JEMIOŁÓW /Petersdorf/

Wieś położona w gminie Łagów powiatu świebodzińskiego. Wielokrotnie wzmiankowana jako: Petersdorp, Petirssdorff, Peterstorff, Peterssdor a po raz pierwszy wymieniona w 1250 roku. Do 1350 roku należała do rodu von Klepzig. Później w rękach zakonu joannitów z Łagowa. Występują jako właściciele majątku w spisie z 1718/19r. W 1879 roku majątek o powierzchni 147,60ha należał do rodziny Franke. W 1914 oraz w 1929 roku majątek obejmował 149ha i należał do Maxa Franke.

Brak wzmianki o siedzibie dworskiej na terenie wsi. Na pocztówce prawdopodobnie willa- dom kuratora, sędziego.

Jemiolow - palac

jemiolow-1929-lubuskie

 

GOZDNICA /Freiwaldau/

HISTORIA MIASTA

Miasto położone w powiecie żagańskim. Założone przez księcia Przemka, syna księcia głogowskiego Konrada I w roku 1290. Pierwotnie osada dla drwali łużyckich. W latach 1295-1319 właścicielami Gozdnicy byli piastowscy książęta żagańscy ale władzę sprawowali margrabiowie brandenburscy/w formie zastawu/. Pierwsza wzmianka o miasteczku Freiwalde pochodzi z 1315 roku, kiedy rządy sprawował margrabia brandenburski Waldemar. Po jego śmierci miasto w rękach księcia Henryka I Jaworskiego, który przekazał je Ulrykowi von Pack z Żar. Po śmierci Ulryka von Pack/1355/ ziemię tę otrzymał Albrecht von Hackeborn. Po śmierci księcia Henryka I Jaworskiego w 1346 roku ziemia przewoska z Gozdnicą przeszła pod panowanie króla Czech- Jana. Od 1353 roku pod rządami Wettynów, ale już od 1364 roku cesarz Karol IV przekazał te ziemie w lenno księciu piastowskiemu świdnicko-jaworskiemu Bolkowi II. Od 1413 roku w rękach książąt żagańskich. W 1472 roku książę żagański Jan II sprzedaje księstwo saskim Wettinom, którzy posiadali Gozdnicę do 1549 roku. Przez kolejne 50 lat miasto było w rękach królów czeskich z rodu Habsburgów. W 1601 Gozdnica staje się własnością prywatną, kiedy w 1601 roku cesarz Rudolf II sprzedał ziemię przewoską wraz z Gozdnicą Heinrichowi Anzelmowi von Promnitz z Żar. Od tego czasu częste zmiany właścicieli: von Berge/1611-1627/, Georg Lehmann von Schaumburg/1627-1631/, von Rechenberg/1633-1684/, hrabia von Promnitz/1684-1795/, hrabia von Kospoth/1795-1883/, von Rothkirch-Trach/1883-1902/, Max Rüping/1902-1905/, hrabia von Kramska, hrabianka von Lüttichau/1905-1945/.

ZESPÓŁ FOLWARCZNY

W północno-wschodniej części miasta położony był zespół folwarczny. Po założeniu zachowały się budynki gospodarcze.

WILLE GOZDNICY

Willa Sturm`a

Gozdnica, lubuskie

W 1837 roku Johann Gottfried Sturm zakupuje tereny starej cegielni. Już w XVII wieku glina z tych pokładów posłużyła na produkcję cegieł na budowę kościoła katolickiego. Powstały zakład Sturm`a wytwarzał szeroką gamę wyrobów ceramicznych. Szczególnie znanym produktem były dachówki, które pokryły dachy dworca w Lipsku, budynek konsulatu w Helsinkach czy dach na Górze Oliwnej w Jerozolimie.

