dworu z XVI wieku zwanego Czerwonym Dworem, przebudowanego w wieku XVIII i XIX. Frontowy budynek był wzniesiony na miejscu starszej budowli z XIII/XIVw. na planie prostokąta, murowany z kamienia i cegły, dwupiętrowy, podpiwniczony. Po roku 1945 nie użytkowany dwór popadł w ruinę. Część belek uratowanych podczas rozbiórki dworu znajdują się w jednej z sal wieży rycerskiej w Witkowie. Obok zachowały się resztki parku krajobrazowego.

Wieś położona w gminie Czerwieńsk powiatu zielonogórskiego. Początki wsi sięgają XIII/XIV wieku. Po raz pierwszy wymieniona w 1435 roku. W 1508 roku wzmiankowany „Stietzel”, zamieszkujący miejscowy dwór. Prawdopodobnie chodzi o rodzinę von Stӧssel. W 1565 roku wieś należy do rodu von Lӧben z Drzeniowa. W 1715 oraz w 1718/19 właścicielem majątku byli bracia: kapitan w stanie spoczynku Sigmund Heinrich i porucznik w stanie spoczynku Hans Christoph von Stӧssel. Sigismund Heirnich był kawalerem. Hans Christoph miał syna. W XVIII wieku w aktach wieczystych w tym czasie we wsi dwa majątki A i B należące do: A–von Stӧssel(1720r.), wdowy von Lӧben, z domu von Schapelow(1722r.), von Schapelow , B–  von Stӧssel, wdowy von Lӧben, z domu von Schapelow, von Thielkau, von Thielkau und Hochkirch(1755r.), księcia kurlandzkiego i żagańskiego(1788-90r.), księżnej von Hohenzollern-Hechingen, z domu księżniczki kurlandzkiej i żagańskiej(1806r.)-wymieniony Friedrich Wilhelm Konstantin. W 1857 roku własność księcia Friedricha Wilhelma Tasso von Hohenzollern-Hehichngen. W 1879 roku ich majątek obejmował 1308,03ha gruntów należąc do książąt zu Hohenzollern-Sigmaringen. W 1896 roku ich majątek obejmował 1306,70ha gruntów i wchodził w skład dóbr bytnickich. Od początku XX wieku majątek należał do książąt von Hohenzollern-Sigmaringen. W 1914 roku majątek obejmował 1306,5ha i dzierżawiony był przez Maxa Minde. W 1929 roku nadal wchodzi w skład dóbr bytnickich.

W północno-zachodniej części wsi zespół dworski składający się z dworu, resztek zabudowy folwarcznej.

Wieś położona w gminie Trzebiechów powiatu zielonogórskiego. Początki wsi sięgają średniowiecza. Po raz pierwszy wymieniona w 1448 roku(Swarmeniczsche Grenze). W 1498 roku wieś należy do Asmusa von Troschke, ożenionego z Katarzyną von Warmsdorff. W 1682 wymieniona Maria von Troschke, z domu von Kalckreuth. W 1707 roku wymieniony był Konrad von Troschke. W 1765 roku wieś zakupuje Otto von Diebitsch. Później staje się własnością hrabiów von Schmettow. Kolejnym właścicielem dóbr zostaje rodzina hrabiów von Reuss zu Klӧstritz. W 1806 roku wieś zakupuje w imieniu niepełnoletniej Doroty księżniczki von Biron, późniejszej księżnej de Talleyrand-Perigord Friedrich Leopold Günther von Gӧcking. Dnia 01.11.1859 księżna Dorota de Talleyrand-Perigord w testamencie przekazuje wieś córce Paulinie, markizie de Castellane. Formalne przekazanie nastąpiło w 1875 roku. Paulina Józefina markiza de Castellane stale przebywająca na zamku w Rochecotte przekazuje Swarzenice córce, Marii księżnej Radziwiłł, żonie Antoniego księcia Radziwiłła. W 1937 roku majątek znalazł się w rękach przedsiębiorcy budowlanego, P. Kamp.

