Wieś położona w gminie Szlichtyngowa powiatu wschowskiego, po raz pierwszy wymieniona w 1300 roku. Wielokrotnie wymieniana w późniejszych latach: 1327(Trebitz), 1399(Drebicz), 1434(Drzebicze), 1512(Drzewcze), 1579(Drzewcza). Wieś książęca, później szlachecka. W 1300 roku książę wielkopolski i głogowski Henryk III sprzedał wieś Mikołajowi zwanemu Denugo, później lenno rycerza Regusto z Wisenburga. Prawdopodobnie od XV wieku podział wsi na dwie części-majątki należące do rodzin: Drzewieckich i von Nostitz. W 1405 roku wieś należy do Hinczy Krakwicza(Kotwicza). W 1438 roku wymieniany Kasper Kotwicz Drzewiecki oraz Elżbieta Lgińska, siostra Kaspra Drzewieckiego. W 1496 roku część wsi w rękach Kaspra Kotwicz Drzewieckiego. W 1512 roku wymieniony Mikołaj Krakwicz(Kotwicz)Drzewiecki. W XV wieku jako właściciel części wsi występuje Otto von Nostitz, były dworzanin króla Zygmunta Starego. W 1517 roku wymieniony Michał Nosticz(Nosthwicz), w 1527 Barbara Drzewiecka, córka Rafała Leszczyńskiego. W 1566 roku wymieniony Kasper Drzewiecki. Rodziny von Nostitz i Drzewieccy posiadali majątki we wsi do połowy XIX wieku. W XVIII wieku podział wsi na Stare Drzewce Dolne, Środkowe i Górne.

STARE DRZEWCE GÓRNE

Stare Drzewce Górne składały się z 3 jednostek- Drzewce Stare, Drzewce Nowe(obecnie Małe Drzewce) i Drzewce Średnie Nowe(obecnie Nowe Drzewce). W 1841 roku ta część Starych Drzewiec nadal w posiadaniu rodzin: von Nostitz i Drzewieckich. W 1845roku majątek posiadała rodzina Dühring, ale w 1846 roku nadal istnieje własność rodzin Drzewieckich i von Nostitz. Możliwe, że rodzina Dühring dzierżawiła w/w majątek. W księdze własności majątkowej z 1857 roku nie wymienia się Starych Drzewiec Górnych tylko Drzewce Nowe(Neu-Drebitz), których właścicielem jest porucznik Zakrzewski(von Zakrzewski). Należy założyć, że są to obecnie Małe Drzewce(Neu Driebnitz),które wchodziły w skład Starych Drzewiec Górnych. W księgach właścicieli ziemskich do 1913 roku wymienia się właścicieli Starych Drzewiec Środkowych i Dolnych. Dopiero w 1913 roku mowa ponownie o Starych Drzewcach Środkowych Starych i Nowych(Małe Drzewce).  Przez okres kilkudziesięciu lat Stare Drzewce Górne wchodził w skład majątku środkowego. Ponowne wydzielenie majątku górnego pod koniec XIX wieku. W 1913 roku Stare Drzewce Górne o areale 705 ha były domeną państwową w dzierżawie Wilhelma Wolffa i pod administracją Hugo von Hautcharmoj. Do 1939 roku zarządcą majątku był Jerzy Nowak, pochodzący ze Śląska.

STARE DRZEWCE ŚRODKOWE

Wg „Zamki…” majątek założony został przez Johanna Gottfrieda Schoen(*1770-+1831). Później przechodzi do rodziny Goebel a w 1846 roku hrabiego Eglofstein. Od 1853 roku Stare Drzewce Środkowe należą do  porucznika  hrabiego zu Münster-Meinhӧfel, wymienianego w 1857 roku jako właściciela dóbr. W 1870 roku majątek należał do Xawera Zakrzewskiego(von Zakrzewski) i obejmował 2771  mórg(707ha) ziemi. W 1877 roku nadal majątek w rękach Xawera Zakrzewskiego. Za jego czasów prawdopodobnie doszło do połączenia Starych Drzewiec Górnych z Starymi Drzewcami Środkowymi. W 1896 roku właścicielem majątku o powierzchni 705,34 ha gruntów był Willy Wolff, później majątek należał do rodziny Maciejewskich. Prawdopodobnie na przełomie wieków doszło do ponownego podziału majątku na 3 jednostki jak na początku XIX wieku. W 1913 roku właścicielem majątku o areale 184ha został Alfred Conrad.