2. Nieznana willa

Gozdnica, willa, lubuskie

Gozdnica 1899, lubuskie

BRZOZOWA /Neuwalde/

Wieś położona w gminie Krzeszyce powiatu sulęcińskiego. Początki miejscowości sięgają XV wieku, p[o raz pierwszy wymieniona w 1538 roku. Początkowo należała do klucza lubniewickiego będącego w rękach rodu von Waldow. W 1715 oraz wg spisu z 1718/19 roku własność majora Friedricha Sigismunda von Waldow, zamieszkałego w Brzozowej. Później wieś w rękach  Karla Friedricha von Waldow z gliśnieńskiej linii rodu, zmarłego w 1782 roku. Po jego śmierci dobra odziedziczył jego zięć, von der Osten. W 1785 roku mowa o folwarku. Rodzina von der Osten posiadała majątek do 1804 roku. Po 1804 roku właścicielem była rodzina von Rüchel(prawd. generała Ernsta von Rüchel), po 1810 roku własność majora Jakoba Friedricha von Rüchel-Kleist(25.01.1778-15.03.1848), późniejszego generała. W 1808 roku ożenił się z 17-letnią córką Ernsta von Rüchel, Caroline Friederike Sophie Albertine(1790-1831). Od 1810 roku Jakob Friedrich przyjął nazwisko teścia i nazywał się von Rüchel-Kleist. W 1828 roku sprzedał majątek za 34000 talarów Ernstowi von Kosky. Posiadali dobra w 1857 roku. W 1879 roku majątek o powierzchni 70,40ha należał do von Waldow. W 1914 roku majątek obejmował 86ha i należał do Alberta Wienkoop. W 1929 roku majątek w rękach rodziny Elfriede von Rehmann i obejmował 109ha. 

Waldow (3)

von Ruchel-Kleist

 

 

 

 

Brzozowo-Kołczyn, lubuskie

Brzozowa- palac

 

 

 

 

PAŁAC

Przed 1945 rokiem we wsi istniało założenie pałacowo-parkowo-folwarczne. Pałac spalony w 1945 roku a jego gruzami utwardzono podobno drogę do Kołczyna. Pozostałością jest niewielkie, zaniedbane założenie parkowe.

Brzozowa 1935, lubuskie

MIECHÓW /Meekow/

Wieś położona w gminie Sulęcin powiatu sulęcińskiego. Wielokrotnie wzmiankowana jako: Mechow, Mekow, a po raz pierwszy wymieniona w 1427 roku, mimo, że początki sięgają XIV wieku. W wiekach średnich należała do rodu von Vockenrode, później do von Uchtenhagen(1354). W 1410 roku należała do biskupstwa lubuskiego. Od lat 20-tych XV wieku należała do zakonu joannitów ze Słońska. Część wsi stanowiło lenno rodów rycerskich. W 1461 roku lenno posiadał Hans i Peter Tierbach(Tirbach). W 1481 roku lenno posiadali bracia von Lucko(von Luck)– Peter, Friedrich, Hans i Nickel. W 1718/19 roku istniał majątek należący do joannitów. Od początku XIX wieku pod zarządem państwa pruskiego. W 1879 roku majątek o powierzchni 169,50ha należał do rodziny Folger. Na początku XX wieku majątek nadal w rękach rodziny Folger. W 1914 roku majątek o powierzchni 250ha należał do Johannesa Weber. W księdze wymienione pozostałe 13-e majątków nie przekraczających 90 ha. W 1929 roku własność Waldemara von Böttinger z Jarnatowa oraz Dr. Heinza von Böttinger bankiera z Berlina. Właścicielem majątku Kossӓtenhof 6 o powierzchni 32 ha był Adolf Weiland.

Dwór

W centrum wsi przetrwała willa-dwór należący do Wilhelma Folger, możliwe, że budowniczego dworu.

Miechów-dwór


Miechów, lubuskie

GUBIN /Guben/

Miasto powiatowe, po raz pierwszy wzmiankowane w 1211 roku. Od 1235 roku prawa miejskie. Początkowo należało do Piastów Śląskich. Od 1526 roku do Czech, od 1620 do Saksonii. Po Kongresie Wiedeńskim słata się częścią Prus, później Brandenburgii. Po 1945 roku podział miasta na część polską i niemiecką.