ZESPÓŁ DWORSKI

W południowej części wsi zespół dworski z: dworem, budynkami gospodarczymi oraz resztkami parku dworskiego.

Wieś położona w gminie Rzepin powiatu słubickiego. Początki wsi sięgają średniowiecza. Po raz pierwszy wspomniana w 1400 roku. W tym czasie należała do Heinricha von Oynitz. W 1428 roku margrabia Johann Paul nadał wieś Hansowi Petersdorf, którego syn posiadał wieś w 1488 roku. Później wieś w rękach rodziny Kuhne z Frankfurtu n/Odrą. W 1544 roku Hieronymus Kuhne sprzedał wieś Nikolausowi Rӧbel, od którego dobra odkupił Vincenz von Wedel. W 1641 roku na ternie wsi majątek posiada Joachim von Kӧkeritz. Na początku XVIII wieku połowa wsi należy do Bastiana von Wedel. Od 1724 roku własność rodziny von Kӧkeritz.

We wsi resztki zespołu dworskiego- ruina dworu oraz resztki budynków gospodarczych.

Miasto położone nad rzeką Postomią wielokrotnie wymieniane jako: Sulench, Zulenche, Sulenzec, Zelenceke, Tzullenzk, Sczulenzik, Zculenczig, Czelentzick, Zeylentzigk, po raz pierwszy wymienione w 1241 roku (Sulench), kiedy Mroczko z Pogorzeli (Mrocko von Pogarell), właściciel Sulęcina, możnowładca śląski, z rąk biskupa lubuskiego Henryka I uzyskał zgodę na osadzenie niemieckich kolonistów w Sulęcinie i okolicy. W 1244 roku Mroczko przekazał miejscowość templariuszom. Po pożarze miasta w 1268 roku, miasto zaludnione przez sukienników z Kottbus i Peitz. W 1286 roku margrabiowie, bracia Otto V Długi i Otto VI Młodszy nadali miasto templariuszom utracone w latach 1257/1262. Po kasacie zakonu templariuszy, od 1350 roku Sulęcin przechodzi w ręce zakonu joannitów i pozostaje w ich posiadaniu do 1810 roku. W 1269 roku margrabia Otto V buduje drewniany zamek, zniszczony w tym samym roku przez wojska księcia wielkopolskiego Bolesława Pobożnego.  Prawdopodobnie odbudowany istniał jeszcze w XIV wieku. Obecnie bez śladu po zamku.

DOM ZAKONNY JOANNITÓW-DWÓR

Dwór położony jest w południowo-wschodniej części Starego Miasta. Informacja o siedzibie komandorii łagowskiej w Sulęcinie pochodzi z 1563 roku. Obecna budowla wzniesiona pod koniec XVIII lub na początku XIX wieku w miejscu określanym jako Burglehn- w miejscu gdzie w przeszłości stał dom lenny. Jest to budynek zbudowany na planie prostokąta, murowany, piętrowy, kryty dachem czterospadowym, częściowo podpiwniczony. W 2010 roku wyremontowany, w którym obecnie mieści się Centrum Współpracy Polsko-Niemieckiej. W XVII i XVIII wieku lenno to było w posiadaniu rodu von Kӧckeritz(Kӧckritz). W 1622 roku majątek zakupił Joachim von Kӧckeritz(Kӧckritz)(03.05.1583-05.07.1635, żonaty z Anna von Schlieben, wdową po Hansie von Kottwitz. Kolejnym wymienionym jest Balthasar Abraham von Kӧckeritz(Kӧckritz), żonaty z Marią von Schӧnebeck. Po nim majątek odziedziczył jego syn, Joachim. W 1767 roku siedziała tu wdowa Beate Helene von Kӧckeritz(Kӧckritz), z domu von  Unruh. W latach 1766-1808 majątek lenny był w posiadaniu rodziny von Seydlitz oraz von Sanden.

