RUNOWO KRAJEŃSKIE

Wieś położona w gminie Więcbork powiatu sępoleńskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana kiedy należała do cystersów z Byszewa. Około 1391 roku Runowo było w rękach rycerza Dobiesława Runga herbu Odrowąż.  W XV wieku należała do Dźwierszeńskich a kolejnym właścicielem od 1567 roku była rodzina Orzelskich herbu Dryja- wg drugiego źródła pod koniec XV wieku wieś nabył Mikołaj Orzelski herbu Dryja. Na przełomie XVI i XVII wieku Jan Orzelski na fundamentach starszej budowli stawia renesansowy dwór. W tym samym czasie powstaje park krajobrazowy. W 1615 roku majątek przechodzi w ręce Działyńskich herbu Ogończyk przez małżeństwo córki Jana Orzelskiego, Izabeli za Mikołaja Działyńskiego. W XVIII wieku właścicielem Runowa została hrabina Teofila z Działyńskich Szołdrska-Potulicka, a następnie jej syn Wiktor Szołdrski. Po jego śmierci w 1839 roku majątek w posiadaniu Fryderyka von Pelet-Narbonne. Kolejnym posiadaczem majątku był kupiec żydowski Schie Jaffe z Poznania. W latach 1841-43 dobra w rękach hrabiego Aleksandra Mielżyńskiego. W 1852 roku majątek zakupił baron Theodor von Bethmann-Hollweg. W 1870 roku ożenił się z Fredą von Arnim-Boitzenburg. Po uzyskaniu pełnoletniości majątek odziedziczył ich najstarszy syn baron Joachim Theodor von Bethmann-Hollweg. W 1900 roku ożenił się z Ilse von Arnim-Mellenau. Pod koniec 1911 roku zakupił majątek Runowo-Młyn budując tam pałacyk dla swojej matki. Po I wojnie światowej w pałacu zamieszkał najstarszy syn Joachima Philipp z żoną Hellą. W 1928 roku pałac został przejęty przez Skarb Państwa II RP a w 1929 roku majątek został sprzedany Państwowemu Bankowi Rolnemu z powodu złej sytuacji finansowej. Na początku lat 30-tych XX wieku majątek został rozparcelowany. Resztówkę z pałacem nabył Wiktor Szulczewski ze Strzelec. Ostatnimi przedwojennymi właścicielami byli córka Wiktora Szulczewskiego- Maria oraz jej mąż pułkownik WP Edward Leszczyński. Podczas II wojny światowej majątek przejęty przez Skarb Rzeszy a w pałacu urządzono magazyn mundurowy wojsk lotniczych. W 1945 roku pałac został podpalony przez wojska radzieckie wg jednej wersji lub wycofujące się wojska niemieckie. Od 1945 roku trwała ruina.