Willa Wilke

BUKOWICA /Bockwitz/

Wieś położona w gminie Niegosławice w powiecie żagańskim wzmiankowana w 1317 roku. W roku 1349 Peczko von Glaubitz kupuje wieś od księcia Jana Ścinawskiego. W 1385 roku Henryk VIII Głogowski nadaje wieś braciom Lutoldowi i Janowi  von Wirsing. W XV wieku wymieniani są członkowie rodu von Schweinitz. Prawdopodobnie w XIV/XV wieku we wsi istniało już założenie dworskie. Od XIX wieku w rękach książąt von Schönaich. W 1937 roku właścicielem dworu był Martin Hornig.

Bukowica-dwór

ZAŁOŻENIE DWORSKO-FOLWARCZNE

Pozostałością założenia jest dwór oraz resztki zabudowań folwarcznych.

Bukowica 1942 2, lubuskie

ZARZYN /Seeren/

Wieś położona w gminie Sulęcin powiatu sulęcińskiego. Wielokrotnie wymieniana jako: Sarin, Zarino, Sehren, Szeren. W 1250 roku po raz pierwszy pojawia się nazwa wsi, gdy w jednym z dokumentów wymieniony został wśród świadków Boguphalus de Sarin(Boguchwała). Był to rycerz króla Przemysła, który w 1256 roku wraz z synem Zdislausem(Zdzisławem) sprzedał wieś Zarino templariuszom z Wielkiej Wsi. Wymieniana w latach późniejszych-1256(Zario), 1545(Sehren, Szeren), 1560, 1565(Zarzyn), 1631, 1664(Żarzyn). Od 1347 roku własność joannitów łagowskich(część autorów podaje, że od 1314 roku). Na terenie wsi w 1545 i w 1548 roku lenno posiadał Hans von Horn. W 1558 roku lenno posiadał Hans von Wermsdorf oraz w 1588 roku bracia von Logau: Zacharias, Anselm i Maximilian. Wg spisu z 1718/19 roku własność joannitów z Łagowa. Dobra przejęte przez państwo pruskie po sekularyzacji dóbr  kościelnych. W 1879 roku majątek o powierzchni 152,80ha należał do Pani Adolphine KochPóźniej niewielki majątek należący od początku XX wieku do rodziny Sckerl – wymieniony Georg oraz Richard Sckerl.  Majątek ten w 1907 roku liczył 180 ha ziemi. Drugim majątkiem 100 ha był majątek należący do karczmarza Müller. W 1914 roku majątek obejmował 182ha i należał do Geroga Sckerl, drugi o powierzchni 100ha należał do Friedricha Müller. W 1929 roku w spisie majątków widnieje: Georg Sckerl(182ha), Ernst Schilling(103ha), Karl Rettig(31ha).

Zarzyn- dwor

zarzyn-dwor-pow-sulecin

Zarzyn-dom Mullera

We wsi stały dwa dwory. Dwór rodziny Sckerl rozebrano w 1949 roku a na miejscu dworu postawiono kościół.

zarzyn-1902-lubuskie

SKARBONA /Birkendorf/

Wieś położona w gminie Maszewo powiatu krośnieńskiego. W XVIII wieku folwark założony przez kapitana von Troschke, który przez małżeństwo z panną von Lӧben, staje się właścicielem dóbr w Korczycowie.  Należał do dóbr w Korczycowie. Wymieniony w 1879 roku kiedy właścicielem była rodzina Karbe. W 1896 roku majątek Juliusa Theodora Christiana Karbe(1831-1911) obejmował 980,85ha gruntów wraz z majątkiem Korczyców w skład którego wchodził.  W 1914 roku folwark wchodził w skład majątku w Korczycowie należącym do Dr.jur.Friedricha Karbe z Berlina. W 1929 roku majątek należał do Dr.jur. Friedrich Karbe, dzierżawcą był Hans Karbe.

W centralnej części wsi położony był zespół dworski. Obecnie bez śladu po założeniu.