WILLE

Najstarsza informacja o mieście pochodzi z 1304 roku, gdy wchodzi w skład księstwa głogowskiego. Kolejna informacja w źródłach pisanych pojawia się w 1319 roku, kiedy książęta piastowscy Henryk i Przemko przekazali zamek i miasto elektorowi brandenburskiemu Waldemarowi. Po raz pierwszy w dokumencie z tego roku jest mowa o sulechowskim zamku, zbudowanym przez książąt głogowskich, wzniesionym zapewne na miejscu grodu, na niewielkim wzniesieniu, który posiadał umocnienia w postaci wałów, muru i fosy. Po raz kolejny zamek wymieniony w latach 1329, 1435(castrum Czulchow), 1484 i w 1489 roku. Po przekazaniu miasta i zamku margrabiemu brandenburskiemu Waldemarowi, ten na krótko przed swoją śmiercią(1319) Piastami wymienił Sulechów i Świebodzin ma Żagań i Krosno. Pod koniec XIV wieku istniał jeszcze związek z Brandenburgią. W 1395 roku administratorem zamku był hrabia Eitel Friedrich von Hohenzollern, rycerz margrabiego Jobsta.  Ostatnim Piastem mającym kontrolę nad miastem i zamkiem był Jan II Żagański, który w 1476 roku zajął zbrojnie miasto, ale na krótko gdyż  został wyparty przez wojska króla Węgier, Macieja Korwina. W 1482 roku  po pokoju kamieńskim Sulechów przypadł wdowie po Henryku XI- Barbarze, córce Albrechta Achillesa, margrabiego brandenburskiego. W 1482 roku miasto i zamek sprzedane zostało przez króla Węgier, Macieja Korwina elektorom brandenburskim. Położony w północno-zachodniej części miasta, przy obecnej Alei Niepodległości, zawiera relikty średniowiecznego zamku tkwiące w murach czworobocznej gotyckiej wieży oraz w piwnicznych murach zachodniego skrzydła.  Na przestrzeni wieków zamek wielokrotnie przebudowywany: pod koniec lat 70-tych XV wieku na potrzeby wdowy po księciu Henryku XI, Barbary von Hohenzollern, w XVI wieku kiedy zamek stał się rezydencją dla margrabiów brandenburskich, czy pod koniec XVI wieku na potrzeby wdowy po elektorze, księżnej Elżbiety Saskiej. Był również siedzibą starostów-komendantów zamku, wśród kotnych byli: 1397 Heinrich Korbis, 1404- Eryk Lesnow, 1420- Wilhelm Gersdorf, 1448- Leutke von Schӧnaich, 1479- Johann von Rothenburg, 1486- Nitsche von Unruh, 1491- Caspar von Kracht, 1541,1643- Melchior von Lӧben, 1544- Johann von Knobelsdorff, 1545-Henrich von Unruh, 1548-1570- Johan von Lӧben, 1574-1578- Nicolaus von Tschirnwitz, 1579-Johann Adam von Zilenzig, 1580-, 1590- Botho von Reinstein-Blankenburg, 1608- Joachim von Winterfeldt, 1626- Busso von Gühlen, 1628- Joachim von Kӧckeritz, 1645- Erasmus von Troschke, 1655- Dietrich von der Marwitz. Zamek obecny wygląd uzyskał w XVIII stuleciu a podczas kolejnych prac remontowo-budowlanych w XIX wieku zburzono bliżej nieznane skrzydła wschodnie i północne. Ostatnie remonty przeprowadzono w 2010 roku. Obecnie stanowi zaplecze dla instytucji kulturalnych.

