HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Nowogród Bobrzański powiatu zielonogórskiego. Wieś o metryce średniowiecznej, w XIII wieku założona przez augustianów z Nowogrodu Bobrzańskiego i do nich należąca. Po kasacji dóbr kościelnych w 1810 roku częste zmiany właścicieli. Wymienia się rodziny: Seyffert(1812), Pani Qual(1827), von Rabenau(1830), Pani Koegstein z Gubina(1835), hrabia Finck von Finckenstein(1837), Fichtner(1842), Francke(1842), Lange(1846), Frosch(1848), Francke(1853), Eltester(1854), Pirschel(1876), von Zawadzky z Wrocławia(1882), von Lӧsch(1883), Teige(1899), Dr med. Kühn z Raciborza(1900), hrabia von Schlieffen(1905), Prausnitz z Berlina(1908), Pani Schulrat Heidrich(1908), Moeller z Berlina(1909), Engelhard(1911), Poralla(1918), Wende(1920), Hoffmann(1928).  Od 1937 roku parcelacja majątku z przejęciem przez państwową firmę Schlesische Landgesellschaft. (1936-1940). Część gruntów była również w posiadaniu rodzin: von Pirser(1430), Boythe(1515-1615), Francke(1623), Stiller(1678-1694), von Steinborn(1417-1451). Te grunty zostały wchłonięte i scalone z majątkiem I-szym i należały do zakonu augustianów do 1810 roku.

DWÓR

Przy kościele stał parterowy dwór z użytkowym poddaszem, zbudowany na planie prostokąta, częściowo podpiwniczony, ze skrzydłem przylegającym do murów kościelnych.  Po 1945 roku rozebrany. Cegła pochodząca z dworu użyta na budowę domu kultury w Nowogrodzie Bobrzańskim. Pozostałością po założeniu są budynki gospodarcze na terenie gospodarstwa agroturystycznego.

Wieś położona w gminie Nowogród Bobrzański powiatu zielonogórskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1245 roku. Należała wtedy do klasztoru augustianów w Nowogrodzie Bobrzańskim. Wieś rycerska, w której istniało kilka działów własności. W 1457-1460 siedział tu Jan Tschech. Część dolna wsi w latach 1450-1467 należała do rodziny  von Steinborn- w 1467 wzmiankowany Heinze Steinborn a w 1470 roku bracia Piotr i Baltazar Tschech. W 1474 roku część wsi należała do rodu von Zwecke- wzmiankowani bracia Mikołaj, Jan i Paweł Zcwecke. Do 1499 roku majątek należał do rodziny von Unwürde czy do rodu von Unruh- wzmiankowany Krzysztof von Unruh(Nowakowski Dominik, Lucae Friedrich) czy był to Krzysztof von Unwürde(Weddigen Erasmus)? Od 1508 do 1752 roku majątek jest własnością rodu von Gladis z Gorzupi przez małżeństwo Heinricha von Gladis z Margareth von Unwürde, córką Christopha, właściciela majątku dolnego,(a może była córką Christopha von Unruh?). W 1618 roku przejmują majątek III zwany Górnym należący wówczas do rodziny von Zeschau. Od 1752 do 1802 roku dobra przejęte przez rodzinę von Bomsdorff, kiedy bracia Johann Carl, August Ferdinand i Johann Wilhelm von Bomsdorff zakupili zakupili majątek od Siegmunda Heinricha von Gladis. W 1753 roku scalają majątek II z resztą dóbr. Tym samym cała wieś jest w ich rękach. Od początku XIX wieku dość częste zmiany właścicieli. Wymienieni to: von Raden z Gorzupi Dolnej(1802), von Gellhorn(1820), Pfӧrtner von der Hӧlle(1821), Schulze(1843), kupiec Marcus Goetzel(1853), bankier Heymann Prausnitz z Gӧrlitz(1854-57), Petsch(1857), Eltester(1866)- w spisie właścicieli z 1873 roku dobra należące do Juliusa Eltester liczyły 2044 mórg ziemi, Bergemann(1881), Lӧther(1888), Tsidor Hirsch(1908), Schenck z Halensee(1908), kupiec Siegmann(1917). Od 1917 do 1940 roku majątek funkcjonował jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością-Dominium Grossboberau GmbH. W 1921 roku wymieniany niejaki Krause. W latach 1922, 1930, 1937 w książce adresowej pojawia się Dr Bierei z Calle jako właściciel majątku. Majątek II w 1446 roku należał do rodu von Niesemeuschel. W latach 1470-1753 majątek jest w rękach rodziny von Zeschau(w 1618-22 pod „opieką” rodziny von Bünau). W 1753 roku dobra przejmuje rodzina von Bomsdorff, która scala wszystkie dobra w jeden majątek. Majątek III-Górny w 1565 roku należał do rodu von Zeschau. W tym samym roku właścicielem folwarku górnego jest rodzina von Kalckreuth z Koła. W latach 1571-73 właścicielem majątku jest rodzina von Berge z Kotowic, a od 1581 rodzina von Oppel z Lipinek Łużyckich a następnie von der Dahme(1581). W latach 1600-1618 należy do rodu von Gladis, która scala go z majątkiem I-szym.

