RZECHCINO /Rexin/

Wieś położona w gminie Potęgowo powiatu słupskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1341 roku. Stare lenno rodu von Rexin. W 1717 roku jako właścicieli wymienieni byli: Claus Heinrich von Rexin i Barthold Friedrich von Rexin. W XVIII wieku wieś podzielona pomiędzy rodzinami von Rexin i von Vormann(Voremann, Vohrmann, Formann, Fuhrmann). Ród von Vormann siedział tu w 1776 roku. W latach 1740-1791 wzmiankowani von Zitzewitz(Zitzwitz, Zitzevitze, Czitzwitz, Czitzewitze). W 1779 roku jeden z majątków posiadała rodzina von Bonin. W 1784 roku na terenie wsi był jeden folwark. W tym czasie podział wsi na 3 działy majątkowe: majątek A i B należał do porucznika Johanna Bogislava von Rexin, majątek C należał do kapitana Franza Ernsta von Rexin. W 1794 roku jeden z majątków posiadała rodzina von Parpart. Dnia 06.02.1794  nobilitowany został Matthias Parpart a 30 stycznia 1834 roku syn jego brata Andreas Carl. W latach 1801-1805 majątek posiadała rodzina Czarnowskich herbu Grabie. Od 1804 do 1835 roku majątek w posiadaniu rodziny von Kӧsteritz. W latach 1839-1846(1850) roku majątek w rękach rodu von Horn. W 1846 roku majątek zakupił starosta powiatowy Karl Eduard Wüstenberg. Rodzina Wüstenberg posiadała majątek do 1945 roku. Kolejnym właścicielem był syn Karla Eduarda, Karl.

Pałac

Pałac nie istnieje. Prawdopodobnie spłonął pod koniec II wojny światowej. Po założeniu zachował się park krajobrazowy oraz resztki zabudowy gospodarczej majątku.

RUNOWO /Gross Runow/

Wieś położona w gminie Potęgowo powiatu słupskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1379 roku. W 1421 wieś stanowiła lenno von Grumbkow. W 1523 siedział Jasper Grummekow tho Runow. W 1717 roku właścicielem wsi był Philipp Otto von Grumbkow. Rodzina von Grumbkow posiadała majątek do 1779 roku. Przez małżeństwo Friderike von Grumbkow z porucznikiem Carlem Alexandrem von Podewils przechodzi w ręce rodu von Podewils. W 1790 roku Albertina Friderike Sophie von Podewils wychodzi za mąż za porucznika Ernsta Friedricha Ottona von Bonin i od 1801 roku majątek w rękach rodu von Bonin. Posiadali majątek do 1931 roku, do śmierci Ernsta von Bonin. Dobra przechodzą w ręce rodu von Puttkamer. W latach 1801-1805 część gruntów należała do rodziny von Czarnolenski.

Pałac

 

 

 

 

Po 1945 roku do lat 60-tych w pałacu mieściła się szkoła, później ośrodek kolonijny PKP. Od 2005 roku własność prywatna.

RADUSZ /Reddies/

Wieś położona w gminie Kołczygłowy powiatu bytowskiego. Stare lenno rodu von Puttkamer. Notowani od 1516 roku. Majątek posiadali do 1853 roku. W XVIII wieku właścicielem był Carl Gustav von Puttkamer. W XIX wieku dobra w rękach Carla Augusta von Puttkamera. Od 1853 roku do 1930 właścicielem była rodzina Post– w XIX wieku dobra w rękach Otto Posta a w XX wieku Waldemar Post. Po 1930 roku dobra przejęte przez władze nazistowskie a na terenie majątku powstał Landjahrlager. W obozie stacjonowały przede wszystkim dziewczęta.

Pałac

Zbudowany w 1836 roku. Obok park krajobrazowy z połowy XIX wieku. Obecnie własność prywatna.

