Nieistniejący folwark położony w gminie Bledzew powiatu międzyrzeckiego. Wchodził w skład majątku w Goruńsku, w 1845 roku należącym do Bukowieckich, w 1907 i 1913 roku do wdowy Büttner. Rodzina Büttner posiadała majątek do 1945 roku.
P
PORĄBKA /Rosenthal/
POMORZANY
Miejscowość położona obecnie na Ukrainie w obwodzie lwowskim, w rejonie przemyślańskim, do 1945 roku miasteczko położone w granicach Rzeczpospolitej Polskiej w województwie podolskim. Leży nad rzeką Złota Lipa. W latach 1340-1350 Mikołaj Świnka herbu Świnka na polecenie króla polskiego, Kazimierza Wielkiego buduje zamek, wokół którego w latach późniejszych powstała miejscowość. Należące do Świnków Pomorzany, prawnuczka Mikołaja Anna Skarbkowa wniosła w wianie mężowi, Zygmuntowi z Oleśnicy Sienińskiemu(Sienieńskiemu) herbu Dębno(+1497). W 1619 lub 1620 roku Pomorzany od Krzysztofa Sienieńskiego kupił Jakub Sobieski herbu Janina, kasztelan krakowski, ojciec króla Jana III Sobieskiego. Po Jakubie Pomorzany odziedziczył Jan III Sobieski a następnie jego syn, królewicz Konstanty(+1726) a po jego śmierci jego starszy brat Jakub(+1737). Po śmierci Jakuba Sobieskiego majątek odziedziczyła jego córka, Maria Karolina de la Tour d`Auvergne księżna de Bouillon(*1697-+1740), ostatnia potomkini w linii agnatycznej Jana III Sobieskiego. W 1740 roku Maria Karolina zapisała cały swój majątek dawnej swojej miłości, księciu Michałowi Radziwiłłowi herbu Trzy Trąby(*1702-+1762). Zaniedbany majątek w 1765 roku od Hieronima księcia Radziwiłła nabył na poczet sumy zastawnej Stanisław Kostka Pruszyński herbu Rawicz(+1796). Od 1788 roku na podstawie kupna z prawem dziedziczenia stał się ich pełnoprawnym właścicielem. Stanisław Pruszyński, syn Wawrzyńca, skarbnika i wojskiego kijowskiego, oraz Katarzyny Humnickiej, żonaty był z Różą Stempkowską, z którą miał pięć córek i jednego syna Józefa Aleksandra kolejnego dziedzica Pomorzan. Świetnie wykształcony, akredytowany przy nuncjaturze papieskiej Wiedniu, otrzymał tytuł hrabiego Lateranu, kawaler Orderu Złotego Runa. Ożeniony z N. Pawszanką herbu Leliwa miał dwie córki: Anielę i Emilię. Zamężne były kolejno ze swym kuzynem Erazmem Pruszyńskim(+1841), synem Antoniego i Rozalii Olizarówny. Ze swymi dwiema żonami miał cztery córki i dwóch synów: Józefa Ludwika, który otrzymał Pomorzany i Połatycze oraz Wincentego, który otrzymał Korosiatycze i Borową. Józef Pruszyński zmarły w 1875 roku, ożeniony z Izabellą hrabianką Rzyszczewską, córką generała Gabryela i Celestyny księżniczki Czartoryskiej. Majątek po Józefie Ludwiku odziedziczyli: Stanisław Napoleon(*1857-+1929), ożeniony z Józefą Benesch, Gabriel ożeniony z Antoniną Mysłowską herbu Rawicz oraz Józef ożeniony z Honoryną Olizarówną oraz córka Maria, żona Ludwika Oraczewskiego herbu Śreniawa, dziedzica Morawicy. Wkrótce po śmierci ojca, w 1879 roku sprzedali Pomorzany hrabiemu Romanowi Potockiemu herbu Pilawa(wg Jana Pruszyńskiego-Spotkanie z Zabytkami z 2007r. hrabiemu Stanisławowi Potockiemu). Ostatnim właścicielem Pomorzan był syn Romana i ks. Elżbiety z Radziwiłłów Jerzy hrabia Potocki(*1889-+1961), senator i ambasador Polski w Stanach Zjednoczonych, żonaty z Peruwianką Susaną de Yturregui y Orbegoso. Miał z nią jednego syna, Stanisława Alfreda Jerzego(*1932-+2014), zamieszkałego w Peru. Był ostatnim z łańcuckiej linii hrabiów Potockich.