DWÓR 

Już w 1508 roku mowa o siedzibie szlacheckiej. Klasycystyczny dwór zbudowany w 1798 roku, prawd. na fundamentach wcześniejszej budowli, remontowany i przerabiany w drugiej połowie XIX i XX wieku. Murowany, założony na planie prostokąta, parterowy z wystawką i użytkowanym poddaszem, podpiwniczony. Dach mansardowy z naczółkami. Pośrodku ośmioboczna wieżyczka, zwieńczona latarnią nakrytą kopulastym, gontowym daszkiem. Po 1945 roku przejęty przez Skarb Państwa i użytkowany przez PGR- dwór zaadoptowany na mieszkania i biura. Obecnie w rękach prywatnych.

Wieś położona w gminie Lubsko powiatu żarskiego. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1292 roku(Doltzig) oraz wielokrotnie w kolejnych latach-1346(Doltzygk), 1375(Dolczk), 1452(Dulz), 1527(Dolczigk), 1551(Tulczigk), 1614(Dolczig). W 1292 roku Volpert von Kalckreuth odkupił wieś od swojego ojca. W 1375 roku wieś posiada Botho von Kalckreuth. W 1429 roku lenno we wsi posiadał Hans von Polenz i Ulrich von Kalckreuth. W 1471 roku wieś Dolczus w rękach Baltzera von Kalckreuth. W 1551 roku bezpotomnie umiera Melchior von Kalckreuth. W tym roku część gruntów we wsi otrzymują w lenno bracia Adam i Casper von Unwirde(Unwürde). W 1551 roku wójt ziemski Albrecht Schlick zatwierdził żonie Eusebiusa von Kalckreuth dożywocie na połowę majątku dłużeckiego. W latach 1566 i 1582 mowa o kuzynach zmarłego bezpotomnie Maximiliana, Johanna i Eusebiusa von Kalkreuth. Częste zmiany właścicieli w XVII wieku. W 1614 roku po zakupieniu majątku od Adama von Kalkreuth, wójt ziemski Heinrich Wilhelm von Promnitz nadał Johannowi Wilhelmowi von Biberstein w lenno Dłużek.  W roku 1643 majątek zakupuje Wolf von Dietrych a już w 1649 roku majątek zakupił Christian von Kalckreuth, zmarły w 1677r. R. Lehmann podaje, że rodzina von Kalckreuth posiadała majątek już od 1622 roku do co najmniej 1679 roku, w roku w którym książę Christian I potwierdził lenno dzieciom Christiana von Kalckreuth. W 1685 roku dobra zastawione u Siegfrieda von Wiedebach. Podobno już 1684 roku lenno w Dłużku posiadał Johann Adolph von Dallwitz. Lehmann podaje, że w 1679 roku mogło dojść do zakupu majątku przez Johanna Adolpha. Prawdopodobnie zakupił część gruntów we wsi kiedy jeszcze w 1685 roku bracia von Kalckreuth zastawiają swój majątek u von Wiedebach`a. Część gruntów w Dłużku zakupił Johann Adolph von Dallwitz(1629-1684), właściciel Starosiedla. Całość w 1687 lub 1688 roku zakupił jego syn Johann Friedrich von Dallwitz, zmarły w 1713 roku. Dwukrotnie żonaty, z 1-mo Eleonorą von Gotz, zmarłą w 1698 roku oraz z Johanną, zmarłą w 1740. Zmarł bezpotomnie. Majątek odziedziczyła wdowa, później przeszedł w ręce Johanna Wolffa von Dallwitz, właściciela Starosiedla. Wśród