Wieś położona w gminie Zielona Góra wzmiankowana w 1447 roku, w którym wymienia się Lutko von Schӧneich. W 1471 roku wymieniany jest Heinze Schoff z Przytoku. W 1503 roku Kasper Schoff sprzedaje swoje dobra Zablowi von Burgsdorf(Burkersdorf). Część dóbr należała w roku 1504 do kościoła parafialnego w Zielonej Górze. W 1565 roku Hieronimus von Burgsdorf sprzedaje dobra rodzinie von Tschammer– wymieniony Fabian i Nickel von Tschammer. W 1591 roku od rodziny von Tschammer majątek zakupuje Joachim von Stentsch. Rodzina von Stentsch posiada wieś do 1712 roku. W 1611 roku z tej familii wymieniony Johann George von Stentsch. W 1712 roku Karl Friedrich von Stentsch z Przytoku sprzedaje Stary Kisielin Balthasarowi baronowi von Stosch. Po nim dobra dziedziczy jego syn- Hans baron von Stosch. Posiadali majątek do 1930 roku, w którym to majątek przejęło państwo i rozparcelowało dobra. Po 1945 roku pałac zajęty przez wojsko radzieckie. Później w pałacu mieściły się biura PGR. Od 1959 do 2013 siedziba Archiwum Państwowego w Zielonej Górze. Kartusz herbowy w bogatym obramieniu rzeźbiarskim z herbem rodu von Stentsch znajduje się w zwieńczeniu otworu wejściowego na zapleczu muzeum przy Al. Niepodległości 19 w Zielonej Górze.

ZESPÓŁ PAŁACOWY

W latach 1837-38 Carl Ludwig baron von Stosch stawia piętrowy dwór kryty dachem dwuspadowym. W latach 1896-97 Felix Georg hrabia von Stosch rozbudował dwór- tak powstał eklektyczny pałac z piętrowymi skrzydłami, z ryzalitem zwieńczonym drewnianą, czworoboczną latarnią. Pałac w dobrym stanie przetrwał II wojnę światową. W środku zachowały się elementy pierwotnego wystroju: klatki schodowej z 1838 roku, stolarki drzwiowej, kominka z herbem rodu von Stosch, sztukaterii sufitowej. Pałac w otoczeniu parku krajobrazowego o powierzchni 1,8ha. W sąsiedztwie zabudowania dawnego folwarku.

Wieś położona w gminie Trzciel powiatu międzyrzeckiego. Wzmiankowana po raz pierwszy w 1256 roku. W tym czasie Sulisław, właściciel wsi sprzedaje Stary Dwór cystersom z Paradyża. Później należał do cystersów z Bledzewa. Wymieniana w latach: 1444(Staridwor), 1460(Starydwor), 1510(Antiqua Curia), 1540(Altenhoffe), 1559(Altenhoff). Po sekularyzacji dóbr kościelnych majątek stał się domeną państwową podlegającą majątkowi w Wyszanowie. Ze spisu właścicieli z 1845 roku majątek dzierżawiony przez rodzinę Fuss. W 1870 roku majątek o areale 1114ha dzierżawił Fuss z Paradyża. W 1877 roku majątek obejmował 1114ha i  był nadal dzierżawiony przez rodzinę Fuss. W 1896 roku majątek o powierzchni 529ha był własnością Skarbu Państwa. W skład majątku wchodził folwark Wyszanowo(Wischen). Dzierżawiony był w tym czasie przez Dietricha Sarazin. W 1907 roku majątek będący domeną państwową o powierzchni 533ha nadal dzierżawiony był przez Dietricha Sarazin. W 1913 roku majątek będący własnością państwa pruskiego obejmował 533ha i dzierżawiony był przez Panią Sarrazin.  Po 1945 roku majątek znacjonalizowano a na terenie majątku utworzono PGR. Obecnie w rękach prywatnych. Drugi z majątków położony na południowo-wschodnim krańcu wsi w połowie XIX wieku należał do rodziny Margraff. W latach 70-tych należy do Juliusza(*30.01.1823) i Eustachii Kornelii z domu Kalisz(*1841). W 1879 roku w Starym Dworze urodziła się Władysława Franciszka Joanna Margraf-Spiżewska, pionierka bydgoskiej fotografii zawodowej. Jej ojciec był polskim działaczem, zastępcą delegata powiatu międzyrzeckiego. Margraf posiadał majątek do 1891 roku po czym wyjechał do Poznania. Później dzierżawiony przez rodzinę Fuss.

DWÓR

We wsi odrestaurowany dwór z XVIII wieku. Parterowy, założony na planie wydłużonego prostokąta, kryty wysokim dachem naczółkowym z użytkowym poddaszem. Po II wojnie światowej majątek przejęty przez PGR. W 1990 roku własność AWRSP, od 1998 roku w rękach prywatnych, wyremontowany.

ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY

Zespół pałacowo-parkowy z XVIII wieku. Park o powierzchni 2,2 ha. W sąsiedztwie zabudowania folwarczne.