WILLE

Wieś położona w gminie Niegosławice powiatu żagańskiego. Wieś rycerska. Po raz pierwszy wzmiankowana w  1295 roku. Stare lenno baronów von Kittlitz z Małomic. W 1680 roku majątek zakupił Christoph von Eckartsberg. Rodzina von Eckartsberg posiadała majątek do 1884 roku. Z rodziny von Eckartsberg:  bracia  Ernst Ludwig Heinrich (1748-21.03.1801) i Friedrich Carl Heinrich(1741-1813)-synowie Heinricha von Eckartsberg (ur.1710) i Therese z domu baronówny von Dyhrn. Ernst Ludwig Heinrich był starostą powiatu szprotawskiego, jego brat Friedrich Carl Heinrich, szambelan dworu, ożeniony z córką starosty von Kottwitz, właściciela majątku Parchów, miał syna Carla Heinricha(1778-1852), ożenionego z Louise, z domu hrabianką von Mons(*22.09.1794). Dnia 27.03.1885 roku Hans Henning von Klitzing(30.04.1859-30.01.1927) żeni się z Olgą von Eckartsberg(18.11.1862-09.03.1889). I tak dobra stały się własnością rodu von Klitzing i były w ich posiadaniu do 1945 roku. Rodzicami Hansa Henninga byli: Wilhelm(06.06.1828-09.10.1894) i Laura z domu von Podewils(18.09.1835-18.03.1889).

ZESPÓŁ PAŁACOWY

Pałac zbudowany w 1681 roku przez pierwszego właściciela wsi z rodu von Eckartsberg. Zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, w wiekach XVIII i XIX przebudowany i powiększony. Część pomieszczeń ma sklepienia kolebkowe i kolebkowo-krzyżowe, część sal posiada resztki sztukaterii i resztki fresków. Po 1945 roku majątek przejęty przez Skarb Państwa. Na jego terenie utworzono PGR, od 1969 roku na terenie majątku mieściła się Stacja Ochrony Roślin. Sprzedany prywatnemu właścicielowi. Nie remontowany. W sąsiedztwie park krajobrazowy z XVIII wieku oraz zabudowania mieszkalne, gospodarcze, budynek bramny.

2013r.

Rodzina von Eckartsberg to starożytny wymarły ród wywodzący się z zamku Eckartsburg na granicy Saksonii-Anhalt z Turyngią. Po raz pierwszy wymieniany jest w roku 1185 Christian de Ekehardisberg, później Henricus de Eckirsberg. W 1265 roku wymienia się marszałków Henry`ego i Alberta z Eckerberg. Później pojawiają się dość licznie w Miśnii, później we Frankonii i na Śląsku. Na Śląsku wymienia się ich jako właścicieli miejscowości Krzywczyce koło Szprotawy(1813), Gościszowa koło Bolesławca(1681, 1801), Ułanowa k. Głogowa(1804), Mokrzeszowa k. Świdnicy(1803), Neudeck koło Głogowa(1804 i 1830), Parchowie koło Lubina(1751 i 1835), Suchej Dolnej koło Szprotawy(1681 i 1830) i Suchej Górnej w okolicach Głogowa(1751 i 1891).

2022r.

Herb przedstawia na złotej tarczy trąbkę czarną srebrnymi klamrami spiętą. W hełmie trzy strusie pióra barwy złotej, srebrnej oraz czarnej. Labry w kolorze złotym i czarnym.

Pierwsze wzmianki o wsi Stypułów pojawiły się na w 1295 r. (Stiplow). Prawdopodobnie w końcu XIV w. rozległa wieś ulicówka uległa podziałowi na trzy części – dolną, środkową, później górną (niem. Nieder-, Mittel-, Ober Herwigsdorf), które miały różnych właścicieli. Jednym z nich był, wzmiankowany w 1338 r., Kunad ze Stypułowa.