właścicieli z rodu von Dallwitz wymienia się również Johanna Friedricha(1715-1783). W 1802/1803 roku majątek zakupił Heinrich Otto von Thielau(zm.1854), właściciel Neu-Dӧbern. Od 1822 roku dobra w rękach jego syna, Carla Otto. Po jego śmierci wdowa w 1845 roku sprzedała majątek baronowej baronowej Charlotte Friederike von Steinӓcker, właścicielce Kunersdorf(Kunowice). W 1851 roku wg Lehmanna lub w 1852 roku dobra kupił Fedor von Tschirschky und Bӧgendorff. W 1856 lub w 1857 roku majątek zakupił książę Friedrich VIII Christian August von Schleswig-Holstein-Sonderburg-Augustenburg(*06.07.1829-+14.01.1880), który w 1856 roku ożenił się z księżniczką Adelheid zu Hohenlohe-Langenburg(*20.07.1835-+25.01.1900). Dnia 22 października 1858 roku w Dłużku na świat przychodzi przyszła żona cesarza Niemiec Wilhelma II, Augusta Victoria, najstarsza z córek księcia. Była jednym z siedmiorga rodzeństwa. W 1866 roku, część podaje 1867 rok  a może już w 1864 roku właścicielem Dłużka został pruski generał piechoty Eduard Ernst Friedrich Hannibal Vogel von Falckenstein– /*05.01.1797Wrocław-+06.04.1885 Lubsko/. Uczestnik wojen napoleońskich w latach 1813-14. Od 1864 roku szef sztabu i wódz armii jutlandzkiej w wojnie z Danią. W okresie wojny prusko-austriackiej gubernator Czech. W 1829 roku poślubił jedyną córkę berlińskiego kupca Luise Wilhelmine Julie Gartner(21.01.1813r. Berlin-zm.24.08.1892r. Dłużek). Mieli siedmioro dzieci. W 1879 roku majątek ich obejmował 1017,93ha gruntów. Po śmierci generała majątek odziedziczył najmłodszy z synów, pruski generał piechoty i polityk Maximilian Vogel von Falckenstein(*19.04.1839 Berlin-+07.12.1917r), żonaty z Marią baronową von Stolzenberg(*1842-+1915). W 1914 roku majątek jego obejmował 1006ha wraz z folwarkiem Louisenthal. Po śmierci Maximiliana, ostatniego męskiego potomka rodu Vogel von Falkenstein w 1917 roku właścicielem majątku został Kunz Trützschler von Falkenstein(*28.09.1849 Berlin), najstarszy syn córki Maximiliana, Luise Henriette Helene Marie(*10.01.1830 Berlin-+02.11.1893 Frankfurt nad Odrą) zamężnej od 1847 roku za Theodora  Trützschler von Falkenstein(11.08.1817 Berlin-+27.07.1899 Frakfurt nad Odrą). Od 1918 roku własność Konrada Trützschler von Falkenstein(*17.11.1850 Berlin-+05.03.1939 Dłużek) z Berlina, brata Kunza którego majątek w 1929 roku obejmował 1000ha. W 1878 roku ożenił się z Marie Paech(*19.10.1855r), córką właściciela Przełaz w powiecie świebodzińskim. Ostatnią właścicielką była Gabriele Marie Luise Katharine(*03.02.1881-+1968), córka Konrada i Marie Paech, która w 1907 poślubiła Arthura Hermanna Krause zmarłego w 1915 roku. Mieli dwóch synów: Helmutha Edmunda(1908-1942) i Ulricha Ernsta(1910-1977). Majątek opuścili 11.02.1945 roku.

