Wzmiankowana w 1109 roku w Kronice Galla Anonima, w związku z obroną grodu przed wojskami króla niemieckiego Henryka V. W 1157 roku gród został spalony przez wycofujące się wojska polskie księcia Bolesława Kędzierzawego przez liczniejszymi wojskami Fryderyka Barbarossy. Od tego czasu datuje się upadek grodu i powstanie nowego grodu w obecnym miejscu, związane z przeniesieniem ośrodka władzy i administracji. To tutaj powstaje ośrodek pełniący funkcję siedziby kasztelanów bytomskich. W 1202 roku jako kasztelana wymienia się Sieciesława, w 1206 do 1208 roku Nankiera, w latach 1222-28– Andrzeja, w 1223 roku– Stefana Dobieszyca, w latach 1243-44- Bogusława. Od 1251 roku kasztelania bytomska wchodzi w skład księstwa głogowskiego, którego pierwszym władcą został książę piastowski, Konrad I. W 1331 roku Bytom Odrzański zdobyty przez wojska króla czeskiego, Jana Luksemburskiego i włączony do Królestwa Czech. W wyniku układów pomiędzy królem Czech a księciem piastowskim Henrykiem V Żelaznym w 1344 roku, dochodzi do podziału księstwa głogowskiego na część królewską obejmującą południowo-wschodnią część miasta i książęcą obejmującą północno-zachodnią część miasta. W 1361 roku dożywotnio część królewską otrzymał książę Bolko II świdnicki, zmarły bezpotomnie w 1368 roku. W 1381 roku cesarz Wacław IV nadaje w lenno część królewską Nickelowi von Rechenberg. Od XV wieku miasto prywatne należące w połowie do rodziny von Glaubitz, druga należąca do rodu von Rechenberg. Pod koniec XV wieku stosunki własnościowe w mieście były dość złożone. Część książęca była dzierżawiona przez rodzinę von Glaubitz, w 1475 roku część królewską rodzina von Rechenberg przekazała w zastaw za 1700 guldenów Andreasowi Neumann, miejscowemu mieszczaninowi. Po bezpotomnej śmierci Andreasa Neumanna w 1494 roku jego część przejął książę głogowski. Ostatecznie na początku XVI wieku Bytom Odrzański znalazł się w rękach możnego rodu von Rechenberg, który odzyskał swoją część oraz przejął książęcą część po bezpotomnej śmierci braci von Glaubitz: Melchiora i Christopha. W 1561 roku Bytom zakupił Fabian von Schӧnaich. Książęta von Schӧnaich posiadali miasto do 1850 roku, kiedy zniesiono prywatną własność miast.
ZAMEK KSIĄŻĘCY
Zbudowany pod koniec XIII wieku przez księcia głogowskiego Konrada II lub Henryka III. Lokalizacja zamku nastręcza pewne trudności ale przeważa pogląd o położeniu zamku książęcego na północnym zachodzie miasta, na terenie Nowego Miasta. Nowa siedziba była tymczasową, do czasu wzniesienia zamku książęcego w Głogowie. Podziały księstwa głogowskiego oraz przeniesienie władzy i administracji książęcej do Żagania a później do Kożuchowa doprowadziły do osłabienia pozycji Bytomia Odrzańskiego. Niemniej na początku XV wieku zamek pełnił funkcję administracyjną oraz mieszkalną dla urzędników administracji książęcej. Na początku XV wieku książę przekazał zamek w lenno Jeskowi Wolfstal, w 1421 roku Nickelowi Sockau– bytomskiemu sędziemu dworskiemu. Około połowy XV wieku książęcą częścią miasta zarządzał Heinze von Glaubitz. W 1469 roku Henryk XI za 1200 guldenów węgierskich sprzedał swoją część miasta Georgowi von Glaubitz. Podział miasta będącego w rękach dwóch rodów nie sprzyjał rozwojowi zamku, który w 1475 roku był już w opłakanym stanie. Podczas działań wojennych w 1477 roku został spalony przez wojska księcia Jana II Żagańskiego. Nie odbudowany został rozebrany. Ostatnie fragmenty zamku widoczne były jeszcze w XVIII wieku.
ZAMEK KRÓLEWSKI
Początki zamku w królewskiej południowo-wschodniej części miasta obejmują lata 1344-1360. Rozbudowę lub przebudowę a może budowę nowego zamku na fundamentach wcześniejszej budowli wiązać należy z rodziną von Rechenberg. Zamek nie był ich główną siedzibą, którą pełnił zamek w Borowie Polskim oraz Sławie. W 1475 roku zamek zamieszkiwał Andreas Neumann. Na początku XVI wieku całe miasto jest w posiadaniu rodu von Rechenberg. Po zakupieniu miasta przez Fabiana von Schӧnaich w 1561 roku, zamek stał się jego siedzibą około 1589 roku po pożarze zamku w Siedlisku. Pod koniec XVII wieku znaczenie zamku bytomskiego znacznie straciło na znaczeniu po rozbudowie zamku w Siedlisku. Część zabudowań zamku została przeznaczona na potrzeby gimnazjum protestanckiego. Zniszczony w czasie wojny trzydziestoletniej oraz w wyniku pożaru w roku 1694, częściowo odbudowany i przebudowany. Za czasów Fryderyka II zamek służył jako baza wojskowa, na terenie której stacjonowały wojska rosyjsko-austriackie. W tym czasie na terenie zamkowym wzniesiono stajnię i koszary. W miejscu wcześniejszych fortyfikacji ziemnych w XVIII wieku założono pas zieleni. W 1821 roku rodzina von Schӧnaich przekazuje tereny dawnego zamku królewskiego na potrzeby szkoły ewangelickiej. Do 1945 roku pozostał tylko jeden budynek z założenia zamkowego, zwany zamkiem, w którym mieściły się biura urzędu celnego. Pozostałości zamku zniszczone zostały w trakcie działań wojennych 1945 roku. Późniejsze rozbiórki w latach 50-tych XX wieku spowodowały całkowitą likwidację założenia. Obecnie na terenie położonym pomiędzy ulicami Kościelną i Głogowską gdzie położone było założenie zamkowe znajdują się budynki zespołu szkół.