Wieś położona w gminie Bledzew powiatu międzyrzeckiego. Wzmiankowana po raz pierwszy w 1260 roku. Należała wtedy do cystersów w Zemsku, później cystersów bledzewskich. Wymieniana w latach 1540(Antiqua Curia), 1563(Staridworek), 1640(Stary Dwor). Od XVI wieku do czasów II rozbioru Polski znajdowała się tutaj oficjalna rezydencja opatów bledzewskich. Ostatnim opatem rezydującym w Starym Dworku był Onufry Wierzbiański(1796-1803). Podczas wojny północnej w dworze opatów przebywali: w 1708 roku król szwedzki Karol XII, w 1711 roku car Rosji Piotr I Wielki i w 1712 roku król Polski August II Mocny. Po  sekularyzacji dóbr kościelnych w 1810 roku majątek przejęty przez państwo pruskie wymieniony w spisie majątków w 1845-46 roku. W 1870 roku majątek obejmował 376ha a dzierżawcą była wdowa Peiler. W 1877 i 1886 roku dzierżawcą  majątku był Hecker, który wyremontował dwór i rozbudował zespół folwarczny. W 1896 roku majątek o powierzchni 369,57ha nadal domena państwowa a majątek dzierżawiony przez Theodora Hecker`a. W skład majątku wchodziły folwarki: Zemsko(Semmritz) i Krzywokleszcz(Neuvorwerk). W 1907 roku majątek jako domena państwowa obejmował 272ha gruntów. Dzierżawcą był Theodor Hecker a administratorem Ernst Hecker. W 1913 roku własność państwa a dobra o powierzchni 266ha dzierżawił Ernst Hecker.

Dwór

Już w 1560 roku we wsi stał dwór, który spłonął w 1770 roku. Na miejscu starego dworu ówczesny opat Józef Gurowski stawia dwór, obecnie w stanie postępującej ruiny. Położony jest w sąsiedztwie XVIII-wiecznego tarasowego parku. Późnobarokowy dwór zbudowany na planie prostokąta, parterowy, w części ryzalitowej piętrowy.

Wieś położona w gminie Gubin powiatu krośnieńskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1268 roku. W tym czasie należała do cystersów z Neuzelle. Wielokrotnie wymieniana w latach: 1393(Storczedil), 1415(Storczedil),1452(Starczedil)1527(Starzedel), 1548(Starzedel). W 1415 i 1429 własność rodu von Pilgrim. W XV(1452) wieku wieś podzielona pomiędzy rodziną von Dallwitz, von der Heyde i von List. Pomiędzy 1527 a 1613 rokiem wymieniane rodziny von Dallwitz i von der Heyde, które posiadały siedziby dworskie na terenie wsi. W latach 1548-1576  część gruntów we wsi należała do rodu von Lawalt(Lawalde)– wymieniony Wenzel, Georg i Seffert von Lawalt. Od 1613 roku jedynym właścicielem wsi zostaje rodzina von Dallwitz. Z rodu von Dallwitz wymienia się: Hansa von Dallwitz(XVw.), Hansa III von Dalwitz(XVIw.), Johanna IV von Dallwitz(XVIw), Johanna V von Dallwitz(XVIIw), Hansa Maximiliana von Dallwitz zmarłego w 1642 roku, Johanna Adolfa von Dallwitz zmarłego w 1684 roku, Johanna Sigismunda von Dallwitz zmarłego w 1700 roku, Johanna Wolfa von Dallwitz zmarłego w 1728 roku oraz Johanna Friedricha von Dallwitz zmarłego w 1800 roku. W latach 1798-1849 dobra przechodzą w ręce baronów von Thermo. W 1849 roku majątek w rękach Bernharda barona von Heldreich. Od 1853 roku dobra posiada Friedrich hrabia von Reventlow, zmarły w 1874. W 1876 majątek zostaje sprzedany książętom von Schӧnaich-Carolath-Beuthen. Posiadali go do 1945 roku. W 1879 roku ich majątek obejmował 343,20ha gruntów. W 1896 roku majatek wchodzący w skład majoratu gębickiego obejmował 882ha gruntów. W skład majątku wchodził majątek w Rudni(Raubart) i folwark Witaszkowo(Vettersfelde). W 1914 roku majątek obejmował 682ha, wchodził w skład majoratu w Gębicach należącego do księcia Heinricha zu Schӧnaich-Carolath. W skład majątku wchodziły folwarki: Sieńsk(Antoniettenruhe), Witaszkowo(Vettersfelde) i majątek Rudnia(Raubarth). W 1929 roku majątek należący do księżnej Margerity von Schӧnaich-Carolath, z domu księżniczka von Schӧnburg-Waldenburg obejmował 886ha.

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

Pozostałością po założeniu są budynki gospodarcze oraz zaniedbany park krajobrazowy. Dwór, w którym w 1943 roku mieściła się ambasada chilijska a później przedstawicielstwo państwa węgierskiego spłonął w 1945 roku, dzień przed nadejściem wojsk radzieckich.