Elżbieta z ks. Radziwiłłów hr. Potocka, matka Jerzego
ZAMEK
Prawdopodobnie „na fundamentach” zamku zbudowanego za czasów Michała Świnki, na sztucznie usypanym wzgórzu w połowie XVI wieku Jan Sieniński(+1600) buduje zamek. Zbudowany na planie czworoboku z czterema umieszczonymi w narożach cylindrycznymi basztami i wewnętrznym dziedzińcem. Pod zamkiem znajdowały się piwnice z otworami strzelniczymi. W środku skrzydła północnego, pod wysoką wieżą, mieściła się brama wjazdowa do zamku. Niszczony przez najazdy tatarskie, odbudowywany. Za czasów Radziwiłłów popadł w ruinę, zwłaszcza po pożarze budowli w 1771 roku. Odrestaurowany przez Pruszyńskich. W latach 1915-1920 zamek uległ częściowemu zniszczeniu. Odbudowany przez hrabiego Jerzego Potockiego. Złoty okres rezydencji przypadł na czasy rodziny Pruszyńskich, a zwłaszcza hrabiego Józefa. Zgromadził on bogatą kolekcję obrazów liczącą ponad 300 pozycji, w tym płótna Rembrandta, da Vinci czy Michała Anioła, zbiór rycin liczący ok. 10000 pozycji, zbiór monet, bibliotekę. Po sprzedaniu Pomorzan hrabiom Potockim zbiór uległ rozproszeniu.
PODKAMIEŃ

Podkamień do 1945 roku miejscowość gminna, położona w województwie tarnopolskim, w powiecie brodzkim. Obecnie położona na Ukrainie w obwodzie lwowskim, w rejonie brodzkim. Podkamień położony jest u stóp Góry Różańcowej, na której szczycie położony jest kościół i klasztor dominikanów. Wg jednej z wersji klasztor założył św. Jacek Odrowąż(*1183-+15.08.1257) w XIII wieku. Samo miasteczko zbudowane zostało przez Piotra z Żabokruk Cebrowskiego herby Hołobok . Na szczycie góry buduje zamek oraz kościół. Całe wzgórze zamkowe wraz z kościołem przekazał dominikanom, którzy rozbudowują kościół i klasztor poświęcony w 1464 roku przez biskupa lwowskiego. Po śmierci Piotra w 1498 roku dobra w spadku otrzymała wdowa wraz z dziećmi: Zuzanną i Wincentym. W 1519 roku zamek i kościół zniszczone przez najazd księcia moskiewskiego Wasyla III i cara perekopskiego. W jaki sposób majątek dostał się w ręce Marcina Kamienieckiego herbu Pilawa nie wiadomo. Jedna wersja mówi, że w 1524 roku Wincenty Cebrowski zrzekł się wsi na rzecz Marcina Kamienieckiego. Kolejnym właścicielem Podkamienia był Jan Daniłowicz na Olesku herbu Sas , który wykupił Podkamień od Kamienieckich. Na początku XVII wieku dobra są w rękach Cetnerów herbu Przerowa . W 1612 roku Baltazar Cetner ponownie sprowadza dominikanów do Podkamienia i jest to początek budowy nowego klasztoru i kościoła na wzgórzu, która została ukończona dopiero w 1695 roku. Miejsce to odwiedzili królowie Polski: Michał Korybut Wiśniowiecki i Jan III Sobieski. Przez kilkadziesiąt lat prowadzono prace fortyfikacyjne, w tym czasie wykopano studnię głębokości 94 metrów(kopano ją przez 18 lat). Na terenie klasztoru działała szkoła dla ubogiej młodzieży szlacheckiej. Podczas I wojny światowej spłonęła biblioteka oraz zawaliła się wieża kościelna. Po II wojnie