STYPUŁÓW DOLNY

Prawdopodobnie pierwszym właścicielem Stypułowa Dolnego był Melchior von Knobelsdorff, właściciel pobliskiego Jelenina. Miejscową linię rodu zapoczątkował jego wnuk Hans von Knobelsdorff (jego nagrobek znajduje się w miejscowym kościele), którego potomkowie władali majątkiem do połowy XIX w. Najwybitniejszym przedstawicielem linii był Johann Tobias, który w 1679 r. podniesiony został do godności barona. Oprócz Stypułowa miał w swoim posiadaniu 17 wsi. Niestety, nie można dzisiaj nic powiedzieć o pierwszej siedzibie rodowej, której obecność w Stypułowie wzmiankowana jest w końcu XVIII wieku. Zachowany do dnia dzisiejszego dwór wybudowany został z inicjatywy Eresta von Knobelsdorff ok. 1800 r. Projekt klasycystycznej rezydencji wykonał prawdopodobnie znany w Głogowie i Żaganiu architekt Chrystian W. Schultze. W pobliżu rezydencji założono ozdobny ogród i niewielki park. W 1845 r. właścicielem posiadłości był Ernest von Knobelsdorff, majątek obejmował 4 folwarki (w tym folwark Neudorf – Nowa Wieś), 5 wiatraków, gorzelnie, browar, olejarnię. We wsi znajdowało się 150 domów i szkoła ewangelicka – 911 mieszkańców (64 katolików). Po roku 1848 r. posiadłość ziemska została sprzedana. W latach 1876 – 1912 jako właściciel Stypułowa Dolnego wymieniany jest Hermann Doherr. Prowadził on na terenie majątku szereg inwestycji, m.in. w pobliżu dworu wybudowano szereg zabudowań gospodarczych, które zniekształciły jego klasycystyczne założenie. Dla mieszkańców wsi ufundował szkołę. W latach 1889 – 90 przez Stypułów Dolny przeprowadzono linię kolejową relacji Kożuchów – Żagań. W 1937 r. folwark i dwór odziedziczył współwłaściciel nowosolskiej fabryki nici Aleksander Doherr – Gruschwitz. Po II wojnie światowej w majątku funkcjonowało gospodarstwo rolne (PGR), które użytkowało dwór do celów administracyjno-oświatowo-mieszkalnych. W latach 70 – tych ubiegłego stulecia przeprowadzono remont obiektu, który niestety zniekształcił pierwotny wygląd dworu. Obecnie część dworu wykorzystywana jest do celów mieszkalnych.

Pałac zbudowany w 1800 roku w stylu klasycystycznym. Murowany z cegły, założony na rzucie prostokąta, z dwoma wydatnymi ryzalitami po bokach elewacji północnej, piętrowy, z wysokimi piwnicami o sklepieniach żaglowych. Elewacja frontowa ożywiona w przyziemiu kwadrowaniem, z profilowanymi gzymsami między kondygnacjami i w zwieńczeniu, z nadokiennymi gzymsami na konsolkach. Część środkowa zaakcentowana podwójnym uskokiem zwieńczona trójkątnym przyczółkiem. Obramione kostkowym gzymsem pole przyczółka wypełnia dekoracja festynowo-kokardowa z monogramem EVK. Wejście umieszczone w wysokiej na dwie kondygnacje, hemisferycznej niszy, przeciętej międzykondygnacyjnym gzymsem. W nadprożu gzyms z konsolkami i festonem oraz archiwolta dekorowana motywem kasetonów z rozetkami. Do wejścia prowadzą schody z balustradą o postumentach zwieńczonych wazonami i kulami. Elewacja ogrodowa z ryzalitami po bokach, z wyodrębnioną uskokiem osią środkową, zwieńczoną trójkątnym tympanonem. Dach czterospadowy, nad ryzalitami dachy naczółkowe. Przy pałacu niewielki park krajobrazowy z XIX wieku.