Skarbona-dwor

skarbona-1896-lubuskie

KOWALÓW /Kohlow/

Wieś położona w gminie Rzepin powiatu słubickiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1360 roku jako Kowl, Caul i Kaul, Kow, później jako Cawl(1423), Kauwel(1461). W 1361 roku margrabia Ludwig nadał lenno we wsi dla mieszkańca Ośna Kune Dechtemigut(Kuno Duchtemygut) oraz dla mieszkańców Frankfurtu n/Odrą, braciom Betke i Adamowi Wal. Po Kunie majątek odziedziczył jego syn Michel Duchtemigut. W 1421/23 roku część wsi należy do niejakiego Lütke Heinrich Genist(Gruist) z Ośna. W 1459 roku dobra we wsi miał Hans von Lossow, właściciel Boczowa i Drzeńska. W tym czasie wymienia się również rodzinę von Kӧckeritz. Rody von Lossow i von Kӧckeritz wymieniane były w 1588 roku. W 1598 roku siedzibę swoją mieli bracia von Wedel– Hans Georg i Bastian von Wedel, synowie Vicenza von Wedel. W 1608 roku mowa o rycerzu Joachimie von Ihlow z Kowalowa. W 1654 roku majątek w rękach rodu von Ludwig(Ludewig), który zakupili prawdopodobnie w latach trzydziestych, w czasie trwającej wojny trzydziestoletniej. Rodzina nobilitowana w 1566 roku. W 1718 roku wymienia się braci: porucznika Gustava Adolfa von Ludwig i kapitana Karla Rudolfa von Ludwig. Dobra posiadali do 1804 roku, kiedy zmuszeni zostali do sprzedaży majątku za długi powstałe z hazardu. Majątek zakupuje kapitan von Berg. W 1820 roku dobra przechodzą na porucznika von Dӧring, prawdopodobnie ożenionego z córką kapitana von Berg. Od niego w 1836 roku za 53.400 talarów majątek zakupił Kaspar Eduard Theodor Wilhelm von Kaphengst. Posiadali majątek do 1945 roku. Ostatnim właścicielem majątku do 1945 roku był Karl Erich von Kaphengst i jego żona Johanna z domu von Rosenberg.

Kowalów pow. Rzepin, lubuskie

Kowalów gm.Rzepin, pow.Słubice, lubuskie

Kowalow- palac

PAŁAC

W XIX wieku prawdopodobnie na zrębach starszej budowli rodzina von Kaphengst buduje nowy pałac, z wieżą jako dominantą założenia. Pałac zniszczony podczas działań wojennych w 1945 roku. Pozostałością założenia jest park z XIX wieku.

WILLA

kowalow-1895-lubuskie

OLBRACHTÓW /Albrechtsdorf/

Wieś w gminie Żary w powiecie żarskim o średniowiecznej metryce wzmiankowana w 1350 roku. Należała wtedy do państwa stanowego Żary. W tym czasie właściciel wsi Ulrich von Pack część wsi przekazał szpitalowi w Żarach. W 1381 roku wieś podzielona pomiędzy rody rycerskie: von Grünberg, von Steudan, Nickolaus von Dӧbelin. W latach 1445-57 wzmiankowany Balzer von Unwürde a w 1490 roku wspomniany Christoph von Unwürde(1490). Po koniec XV wieku(1494) dobra posiadał Peter von Niesemeuschel. Posiadał dobra w latach 1509-12. W 1521 roku wieś należy do Hieronymusa von Biberstein. Pojawia się również Georg von Schӧnaich. W 1551 roku wieś należy do rodu von der Dahme. W latach 1631-38 wymieniony Seifried von der Dahme. Rodzina von der Dahme posiada wieś do 1656 roku. Kolejnymi właścicielami są rody : hrabiowie von Promnitz(1691-1717) oraz księżna von Sachsen-Weissenfels(1671-1717), Heinrich Siegmund von Rohr(1717-1734), von Reinsperg(1734-1832), Dr von Sydow(1832-1838), von Berge(1838-1846), von Falkenhayn(1846-1855), baronowie von Reibnitz– wymieniony Johann Hermann, zmarły w 1853 roku, von Bronikowski(1855-1862). Heydenreich(1862-1934). W 1879 roku  właścicielem dóbr był Rudolph Hei(y)denreich. Majątek w tym czasie liczył 459,86 ha gruntów. Prawdopodobnie ostatnim właścicielem była rodzina Berg.