 Eduard Ernst Friedrich Hannibal Vogel von Falckenstein

ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY

Po drugiej wojnie światowej pałac jest w posiadaniu PGR, później AWRSP. Przez cały okres pomieszczenia służyły za mieszkania pracownikom tutejszego gospodarstwa. Po 2000 roku rodziny zostały wyeksmitowane. Obecnie pałac jest nieużytkowany. Prawdopodobnie już za czasów rodziny von Kalckreuth znajdowała się w Dłużku siedziba rycerska, o której brak wzmianek. Wzniesienie późnorenesansowego dworu przypisuje się Adolfowi von Dallwitz(1631-1684), komisarzowi wojennemu księcia saskiego. W drugiej połowie XIX wieku Fedor von Tschirschky przekształca dwór w neogotycki pałac. W tym też czasie pobudowano nowe budynki gospodarcze folwarku oraz przekształcono ogród w park. Remontowany staraniem PGR w latach 1960-62. Pierwotne, renesansowe cechy stylowe zatarte zostały przez klasycystyczną i neogotycką przebudowę. Murowany z cegły. Pierwotne założenie na planie prostokąta z okazałymi ryzalitami uległo zniekształceniu wskutek rozbudowy. Piętrowy, w niektórych partiach trzykondygnacyjny. W pomieszczeniach parterowych najstarszej centralnej części zachowane są sklepienia krzyżowe i kolebkowe z lunetami. W oryginalnego wyposażenia pałacu zachowała się częściowo stolarka okienna i drzwiowa. Pałac jest usytuowany na skraju krajobrazowego parku z XVIII-XIX wieku.

Schleswig-Holstein-Sonderburg-Augustenburg

Dnia 22.10.1858 roku w Dłużku na świat przychodzi pierwsza żona cesarza Niemiec, Wilhelma II, Augusta Wiktoria Fryderyka Ludwika Feadora Jenny von Schleswig-Holstein-Sonderburg-Augustenburg, córka księcia Schleswig-Holstein Fryderyka VIII i Adelajdy- córki Ernesta Chrystiana Karola IV księcia von Hohenloe-Langenburg. Zmarła w Holandii w miejscowości Doorn dnia 11.04.1921 roku.
Pochodziła z młodszej linii książąt oldenburskich, dynastii pochodzenia niemieckiego, panującej w Oldenburgu, księstwie Holsztynu oraz krajach skandynawskich Danii, Norwegii i Szwecji. Boczne linie panowały także w Rosji oraz Grecji. Przedstawicielem tej dynastii jest także Filip Mountbatten, książę małżonek brytyjskiej królowej, Elżbiety II. Jest synem księcia greckiego Andrzeja von Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg, młodszego syna króla Grecji Jerzego I. Nazwisko przyjął po matce, Alicji Battenberg/Mountbatten/spokrewnionej z królową Wiktorią Hanowerską.
Oldenburg to historyczna kraina w północnych Niemczech, obecnie część landu Dolna Saksonia. W średniowieczu- siedziba rodu Oldenburgów. Od 1777 roku stanowiło część księstwa Holstein-Oldenburg. W latach 1815-1918 miało status księstwa Oldenburg. W 1871 roku weszło w skład Cesarstwa Niemieckiego. Założycielem dynastii oldenburskiej był Egilmar I zmarły w 1108 roku. Jego wnuk Chrystian zmarły w 1167 był pierwszym hrabią Oldenburga.
Młodsza linia wywodząca się od księcia Jana/właściwe Hans, zmarły w 1622 roku/, młodszego syna króla Danii i Norwegii Chrystiana III w XV i XVI wieku podzieliła się na kilka gałęzi:
• Holstein-Franzhagen/wygasła w 1709 roku/
• Holstein-Sonderburg-Beck
• Holstein-Wiesenburg/wygasła w 1744 roku/
• Holstein-Norburg/wygasła w 1688 roku/
• Holstein-Glucksburg/wygasła w 1779 roku/
• Holstein-Plau/wygasła w 1761 roku/
Książę Fryderyk z linii Holstein-Sonderburg-Augustenburg w roku 1863 przyjął tytuł księcia Schleswig-Holstein. Jego syn Ernst Gunther został pozbawiony tronu w 1918 roku. Linia ta wygasła w roku 1931 ze śmiercią księcia Alberta.