FOLWARK

STYPUŁÓW ŚRODKOWY

W 1339 roku ta część była w posiadaniu Hansa von Unruh. W rękach tej rodziny ta część Stypułowa pozostawała do połowy XVII wieku. W XVI wieku Albrecht von Unruh stawia rodową rezydencję- dwór obronny otoczony fosą i wałami ziemnymi. Na początku XVII wieku współwłaścicielem majątku był Hans von Waldow. W 1681 roku majątek zakupił Johann Ferdinand baron von Müllenau z Kotli. Dokonuje przebudowy dworu, zmieniając wygląd zewnętrzny jak i wystrój wewnętrzny. Nad wejściem głównym kartusz herbowy z herbem Johanna von Müllenau i jego żony Anny Marii von Gersdorf z datą 1682. W 1743 roku Stypułów Środkowy kupuje Konrad baron von der Goltz. Od 1746 roku właścicielem Stypułowa Środkowego zostaje rodzina von Kalckreuth. W 1844 roku majątek zakupuje Martin z Bytomia Odrzańskiego. Dokonuje kolejnej przebudowy dworu oraz zakłada park z niwelacją fos i wałów obronnych. Kolejnym właścicielem zostaje Franke. Od 1864 roku właścicielami majątku zostaje rodzina Andrea. Za ich czasów dokonano kolejnych zmian wnętrz oraz założono ogród. Po 1945 roku majątek przejęło Państwowe Gospodarstwo Rolne. Dwór zaadoptowano na biura oraz na mieszkania dla pracowników. W 1970 roku remont dworu. Od początku lat 90-tych po likwidacji PGR dwór pozostaje opuszczony i ulega stopniowej dewastacji.

WILLA ANDRAE

Wieś    położona w gminie Kożuchów powiatu nowosolskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1255 roku. W roku tym książę Konrad I podarował wieś kolegiacie w Głogowie.  W XV wieku wieś należała do rodu von Glaubitz. W 1499 roku była własnością Hansa von Ledlaw, który około 1501 roku sprzedał wieś rodzinie von Dyherrn. W 1535 roku właścicielem wsi był Ernst von Dyherrn. W 1655 roku wymieniony Georg i Christoph von Dyherrn. W 1691 roku wieś zakupił Johann Tobias von Knobelsdorff. Majątek dziedziczy syn, Johann Sigismund baron von Knobelsdorff, który w 1786 roku dokonuje przebudowy dworu. Drugi z synów, Abraham Gottlob baron von Knobelsdorff posiadał majątek w pobliskim Lelechowie. W 1812 roku Johann Sigismund sprzedał majątek kupcowi J. Jeuthe, który w 1845 roku sprzedał dobra Wilhelmowi Kӧpstein. We wsi w tym czasie znajdowały się dwa majątki ziemskie. Drugi majątek z dworem był w rękach hrabiego von Kalckreuth, właściciela Podbrzezia Dolnego. W 1855 roku majątek z dworem I zakupił major Friedrich Albert von Heuser i jego żona, z domu von Buch. W 1888 roku majątek z dworem II należącym do rodu von Kalckreuth zakupił Paul Euben. Na początku XX wieku majątek z dworem I był własnością rodziny Suessman, od której krótko przed 1939 rokiem dobra kupił Arnold Bonig. Po 1945 roku majątek przejęty przez Skarb Państwa a na jego terenie utworzono PGR, zlikwidowany na początku lat 90-tych XX wieku.

DWÓR I

Zespół dworski składający się z dworu, parku, dwóch oficyn, spichlerza, stodoły i dawnej gorzelni. Dwór barokowy zbudowany w 1786 roku, częściowo przekształcony przez dodanie ryzalitów z klatką schodową i wykuszem w 1855 roku. Murowany z cegły, założony na rzucie prostokąta zbliżonego do kwadratu z ryzalitami od południa i wschodu. Piętrowy, z facjatą w elewacji frontowej(północnej), zwieńczoną falistym szczytem. Elewacja południowa zaakcentowana wąskim trzykondygnacyjnym ryzalitem, sięgającym międzypołaciowego gzymsu dachowego. W elewacji zachodniej ryzalit z wykuszem w drugiej kondygnacji. Dach mansardowy kryty dachówką. Dwór od południa, wschodu i zachodu otoczony fosą. Park usytuowany w sąsiedztwie dworu od północnej jego strony, założony w XVIII wieku, przekształcony w krajobrazowy w 1855. Park wraz z pałacem i fosą tworzą jednolite założenie kompozycyjne.

DWÓR II