STARE DRZEWCE DOLNE

Ta część wsi należała do rodzin Drzewieckich i von Nostitz wymienianych jeszcze w latach 1841. W 1845 roku pojawia się rodzina Perkiewicz, prawdopodobnie  dzierżawią tą część majątku, późniejszy właściciel. W 1846 roku właścicielem majątku dolnego jest rodzina Peschman.  W 1846 r., rodzina von Nostitz opuszcza wieś i wyjeżdża do Drezna, Drzewce Stare Dolne stają się własnością rodu Drzewieckich. Stare Drzewce Dolne prawdopodobnie od rodziny Drzewieckich zakupił August Fenger, zmarły w 1859 roku. Po nim majątek przejął jego syn, R.Fenger. W 1870-77 roku majątek w Starych Drzewcach Dolnych o powierzchni 329ha gruntów należał do Hermanna Perkiewicza.W 1896 roku Stare Drzewce Dolne należały do Hermanna Schubert i obejmowały 331,16 ha gruntów. Drzewce Stare Dolne w 1913 roku o areale 331ha posiadał Hugo von Tschirschky. Kolejnym właścicielem była rodzina Kramer, która sprzedała majątek państwu niemieckiemu. Na terenie majątku mieścił się Dom Kraju Granicznego oraz ośrodek rekreacyjny dla niemieckich matek.

STARE DRZEWCE ŚRODKOWE

Dwór klasycystyczny, z końca XVIII lub z pierwszej połowy XIX wieku. Wzniesiony na planie prostokąta z nowszymi przybudówkami i gankami. Murowany, piętrowy. W elewacji frontowej wejście w niszy, flankowana dwiema kolumnami. Dach czterospadowy. W otoczeniu pałacu niewielki park krajobrazowy założony w XIX wieku. W otoczeniu dworu zabudowania folwarczne z tego samego okresu. Po 1945 roku w rękach PGR. Od 1960 roku w posiadaniu POHZ-Osowa Sień. Obecnie w rękach prywatnych.

STARE DRZEWCE DOLNE

Dwór stojący tuż przy drodze w dawnych Starych Drzewcach Dolnych jako część zespołu po dawnym majątku. Obok budynki gospodarcze. W głębi na miejscu nieistniejącego pałacu tereny szkolne-boisko, plac zabaw. Obok resztki parku krajobrazowego.

Wieś położona w gminie Trzebiel powiatu żarskiego o metryce średniowiecznej ściśle związana z dziejami pobliskiego Trzebiela. W XIII wieku właścicielem była rodzina von Ilenburg, później von Hackeborn. W XV wieku stanowiła własność rodziny von Biberstein. W latach 1458-1566 była lennem rodu von der Heyde, następnie baronów von Promnitz(1566-1572), z przynależnością do państwa stanowego Żary-Trzebiel. W 1765 staje się własnością książąt von Schӧnaich-Carolath, a w 1792 roku baronów von Knobelsdorff. W kolejnych latach dość częste zmiany właścicieli. Wymienia się: baronów von Wackerbarth(1802-1804), hrabinę von Schlabrendorff(1804), Haehne(1817), Gloeckner(1824), ponownie Haehne(1828), Haellmigk(1836), Richter(1866), Czapleńskiej Spółki Węgla Brunatnego(1897), Paschke(1906), Freiberg(1908), Leo Plazikowski(1916), Schubert(1919), Rosemann(1920), Richter i Campehl(1920), Braun (1922-1940). Obecnie stanowi własność prywatną pełniąc funkcję domu mieszkalnego.

DWÓR
Dawny dwór, obecnie dom mieszkalny, klasycystyczny, zbudowany w 1778 roku. Murowany z cegły, założony na rzucie prostokąta, parterowy z użytkowym poddaszem, nakryty dachem mansardowym. Z zabytkowego wyposażenia dworu zachowała się część wewnętrznej stolarki drzwiowej.

