R

RYBOJADY /Rybojadel, Hoffmannstal/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Trzciel powiatu międzyrzeckiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1305 roku(Rybenick) i jeszcze wielokrotnie w późniejszych latach: 1319(Rybiac, Ryboiadel), 1394(Riboiadi), 1406(Ryboyad), 1434(Riboyadi, Riboyaty, Ryboyady), 1508(Rybojady), 1538(Ryboiady), 1563(Ryboiathi), 1944(Hoffmannstal).  Wieś szlachecka. W latach  1394-1406 Wichna, córka Józefa Wezenborga wraz z synami stoczyła zwycięski spór o wieś z Fredhelmem Wezenborkiem, synem Maćka Borkowica. W 1434 roku należy do Macieja Trzcielskiego, syna Wichny. Po śmierci Macieja Trzcielskiego, w 1434 roku wieś przechodzi w ręce Ostrorogów Lwowskich, właścicieli Trzciela. W skład majątku trzcielskiego  wchodzą Rybojady do 1945 roku. W 1870-77 i 1896 roku kiedy właścicielem majątku trzcielskiego był Ernst Gotthelf Fischer, dobra Rybojadły obejmowały 415ha(1877) i 471,61ha(1896) gruntów. W  1907 i 1913 roku majątek o areale 471ha. Ostatnim właścicielem był Gerd Fischer von Mollard. W skład majątku wchodziły leśniczówki i folwarki leśne: Jabłonka(Jablonke), Cegielnickie Olendry-Prądówka(Ziegelscheune), Osetna Młyn(Annamühle) i Królewiec-obecnie część Jabłonki Starej(Kӧnigsberg).

RADOMIA /Seiffersholz/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Świdnica powiatu zielonogórskiego. Założona przez Seifrieda von Rabenau, właściciela Drzonowa i Kosierza. W 1345 roku była własnością Petera von Rabenau, zwanego Petz, znanego rozbójnika. W 1654 roku właścicielem był Christian von Schwarz, w 1681 roku Christoph von Landskron. W 1698 roku właścicielami wsi byli Johann von Arnold i Dorothea von Jeuthe– inskrypcja nad wejściem w kościele w Łagowie, kilkanaście kilometrów od Radomii. Rodzina von Arnold posiadała wieś do 1829 roku. Od lat 40-tych XIX wieku majątek posiadał Arthur Friedrich Joachim von Knobelsdorff z Buchałowa. Od lat 50-tych XIX wieku własność Otto Ludwig. Kolejnym właścicielem byli hrabiowie von Rothenburg. W 1873 roku majątek należał do niejakiego Tolbe z Krosna Odrzańskiego i obejmował1332 morgi ziemi.

We wsi przebudowany barokowy dwór powstały na fundamentach dworu renesansowego.

RAKOWICA MAŁA /Малая Ракавіца ob. Białoruś/

Opublikowany przez

Wieś na Białorusi, położona w obwodzie brzeskim w rejonie brzeskim, ok. 15 km na zachód od Brześcia. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1524 roku, będąc w tym czasie częścią dóbr królewskich. Później własność kniaziów Romanowiczów, Sokolskich(od 1565 roku)i kniaziów Szujskich. W 1698 roku Rakowica Mała należała do Jana Szujskiego, podstolego Racławskiego, później do jego syna, Franciszka(1704). Franciszek Szujski przekazał majątek swemu bratu, Maciejowi Stanisławowi(+1715), podczaszemu brzeskiemu. W 1730 roku Ignacy Szujski sprzedaje Rakowicę Małą podczaszemu żmudzkiemu Stanisławowi Tołłoczko herbu Pobóg. Rodzina Tołłoczków pochodziła z Tołoczyna w powiecie orszańskim. Posiadali majątek do 1939 roku. Od 1740 roku majątek należał do Piotra Tołłoczko(*1720-+1790), stolnika wendeńskiego. Ostatnim właścicielem był Teodor Tołłoczko(*1876-+1946), żonaty z Jadwigą z Ponikwickich, syn Jana, powstańca styczniowego i Karoliny z Jaskłowskich. Jan Tołłoczko za udział w powstaniu został zesłany na Sybir a dobra jego miały zostać skonfiskowane. Podział majątku między jego braćmi(Julianem i Antonim, którzy posiadali majątek w 1890 roku) pozwoliło zatrzymać dobra w rękach rodziny. Synem Jana i Karoliny był Stanisław Tołłoczko(*1868-+1935), kawaler orderu Polonia Restituta, doktor filozofii, profesor chemii Uniwersytetu Lwowskiego, pochowany na rodzinnym cmentarzu w Rakowicy w pobliżu neogotyckiej kapliczki znajdującej się na północno-zachodnim skraju wioski.

Na terenie majątku znajdował się dwór z zabudowaniami gospodarczymi i parkiem. Po założeniu zachowały się resztki parku dworskiego.