WIEŻA RYCERSKA

Na terenie wsi resztki średniowiecznej wieży rycerskiej, mieszkalnej położonej na południowy wschód od założenia dworskiego

Wieś położona w gminie Lubrza powiatu świebodzińskiego, wzmiankowana w 1234 roku, kiedy komes Mikołaj Bronisz herbu Wieniawa, wojewoda wielkopolski w latach 1230-1234, który zginął w bitwie pod Legnicą w 1241 roku, wszystkie swoje dobra w tym Staropole zapisał klasztorowi cysterskiemu w Paradyżu. Jest to jedna z wersji początków historii wsi. Wg Kodeksu dyplomatycznego Wielkopolski(t.II) w styczniu 1304 roku komes Zbylut z rodu Porajów-Różyców  z synami Ninoszem i Tomisławem sprzedają Staropole Paradyżowi. W 1311 roku zakonnicy oddają wieś w lenno Gerhardowi Prendekow herbu Doliwa z Przyprostyni i jego następcom. Po 1440 roku miejscowość należy do Balthasar Sczenitcz(Szenitz), po 1450 roku własność Hansa von Sack. W XVI wieku wieś podzielona na kilka majątków rycerskich. Od XVI wieku wielokrotna zmiana właścicieli: w 1507 Hans von Kӧckritz, kanclerz i namiestnik księcia Zygmunta Jagiellończyka na Łużycach, po 1510 roku jeden z majątków należał do rodu von Horn. Prawdopodobnie posiadali majątek do 1556 roku. Od 1575 roku jeden z majątków należał do braci Georga i Stenzela von Hohendorff ze Szczańca-rodzina von Hohendorff posiadała majątek jeszcze w 1608 roku. Georg był radcą biskupim we Wrocławiu. Po jego śmierci w roku 1580 część jego dóbr zakupuje Sigismund von Schlichting(wg L. von Ledebur posiadał majątek od 1579 roku). Miał dwie córki- starsza Barbara wyszła za mąż za Wulfa von Niebelschütz z Leszkowic(wg Zerndt`a i Berghaus`a Weibelschütz), młodsza Helene poślubiła Christopha von Seherr z Łysin(wg Zerndt`a i Berghaus`a Sehren, Seeren), a w roku 1612 poślubiła Abrahama Juniora von Grünberg, radcę brandenburskiego oraz komandora zakonu joannitów z Łagowa. Urodzony w 1560 roku był posiadaczem majątków w Czetowicach, Łazach, Budziechowie, Jędrzychowicach(obecnie dzielnica Zielonej Góry) i Nowego Kisielina. Żenił się trzykrotnie: 1-mo z Hedwig von Haugwitz(zm.1597r.), 2-ndo Sabine von Kittlitz, wdową po von Schaffgotsch, urodzoną w Świdnicy, zm.w 1610 roku w Łazach, 3-o z Helene von Schlichting. Rodzina von Seher posiadała część wsi dość krótko, von Grünberg zamieszkiwali w Staropolu do ok. 1681 roku, w którym wymienia się Georga Abrahama. W 1681 roku majątek po von Seherr był w rękach Sabiny Heleny von Lossau(Lossow) a po von Grünberg w posiadaniu Johanna Friedricha von Stӧssel, który był mężem Ursuli Marianne, córki  Adama von Grünberg, budowniczego nowego dworu w połowie XVII wieku. Od 1687 do 1691 roku częścią dóbr zarządzał Samuel von Kalckreuth, który sprzedaje swoje dobra Johannowi Ludwigowi Krantz, poborcy podatkowemu z Krosna. Od 1710 roku za zgodą cesarza Józefa I całość dóbr jest w rękach braci Hartwiga Christiana i Wilhelma von Platen. W latach 1697-1719 jeden z majątków należał do rodziny von Troschke(Droschke, Troszka-Lotynsky und Trosky), od 1717 roku zwą się von Troschke und Rosenwerth.  W 1747 roku rodzina von Platen sprzedaje dobra pułkownikowi Hansowi Casparowi von Knobelsdorff(zm.1751) z Otanowa na Pomorzu. Rodzina von Knobelsdorff nigdy nie zamieszkała w Staropolu. Wymienieni jako właściciele: Johanne Christiane, z domu von Burgsdorff, zmarła w 1763 roku oraz Hans Kaspar ok. 1788 roku. W 1791 roku właścicielem majątku  z siedzibą dworską i 4 folwarkami oraz majątkiem Zagaje(Grunwald) jest Friedrich Wilhelm von Knobelsdorff, właściciel majątku w Otanowie. W roku 1788 za sumę 60.000 talarów odsprzedaje dobra Georgowi Friedrichowi Wilhelmowi Ludwigowi von Lettow(zm.1821/23?), radcy dworu pruskiego, właścicielowi pobliskiej Sieniawy i dóbr w powiecie krośnieńskim. Tak podaje Berghaus. Prawd. sprzedaż dokonana w 1798 roku. Wg Leopolda von Ledebur majątek posiadali już od 1781 roku. Po śmierci Friedricha von Lettow w roku 1821 dobra należą do wdowy po nim, Frederike Caroline, z domu baronówny von der Goltz(zm.1836), a od 1836 roku do jej córki Emilie von Zschock(e), z domu von Lettow(zm.1869) z Berlina. Majątkiem zarządzał mąż córki Frederike- Wilhelm von Vollard, późniejszy właściciel pobliskiej Sieniawy, który doprowadza majątek do rozkwitu. Był twórcą kompleksu pałacowo-parkowego. W 1857 roku majątek wymieniany jako dziedzictwo rodu von Lettow. Po śmierci Wilhelma w roku 1860 dobrami zarządzała jego żona, Emilie von Vollard, z domu von Zschok(e), zmarła w 1893 roku. W 1879 roku jej majątek obejmował 1312ha powierzchni.  W 1896 roku majątek o powierzchni 1390,36ha należał do pułkownika dowódcy pułku Husarów Zieten, późniejszego generała Egona von Vollard-B(o)ӧckelberg(ur.1849), bliskiego krewnego Wilhelma von Vollard. Prawdopodobnie posiadał majątek do 1903 roku. W 1914 roku majątek obejmował 1373ha i należał do Kuno Bracht.  W skład majątku wchodził folwark Zagaje(Grunwald). W 1923 roku dobra posiadała rodzina Alexander. W 1929 roku właścicielem majątku o areale 206ha jest Pani Rudlin, z domu Vollmar i kapitan w stanie spoczynku Willy Vollmar, + majątek Zagaje(Grunwald), W tym czasie wzmiankowany majątek należący do Friedricha Engelmann o areale 123ha. Rodzina Vollmar posiadała część  majątku, który wcześniej uległ rozparcelowaniu,  do 1945 roku. Pozostała część należała do rodziny Rudlin.  

