Miasto położone na lewym brzegu rzeki Oleśnicy, siedziba powiatu oleśnickiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1189 roku, kolejna w 1214 roku. W 1230 roku wymieniony został gród obronny, od 1247 roku Oleśnica stała się siedzibą kasztelanii. Po podziale księstwa śląskiego wchodziła w skład księstwa wrocławskiego. Henryk III Biały książę wrocławski w 1255 roku nadał Oleśnicy prawa miejskie. Od 1294 roku należała do księstwa głogowskiego. Po śmierci Henryka III Głogowskiego w 1309 roku doszło do podziału księstwa głogowskiego pomiędzy jego pięciu synów. Oleśnicę otrzymał Bolesław. Od 1313 roku Oleśnica stała się samodzielną stolicą księstwa oleśnickiego. Po śmierci Bolesława Oleśnickiego w 1321 roku Oleśnicę przejął Konrad I oleśnicki, syn Henryka III Głogowskiego, który do Oleśnicy przeniósł stolicę swojego księstwa. Konrad I zapoczątkował linię Piastów oleśnickich, która wygasła wraz ze śmiercią jego potomka, Konrada X Białego w 1492 roku. Przez 3 lata była pod jurysdykcją króla Czech a w 1495 roku król czeski Władysław Jagiellończyk przekazał miasto wraz z księstwem Henrykowi I Podiebrada, władcy ziębickiemu. Za czasów Podiebradów miasto przeżywało rozkwit. W 1647 roku umiera ostatni z Podiebradów, książę Karol Fryderyk. Władcą został mąż jego córki Elżbiety Marii, Sylwiusz Nimrod Wirtemberski(1622-1664). Ostatni z linii wirtemberskiej Karol Krystian Erdmann zmarł w 1792 roku. Oleśnica wraz z księstwem przeszła w ręce jego zięcia, księcia brunszwickiego Fryderyka Augusta, męża Fryderyki, jedynej córki księcia Karola Krystiana Erdmanna. Po bezpotomnej śmierci księcia Fryderyka Augusta miasto i księstwo odziedziczył Fryderyk Wilhelm książę Brunszwiku-Lüneburga. Książęta Brunszwiku-Lüneburga posiadali Oleśnicę do 1844 roku, kiedy przechodzi na własność następcy tronu Prus. Sam zamek po adaptacji stał się siedzibą Hohenzollernów i taki stan przetrwał do 1945 roku.
Zamek
W 1292 roku mowa o zamku. Za czasów Konrada I oleśnickiego wykorzystując mury starego zamku buduje nowy zamek. W latach 1542-56 książę Jan Podiebrad(1509-1565) przebudował a następnie w latach 1559-1563 rozbudował go. Bratanek Jana Podiebrada, jego następca na tronie księstwa Karol II(1545-1617) w latach 1585-1616 przebudował zamek w stylu renesansowym. W latach 1650-54 za panowania Sylwiusza Nimroda Wirtemberskiego zamek odnowiono. Syn Sylwiusza, Krystian Wirtemberski(1652-1704) dokonał kolejnej przebudowy rezydencji. Kolejne prace budowlane trwały w 1750 roku za czasów księcia Karola Fryderyka. Przez kilkadziesiąt lat XIX wieku stał opuszczony. Dopiero w latach 1891-1906 za czasów Hohenzollernów doszło do gruntownej restauracji i modernizacji zamku z zaadoptowaniem go na siedzibę książęcą. Lata II wojny przetrwał bez zniszczeń. W 1945-46 przejęty przez Rosjan, w latach 1950-53 zaadoptowany dla Technikum Budowlanego z internatem. Część zamku zaadoptowana na mieszkania i magazyny. W kolejnych latach w zamku mieściła się siedziba Centralnej Szkoły Instruktorów Zuchowych ZHP, filia Muzeum Archeologicznego z Wrocławia. Od 1993 roku zamkiem zarządzają Ochotnicze Hufce Pracy.
Willa Prittwitz
Przy ulicy Wojska Polskiego 12 mieści się willa Prittwitzów, w której obecnie mieści się przedszkole oraz gabinety medyczne.