RZEPCZYNO /Repzin/

Wieś położona w gminie Brzeżno powiatu świdwińskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1337 roku, choć jest mowa o zamku istniejącym w XIII wieku. W XVIII wieku należała do rodziny von Bonin. W 1786 roku majątek został sprzedany. Na początku XIX wieku należał do baronów von der Goltz, wymienionej w 1804 roku. W 1823 roku właścicielem był Gembicky, w 1845 roku Müller, w latach 1846-1879 Gustav Pretzell i Hermann Pretzell,  w latach 1887-1893- baronowie von Puttkamer. W 1898 roku doszło do parcelacji majątku.

Pałac

Zbudowany prawdopodobnie w połowie XIX wieku, rozbudowany w XX wieku. Pierwotnie wybudowano część centralną, skrzydło wschodnie, część skrzydła południowego i więżę. W 1930 roku rozbudowany o skrzydło północne oraz drugą część skrzydła południowego. Podczas pierwszej wojny światowej w pałacu mieścił się lazaret. W 1929 roku pałac zaadoptowano na dom starców oraz szpital pulmonologiczny. Od 1994 roku właścicielem było Towarzystwo Pracy Twórczej. Od 2007 roku w pałacu utworzono Salezjański Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy.

Majątek 1

Położone ok. 200 m na wschód od pałacu założenie dworskie. Czytelne podwórze z zachowanymi zabudowaniami gospodarczymi. Budynek mieszkalny praw. przebudowany.

Majątek 2

Naprzeciwko majątku 1-go budynek mieszkalny o cechach parterowego dworu z zachowanym budynkiem gospodarczym.

RUSOWO /Rützow/

Wieś położona w gminie Ustronie Morskie powiatu kołobrzeskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1182/83 roku w dokumencie księcia Bogusława I jako „Villa Ruzowe”. W 1321 roku było to lenno braci Heinricha i Hermanna von Damitz(Dametze, Damece, Damisse). W 1383 roku część wsi von Damnitz sprzedał siostrom zakonnym z Kołobrzegu i Koszalina. W 1565 roku wieś podzielona własnościowo pomiędzy rody von Damitz( w spisie występują Jacobenn, Siuert, Jochim, Pawell) i von Kameke(wymieniony Joachim Kameke). W 1630 roku wieś podzielona pomiędzy Michaelem von Bonin a Carstenem von Kameke. W 1666 roku istniały już 4 działy własnościowe należące do: Karstena von Kameke, Gottschalka von Damitz, Lucasa von Damitz i Christopha von Damitza Starszego. W XVIII wieku nadal kilka działów własnościowych: majątek A należał w 1731 roku do porucznika Christiana Heinricha von Damitz, majątek B w 1768 roku należał do tajnego radcy Friedricha Wilhelma von Gerlach, majątek C w 1764 roku należał do kapitana Friedricha Wilhelma von Damitz i majątek D w 1747 roku należał do porucznika Henninga Wediga von Damitz. Pod koniec XVIII wieku doszło do scalenia majątków i pozostawały one w rękach von Damitza. Około 1800 roku sprzedał majątek porucznikowi Carlowi Christophowi von Müllerowi, od którego roku dobra w 1807 odkupił kupiec i konsul z Kołobrzegu Ernst Friedrich Samuel Schrӧder. Dorobił się podczas wojen napoleońskich. Był właścicielem Klaptow, Fritzow i Schotzow. Zamieszkał w Rusowie. Jego następcami byli: porucznik Schrӧder od 1837 roku, Emence Schrӧder w drugiej połowie XIX wieku oraz wdowa po nim, Fritz Schrӧder do 1907 roku, Pomorskie Towarzystwo Osadnicze od 1907 do co najmniej 1911 roku, kupiec berliński Lichtenberg, który posiadał 131ha i Fritz Schrӧder, który posiadał 135ha a następnie wdowa po Fritzu do 1945 roku.