PAŁAC- 2022r.

Wieś położona w gminie Szprotawa powiatu żagańskiego, wzmiankowana w 1295 i 1337 roku. Podzielona na część Górną-Kościelną, Środkową i Dolną. Od XIV wieku posiadłość rodu von Brandt. Jako właścicieli wymienia się rodziny: Warkotsch, von Thadern, von Lüttwitz, von Knobelsdorff, Raimann, von Tschirschky, von Kottwitz.

DŁUGIE DOLNE- ZAŁOŻENIE PAŁACOWO-PARKOWE, FOLWARK KOŚCIELNY,  FOLWARK DOLNY

W XVII wieku dobra należą do rodziny von Lüttwitz– w 1672 roku wymienia się Balthasara von Lüttwitz. W latach 1730-40 Balthasar Friedrich von Lüttwitz buduje rokokowy pałac oraz zakłada park z ogrodem. W 1818 roku majątek jest w rękach wdowy po ostatnim z rodu von Lüttwitz- Charlotty, z domu von Kottwitz. Po niej dobra przechodzą w ręce rodu von Kottwitz. W 1937 roku właścicielem majątku był Wilhelm von Kottwitz. Dobra liczyły wtedy 475 ha gruntów. Ostatnim właścicielem sprzed 1945 roku był Reinhold baron von Kottwitz, znany w Niemczech hodowca koni sportowych. Zbudowany na planie prostokąta, piętrowy, podpiwniczony. Charakterystyczna elewacja frontowa z wystawką nad wejściem głównym, zakończoną wieżyczką. Zachował się pierwotny układ wnętrz, ozdobne sufity i kominy. W otoczeniu okazały park z okazami 150-letnich lip i dębów. Po 1945 roku w posiadaniu PGR, od połowy lat 90-tych XX wieku w rękach Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Obecnie własność prywatna.

FOLWARK KOŚCIELNY Z DWOREM-2022R.

We wschodniej części wsi w pobliżu ruin gotyckiego kościoła położony jest dwór z pierwszej połowy XVI wieku, zbudowany przez rodzinę von Warkotsch. Prawdopodobnie ze względu na pobliże kościoła gotyckiego majątek zwany był kościelnym. W roku 1600 należał do Seifrida von Thadern, który w roku 1631 sprzedaje go rodzinie von Lüttwitz. W 1818 roku jest własnością wdowy po ostatnim potomku rodu von Lüttwitz, Charlotty z domu von Kottwitz. Po niej dziedziczy rodzina von Kottwitz, która pozostaje właścicielami dworu i majątku do 1945 roku. Po 1945 roku zasiedlony był przez mieszkańców wsi. Obecnie w rękach prywatnych.
Dwór założony na planie prostokąta, murowany z kamienia polnego, podpiwniczony. Dwukondygnacyjny. Pokryty dachem czterospadowym. Elewacja prosta, charakterystyczna dla dworów obronnych, w części zachodniej z ryzalitem, z wejściem głównym do budynku. W środku zachowane drewniane schody prowadzące na piętro. Wnętrze ulegało częstym przemianom na przełomie XIX i XX wieku z zatarciem pierwotnego układu.

FOLWARK DOLNY 2022r.