Olbrachtow- palacOlbrachtów plan pałacu,

Po założeniu pozostał park krajobrazowy oraz resztki zabudowań folwarcznych.

Olbrachtów 1901, lubuskie

GRABÓW /Grabow/

Wieś w gminie Torzym powiatu sulęcińskiego, przy drodze Sulęcin-Torzym. Wymieniana jako Grabow, Grobow. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1350 kiedy była własnością zakonu joannitów z Łagowa. Wcześniej należała do rodu von Klepzig. Od XV wieku lenno zakonne w rękach rycerstwa.  W 1461 roku w posiadaniu von Glasser(Glusser, Gleusser, Gleussern wzmiankowana Margarete Gleussern ). Później dość częste zmiany właścicieli. W latach 1494-1523 w posiadaniu rodziny von Lӧben. W 1494 roku własność Caspara von Lӧben ze Staropola oraz Balzera von Lӧben. W 1523 roku Melchior von Lӧben z Radachowa(Radichow) sprzedaje wieś braciom Christophowi i Thomasowi von Falkenhagen(wg Wedekinda Falkenhein). W 1565 roku żył jeszcze Christoph von Falkenhagen, w 1570 roku mowa o jego synach: Hansie i Wulfie, będących właścicielami Grabowa. W 1572 roku mowa o podziale wsi na dwa majątki należące do: Thomasa i Hansa von Falkenhagen. Thomas von Falkenhagen z Anną von Mestichen miał trzech synów: Georga, Joachima I Christopha, po raz pierwszy wymienieni w 1575 roku jako właściciele jednego z majątków w Grabowie. Georg żonaty był z Cathariną von Luck i żył jeszcze w 1584 roku. W 1608 roku jego nieletni synowie mieli udziały w majątku. Joachim w 1575 roku za granicą, w 1579 roku nie pojawia się informacja o nim. Christoph w 1587 roku poślubił Catharinę von Troschke i żył jeszcze w 1608 roku. W 1579 roku Hans von Falkenhagen sprzedał swoją część Balthasarowi von Lӧben z Korczycowa(Kürtschow), drugi nadal posiadała rodzina von Falkenhagen. W 1583 roku Balthasar von Lӧben za 3300 florenów reńskich sprzedał majątek Hansowi von Schlichting(E.L.Wedekind podaje, że to Hans von Falkenhain? sprzedał swój majątek Hansowi von Schlichting), który w 1593 roku odsprzedał go Melchiorowi von Winning z Mierczan(wcześniej Hildebrandsdorf, Hildesheim). W 1575 roku z majątku należącego do rodziny von Falkenhagen wydzielono drugi majątek. W 1608 roku we wsi istniały trzy majątki: dwa należące do rodziny von Falkenhagen, jeden do von Winning.  W XVII wieku ponownie dwa majątki- dwa majątki należące do von Falkenhagen połączyły się w jeden, drugi nadal należy do rodu von Winning. W 1615 roku część dóbr wcześniej należących do rodziny von Falkenhagen w rękach Hansa von  Horn. W 1715 roku mowa o 3 majątkach: 1-szy należał do 3 braci von Winning z Walewic, dzierżawiony przez Karla Ludwiga von Luck(zamieszkałego w Grabowie, nie miał synów), 2-gi był własnością Kaspara Samuela von Falkenhagen na służbie w Rzeczpospolitej Polskiej, dzierżawiony przez Thomasa von Widofsky(Wieloffsky), zamieszkałego w Grabowie, mającego dwóch synów: Christiana Adolfa i Samuela Stephana. 3-ci majątek należał do Balzera Richarda von Falkenhagen na służbie w Rzeczpospolitej Polskiej(miał 3 małoletnich synów), dzierżawiony przez Ferdinanda Adolfa von Haugwitz-miał dwóch synów: Hansa Christopha i Balzera Ferdinanda. Wg spisu z 1718/19 roku we wsi 2 majątki:1-szy w rękach spadkobierców Johanna Friedricha von Winning z Walewic, 2-gi należał do Balzera Reicharda von Falkenhagen. Później dość częste zmiany właścicieli. W 1741 roku własność rodu von Alten-Bockum, w 1767 roku rodu von Unruh, w 1775 roku von Buderitzky(Budritzky)– za ich czasów doszło do połączenia majątków. W 1800 roku majątek w posiadaniu baronów von Collas, W 1817 roku za 26300 talarów dobra zakupił porucznik von Schlichting. W 1840 roku należy do rodziny Miessener. W 1849 roku majątek zakupiony przez Maximiliana Rudeloff. W 1850-53 majątek Maximiliana Rudeloff obejmował 3551 akrów ziemi. Od 1853 roku nowym właścicielem był Dr Petzold, pochodzący z Meklenburgii- majątek w 1857 roku liczył 3400 mórg ziemi. W 1865 roku dobra w rękach niejakiego Schmidt. W 1879 roku majątek należy do rodziny Meyer, a dobra liczyły 858,20 ha gruntów. Kolejnym właścicielem była rodzina von Bonin– wymieniany Alexander von Bonin. W 1914 roku majątek obejmował 776ha i należał do rodu von Bonin-Grabow. W 1929 własność Alexandra von Bonin z areałem 816ha. W 1939 roku majątek liczył 878,8 ha gruntów. Prawdopodobnie posiadali majątek do 1945 roku.