Wieś położona w gminie Niegosławice powiatu żagańskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1305 roku. W 1413 roku wymieniona jako Antiqua gabula. Na początku XV wieku wieś należy do rodu von Unruh– wymieniony Jorg von Unruh. Od wieku XV do XVIII dobra są własnością rodu von Glaubitz– wymieniony Peter von Glubis zur Gabele(1412), w kolejnych latach: Caspar(Glawbitz(1477), Glaubs(1481), Glaubisse(1481), Glaubitz(1486)). W 1606 roku podział wsi na część Górną i Dolną pomiędzy braćmi: Valentine i Claus von Glaubitz. Taki podział wsi utrzymał się do 1945 roku. W XVII wieku wieś w posiadaniu rodu von Lüttwitz– w 1631 roku własność braci Balthasara, Hansa Christopha i Valentina. W 1716 roku wieś posiada Valentin Leonhard von Lüttwitz. W 1747 roku od Valentina Leonharda von Lüttwitz wieś zakupił Friedrich Heinrich hrabia von Logau, który w 1747 odsprzedał część dolną Georgowi Abrahamowi von Knobelsdorff.  W 1752 Georg Abraham scala majątki. Na początku XIX wieku Wilhelm von Knobelsdorff sprzedał część górną Marie Elisabeth Zacher-Fiedler. W 1845 roku część dolna należała do Louisa von Knobelsdorff a część górna do Marie Elisabeth Zacher-Fiedler. W połowie XIX wieku część górna i dolna jest w rękach rodziny Knoch. W 1869-76 roku własność Heinricha Knoch. W 1886 roku majątek o powierzchni 242 ha a w 1905 roku 407 ha należał do Emila Knoch, zamieszkałego we wsi od 1848 roku. W 1898 roku część dolna należy do Maxa Blomeyer, a w 1902 roku majątek w części dolnej liczący 666 ha posiada rodzina Joers. W 1910 roku scalenie dóbr przez kapitana Ericha Knoch. W 1917 roku część górna należy do rodziny von Kowalski, część dolna do rodziny Keil. W 1920 roku połączenie majątków przez rodzinę von Kowalski. W 1930 roku dobra w części górnej należą do Wilhelma Reinecke, w części dolnej do Karla Zieger. W 1937 roku część górną posiadają spadkobiercy Wilhelma Reinecke, część dolna nadal w posiadaniu Karla Zieger. Po 1945 roku majątek własnością Skarbu Państwa z utworzeniem na jego terenie PGR. Dwór zaadoptowany na mieszkania dla pracowników.

Stara Jabłona Górna- Zespół dworski

Dwór zbudowany w latach 20-tych XIX wieku prawdopodobnie na fundamentach starszej budowli. Klasycystyczny, zbudowany na planie prostokąta, parterowy z użytkowym poddaszem, kryty dachem mansardowym. Podpiwniczony. W sąsiedztwie zabudowania gospodarcze.

Zespół dworski- dwór, budynek bramny, budynki gospodarcze z podwórzem-2022r.

Stara Jabłona Dolna- resztki założenia dworskiego-2022r.

Po dworze resztki fundamentów. Budynki gospodarcze w ruinie.

Wieś położona w gminie Nowa Sól powiatu nowosolskiego. Najstarsze dzieje nadodrzańskiej wsi Stany (niem. Aufhalt) są nieznane. Pierwsze wzmianki o miejscowości pojawiają się dopiero w 1740 r. Jednak powstanie wsi należy datować co najmniej o dwa wieki wcześniej. W pobliżu wsi funkcjonowała przeprawa promowa, którą umieszczono na mapach już na pocz. XVII w. Przeprawa ta odgrywała znaczącą rolę w okresie wojny trzydziestoletniej, kiedy to w jej pobliżu zlokalizowano warowny obóz wojskowy (prawdopodobnie szwedzki), którego relikty zachowały się do dnia dzisiejszego. W połowie XVIII w. wieś była podzielona, północna część należała do państwa stanowego Carolath-Beuthen (własność książąt von Schönaich), część południowa stanowiła własność królewską. W tej części wsi około 1800 r. wzniesiono klasycystyczny dwór – karczmę, która należała do sołtysa. Budowla pełniła funkcję gospody do 1945 r. W latach 60. XX w. zrujnowany budynek w części wyremontowano i zaadaptowano do celów sakralnych. Do połowy lat 90. XX w., kiedy wybudowano w Stanach kościół, mieściła się tam kaplica.

DWÓR
Klasycystyczny. Murowany z cegły, założony na rzucie prostokąta, parterowy, częściowo podpiwniczony, nakryty dachem mansardowym z naczółkami i powiekami. Obecnie mocno zniszczony budynek, po przeniesieniu kaplicy, pełni funkcję magazynową.