DŁUGIE ŚRODKOWE- ZAŁOŻENIE DWORSKO-FOLWARCZNO-PARKOWE

Zespół dworski usytuowany w środkowej części wsi przy drodze do Mycielina, składający się z dworu, zabudowań folwarcznych oraz parku. Zbudowany w pierwszej połowie XIX wieku, był siedzibą zarządcy. Właścicielami majątku w drugiej połowie XVIII wieku była rodzina von Knobelsdorff. Wdowa po Christianie Wilhelmie von Knobelsdorff w roku 1817 sprzedaje majątek Ernstowi Friedrichowi Raimann. Właścicielami wsi w czasie budowy dworu była rodzina von Kottwitz, którzy zakupiła dobra od Roberta Raimann, syna Ernsta, w roku 1877. Rodzina von Kottwitz posiadała majątek do 1945 roku. Po 1945 roku w rękach PGR, później w posiadaniu Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Obecnie własność prywatna.
Dwór murowany, podpiwniczony, założony na planie prostokąta, parterowy z użytkowym poddaszem. Elewacja frontowa dziewięcioosiowa, w części środkowej pseudoryzalit z półkolistą niszą, w przyziemiu z wejściem głównym, w partii poddasza obudowany balkon zamknięty trójkątnym naczółkiem z zegarem. Elewacja północna, siedmioosiowa z pseudoryzalitem w części centralnej, z oknem połaciowym typu „wole oko” w połaci dachowej. We wnętrzu zachowane drewniane schody w holu głównym prowadzące na piętro.

Wieś położona w gminie Strzelce Krajeńskie powiatu strzelecko-drezdeneckiego. Wzmiankowana w 1337 roku jako opuszczona po zniszczeniach dokonanych podczas najazdu wojsk króla Władysława Łokietka w roku 1326. W średniowieczu była własnością rodu von Bornstaedt. W 1608 roku wieś podzielona na dwa działy rycerskie należące do rodu von Bornstaedt i do Markusa von Billerbeck. W XVII wieku wieś należała do rodu von Wreech. We dworze mieszkał Wilhelm von Wreech, który musiał uciekać z majątku przed wojskami armii duńskiej podczas wojny 30-letniej. W 1644 roku wieś w rękach Gotfrieda von Billerbeck, syna Markusa. W XVIII wieku dobra są w rękach rodziny von Natzmer, później rodziny von Sack. Drogą małżeństwa kapitana Camillusa von Brand z córką właściciela, dobra przechodzą na własność rodziny von Brand. W 1823 roku majątek należy do wdowy Caroline von Brand, z domu von Sack. Od 1828 roku dobra należą do szambelana dworu królewskiego Adolfa Ernesta von Brand, później do kanonika berlińskiego Gustava Erdmanna Kamila von Brand. W 1879 roku majątek obejmował 1244ha gruntów. W 1896 roku dobra obejmowały 1318ha gruntów. W 1914 oraz w 1929 roku majątek o powierzchni 1372ha wchodził w skład majątku w Ługach należących wtedy do Dr.Jur. porucznika Adolfa von Brandt . Ostatnim właścicielem był Ingo von Brand, który w 1945 roku popełnił samobójstwo.

ZAMEK

Na wzgórzu morenowym, w północnej części półwyspu przy przesmyku między jeziorami Lipie i Słowa na przełomie XIII/XIV wieku znajdował się zamek należący do rodu von Bornstaedt. Wcześniej istniało tu grodzisko słowiańskie związane z grodem santockim. Badania archeologiczne prowadzone były w 2011 roku.

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

Dwór zbudowany w latach 20 XIX wieku prawdopodobnie na murach wcześniejszej budowli w 1945 roku został zniszczony podczas działań wojennych i rozebrany. Pozostałością po założeniu jest stodoła zamykająca czworoboczny dziedziniec gospodarczy.