Pierwszy dwór pobudowany został przez Adama von Grünberg w połowie XVII wieku. W latach 30-40-tych XIX wieku przebudowa dworu i utworzenie „nowego” założenia pałacowo-parkowego przez Wilhelma von Vollarda. Za Egona von Vollarda-Bockelberga przebudowa pałacu w stylu neogotyckim. Na początku 1945 roku splądrowany i spalony przez żołnierzy radzieckich. Po zespole dworskim pozostał okazały park krajobrazowy oraz resztki zabudowań folwarcznych.

Wieś położona w gminie Sława powiatu wschowskiego. Na wieś składają się trzy miejscowości, istniejące odrębnie do 1937 roku: część wschodnia- Deutschcheck, Alt Strunz, część środkowa- Salisch, Hinterwald oraz zachodnia- Merzdorf.

ALT STRUNZ(Deutschcheck)

Po raz pierwszy wzmiankowana w 1399 roku. Ponownie w 1443 roku(Stransko), 1510(Sronsko). W 1510 roku właścicielem wsi jest rodzina von Rechenberg, właściciele Sławy. W 1741 roku należy do rodziny von Lieres.

ZESPÓŁ DWORSKI

We wschodniej części wsi usytuowany jest zespół dworski składający się z dworu, oficyny i spichlerza. Dwór zbudowany w pierwszej połowie XIX wieku, przebudowany na przełomie XIX i XX wieku. Klasycystyczny, o częściowo zatartych cechach stylowych. Murowany, piętrowy, założony na rzucie prostokąta z nowszą przybudówką od strony północnej. Nakryty dachem naczółkowym, w części dobudowanej –mansardowym.

SALISCH

Obecnie środkowa część Starego Strącza. W tej części znajdował się folwark kościelny, którego pozostałością jest budynek gospodarczy.

ZESPÓŁ PAŁACOWY

Natomiast pozostałością założenia pałacowego jest brama wjazdowa usytuowana przy drodze pośrodku wsi z umieszczonymi na słupach bramy figurami Św Jana Nepomucena i Matki Boskiej. Na jej osi po przeciwległej stronie dziedzińca położony był XVIII-wieczny pałac, zniszczony w 1945 roku. Jedną z nielicznych pozostałości dawnej zabudowy gospodarczej majątku jest budynek gorzelni z 1867 roku.

MERZDORF

Obecnie zachodnia część Starego Strącza. W tej części wsi dwa folwarki oraz majątek ziemski z dworem. Po folwarkach pozostały: resztki muru, budynek gospodarczy.

