Szprotawa po raz pierwszy w materiałach źródłowych pojawia się w 1260 roku. W tym czasie wchodziła w skład księstwa głogowskiego. W 1263 roku otrzymała prawa miejskie. W południowej części obecnego miasta, na stoku opadającym ku odnodze rzeki Szprotawa, książęta głogowscy w latach 1296-1311 zbudowali zamek. Był to obiekt zbudowany na planie owalnym z fosą i mostem od strony miasta. W latach 1296-1312 kasztelanem na zamku był Wolfram(Wolfgang) von Pannwitz, w 1314 roku Heinrich von Biberstein. W latach 1476-1488 zamek był siedzibą Jana II Żagańskiego oraz bazą wypadową jego wojsk. Był też więzieniem ważniejszych dostojników m.in. Jan II Żagański więził na zamku komandora joannickiego z Łagowa. Był ostatnim Piastem na zamku w Szprotawie. Jak pisze Saurma zamek i miasto książę podarował swojej córce Małgorzacie, zamężnej za Mikołajem Banffy z Limbow. Po przegranej wojnie z królem węgierskim Korwinem, w zamku rezydował cesarski komendant i starosta okręgu. W XVI wieku miasto jak i zamek były wydzierżawiane możnym rodom rycerskim. W 1511 roku wymieniona rodzina von Nostitz. W 1530 roku od Geroga von Nostitz dzierżawę wykupił Georg von Schӧnaich. Przez 4 lata miasto i zamek posiadał książę legnicko-brzeski Fryderyk II, by ponownie wrócić do rodziny von Schӧnaich. W tym samym 1544 roku dzierżawę otrzymuje Hieronim von Biberstein, po śmierci którego miasto jak i zamek przejmuje wdowa po nim wraz z córkami. W 1549 roku von Schӧnaich starający się o dzierżawę dochodzi do porozumienia z wdową po Hieronimie von Biberstein i finalizuje przejęcie dzierżawy w 1554 roku. W latach 1550-51 miastem i zamkiem zarządzał Hans von Loss(Looss). Po sporze rodzinnym część dzierżawy przejął kuzyn Johanna Georga von Schӧnaich, Brandamus von Zedlitz, który po śmierci Johanna Georga von Schӧnaich w 1587 roku, przejmuje bezprawnie własność rodziny von Schӧnaich, których rządy kończą się w 1591 roku. Od 1597 roku zarządzającym miastem i zamkiem został Sigmund von Kottwitz, właściciel Konotopu, a po nim Kaspar von Rechenberg. Od roku 1709 miasto stało się pełnoprawnym właścicielem gruntów i zamku. Wg innych źródeł ród von Schönaich posiadał miasto i zamek od 1597 przez kolejne 100 lat. Zamek uległ znacznym zniszczeniom podczas wojny trzydziestoletniej. Po 1642 roku zamek zaadoptowany został na browar. Po przejęciu zamku przez miasto na początku XVIII wieku, w latach 1745–1747 przebudowano zachowane mury zamkowe na kościół ewangelicki. Uzyskał on nową formę w latach 20-tych XIX wieku, wówczas też wzniesiono wieżę-dzwonnicę. Zniszczony podczas działań wojennych w 1945 roku. Obecnie trwała ruina ale elementy po zamku czytelne do dzisiaj, widoczne są w południowo-wschodniej partii kościoła. Są to kamienno-ceglane mury obwodowe oraz basteja, zbudowana przed 1550 rokiem.
WILLE
