Wierzbnik /Arnoldsmühle/
województwo lubuskie
Tarnów Bycki /Deutsch Tarnau/
HISTORIA WSI
Wieś położona w gminie Bytom Odrzański powiatu nowosolskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1360 roku. W 1367 roku właścicielem wsi był Nickel von Burkhart. Później dość częste zmiany właścicieli. W 1499 roku dobra rycerskie w rękach Kaspra von Rackwitz. Później w posiadaniu Sigismunda von Stössel(1557) i jego jego żony oraz kolejno Jonasa von Schindel(1597), Johannesa Christiana von Sperling. Od połowy XVIII wieku wieś weszła w skład dóbr książąt von Schӧnaich-Carolath-Beuthen. W połowie XIX wieku majątek zakupiony przez rodzinę von Coubiere, później własność rodu von Schlabrendorf.
WIEŻA MIESZKALNA
W średniowieczu stała we wsi wieża mieszkalna zamieszkała przez rycerzy-rabusiów. Jej ruiny były widoczne jeszcze w połowie XIX wieku.
KORYTA /Koritten/
Wieś położona w gminie Torzym powiatu sulęcińskiego. Początkowo należąca do templariuszy. Wymieniana wielokrotnie jako: Korittin, Korittyn, Coritten. Po raz pierwszy wymieniona w 1300 roku(Chorith), w którym margrabia Otto IV potwierdził lenno dla braci von Strele. W 1400 roku przejęta przez joannitów łagowskich. W 1409 roku część gruntów należała do braci Baguscha i Bartuscha von Wiesenburg, którzy przekazali swój majątek zakonowi. W 1415 roku majątek odziedziczony po ojcu przekazał joannitom Hinze von Wiesenburg. W 1460 roku joannici tracą ziemię we wsi. Pojawia się rodzina von Rothenburg. W 1585 roku mowa o Joachimie von Hohendorf z Wohrin, w 1592 roku Henningu von Zittwitz. Ponownie w posiadaniu komandorii joannickiej w Łagowie, do sekularyzacji zakonu w 1810 roku. Majątek joannitów wymieniony w spisie z 1718/19 roku. W 1879 roku majątek o powierzchni 164,40ha należał do rodziny Rehfeld, drugi z zajazdem do rodziny Rosenow o powierzchni 164,40ha. W 1914 roku we wsi dwa majątki: A obejmował 173ha i należał do kapitana Karla Lopitsch, B obejmował 175ha i należał do Emila Theel. W 1929 roku – Karl Fest(65ha), Karl Lopitsch(majątek A-170ha), Paul Richter(95ha), Emil Theel(majątek B-176ha).
Dwór
We wsi stał parterowy szachulcowy dwór z użytkowym poddaszem.
Rudgerzowice /Riegersdorf/
Wieś położona w gminie Świebodzin powiatu świebodzińskiego. Po raz pierwszy wymieniana w 1327 roku. Wzmiankowana również w 1423 roku(Richardi Villa) i jej właściciele: Jan i Marcin Chwalętka. W 1437 wzmiankowana Katarzyna Chwalętka, w 1451 roku Małgorzata Chwalętka, 1461 Marcin Chwalętka. W średniowieczu należała do klasztoru trzebnickiego. W 1791 roku brak wzmianki o majątku czy siedzibie. Wieś w późniejszych wiekach wchodziła w skład dóbr rakowskich. Na początku XX wieku majątek należał do Otto Pӓsler. W 1929 roku jego majątek obejmował 66ha.
We wsi tuż przy niewielkim zbiorniku wodnym dwór należący do rodziny Paesler.
Płoty /Plothow/
Wieś położona w gminie Czerwieńsk powiatu zielonogórskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1305 roku. Związana z właścicielami Zagórza, rodziną von Lesslau. Należała do kościoła głogowskiego, później do rodziny von Lesslau. W 1625 wymieniany Peter von Lesslau. W 1673 roku dobra należą do Siegismunda von Lessel/Lesslau?/. W 1698 ponownie w rękach rodu von Lesslau– wymieniany Siegismund von Lesslau. W wieku XVIII i XIX częste zmiany właścicieli- Johann Adolph von Arnold/1701-1719/, baronowie von Gersdorf/1719-1727/, von Pfoertner/1727-1753/, hrabia von Rothenburg/1753/. Pod koniec XVIII wieku dobra zakupił książę kurlandzki i żagański Piotr Biron. Po śmierci księcia Birona w 1800 roku wieś dziedziczy córka, Pauline Marie Louise księżna von Hohenzollern-Hechingen.