światowej w klasztorze urządzono więzienie, później szpital psychiatryczny. Władze ukraińskie oddały klasztor zgromadzeniu zakonnemu, Studytom. Podczas rzezi wołyńskiej w murach klasztoru schroniła się ludność cywilna oraz żołnierze AK. W dniach 12-16 marca 1944 roku klasztor zaatakowany został przez bandy UPA, został doszczętnie rozgrabiony i zniszczony. W tym czasie zabito 400-600 osób, w całej okolicy zamordowanych zostało ok. 2000 tysiące ludzi. Cudowny obraz Matki Bożej Podkamieńskiej został uratowany. Przez Krzemieniec, Lwów, Kraków trafił w 1959 roku do Wrocławia, do kościoła pw. św. Wojciecha. W krypcie rodzinnej Cetnerów w kościele klasztornym został pochowany Mikołaj Cetner w 1644 roku oraz Stefan Aleksander Potocki(1727)- wojewoda bełski.
PASZĘCIN /Passenthin/

PISZKOWICE /Pischkowitz/

Wieś położona w gminie Kłodzko powiatu kłodzkiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1273 roku(Biskupicz), później wielokrotnie w latach: 1340(Piskowicz), 1361(Biskupicz), 1367(Biskowitz), 1371(Byskupicz), 1384(Piskowitz), 1401(Pischkowitz), 1420(Bischcowitcz), 1429(Biscipicz), 1437(Biskupitz), 1488(Piskowicz), 1547(Piskowicz), 1651(Pischkowitz). W okresie międzywojennym zwana Schlosshübel. Przez stulecia wieś należała do rodu von Haugwitz. Pierwszym wymienionym właścicielem wsi w roku 1346 był Otto von Hugewitz żonaty z Gertrudą von Pannewitz. Później Tamon Haugwicz(1373), Heinrich von Haugwitz, Rüdiger von Haugwitz(1399, 1437) ożeniony z Elisabeth von Knobelsdorff, Heinrich von Haugwitz(1472) ożeniony z panna von Netz, Hans von Haugwitz(1499-zm.1528,1538?). Wieś po śmierci Hansa von Haugwitz podzielona na dwa majątki. Część dolną posiadał w połowie XVI wieku, zmarły w 1560 roku syn Hansa, Georg von Haugwitz, później syn Hansa, Heinrich von Haugwitz(*1539-+1603) a następnie córka Heinricha, Magdalena zmarła w 1634 roku, żona Heinricha von Stillfried-Rattonitz z Włodowic(wg niemieckich autorów była córką Georga ). Po śmierci męża, który zmarł w 1618 roku, w 1629 roku sprzedała Piszkowce Dolne Adamowi Christianowi von Ampassek, który sprzedał majątek Johannowi Albinowi Domnisch. Po jego śmierci w 1673 roku odziedziczony przez jego córkę majątek w wianie przeszedł na Wofganga Dietricha von Haugwitz, Pana na Jugowie, za którego wyszła za mąż w 1680 roku. W 1714 roku, po śmierci żony(zmarła w 1709r) sprzedał Piszkowice Dolne swojemu kuzynowi, Franzowi Antonowi von Haugwitz, właścicielowi majątku Piszkowice Górne. Część górna do 1622 roku była w rękach rodu von Haugwitz. Wymienieni: Wenzel von Haugwitz(1558), Dietrich von Haugwitz(1568,1582), bracia Hans i Heinrich von Haugwitz(15940, Hans von Haugwitz(1598), Ditrich von Haugwitz, który jako protestant zostaje pozbawiony majątku przez katolickiego cesarza. Dobra otrzymał Adam Gottfried Berka hrabia von der Daube und Leipe(1622-1626), a po jego śmierci majątek dziedziczy córka Helena Elisabeth hrabina