PYSZKI ob. PYSZKY

Wieś położona obecnie na Ukrainie w obwodzie chmielnickim, w rejonie staro konstantynowskim. W XIX wieku należała do gminy Mszaniec, z parafią w rzymsko-katolicką w Ostropolu, w dekanacie żytomierskim.  Pod koniec XVIII wieku wieś należała do rodziny Colonna-Walewskich herbu Kolumna . Około 1800 roku od Józefy z Lubomirskich Walewskiej(zm.1851), wdowy po brygadierze Adamie Colonna-Walewskim, majątek zakupił Adam Ostaszewski herbu Ostoja (1750-1829). Urodzony w Morawce koło Ciechanowa, był synem Tomasza i Anny z Budzyńskich a wnukiem Wawrzyńca. Major kawalerii narodowej, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792- walczył pod Zieleńcami, Dubienką, Boruszkowcami. Upamiętniony w poemacie „Mohort” Wincentego Pola. Ożeniony z Teklą Dąbrowską, córką Tadeusza Dąbrowskiego, stolnika halickiego, właściciela wsi Stupnik. Właściciel Morawki koło pułtuska, którą sprzedał po wojnie polsko-rosyjskiej i kupił Pyszki, a Szkarawkę, Majdan i Widły wziął po Ignacym Świejkowskim jako rekompensata długu , położone koło Zasławia. Z Teklą Dąbrowską miał córkę za Łozińskim oraz syna, Eliasza(*1802-?), żonatego z Celestyną Staniszewską. Filareta, pamiętnikarz, kolega Adama Mickiewicza i Tomasza Zana. Odziedziczył majątek Pyszki. Z Celestyną miał dwie córki: Emilię zamężną za Szawlińskim i Jadwigę za Edwardem Porczyńskim oraz dwóch synów: Tadeusza wcześnie zmarłego i Adama(zm.1906)- dziedzica Pyszek. Ożeniony z Marią Huk-Żurakowską herbu Sas(ur.ok.1840) ,córką Stanisława i Cecylii z Markowskich, miał z nią dwie córki: Maryę za doktorem Karolem Wiśnickim i Halinę za Stanisławem Żurakowskim z Oleszkowiec oraz dwóch synów: Kazimierza Stanisława(1858-1939), żonatego z Janiną Kumanowską z Kumanowiec(1860-1962), córką Mikołaja i Zofii z Chojeckich, który odziedziczył Ferdynandów oraz Adama Mariana(1871-1934), dziedzica Pyszek. W 1918 roku opuścił majątek. Po 1920 roku był prezydentem miasta Łucka, Ołyki i Równego. W latach 1930-1934 był prezydentem Płocka. Adam Ostaszewski żonaty z Zofią (Zuzannę)Górską herbu Pobóg(ur.ok.1880), córką Jakóba Górskiego z Jankułowa i Ludwiki z Lipskich. Miał z nią córkę Aleksandrę oraz dwóch synów: Eliasza(1905-1991), uczestnika Powstania Warszawskiego, dowódcę kompanii sztabowej w Zgrupowaniu Kryśka i Mieczysława(1910-1974). Znaną postacią rodu Ostaszewskich był Roman Ostaszewski herbu Ostoja(1903-1940), syn Kazimierza Stanisława i Janiny z Kumanowskich, polski polityk, poseł na Sejm V kadencji w II RP. W 1919-20 służył jako ochotnik w 19 Pułku Ułanów. Od 1924 roku  był w 24 Pułku Ułanów. Podporucznik rezerwy. Po wybuchu wojny aresztowany 19 września 1939 roku w Czortkowie. Później przez Juchnow k. Smoleńska, Kozielsk i Kijów wywieziony w nieznanym kierunku i stracony. Figuruje na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej.

DWÓR

Pierwszy właściciel z rodu Ostaszewskich, Adam około 1823 roku zbudował parterowy, drewniany dwór, zachowany do 1917 roku.

 

 

Maria z Huk-Żurakowskich Ostaszewska