Wieś położona w gminie Bogdaniec powiatu gorzowskiego. Najstarsza wzmianka o wsi pochodzi z 1300 roku(Steneviz), kiedy to margrabia Albrecht III nadaje wieś klasztorowi cystersów w Mironicach. W tym okresie prawdopodobnie lenno posiadała rodzina von Stennewitz. W 1337 roku Stanowice wymienione w Księdze ziemskiej jako Stennewitz oraz rody posiadające majątki na terenie wsi: von Winningen(Wedinge), von Perwenitz, von Dorn(m)stedt. W 1350 roku część gruntu należy do kolegiaty myśliborskiej, które otrzymała po Henningu von Perwenitz oraz do kościoła w Gorzowie Wlkp. W 1362 roku ziemię we wsi posiada Piotr Mörner. Wymieniany również Kuno i Siegfried von Winningen. Około 1455 roku dobra we wsi posiadają rodziny von der Marwitz oraz von Horker. W 1460 roku większość wsi posiadała już rodzina von der Marwitz. W 1490 wymieniony Hans von der Marwitz, a w 1492-1493 Henning von der Marwitz oraz: Hans(1499), Otto(1517), Asmus(1560), prawdopodobnie budowniczy dworu. W 1560 roku część wsi posiada Asmus von Schӧnebeck z Dolska, który swoją część przekazuje braciom Joachimowi i Asmusowi von Schӧnebeck. Ta część majątku znalazła się w posiadaniu rodu von der Marwitz. Od 1571 roku całą wieś posiada rodzina von der Marwitz. W 1658 roku właścicielem majątku jest pułkownik Joachim II von der Marwitz, syn Hansa i Anne von der Goltz. W 1718 roku właścicielem wsi jest Karl Friedrich von der Marwitz. W 1741 roku dobra są w posiadaniu Hansa Ehrenreicha von Glӧden, późniejszego właściciela huty szkła. W 1754 roku z powodu kłopotów finansowych sprzedaje majątek kapitanowi Georgowi Achazemu von Horker. W 1763 roku za 60000 talarów majątek zakupił Wilhelm Gottfried Bayer(*1724-+1780), właściciel majątków w Baczynie, Wysokiej i Zosinku, nobilitowany w 1777 roku. Po jego śmierci majątek w rękach dzieci: Friedricha Johanna Gottlieba von Bayer(*1747-+1823), Sophie Friederike Wilhelmine von Eckenbrecher(*1755-+1810) i Amalie Gottfriede von Scheidt. W 1800 roku dobra zastawione na rzecz bawarskiego domu panującego. W 1804 roku dobra zakupione przez Karla Ferdinanda von Empich z Meklemburgii, nobilitowanego w 1794 roku. Po bezpotomnej śmierci Karla Ferdinanda von Empich w 1835 roku zapisem testamentowym dobra otrzymał zarządca majątku, Martin Gottlieb Treichel(1779-1848). Kolejnym właścicielem był Karl Wilhelm Emil Rudolph Treichel(1827-1898). Wg spisu właścicieli ziemskich z 1857 roku właścicielem był od 1839 roku. W 1879 roku jego majątek obejmował 1614,52ha gruntów. Od 1889 roku również właściciel Lubna, ożeniony z Clare Ernestine Auguste von Bayer(*1831-+1908).  W 1896 roku majątek o powierzchni 1573ha należał do Carla Treichel. W skład majątku wchodziły majątki w: Zosinku(Sophienaue) oraz w Lubnie(Liebenow). W 1898 właścicielem dóbr zostaje Georg Treichel(*1861-+1931), którego majątek obejmował w 1914 roku  1647ha. W skład majątku wchodził folwark Zosinek. W 1912 roku rodzina nobilitowana.  W 1929 roku dobra obejmowały 1572ha wraz z folwarkiem Zosinek(Sophienaue).  Ostatnim właścicielem majątku był kapitan Friedrich Karl von Treichel(*1894-+1945) ożeniony z Helene, z domu von Freyer. Został zastrzelony w pałacu przez żołnierzy radzieckich.

PAŁAC

Pałac przetrwał działania wojenne w nienaruszonym stanie. Jego wystrój i wyposażenie uległo zniszczeniu oraz rozproszeniu. W budynku po 1945 roku umieszczono biura PGR w Baczynie- Zakład Rolny w Stanowicach. Na piętrze korpusu głównego założono przedszkole, w skrzydłach zlokalizowano mieszkania pracownicze, zlikwidowane w 1976 roku. Od lat 90-tych w posiadaniu ANROT w Stanowicach, dzierżawiony- Jorgen Möller dzierżawił posiadłość do 2003 roku), obecnie dzierżawiony przez Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. z Gorzowa Wlkp. W planach jest kompleksowa rewaloryzacja założenia i adaptacja do funkcji administracyjnych, konferencyjnych oraz gospodarczych. Pałac w obecnym kształcie jest wynikiem przebudowy i rozbudowy dokonanej w latach 70-tych XIX wieku. Murowany z cegły i kamienia, składający się z korpusu głównego oraz skrzydeł wschodniego i zachodniego wraz z wieżą o strzelistym hełmie. Korpus budowli jest podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachem kopertowym. W elewacji wschodniej znajduje się pseudoryzalit z naczółkiem oraz ryzalit z oknem weneckim. W elewacji zachodniej pseudoryzality zwieńczone neorenesansowymi szczytami i lukarnami z wolutami. W dwóch schodkowych szczytach, w kolistym polu, umieszczony jest herb von Treichelów. Z historycznego wystroju zachowały się: drewniane boazerie, klatka schodowa w korpusie budowli, drewniana podłoga deskowa i parkiet oraz posadzka z ośmiokątnych płytek ceramicznych, stolarka drzwiowa z supraportami, a także sztukatorski wystrój sufitów w części pomieszczeń.