Libstejnky-Kolovrat, która przekazała dobra swojej krewnej, Annie Colonna hrabinie von Vels, z domu hrabina Libstejnky-Kolovrat. W 1628 roku Dittrich von Haugwitz po przejściu na wiarę katolicką odzyskuje majątek. Po jego śmierci w 1643 roku majątek odziedziczyli synowie: Wolf Dietrich(1643), Heinrich i Bernhard(1644-?), Wenzel Heinrich(1655-1691). Po śmierci Wenzela Heinricha w 1691 roku majątek odziedziczył syn, Maximilian Ferdinand, zmarły w 1715 roku. Jego syn, Franz Anton ożeniony z Marią Ludovicą baronówną Vӧgten und Sagewitz, majątek podzielony od XVI wieku połączył w jeden. Jego syn, Johann Wenzel(*1754), zmarły w 1780 roku, żonaty z Marią Heleną von Hartig, w 1779 roku został wyniesiony do stanu hrabiowskiego. Kolejnym właścicielem był syn Waclava, Anton hrabia von Haugwitz(*1751-+1819). Po jego śmierci majątek dziedziczy córka, zamężna za hrabiego von Hoverden-Plenken, która w 1819 roku sprzedała Piszkowice pułkownikowi Friedrichowi Wilhelmowi baronowi von Falkenhausen(*1781-+1840). Był dwukrotnie żonaty: 1-mo z Benigną von Welczek, z którą miał syna Andreasa Friedricha Gustava(*1802-+1881), 2-do z Charlotte hrabianka von Magnis(*1791-+1867), z którą miał trzy córki: Louise(*1813-+1839), Florentine(*1816-+1854) i Charlotte(*1819-+1897). Po śmierci Friedricha Wilhema barona von Falkenhausen w 1840 roku majątek odziedziczyła wdowa, Charlotte. Po jej śmierci w 1872 roku jako właściciele występowali baronowie von Falkenhausen. Córka Friedricha Wilhelma barona von Falkenhausen, Florentina w 1840 wyszła za mąż za Theodora barona von Zedlitz-Neukirch, stąd od 1876 roku majątek w posiadaniu baronów von Zedlitz-Neukirch. W 1886 roku dobra w posiadaniu Georga barona von Zedlitz-Neukirch. W 1893 roku majątek zakupiony przez dr prawa Wolfganga von Moritz-Eichborn, który był wymieniany jako właściciel w 1930 roku. Przed 1937 rokiem właścicielem dóbr był kapitan Rudolf Salfeld, w 1937 roku wymieniany jako współwłaściciel majątku z bankiem Bkk Schlesische Landesgenossenschaftsbank Raisseisen. Po drugiej wojnie własność PGR. Pałac obecnie stanowi własność prywatną.
PAŁAC
Powstał na fundamentach dwory z 1340 roku. W 1722 roku został przebudowany na barokowy pałac. Zbudowany z cegły na rzucie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, kryty dachem mansardowym z lukarnami. Pałac otacza niewielki park z tarasami. W czasie PGR w pałacu mieściła się szkoła. Po likwidacji szkoły gmina sprzedała pałac w 1998 roku. Kolejna sprzedaż nastąpiła w 2010 roku. W 2015 pałac po raz kolejny został sprzedany. Zakupił go Martin Schoenberg zakładając Fundację Pałac i Ogrody Piszkowice. Mimo braku czasu poświęcił swój wolny czas na oprowadzenie po pałacu z krótkim komentarzem tyczącym renowacji zabytku, za co jestem mu bardzo wdzięczny.
DWÓR
Na terenie byłego majątku Niederhof dwór z XVI/XVII wieku, zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, kryty dachem prostym.