Nieduża wieś sołecka położona nad Drawą w obrębie Puszczy Drawskiej, 13 km na wschód od Dobiegniewa. Przed 1200 rokiem pomorski gród strzegący przeprawę przez Drawę. Miała strategiczne znaczenie leżąc na pograniczu Polski z Pomorzem. W 1238 roku książę wielkopolski Władysław Odonic nadał wieś zakonowi templariuszy, które to nadanie nie zostało podtrzymane przez następców księcia oraz późniejszych panów tych ziem- margrabiów brandenburskich. W 1250 roku syn Odonica, Przemysł I nadał wieś opatce cysterek owińskich, a w 1252 roku książę Przemysł I i Bolesław nadają wieś cysterkom z Trzebnicy.  Po przejęciu tych terenów przez margrabiów brandenburskich w latach 1280-1296, w 1286 roku  nadali wieś cystersom z Kołbacza. W XIV wieku miejscowość rozwinięta w miasteczko z zamkiem. W 1350 roku miasteczko z zamkiem margrabia nadał w lenno dziedziczne rycerzowi Hassonowi von Wedel z Połczyna z prawem rozbudowy i umacniania zamku i miasteczka. W 1404 roku zamek i miasto posiadał Wivianz von Wedel, którego miasto i zamek dwukrotnie zdobywały wojska króla Władysława Jagiełły. W czasach krzyżackich miasteczko zostało zniszczone i wyludnione. W XVI wieku za czasów margrabiego Jana na terenie Starego Osieczna zbudowano zameczek myśliwski ale w 1591 roku miejscowość  nadal niezamieszkana. Dopiero w 1604 roku mowa o solnej faktorii, w 1608 roku mowa o elektorskim pisarzu zamieszkałym w Starym Osiecznie oraz magazynie zboża. Po wojnie trzydziestoletniej na terenie byłego miasteczka powstaje kolonia, która z czasem rozwinęła się w obecną wieś. W 1830 roku wieś należała do zamku wieleńskiego(von Blankensee). W 1896 roku domena państwowa zarządzana przez niejakiego Rumler. W 1929 domena państwowa obejmowała 4511ha, ale też wzmiankowany majątek należący do berlińskiego Profesora Wilhelma Semmler(*11.05.1860-+15.03.1931).

ZAMEK 

Prawdopodobnie pozostałości zamku znajdują się pod neogotyckim kościołem zbudowanym w drugiej połowie XIX w., położonym na niewielkim wzniesieniu zwanym „Wzgórzem Zamkowym”.

Wieś położona w gminie Szlichtyngowa powiatu wschowskiego, po raz pierwszy wymieniona w 1300 roku. Wielokrotnie wymieniana w późniejszych latach: 1327(Trebitz), 1399(Drebicz), 1434(Drzebicze), 1512(Drzewcze), 1579(Drzewcza). Wieś książęca, później szlachecka. W 1300 roku książę wielkopolski i głogowski Henryk III sprzedał wieś Mikołajowi zwanemu Denugo, później lenno rycerza Regusto z Wisenburga. Prawdopodobnie od XV wieku podział wsi na dwie części-majątki należące do rodzin: Drzewieckich i von Nostitz. W 1405 roku wieś należy do Hinczy Krakwicza(Kotwicza). W 1438 roku wymieniany Kasper Kotwicz Drzewiecki oraz Elżbieta Lgińska, siostra Kaspra Drzewieckiego. W 1496 roku część wsi w rękach Kaspra Kotwicz Drzewieckiego. W 1512 roku wymieniony Mikołaj Krakwicz(Kotwicz)Drzewiecki. W XV wieku jako właściciel części wsi występuje Otto von Nostitz, były dworzanin króla Zygmunta Starego. W 1517 roku wymieniony Michał Nosticz(Nosthwicz), w 1527 Barbara Drzewiecka, córka Rafała Leszczyńskiego. W 1566 roku wymieniony Kasper Drzewiecki. Rodziny von Nostitz i Drzewieccy posiadali majątki we wsi do połowy XIX wieku. W XVIII wieku podział wsi na Stare Drzewce Dolne, Środkowe i Górne.

STARE DRZEWCE GÓRNE

Stare Drzewce Górne składały się z 3 jednostek- Drzewce Stare, Drzewce Nowe(obecnie Małe Drzewce) i Drzewce Średnie Nowe(obecnie Nowe Drzewce). W 1841 roku ta część Starych Drzewiec nadal w posiadaniu rodzin: von Nostitz i Drzewieckich. W 1845roku majątek posiadała rodzina Dühring, ale w 1846 roku nadal istnieje własność rodzin Drzewieckich i von Nostitz. Możliwe, że rodzina Dühring dzierżawiła w/w majątek. W księdze własności majątkowej z 1857 roku nie wymienia się Starych Drzewiec Górnych tylko Drzewce Nowe(Neu-Drebitz), których właścicielem jest porucznik Zakrzewski(von Zakrzewski). Należy założyć, że są to obecnie Małe Drzewce(Neu Driebnitz),które wchodziły w skład Starych Drzewiec Górnych. W księgach właścicieli ziemskich do 1913 roku wymienia się właścicieli Starych Drzewiec Środkowych i Dolnych. Dopiero w 1913 roku mowa ponownie o Starych Drzewcach Środkowych Starych i Nowych(Małe Drzewce).  Przez okres kilkudziesięciu lat Stare Drzewce Górne wchodził w skład majątku środkowego. Ponowne wydzielenie majątku górnego pod koniec XIX wieku. W 1913 roku Stare Drzewce Górne o areale 705 ha były domeną państwową w dzierżawie Wilhelma Wolffa i pod administracją Hugo von Hautcharmoj. Do 1939 roku zarządcą majątku był Jerzy Nowak, pochodzący ze Śląska.