Dwór

 

 

 

 

Zbudowany po 1807 roku. Składał się z budynku głównego oraz dwóch skrzydeł. Budynek główny był parterowy z użytkowym poddaszem, kryty dachem naczółkowym, podpiwniczony. Rozebrany po 1945 roku. Obok park krajobrazowy o powierzchni 36 ha założony ok. 1830 roku a zaprojektowany przez poczdamskiego architekta ogrodów Petera Josepha Lenné.

RUNOWO KRAJEŃSKIE

Wieś położona w gminie Więcbork powiatu sępoleńskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana kiedy należała do cystersów z Byszewa. Około 1391 roku Runowo było w rękach rycerza Dobiesława Runga herbu Odrowąż.  W XV wieku należała do Dźwierszeńskich a kolejnym właścicielem od 1567 roku była rodzina Orzelskich herbu Dryja- wg drugiego źródła pod koniec XV wieku wieś nabył Mikołaj Orzelski herbu Dryja. Na przełomie XVI i XVII wieku Jan Orzelski na fundamentach starszej budowli stawia renesansowy dwór. W tym samym czasie powstaje park krajobrazowy. W 1615 roku majątek przechodzi w ręce Działyńskich herbu Ogończyk przez małżeństwo córki Jana Orzelskiego, Izabeli za Mikołaja Działyńskiego. W XVIII wieku właścicielem Runowa została hrabina Teofila z Działyńskich Szołdrska-Potulicka, a następnie jej syn Wiktor Szołdrski. Po jego śmierci w 1839 roku majątek w posiadaniu Fryderyka von Pelet-Narbonne. Kolejnym posiadaczem majątku był kupiec żydowski Schie Jaffe z Poznania. W latach 1841-43 dobra w rękach hrabiego Aleksandra Mielżyńskiego. W 1852 roku majątek zakupił baron Theodor von Bethmann-Hollweg. W 1870 roku ożenił się z Fredą von Arnim-Boitzenburg. Po uzyskaniu pełnoletniości majątek odziedziczył ich najstarszy syn baron Joachim Theodor von Bethmann-Hollweg. W 1900 roku ożenił się z Ilse von Arnim-Mellenau. Pod koniec 1911 roku zakupił majątek Runowo-Młyn budując tam pałacyk dla swojej matki. Po I wojnie światowej w pałacu zamieszkał najstarszy syn Joachima Philipp z żoną Hellą. W 1928 roku pałac został przejęty przez Skarb Państwa II RP a w 1929 roku majątek został sprzedany Państwowemu Bankowi Rolnemu z powodu złej sytuacji finansowej. Na początku lat 30-tych XX wieku majątek został rozparcelowany. Resztówkę z pałacem nabył Wiktor Szulczewski ze Strzelec. Ostatnimi przedwojennymi właścicielami byli córka Wiktora Szulczewskiego- Maria oraz jej mąż pułkownik WP Edward Leszczyński. Podczas II wojny światowej majątek przejęty przez Skarb Rzeszy a w pałacu urządzono magazyn mundurowy wojsk lotniczych. W 1945 roku pałac został podpalony przez wojska radzieckie wg jednej wersji lub wycofujące się wojska niemieckie. Od 1945 roku trwała ruina.