We wsi założenie dworsko-folwarczne. W skład założenia wchodzi budynek mieszkalny, budynki gospodarcze, resztki parku.
Kamień Mały /Stolberg/
Wieś położona w gminie Witnica powiatu gorzowskiego. Powstała w 1608 roku a właścicielami wsi była rodzina von Schönebeck. Podejrzewa się, że korzeniami może sięgać średniowiecza- w 1262 roku wymieniana wieś Pudignowe. Od samego początku wieś była folwarkiem majątku ziemskiego w Kamieniu Wielkim. Składała się z kilku części- koloni-folwarków powstających przez lata- „stary folwark” stanowiący trzon wsi, Wilhelmbrusch– na wschód od starego folwarku, w jego bezpośredniej bliskości z cegielnią, założony w 1783 roku, Ludwigsgrund(Ludzisław)– powstały w 1861 roku na wschód od Wilhembrusch, Springwerder(Płowęsy)– na zachód od starego folwarku oraz Klein Vortheil(Sucharzewo)– założony w 1822 roku, jego zabudowania stoją do dziś na granicy z Mościczkami. W połowie XIX wieku powstał kolejny folwark o nazwie Neanderhaus– placówka wychowawcza dla chłopców. Wszystkie te części połączono w jedną całość w 1929 roku o nazwie Stolberg i podzielono na 3 części- Wschodnią, Środkową i Zachodnią.
Gorzupia Górna/Ober Gorpe/ obecnie Miodnica
Dawna wioska Ober Gorpe, obecnie północna część wsi Miodnica położonej w gminie Żagań powiatu żagańskiego. Nazwałem ją Gorzupia Górna, zgodnie z nazwą niemiecką. Wieś o średniowiecznych korzeniach, książęca, później rycerska. W 1405 roku należała do rodziny von Cruse(Krause) ale już w tym samym roku wymieniana jest rodzina von Kottwitz z Iłowej, która dobra we wsi posiadała do 1540 roku. Część gruntów we wsi w latach 1410-1661 należały do miasta Szprotawa oraz do kościoła żagańskiego. W 1446 roku część dóbr posiadła rodzina von Schaffgotsch z Miodnicy, w latach 1494-1572 von Unruh. W 1572 roku doszło do podziału majątku na część a i b. Część a w 1573 roku należała do von Unruh, od 1580 roku von Wiedebach, który ożenił się z wdową po von Unruh i posiadał majątek do 1607 roku. Po nim dobra ponownie w rękach rodu von Unruh i w 1607 roku złączone z majątkiem b. Majątek b był w latach 1572-1737 w rękach rodu von Unruh ale od 1661 do 1687 roku na Gorzupi „siedział” von Seelstrang ożeniony z siostrą von Unruh z Borowa Dużego. Później dość częste zmiany właścicieli. Wymienia się rodziny: von Knobelsdorff(1737), wdowę po nim(1789), barona von Haugwitz(1791), Wüsthoff(1825-1856) i wdowę(z domu von Thielenfeld) (1845), która wyszła za mąż za barona Camurry, zmarłego w 1852 roku, Schuch(1856), Wolff(1857), Dehmel(1876), Jordan z Gӧrlitz(1880), Blümel(1883), Budewitz(1903), Lӧwe(1908), barona Vielhauer von Hohenhau(1919-1945)- wymienieni Fedor i Harald.
Na terenie wioski znajdowało się założenie dworsko-folwarczne. Pozostałością po założeniu są zabudowania gospodarcze.
Głoguszyn /Vw.Glogsen/
Osada położona w gminie Sulechów powiatu zielonogórskiego. Dawny folwark założony najprawdopodobniej w XIX wieku i należący do majątku w Głoguszu.
Skąpe /Skampe/
Wieś gminna położona w powiecie świebodzińskim. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1223 roku, kiedy książę Henryk Brodaty przekazał wieś cysterkom z Trzebnicy. W 1810 roku sekularyzacja dóbr kościelnych i ich przejęcie przez państwo pruskie. We wsi willa Dr Pfeiffer z lat 20-tych.