ZABUDOWANIA FOLWARCZNE
PYSZKI ob. PYSZKY
Wieś położona obecnie na Ukrainie w obwodzie chmielnickim, w rejonie staro konstantynowskim. W XIX wieku należała do gminy Mszaniec, z parafią w rzymsko-katolicką w Ostropolu, w dekanacie żytomierskim. Pod koniec XVIII wieku wieś należała do rodziny Colonna-Walewskich herbu Kolumna . Około 1800 roku od Józefy z Lubomirskich Walewskiej(zm.1851), wdowy po brygadierze Adamie Colonna-Walewskim, majątek zakupił Adam Ostaszewski herbu Ostoja (1750-1829). Urodzony w Morawce koło Ciechanowa, był synem Tomasza i Anny z Budzyńskich a wnukiem Wawrzyńca. Major kawalerii narodowej, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792- walczył pod Zieleńcami, Dubienką, Boruszkowcami. Upamiętniony w poemacie „Mohort” Wincentego Pola. Ożeniony z Teklą Dąbrowską, córką Tadeusza Dąbrowskiego, stolnika halickiego, właściciela wsi Stupnik. Właściciel Morawki koło pułtuska, którą sprzedał po wojnie polsko-rosyjskiej i kupił Pyszki, a Szkarawkę, Majdan i Widły wziął po Ignacym Świejkowskim jako rekompensata długu , położone koło Zasławia. Z Teklą Dąbrowską miał córkę za Łozińskim oraz syna, Eliasza(*1802-?), żonatego z Celestyną Staniszewską. Filareta, pamiętnikarz, kolega Adama Mickiewicza i Tomasza Zana. Odziedziczył majątek Pyszki. Z Celestyną miał dwie córki: Emilię zamężną za Szawlińskim i Jadwigę za Edwardem Porczyńskim oraz dwóch synów: Tadeusza wcześnie zmarłego i Adama(zm.1906)- dziedzica Pyszek. Ożeniony z Marią Huk-Żurakowską herbu Sas(ur.ok.1840) ,córką Stanisława i Cecylii z Markowskich, miał z nią dwie córki: Maryę za doktorem Karolem Wiśnickim i Halinę za Stanisławem Żurakowskim z Oleszkowiec oraz dwóch synów: Kazimierza Stanisława(1858-1939), żonatego z Janiną Kumanowską z Kumanowiec(1860-1962), córką Mikołaja i Zofii z Chojeckich, który odziedziczył Ferdynandów oraz Adama Mariana(1871-1934), dziedzica Pyszek. W 1918 roku opuścił majątek. Po 1920 roku był prezydentem miasta Łucka, Ołyki i Równego. W latach 1930-1934 był prezydentem Płocka. Adam Ostaszewski żonaty z Zofią (Zuzannę)Górską herbu Pobóg(ur.ok.1880), córką Jakóba Górskiego z Jankułowa i Ludwiki z Lipskich. Miał z nią córkę Aleksandrę oraz dwóch synów: Eliasza(1905-1991), uczestnika Powstania Warszawskiego, dowódcę kompanii sztabowej w Zgrupowaniu Kryśka i Mieczysława(1910-1974). Znaną postacią rodu Ostaszewskich był Roman Ostaszewski herbu Ostoja(1903-1940), syn Kazimierza Stanisława i Janiny z Kumanowskich, polski polityk, poseł na Sejm V kadencji w II RP. W 1919-20 służył jako ochotnik w 19 Pułku Ułanów. Od 1924 roku był w 24 Pułku Ułanów. Podporucznik rezerwy. Po wybuchu wojny aresztowany 19 września 1939 roku w Czortkowie. Później przez Juchnow k. Smoleńska, Kozielsk i Kijów wywieziony w nieznanym kierunku i stracony. Figuruje na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej.
DWÓR
Pierwszy właściciel z rodu Ostaszewskich, Adam około 1823 roku zbudował parterowy, drewniany dwór, zachowany do 1917 roku.