Grabów pow. Sulęcin, lubuskie

grabow-k-sulecina-lubuskie

ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY

Naprzeciwko kościoła w południowo-zachodniej części wsi znajdował się zespół pałacowo-parkowy. Obecnie resztki parku krajobrazowego. Nieistniejący pałac z XVIII wieku, dwukondygnacyjny, podpiwniczony, zbudowany na planie zbliżonym do prostokąta, kryty był dachem czterospadowym. Od ogrodu była okrągła wysunięta w stronę parku sala zajmująca dwie kondygnacje. Za drzwiami wejściowymi z świetlikiem położona była klatka schodowa i długi okrągły hol. Obok mały park.

grabow-1923-lubuskie

ZABŁOCIE /Sablath, Raudenberg/

Wieś położona w gminie Jasień powiatu żarskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1240 roku(Zabloto, Sablote), później jeszcze w 1329(Zubiloch), w 1360(Zablat) oraz w 1381 roku(Sabelat) będąc własnością rodu von Biberstein właścicieli państwa stanowego Żary. W 1837 roku majątek w posiadaniu rodziny von Dallwitz. W 1845 roku dobra są własnością F. Schaube. W 1879 roku majątek o powierzchni 335,80ha jest domeną państwową dzierżawiona przez  niejakiego Bullrich. W 1896 roku domena państwowa dzierżawiona przez  Louisa Bullrich obejmowała 238ha gruntów. W latach 1903-1914 dzierżawcą majątku był Lutze. W 1929 roku kilka majątków-gospodarstw nie przekraczających 50ha- August Dittrich(28ha), Hermann Dittrich(40,5ha), Otto Dittrich(26,4ha), Herm.Drӧge(28,5ha), Herm.Grondke(28ha), Otto Kuban(28ha), Paul Schmidt(28,5ha), Hermann Schütze(30,7ha). W latach 30-tych XX wieku dwór zajęty przez żeński Obóz Hufca Pracy Niemieckiej Młodzieży.

DWÓR

Zablocie- palac

W północno-wschodniej części wsi  park krajobrazowy jako pozostałość po założeniu pałacowo-parkowym. Obok zabudowania gospodarcze.

zablocie-1919-lubuskie