STARE DRZEWCE ŚRODKOWE

Wg „Zamki…” majątek założony został przez Johanna Gottfrieda Schoen(*1770-+1831). Później przechodzi do rodziny Goebel a w 1846 roku hrabiego Eglofstein. Od 1853 roku Stare Drzewce Środkowe należą do  porucznika  hrabiego zu Münster-Meinhӧfel, wymienianego w 1857 roku jako właściciela dóbr. W 1870 roku majątek należał do Xawera Zakrzewskiego(von Zakrzewski) i obejmował 2771  mórg(707ha) ziemi. W 1877 roku nadal majątek w rękach Xawera Zakrzewskiego. Za jego czasów prawdopodobnie doszło do połączenia Starych Drzewiec Górnych z Starymi Drzewcami Środkowymi. W 1896 roku właścicielem majątku o powierzchni 705,34 ha gruntów był Willy Wolff, później majątek należał do rodziny Maciejewskich. Prawdopodobnie na przełomie wieków doszło do ponownego podziału majątku na 3 jednostki jak na początku XIX wieku. W 1913 roku właścicielem majątku o areale 184ha został Alfred Conrad.

STARE DRZEWCE DOLNE

Ta część wsi należała do rodzin Drzewieckich i von Nostitz wymienianych jeszcze w latach 1841. W 1845 roku pojawia się rodzina Perkiewicz, prawdopodobnie  dzierżawią tą część majątku, późniejszy właściciel. W 1846 roku właścicielem majątku dolnego jest rodzina Peschman.  W 1846 r., rodzina von Nostitz opuszcza wieś i wyjeżdża do Drezna, Drzewce Stare Dolne stają się własnością rodu Drzewieckich. Stare Drzewce Dolne prawdopodobnie od rodziny Drzewieckich zakupił August Fenger, zmarły w 1859 roku. Po nim majątek przejął jego syn, R.Fenger. W 1870-77 roku majątek w Starych Drzewcach Dolnych o powierzchni 329ha gruntów należał do Hermanna Perkiewicza.W 1896 roku Stare Drzewce Dolne należały do Hermanna Schubert i obejmowały 331,16 ha gruntów. Drzewce Stare Dolne w 1913 roku o areale 331ha posiadał Hugo von Tschirschky. Kolejnym właścicielem była rodzina Kramer, która sprzedała majątek państwu niemieckiemu. Na terenie majątku mieścił się Dom Kraju Granicznego oraz ośrodek rekreacyjny dla niemieckich matek.

STARE DRZEWCE ŚRODKOWE

Dwór klasycystyczny, z końca XVIII lub z pierwszej połowy XIX wieku. Wzniesiony na planie prostokąta z nowszymi przybudówkami i gankami. Murowany, piętrowy. W elewacji frontowej wejście w niszy, flankowana dwiema kolumnami. Dach czterospadowy. W otoczeniu pałacu niewielki park krajobrazowy założony w XIX wieku. W otoczeniu dworu zabudowania folwarczne z tego samego okresu. Po 1945 roku w rękach PGR. Od 1960 roku w posiadaniu POHZ-Osowa Sień. Obecnie w rękach prywatnych.

STARE DRZEWCE DOLNE

Dwór stojący tuż przy drodze w dawnych Starych Drzewcach Dolnych jako część zespołu po dawnym majątku. Obok budynki gospodarcze. W głębi na miejscu nieistniejącego pałacu tereny szkolne-boisko, plac zabaw. Obok resztki parku krajobrazowego.

Wieś położona w gminie Trzebiel powiatu żarskiego o metryce średniowiecznej ściśle związana z dziejami pobliskiego Trzebiela. W XIII wieku właścicielem była rodzina von Ilenburg, później von Hackeborn. W XV wieku stanowiła własność rodziny von Biberstein. W latach 1458-1566 była lennem rodu von der Heyde, następnie baronów von Promnitz(1566-1572), z przynależnością do państwa stanowego Żary-Trzebiel. W 1765 staje się własnością książąt von Schӧnaich-Carolath, a w 1792 roku baronów von Knobelsdorff. W kolejnych latach dość częste zmiany właścicieli. Wymienia się: baronów von Wackerbarth(1802-1804), hrabinę von Schlabrendorff(1804), Haehne(1817), Gloeckner(1824), ponownie Haehne(1828), Haellmigk(1836), Richter(1866), Czapleńskiej Spółki Węgla Brunatnego(1897), Paschke(1906), Freiberg(1908), Leo Plazikowski(1916), Schubert(1919), Rosemann(1920), Richter i Campehl(1920), Braun (1922-1940). Obecnie stanowi własność prywatną pełniąc funkcję domu mieszkalnego.

DWÓR
Dawny dwór, obecnie dom mieszkalny, klasycystyczny, zbudowany w 1778 roku. Murowany z cegły, założony na rzucie prostokąta, parterowy z użytkowym poddaszem, nakryty dachem mansardowym. Z zabytkowego wyposażenia dworu zachowała się część wewnętrznej stolarki drzwiowej.