Maria z Huk-Żurakowskich Ostaszewska
PRZYBOROWICE /Tzschiegern, Schiegern/
Wieś położona w gminie Gubin powiatu krośnieńskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1357 roku(Zcigerin), później w latach 1452(Czigerin), 1527(Zigaren). W 1357 roku wieś podzielona pomiędzy rody von Sallgast i von Lӧben. Później dość częste zmiany właścicieli: von List (1452), von der Heyde(1527, 1565, 1608, 1634), Rauscher (1656), Mühlmann von Mühlenfels(1697), von Bomsdorf(1723, 1746), von Stutterheim(1786-1791), baronowie von Manteuffel(1810-29). Ostatnim właścicielem dóbr był starosta powiatu gubińskiego, Ernst Wilhelm baron von Manteuffel-Tschiegern), za czasów którego doszło do rozparcelowania majątku.
POLE /Pohlo/
Wieś położona w gminie Gubin powiatu krośnieńskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1363 roku(Pule). W tym czasie należała do biskupów gubińskich. W latach 1452-1527 własność miasta Gubina a w latach 1549-1591 obywatela Gubina, niejakiego Franke. W 1577 roku połowa wsi należała do rodu von Polenz, która została sprzedana miastu Gubin. Miasto było właścicielem wsi do XIX wieku dzierżawiąc majątek rodzinom: von Polenz(1577, 1598, 1613), von Kindler(1631), Haupt(1639-1659), później nieznani dzierżawcy do czasu rozparcelowania majątku w XIX wieku.
PLEŚNO /Beesgen-Plesse/
Niewielka wieś położona w gminie Gubin powiatu krośnieńskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1357 roku(Plezsowe). W tym czasie należała do niejakiego Zauche z Gubina. Później wioska wchodząca w skład majątku w Starosiedlu. Dość częste zmiany właścicieli: von Dallwitz, właściciele Starosiedla(1452, 1527, 1598), później w dzierżawie: von Lochmann(1652, 1693), von Breitenbach(1699-1759), von Carlsburg(1760, 1810-1851), von Zawadzki(1851,1853). W drugiej połowie XIX wieku dobra w rękach książąt von Schӧnaich-Carolath-Beuthen.
PŁOŃSKO /Plönzig/

Wieś położona w gminie Przelewice powiatu pyrzyckiego. W 1380 roku część wsi należała do rodu von Schӧnning. W 1400 roku część wsi w rękach rodu von Brederlow. Ten podział wsi utrzymał się do połowy XVIII wieku. W 1740 roku część wsi w rękach Joachima Ludolfa von Brederlow a następnie jego syna Franza Henninga von Brederlow. W 1749 roku od von Brederlow majątek zakupił Hans von Griefenberg. Posiadał również majątek w Rosinach. W 1753 roku część wsi należała do Wilhelma Richarda von Schӧnning. Część należącą do rodu von Schӧnning w 1753 roku zakupił Hans von Greifenberg. W 1754 roku dobra należą do Gustava Heinricha von Enckevort. Od 1808 roku własność Gustava Heinricha Jentsch. Po jego śmierci w 1838 roku majątkiem zarządza wdowa, z domu von Enckevort. Prawdopodobnie w wyniku sporów majątkowych a może zadłużenia dobra wykupuje syn Gustava Heinricha, Wilhelm August Herman Jentsch. W 1879 roku majątek należący do Moritza Jentsch liczył 491,21 ha gruntów. W 1905 roku właścicielem majątku jest rodzina Ramm. W 1910 roku właścicielem majątku był Walter Schmidt a majątek jego liczył 716,19 ha gruntów. W latach 20-tych XX wieku w posiadaniu Franza Justa von Wedemeyer(*1886). W 1928 roku jego majątek liczył 937 ha gruntów.
DWÓR
We wsi dwór z drugiej połowy XIX wieku, przebudowany, parterowy, zbudowany na planie prostokąta, kryty dachem dwuspadowym z naczółkami i facjatami, z niewielką przybudówką. W sąsiedztwie zabudowania folwarczne oraz park podworski o pow. 1,9 ha.