Pałac

Na miejscu obecnego pałacu w XVI wieku znajdował się drewniany dwór obronny Orzelskich, który spłonął w 1589 roku. W następnych latach wybudowany został murowany zamek. Na podstawie portretu Jana Orzelskiego znajdującego się w runowskim kościele wiemy, że był to budynek w stylu renesansowym, z niewysoką wieżą, pozbawiony już cech obronnych. W 1860 roku stary zamek został przebudowany na nowoczesną rezydencję utrzymaną w styl neorenesansu, z pewnymi elementami neogotyku. Autorem projektu był znany berliński architekt Martin Gropius. Bryła pałacu została znacznie podwyższona i wzbogacona wysoką wieżą zegarową(na fundamentach wieży z 1595 roku) zwieńczoną w najwyższej kondygnacji czterema podwieszonymi wieżyczkami oraz zamkniętą stożkowym hełmem. Wnętrza miały bogato dekorowane sufity i ściany. Pałac był jedną z najświetniejszych pruskich siedzib szlacheckich na Pomorzu i w Wielkopolsce. Wokół założony został park krajobrazowy. Na jego obrzeżach wybudowano do stylu tyrolskiego dom ogrodnika, neogotycki budynek administracyjny i stajnię. Pięknym dokumentem z tego czasu jest litografia Aleksandra Dunckera. W 1929 roku baron Joachim von Bethmann-Hollweg zmuszony został do sprzedaży resztek wielkiego niegdyś majątku. Przez następne 10 lat pałac stał pusty, aczkolwiek nie dopuszczono do jego dewastacji, nowi polscy właściciele zamieszkali w dworku na folwarku. Po 1939 roku Niemcy umieścili tu magazyn mundurowy wojsk lotniczych. W styczniu 1945 roku wycofując się przed nacierającymi Rosjanami podpalili pałac. Plany odbudowy w 1958 i 1974 roku zgodnie z którymi w pałacu miał powstać dom wczasowo-kolonijny dla młodzieży, nie zostały zrealizowane. Odnowiono tylko budynki w parku, i stajnię w której chciano urządzić stylową kawiarnię. W 1997 roku AWRSP sprzedała pałac Hannie i Zenonowi Lewandowskim z Bydgoszczy. Na obrzeżu parku wybudowali luksusowy kompleks hotelowo-wypoczynkowy, nawiązując stylowo do budynku dawnej stajni, który wkomponowano jako część kompleksu.

Niwy /Blumfelde/

 

Wierzchowo pow. Człuchów, pomorskie

Wieś położona w powiecie sępoleńskim w gminie Kamień Krajeński w województwie kujawsko-pomorskim. W pobliżu wsi Jezioro Niwskie.

Pierwsza wzmianka o wsi pojawia się w 1354 roku i w tym czasie należy do rodu Trebniców. Przed II wojną światową majątek należał do rodziny Łukowiczów. Obecnie na terenie majątku działa Zakład Rolny „Niwy” będący w rękach prywatnych. Całość założenia otoczona niskim murem z kamienia polnego. Dwór lub budynek postawiony na miejscu dworu położony na skraju niewielkiego założenia parkowego.

Szubin /Schubinsdorf/

 

Szubin pow.Nakło kujawsko-pomorskie

 

HISTORIA SZUBINA

Po raz pierwszy miasto wymieniane zostało w roku 1365. Założycielem miasta był Sędziwój VI Pałuka herbu Topór urodzony w 1328 roku w Wąsoszu. W Szubinie zbudował zamek stanowiący jego rezydencję. Piastował różne godności, w tym był regentem króla Ludwika Węgierskiego na terenie Królestwa Polskiego. Miasto powstałe obok zamku była własnością szlachecką. Pod koniec XIV wieku należało do Łabiszyńskich, później do Czarnkowskich. W 1645 roku właścicielem Szubina był Krzysztof Opaliński,który nadał miastu liczne przywileje. Kolejnymi właścicielami miasteczka byli: rodzina Konarzewskich, Józef Złotnicki, księżna Teofila Wiśniowiecka, Mycielscy. Później jest w rękach niemieckich.

DWÓR

Właścicielem majątku na początku XIX wieku był Hieronim Michał Baranowski z Baranowa herbu Jastrzębiec i Kordula Tekla Antonina Goetzendorf-Grabowska z Grabowa herbu Zbiświcz. Na terenie Szubina-wsi/Schubinsdorf/ w XIX wieku prawdopodobnie dla Baranowskich powstał dwór istniejący do dzisiaj. W latach 20-tych XX wieku właścicielką majątku i dworu była Else Rosen.

Dwór to budynek późnoklasycystyczny, piętrowy, wybudowany na planie wydłużonego prostokąta, podpiwniczony, kryty dwuspadowym dachem. W elewacji frontowej schody z balustradą, w elewacji ogrodowej obszerny taras.Dwór znajduje się na obrzeżu parku założonego w XIX wieku o powierzchni 3,08 ha. Park obecnie znacznie przerzedzony, zaniedbany z elementem centralnym jakim jest staw z wyspą.