Wieś położona w gminie Niegosławice powiatu żagańskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1305 roku. W 1413 roku wymieniona jako Antiqua gabula. Na początku XV wieku wieś należy do rodu von Unruh– wymieniony Jorg von Unruh. Od wieku XV do XVIII dobra są własnością rodu von Glaubitz– wymieniony Peter von Glubis zur Gabele(1412), w kolejnych latach: Caspar(Glawbitz(1477), Glaubs(1481), Glaubisse(1481), Glaubitz(1486)). W 1606 roku podział wsi na część Górną i Dolną pomiędzy braćmi: Valentine i Claus von Glaubitz. Taki podział wsi utrzymał się do 1945 roku. W XVII wieku wieś w posiadaniu rodu von Lüttwitz– w 1631 roku własność braci Balthasara, Hansa Christopha i Valentina. W 1716 roku wieś posiada Valentin Leonhard von Lüttwitz. W 1747 roku od Valentina Leonharda von Lüttwitz wieś zakupił Friedrich Heinrich hrabia von Logau, który w 1747 odsprzedał część dolną Georgowi Abrahamowi von Knobelsdorff.  W 1752 Georg Abraham scala majątki. Na początku XIX wieku Wilhelm von Knobelsdorff sprzedał część górną Marie Elisabeth Zacher-Fiedler. W 1845 roku część dolna należała do Louisa von Knobelsdorff a część górna do Marie Elisabeth Zacher-Fiedler. W połowie XIX wieku część górna i dolna jest w rękach rodziny Knoch. W 1869-76 roku własność Heinricha Knoch. W 1886 roku majątek o powierzchni 242 ha a w 1905 roku 407 ha należał do Emila Knoch, zamieszkałego we wsi od 1848 roku. W 1898 roku część dolna należy do Maxa Blomeyer, a w 1902 roku majątek w części dolnej liczący 666 ha posiada rodzina Joers. W 1910 roku scalenie dóbr przez kapitana Ericha Knoch. W 1917 roku część górna należy do rodziny von Kowalski, część dolna do rodziny Keil. W 1920 roku połączenie majątków przez rodzinę von Kowalski. W 1930 roku dobra w części górnej należą do Wilhelma Reinecke, w części dolnej do Karla Zieger. W 1937 roku część górną posiadają spadkobiercy Wilhelma Reinecke, część dolna nadal w posiadaniu Karla Zieger. Po 1945 roku majątek własnością Skarbu Państwa z utworzeniem na jego terenie PGR. Dwór zaadoptowany na mieszkania dla pracowników.

Stara Jabłona Górna- Zespół dworski

Dwór zbudowany w latach 20-tych XIX wieku prawdopodobnie na fundamentach starszej budowli. Klasycystyczny, zbudowany na planie prostokąta, parterowy z użytkowym poddaszem, kryty dachem mansardowym. Podpiwniczony. W sąsiedztwie zabudowania gospodarcze.

Zespół dworski- dwór, budynek bramny, budynki gospodarcze z podwórzem-2022r.

Stara Jabłona Dolna- resztki założenia dworskiego-2022r.

Po dworze resztki fundamentów. Budynki gospodarcze w ruinie.

Wieś położona w gminie Nowa Sól powiatu nowosolskiego. Najstarsze dzieje nadodrzańskiej wsi Stany (niem. Aufhalt) są nieznane. Pierwsze wzmianki o miejscowości pojawiają się dopiero w 1740 r. Jednak powstanie wsi należy datować co najmniej o dwa wieki wcześniej. W pobliżu wsi funkcjonowała przeprawa promowa, którą umieszczono na mapach już na pocz. XVII w. Przeprawa ta odgrywała znaczącą rolę w okresie wojny trzydziestoletniej, kiedy to w jej pobliżu zlokalizowano warowny obóz wojskowy (prawdopodobnie szwedzki), którego relikty zachowały się do dnia dzisiejszego. W połowie XVIII w. wieś była podzielona, północna część należała do państwa stanowego Carolath-Beuthen (własność książąt von Schönaich), część południowa stanowiła własność królewską. W tej części wsi około 1800 r. wzniesiono klasycystyczny dwór – karczmę, która należała do sołtysa. Budowla pełniła funkcję gospody do 1945 r. W latach 60. XX w. zrujnowany budynek w części wyremontowano i zaadaptowano do celów sakralnych. Do połowy lat 90. XX w., kiedy wybudowano w Stanach kościół, mieściła się tam kaplica.

DWÓR
Klasycystyczny. Murowany z cegły, założony na rzucie prostokąta, parterowy, częściowo podpiwniczony, nakryty dachem mansardowym z naczółkami i powiekami. Obecnie mocno zniszczony budynek, po przeniesieniu kaplicy, pełni funkcję magazynową.