RYSZEWKO /Klein Rischow/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Pyrzyce powiatu pyrzyckiego. Wzmiankowana w 1186 roku. W XII/XIII wieku należała do książąt pomorskich. W 1317 roku książę Otton I sprzedał wieś klasztorowi cystersów w Kołbaczu. W XV wieku należała do rodu von Schӧnning. W XIX wieku majątek należy do miasta Pyrzyce.

We wsi zespół dworski składający się z: dworu, niewielkiego parku krajobrazowego oraz zabudowań folwarcznych. W 1928 roku należały do Watera Heuera i obejmowały 83 ha gruntów.

RUDNIA /Raubarth/

Opublikowany przez

Obecnie część wsi Jałowice położonej w gminie Brody powiatu żarskiego. Wzmiankowana w 1578 roku(Raubert). W tym czasie własność rodu von Zeschau. Później dość częste zmiany właścicieli: von Lӧben i von Grünberg(1579), von Dallwitz(1598-wymieniony Johann Adolf zmarły w 1684r, Johann Wolf zmarły w 1728r, Johann Friedrich zmarły w 1800r.), von Schӧnaich(1646), von Dallwitz(1684-1798), baron von Thermo(1798-1849), von Heldreich(1849, 1853), hrabia von Reventlow z Starosiedla(1858-wymieniony Friedrich zmarły w 1874r), książę von Schӧnaich-Carolath-Beuthen. W 1879 roku majątek ich obejmował 137,87ha gruntów. W 1896 roku była częścią majątku w Starosiedli, wchodzącego w skład majoratu gębickiego książąt von Schӧnaich-Carolath. W 1914 roku majątek obejmował 140ha i wchodził w skład majoratu w Gębicach należącego do księcia Heinricha zu Schӧnaich-Carolath.

MAJĄTEK

Majątek był częścią dóbr książąt von Schӧnaich z Gębic.

FOLWARK

Na wschód od miejscowości położony był folwark, obecnie nie istniejący.

RASZYN /Räschen/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Lubsko powiatu żarskiego. Wzmiankowana w 1546 roku(Rechmer, Reschmer). Wieś lenna majątku w Brodach, później należała do majątku w Osieku do XIX w. W 1546 roku majątek w posiadaniu rodu von Rothenburg, który był w ich rękach do 1710 roku. W XIX wieku majątek rozparcelowano.

RADŁÓWKA /Rädel/

Opublikowany przez

Była wieś obecnie część wsi Czyżówek położonej w gminie Iłowa powiatu żagańskiego. Już w 1474 roku mowa o dworze na terenie wsi oraz o folwarku w 1508 roku. W 1494 roku właścicielem wsi była rodzina von Oppel z Żakowa, notowana już we wsi w 1474 roku. W następnych latach dość częste zmiany właścicieli- von Haugwitz z Sobolic(1553), von Oppel z Czyżówka(1571-1655)- w 1619 roku majątek dzierżawiła rodzina von Schellendorf, baronowie von Rechenberg z Borowej(1655), von Kolbe(1670)- ich zakup anulowany w 1673 roku, baronowie von Rechenberg(1673).  Od 1673 roku właścicielem majątku byli właściciele Borowej- von Rechenberg, von Promnitz, von Kospoth, von Rothkirch-Trach, firma handlowa, Rüping, von Kramsta, von Schweinitz, von Lüttichau. W 1851 roku hrabia Siegfried von Kospoth założył nowy folwark poza granicami wsi o nazwie „Siegfriedshof”.

We wsi istniał drugi folwark, o którym mowa w 1474 roku. W 1503 należał do niejakiego Seydel. Później własność rodziny von Oppel(1543), Heynich(1543), Specht(1573). Prawdopodobnie pod koniec XVI wieku scalony z majątkiem głównym.

RAJ

Opublikowany przez

Wieś położona w województwie tarnopolskim powiatu brzeżańskiego. Obecnie na Ukrainie w obwodzie tarnopolskim, w rejonie brzeżańskim. Położona 2 km od Brzeżan. Należała do Sieniawskich herbu Leliwa. Po śmierci ostatniego z rodu, Adama Mikołaja(*1666-+1726) majątek odziedziczyła jedyna jego córka, Maria Zofia(+1771), która dwukrotnie była zamężną. Po raz pierwszy za Stanisławem von Denhoffem(Dӧnhoff) herbu Dzik(*1673-+1728), hetmana polnego litewskiego, ostatniego męskiego przedstawiciela polskiej linii rodu. Po 4 latach małżeństwa umiera. Młoda wdowa ponownie wychodzi za mąż za Augusta Aleksandra księcia Czartoryskiego herbu Pogoń Litewska(*09.11.1697-+04.04.1782), wojewodę ruskiego. Przez małżeństwo ich córki Izabeli Elżbiety(*21.05.1736-+25.11.1816) z Stanisławem księciem Lubomirskim herbu Szreniawa bez Krzyża(*25.12.1722-+12.08.1783), marszałkiem wielkim koronnym wniosła Raj w dom Lubomirskich.  Córka księcia Stanisława- Aleksandra(*1760-+19.03.1831) wyszła za mąż za Stanisława Kostkę hrabiego Potockiego herbu Pilawa(*1755-+14.09.1821), prezesowi Senatu Królestwa Polskiego. Tym samym Brzeżańszczyznę wraz z Rajem w dom Potockich. Kolejnym dziedzicem majątku był syn Stanisława Kostki- Aleksander Stanisław hrabia Potocki(*15.05.1778-+26.03.1845), kasztelan Królestwa Polskiego, żonaty z Anną hrabianką Tyszkiewiczówną, a po raz drugi z Izabellą Mostowską. Właściciel Wilanowa, szambelan cesarza Napoleona Bonaparte. Po nim dobra dziedziczy wnuk Stanisława Kostki- Stanisław hrabia Potocki(**1824-+1887), żonaty z Marią księżniczką Sapieżanką z Wysokiego Litewskiego. Ostatnim właścicielem Raju był prawnuk Stanisława Kostki, hrabia Jakub(*26.01.1863-+27.09.1934), bezżenny. Ostatni z linii brzeżańskiej cały swój ogromny majątek zapisał na cele społeczne. Raj od 1935 do 1939 wchodził w skład fundacji im. Jakuba hr. Potockiego. 