Trzebule /Treppeln/
Wieś położona w gminie Dąbie powiatu krośnieńskiego. Po raz pierwszy wzmianka o wsi pojawia się w XIV wieku. W 1499-1500 roku wzmiankowani bracia Jan, Melchior i Baltazar von Zweck. W 1500 roku była własnością rodu von Bomsdorf- w 1515 roku siedział tu Apitz von Bomsdorf. W 1515 roku część dochodów ze wsi pobiera rodzina von Berg z Niwisk. Od 1529 roku dobra we wsi posiada rodzina von Knobelsdorff. W 1565 roku własność Christopha, później jego synów: Hansa i Christopha von Knobelsdorff, wzmiankowanych w 1575 roku i 1583 roku. W roku 1664 Hans Otto, Welcher i Sigismund von Knobelsdorff podzielili majątek na dwie części i część dóbr odsprzedali rodzinie von der Marwitz- wymieniony Dietrich von der Marwitz fundator miejscowego kościoła. W 1713 roku właścicielem majątku był Karl Ferdinand von Lichnowsky, zamieszkały w Trzebulach, miał 5 synów. Jego kuzyni: Johann Hermann miał majątek w Lubiatowie a Maximilian Wladislaus mieszkał na Górnym Śląsku. W 1718/19 majątek posiadał Johann Hermann Lichnowsky von Woschütz. Pod koniec XVIII i w XIX wieku częsta zmiana właścicieli. Był wśród nich Christian Otto von Grӧben(1732), zmarły w 1735 roku. Kolejnymi właścicielami były rody: von Lichnowsky-wzmiankowany Wilhelm Ferdinand von Lichnowsky oraz von Stentsch. Kapitan von Stentsch w 1809 roku sprzedaje Trzebule kapitanowi von Żychlińskiemu, którego syn, Gustav Gottlob na murach starszej budowli stawia pałac. Wg Bratring już w 1806 roku właścicielem był kapitan von Żychliński. W 1862 roku majątek w rękach generała kawalerii barona von Rheinbaben- wzmiankowany Albert zmarły w 1880r. Jego majątek w 1879 roku obejmował 808,09ha gruntów. W 1896 roku majątek o areale 810ha należał do hrabiego Friedricha von Wartensleben, zmarłego w 1923 roku. Od 1900 roku właścicielem zostaje hrabia Ferdinand Finck von Finckenstein, zmarły w 1930 roku. W 1914 roku majątek hrabiego obejmował 811ha. W 1929 roku własność hrabiny Elisabet von Kanitz, z domu hrabianka Finck von Finckenstein, dzierżawcą był Hans Buhler a majątek obejmował 800ha. Sama hrabina mieszkała w Prusach Wschodnich. Administratorem majątku był Otto Rohde.
Leśniów Wielki /Gross Lessen/
Wieś położona w gminie Czerwieńsk powiatu zielonogórskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1305 roku jako własność Szenko. Może pochodził z zamożnego rodu Schenk von Landsberg. Tego się już nie dowiemy. Na przełomie XIV i XV wieku jest w posiadaniu rodziny von Lessnaw/Lessel/. W 1418 roku wymienieni są bracia: Erich, Christoph, Fritsche, Hans i Jurge von Lessnaw. W późniejszym okresie jako właścicieli wymienia się rody: von Rothenburg z Nietkowa, von Zedlitz, von Arnold. Z rodziny von Arnold wymienieni są: Johann Lorenz/1681/, Mattheus Lorenz/1772/, Karl Ludwig/1788/. W 1844 roku dobra kupuje Hans Adolph baron von Kottwitz z Kosierza. Kolejnym właścicielem zostaje Hans von Schierstaedt z Lasek Odrzańskich. Rodzina von Schierstaedt była właścicielem majątku do 1945 roku.
Bronikowo /Neu Bentschen/
Osada położona w gminie Zbąszynek powiatu świebodzińskiego. Folwark prawdopodobnie założony w XIX wieku za czasów Wyssogota-Zakrzewskich, właścicieli pobliskiej Chlastawy i Kosieczyna. W 1907 roku należał do Adalberta Severina von Zakrzewskiego. W 1913 roku wchodził w skład majątku w Chlastawie należącym do Georga Schulz. W 1914 roku majątek należał do A.Lauke.
ZAŁOŻENIE DWORSKO-FOLWARCZNE
Na założenie składa się dwór w otoczeniu niewielkiego parku oraz z zabudowy gospodarczej-drewniana stodoła.
Plan założenia dworsko-folwarcznego z 1938 roku.