Wieś położona w gminie Bogdaniec powiatu gorzowskiego. Najstarsza wzmianka o wsi pochodzi z 1300 roku(Steneviz), kiedy to margrabia Albrecht III nadaje wieś klasztorowi cystersów w Mironicach. W tym okresie prawdopodobnie lenno posiadała rodzina von Stennewitz. W 1337 roku Stanowice wymienione w Księdze ziemskiej jako Stennewitz oraz rody posiadające majątki na terenie wsi: von Winningen(Wedinge), von Perwenitz, von Dorn(m)stedt. W 1350 roku część gruntu należy do kolegiaty myśliborskiej, które otrzymała po Henningu von Perwenitz oraz do kościoła w Gorzowie Wlkp. W 1362 roku ziemię we wsi posiada Piotr Mörner. Wymieniany również Kuno i Siegfried von Winningen. Około 1455 roku dobra we wsi posiadają rodziny von der Marwitz oraz von Horker. W 1460 roku większość wsi posiadała już rodzina von der Marwitz. W 1490 wymieniony Hans von der Marwitz, a w 1492-1493 Henning von der Marwitz oraz: Hans(1499), Otto(1517), Asmus(1560), prawdopodobnie budowniczy dworu. W 1560 roku część wsi posiada Asmus von Schӧnebeck z Dolska, który swoją część przekazuje braciom Joachimowi i Asmusowi von Schӧnebeck. Ta część majątku znalazła się w posiadaniu rodu von der Marwitz. Od 1571 roku całą wieś posiada rodzina von der Marwitz. W 1658 roku właścicielem majątku jest pułkownik Joachim II von der Marwitz, syn Hansa i Anne von der Goltz. W 1718 roku właścicielem wsi jest Karl Friedrich von der Marwitz. W 1741 roku dobra są w posiadaniu Hansa Ehrenreicha von Glӧden, późniejszego właściciela huty szkła. W 1754 roku z powodu kłopotów finansowych sprzedaje majątek kapitanowi Georgowi Achazemu von Horker. W 1763 roku za 60000 talarów majątek zakupił Wilhelm Gottfried Bayer(*1724-+1780), właściciel majątków w Baczynie, Wysokiej i Zosinku, nobilitowany w 1777 roku. Po jego śmierci majątek w rękach dzieci: Friedricha Johanna Gottlieba von Bayer(*1747-+1823), Sophie Friederike Wilhelmine von Eckenbrecher(*1755-+1810) i Amalie Gottfriede von Scheidt. W 1800 roku dobra zastawione na rzecz bawarskiego domu panującego. W 1804 roku dobra zakupione przez Karla Ferdinanda von Empich z Meklemburgii, nobilitowanego w 1794 roku. Po bezpotomnej śmierci Karla Ferdinanda von Empich w 1835 roku zapisem testamentowym dobra otrzymał zarządca majątku, Martin Gottlieb Treichel(1779-1848). Kolejnym właścicielem był Karl Wilhelm Emil Rudolph Treichel(1827-1898). Wg spisu właścicieli ziemskich z 1857 roku właścicielem był od 1839 roku. W 1879 roku jego majątek obejmował 1614,52ha gruntów. Od 1889 roku również właściciel Lubna, ożeniony z Clare Ernestine Auguste von Bayer(*1831-+1908).  W 1896 roku majątek o powierzchni 1573ha należał do Carla Treichel. W skład majątku wchodziły majątki w: Zosinku(Sophienaue) oraz w Lubnie(Liebenow). W 1898 właścicielem dóbr zostaje Georg Treichel(*1861-+1931), którego majątek obejmował w 1914 roku  1647ha. W skład majątku wchodził folwark Zosinek. W 1912 roku rodzina nobilitowana.  W 1929 roku dobra obejmowały 1572ha wraz z folwarkiem Zosinek(Sophienaue).  Ostatnim właścicielem majątku był kapitan Friedrich Karl von Treichel(*1894-+1945) ożeniony z Helene, z domu von Freyer. Został zastrzelony w pałacu przez żołnierzy radzieckich.

PAŁAC

Pałac przetrwał działania wojenne w nienaruszonym stanie. Jego wystrój i wyposażenie uległo zniszczeniu oraz rozproszeniu. W budynku po 1945 roku umieszczono biura PGR w Baczynie- Zakład Rolny w Stanowicach. Na piętrze korpusu głównego założono przedszkole, w skrzydłach zlokalizowano mieszkania pracownicze, zlikwidowane w 1976 roku. Od lat 90-tych w posiadaniu ANROT w Stanowicach, dzierżawiony- Jorgen Möller dzierżawił posiadłość do 2003 roku), obecnie dzierżawiony przez Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. z Gorzowa Wlkp. W planach jest kompleksowa rewaloryzacja założenia i adaptacja do funkcji administracyjnych, konferencyjnych oraz gospodarczych. Pałac w obecnym kształcie jest wynikiem przebudowy i rozbudowy dokonanej w latach 70-tych XIX wieku. Murowany z cegły i kamienia, składający się z korpusu głównego oraz skrzydeł wschodniego i zachodniego wraz z wieżą o strzelistym hełmie. Korpus budowli jest podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachem kopertowym. W elewacji wschodniej znajduje się pseudoryzalit z naczółkiem oraz ryzalit z oknem weneckim. W elewacji zachodniej pseudoryzality zwieńczone neorenesansowymi szczytami i lukarnami z wolutami. W dwóch schodkowych szczytach, w kolistym polu, umieszczony jest herb von Treichelów. Z historycznego wystroju zachowały się: drewniane boazerie, klatka schodowa w korpusie budowli, drewniana podłoga deskowa i parkiet oraz posadzka z ośmiokątnych płytek ceramicznych, stolarka drzwiowa z supraportami, a także sztukatorski wystrój sufitów w części pomieszczeń.

2003r.

2018r.