PAŁAC i PAŁAC MYŚLIWSKI

W XVII wieku w Raju stał zameczek myśliwski. Zrujnowany w 1709 roku przez słynnego zagończyka Adama Śmigielskiego i jego ludzi, odbudowany. Miał rzut kwadratu i cztery narożne wieże. Był bardzo bogato wyposażony. Po śmierci Izabeli księżnej Czartoryskiej zameczek popadł ponownie w ruinę. Około 1830 roku wnuk marszałkowej, Aleksander hrabia Potocki wybudował na fundamentach starego zameczku nowy pałac, służący jako letni. Kolejne prace remontowo-budowlane przeprowadzone zostały w drugiej połowie XIX wieku. W pałacu zgromadzone były bogate zbiory malarstwa, meble, książki, porcelana. Wszystko to uległo zniszczeniu i rozgrabieniu w czasie I wojny światowej. Nigdy już pałac nie odzyskał swojej dawnej świetności. Resztki wyposażenia i zbiorów przepadła podczas II wojny światowej. Pałac stał w otoczeniu parku krajobrazowego. Obok pałacu w 1882 roku wg projektu Juliana Oktawiana Zachariewicza postawiono drugi budynek będący pałacykiem myśliwskim.  

RADUŃ /Schwabach/

Opublikowany przez

Nieistniejąca osada położona w gminie Goleniów powiatu goleniowskiego. Założona w 1312 roku. Początkowo należała do miasta Szczecin. W 1750 roku wieś otrzymał w darze generał von Stille od króla Fryderyka II. Na południe od centrum wsi położone było założenie dworskie z parkiem. Obecnie bez śladu po założeniu.

RURZYCA /Rörchen/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Goleniów powiatu goleniowskiego. Wzmiankowana w 1244 roku. Należała do cystersów z Kołbacza. Na terenie wsi majątek ziemski. W 1785 roku należał do szczecińskiego kupca  Friedricha Dommow. W 1803 roku właścicielem zostaje żydowski kupiec z Berlina Moses Benjamin Itzig. W 1822 roku dobra zakupił porucznik Carl Friedrich August von Borgstede. Był synem Augusta Heinricha Borgstede, nobilitowanego przez króla Friedricha Wilhelma III. Rodzina von Borgstede posiadała majątek do 1945 roku. W 1870 roku majątek obejmował 308 ha gruntów. W latach 20-tych XX wieku majątek posiadał Hans Joachim von Borgstede.

Dwór nie istnieje. Zniszczony podczas działań wojennych w 1945 roku.

ROTNOWO /Rottnow/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Gryfice powiatu gryfickiego. We wsi kilka istniało działów majątkowych. Do XVIII wieku część gruntów należała do rodów: von der Osten, von Blücher oraz von Mateuffel. Na początku XVIII wieku właścicielem dóbr był Rudiger von Mateuffel, apo jego śmierci syn jego, Heinrich Erdmann von Manteuffel. W 1741 roku majątek po rodzinie von der Osten przejął syn Rudigera, kapitan Christoph Heinrich von Mateuffel. W połowie XVIII wieku wieś należała do rodziny von Manteuffel. Na początku XIX wieku majątek w rękach rodu von Blanckenburg– wymieniona Pani von Blanckenburg, z domu von Vogel. Od połowy XIX wieku dobra posiada rodzina von Arnim. Za ich czasów w 1870 roku majątek obejmował 2303 mórg ziemi a w 1879 roku 588,21 ha gruntów. Na początku XX wieku we wsi dwa założenia majątkowe. Majątek A posiada rodzina von Bülow– wmiankowany Bernhard von Bülow. Ostatnim właścicielem majątku A była rodzina von Blanckenburg– wzmiankowany Hasso von Blanckenburg. Majątek B na początku XX wieku należał do rodziny Ziemer. Ostatnim właścicielem dóbr była rodzina Storm.