Pałac

Na miejscu obecnego pałacu w XVI wieku znajdował się drewniany dwór obronny Orzelskich, który spłonął w 1589 roku. W następnych latach wybudowany został murowany zamek. Na podstawie portretu Jana Orzelskiego znajdującego się w runowskim kościele wiemy, że był to budynek w stylu renesansowym, z niewysoką wieżą, pozbawiony już cech obronnych. W 1860 roku stary zamek został przebudowany na nowoczesną rezydencję utrzymaną w styl neorenesansu, z pewnymi elementami neogotyku. Autorem projektu był znany berliński architekt Martin Gropius. Bryła pałacu została znacznie podwyższona i wzbogacona wysoką wieżą zegarową(na fundamentach wieży z 1595 roku) zwieńczoną w najwyższej kondygnacji czterema podwieszonymi wieżyczkami oraz zamkniętą stożkowym hełmem. Wnętrza miały bogato dekorowane sufity i ściany. Pałac był jedną z najświetniejszych pruskich siedzib szlacheckich na Pomorzu i w Wielkopolsce. Wokół założony został park krajobrazowy. Na jego obrzeżach wybudowano do stylu tyrolskiego dom ogrodnika, neogotycki budynek administracyjny i stajnię. Pięknym dokumentem z tego czasu jest litografia Aleksandra Dunckera. W 1929 roku baron Joachim von Bethmann-Hollweg zmuszony został do sprzedaży resztek wielkiego niegdyś majątku. Przez następne 10 lat pałac stał pusty, aczkolwiek nie dopuszczono do jego dewastacji, nowi polscy właściciele zamieszkali w dworku na folwarku. Po 1939 roku Niemcy umieścili tu magazyn mundurowy wojsk lotniczych. W styczniu 1945 roku wycofując się przed nacierającymi Rosjanami podpalili pałac. Plany odbudowy w 1958 i 1974 roku zgodnie z którymi w pałacu miał powstać dom wczasowo-kolonijny dla młodzieży, nie zostały zrealizowane. Odnowiono tylko budynki w parku, i stajnię w której chciano urządzić stylową kawiarnię. W 1997 roku AWRSP sprzedała pałac Hannie i Zenonowi Lewandowskim z Bydgoszczy. Na obrzeżu parku wybudowali luksusowy kompleks hotelowo-wypoczynkowy, nawiązując stylowo do budynku dawnej stajni, który wkomponowano jako część kompleksu.

RUDNO /Ruhden/

Nieistniejąca miejscowość położona w gminie Drawno powiatu choszczeńskiego. Dawny folwark. W 1914 roku wchodził w skład majątku w Świeciechowie należącym do Heinricha von Enckevort. W 1929 roku wchodzi w skład majątku w pobliskim Święciechowie należącym do Oskara von Enckevort.

ROSZKOWICE /Hermannsthal/

Nieistniejąca osada w gminie Krzęcin powiatu choszczeńskiego. W 1879 roku majątek o powierzchni 111ha należała do rodziny May. W 1896 roku majątek wchodził w skład dóbr chłopowskich należących w tym czasie do rodziny Hamann. W 1903 roku własność rodziny Bӧning. W 1914 roku majątek o powierzchni 123ha należał do niejakiego Wolf. W 1929 roku właścicielem majątku był C.R.Otto(110ha).

ROSOCHATE /Roskatenwerder/

Nieistniejąca miejscowość położona w gminie Bierzwnik powiatu choszczeńskiego. W 1896 roku majątek w rękach rodziny Krause. W 1914 roku majątek o powierzchni 133ha należał do Hermanna Schreder. W 1929 roku majątek należał do Wilhelma Otto(130ha). W okresie drugiej wojny światowej miejsce pobytu Goeringa, które w tym czasie było pilnie strzeżone.

ROŚCIN /Röstenberg/

Miejscowość położona w gminie Drawno powiatu choszczeńskiego. W latach 1804-1828 własność rodu von Brunn. W 1857 majątek należał do Carla Ludwika Haase. W 1879 roku majątek o powierzchni 847ha należał do rodziny Haase. W 1896 roku majątek o areale 879,95ha należał do Alfreda Zotzmann. W 1903 roku majątek w posiadaniu rodziny Netzel. W 1914 roku majątek obejmował 1056ha i należał do Oscara Lomnitz. W 1929 roku własność Juliusa Keidanski`ego(709ha).

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

Zachowały się resztki parku dworskiego oraz zabudowań gospodarczych.

RZECZKI /Rietzig Dömane/

Osada położona w gminie Choszczno powiatu choszczeńskiego. W 1896 roku domena państwowa, której majątek obejmował 368ha. W 1914 roku dzierżawcą był Bӧning. W 1929- domena państwowa, dzierżawcą był Hans Voigt(388ha).

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

We wsi zachowały się elementy majątku- dwór oraz zabudowania gospodarcze.