2003r.

2018r.

Wieś położona w gminie Witnica powiatu gorzowskiego. W 1771 roku Hans Woteslav von Wobeser zakłada folwark na obrzeżu wsi Stare Dzieduszyce. Po jego bezpotomnej śmierci w 1778 roku majątek odziedziczyła wdowa, Catharina Charlotta, z domu von dem Borne z Barnówka. W 1780 roku od swojego imienia nazwała go Charlottenhof i obrała go na swoją siedzibę. W 1803 roku majątek nabył Wilhelm August Woteslav von dem Borne, który w 1816 roku sprzedał majątek za 115000 talarów rotmistrzowi Casparowi Lebrechtowi von Klitzing(*1783-+1866). W 1835 roku buduje pałac. Kolejny właściciel Georg Lebrecht von Klitzing w roku 1886 dobudowuje skrzydło wschodnie oraz zachodnie z wieżą. W 1909 roku kolejny właściciel dokonuje przebudowy wnętrz. Do 1945 roku wieś należała do von Klitzing, spokrewnionych z rodziną Honig z Gralewa. Ostatni właściciel, Werner von Klitzing zostaje zastrzelony przez żołnierzy radzieckich. Cenne wyposażenie pałacu zostało zniszczone lub rozproszone. Część mebli w stylu Biedermeier i obrazy antenatów znajdują się w zbiorach Muzeum Lubuskiego w Gorzowie Wlkp. Po II wojnie światowej majątek upaństwowiono. W latach 50-tych XX wieku pałac w posiadaniu Przedsiębiorstwa Połowów i Usług Rybnych „Gryf” ze Szczecina. W latach 1962-65 w rękach POM-u z Zielonej Góry z przeznaczeniem na ośrodek kolonijny, a następnie filia PDPS z Kamienia Małego. Od 1971 roku pałac stanowił własność komunalną z przeznaczeniem na mieszkania. Od końca lat 70-tych nieużytkowany, popadający w ruinę. Obecnie w rękach prywatnych, nieużytkowany.

Póżnoklasycystyczny pałac z 1835 roku wybudowany przez Kaspara Lebrechta von Klitzing według projektu architekta Johanna Heinricha Neubarta(*ok.1781-+po 1841), częściowo przebudowany i powiększony o przybudówki w roku 1908, ozdobiony dwufilarowym portykiem. Piętrowy, podpiwniczony, założony na planie wydłużonego prostokąta z przybudówkami przy węższych bokach: od strony zachodniej oranżeria i wieża. Elewacje rozczłonkowane są gzymsami i lizenami. Elewacja frontowa z pseudoryzalitem, w którym znajduje się reprezentacyjne wejście główne, umieszczone w półkoliście zamkniętej wnęce z monumentalnym naświetleniem. W elewacji tylnej znajduje się wyjście z tarasem widokowym ze schodami. Dach dwuspadowy, niski. Z historycznego wystroju zachowały się fragmenty pieców i kominków, boazerii w pomieszczeniach parteru oraz sztukatorskiego wystroju sufitów.

2003r.

2018r.

PAŁAC LETNI, DWOREK MYŚLIWSKI

W północno-wschodniej części parku wznosi się pałac, zwany letnim (obecnie szkoła podstawowa), do którego prowadzi aleja lipowa, zbudowany ok. 1903 roku. Był siedzibą starszej generacji właścicieli ziemskich do 1929 roku, kiedy został wynajęty dla pasjonata myślistwa z Berlina. Nie zniszczony podczas działań wojennych II wojny światowej. Od 1958 roku zaadoptowany na ośrodek kolonijny. W latach 80-tych remontowany i zaadoptowany na budynek szkolny.