Wieś położona w gminie Wschowa powiatu wschowskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1424 roku(Dambowa Lanka), później wielokrotnie w latach: 1427(Dembowalanka), 1437(Dambowalanka), 1472(Dambrowa Lanka), 1473(Dambowa Ląka), 1503(Dambowaląka), 1510(Dabowalaka, Dambovalaka, Dębowa Ląka), 1531(Dembowa Ląka), 1554(Dąmbowalęka), 1556(Dembowa lenka Nadola), 1563(Dębowaląka),1564(Dembowa Lęka), 1566(Dembowaleka, Dembowalenka), 1579(Dambowa Lęka). Wieś rycerska. W 1424 roku wymieniony  Nankier Kotwicz oraz Hincza Ossowski. W 1437 roku jako dziedzic wsi podany Marcin Chwalęta Ossowski. W 1472 roku część ziem we wsi posiadał Wojciech Górski z Góry koło Bnina herbu Łodzia, który później zamienił je z Katarzyną z Jarocina. W 1503 roku jako posiadaczy gruntów w Dębowej Łęce podani są: Krzysztof Kotwicz Olbrachcicki z Olbrachcic, Mikołaj Ossowski z Osowej Sieni i Wincenty Sierpowski z Sierpowa herbu własnego(obraz nieznany). W 1509 roku Piotr Sierpowski(zapewne syn Wincentego) odsprzedaje swoją część Mikołajowi Ossowskiemu. Po śmierci Krzysztofa Kotwicz Olbrachcickiego(1524? 1527?) dobra dziedziczą dzieci po pierwszej żonie, Zofii Trzebawskiej oraz Anna Bojanowska, druga żona. Po śmierci Krzysztofa Olbrachcickiego dobra po nim otrzymali również Bukowieccy herbu Drogosław. W 1529 roku Kasper Dłuski herbu Nałęcz, podkomorzy wschowski kupuje od Szymona Bukowieckiego jego część w Dębowej Łęce. W 1531 roku toczył się spór pomiędzy Moraczewskimi, sukcesorami po zmarłym Wojciechu Olbrachcickim a Grudzińskimi, dziećmi Katarzyny Trzebawskiej.  W 1534 roku Jerzy Oleski dał swoją część wsi braciom Janowi i Mikołajowi Oleskim. W XVI wieku wśród właścicieli wsi wymienia się rodzinę Ossowskich oraz Krzyckich. Wieś w XVI wieku podzielona była na część górną, środkową i dolną. Właścicielami części górnej i środkowej była rodzina Ossowskich, folwarku dolnego rodzina Krzyckich herbu Kotwicz. W 1554 roku wymieniony Baltazar Ossowski, w 1556 Wolfgang Krzycki żonaty z Jadwigą Pogorzelską. W 1564 roku wieś należy do Bartłomieja i Jana Ossowskich oraz Ludwika Krzyckiego. W 1579 roku wymienieni: Dorota Ossowska i Mikołaj Krzycki. Na przełomie wieków XVII i XVIII dobra są w posiadaniu rodziny von Lucke und Kursko– wymieniony Siegismund Ladislaus von Lucke und Kursko. W roku 1724 jako właściciele wymieniana jest rodzina Pawłowskich, za czasów których istniały dwa dwory. Do 1752 roku w dużym dworze mieszkał Franciszek Koszucki. Po jego śmierci folwark z dworem zakupiła rodzina Łuków?( a może ponownie w posiadaniu rodziny von Lucke)i w 1753 wybudowała nowy dwór. Od 1814 roku właścicielem wsi zostaje dyrektor generalny Ziemstwa Kredytowego w Poznaniu- Aleksander Brodowski. W 1845 roku na miejscu starego dworu stawia nowy pałac w typie willi włoskiej. W 1845 roku część gruntów we wsi(Geyersdorf Laterne) w posiadaniu Emila Mielęckiego. W 1846 roku nadal własność Alexandra Brodowskiego. W tym czasie wieś podzielona na część górną, średnią i dolną. W połowie XIX wieku dobra są własnością Otto von Waldow, który posiada również majątek w Osowej Sieni Dolnej. W 1857 roku majątek I i II w posiadaniu Brodowskiego. Od 1865 roku właścicielem wsi zostaje Johann F.E. Hofmann(Hoffmann)– majątek jego w 1870 roku obejmował 547ha(Dębowa Łęka II) i 197ha(Dębowa Łęka I), a od 1877 roku dobra należą do generała Wolfa Ferdinanda Louisa Antona von  Stüpnagel, który dokonuje przebudowy pałacu(projekt przebudowy łączy się z kręgiem berlińskiego architekta Stüllera). Jego majątek w 1877 roku obejmował 547ha gruntów. W 1896 roku właścicielem majątku o powierzchni 754,50 był porucznik Julius Lürman. W 1907 roku majątek obejmował 757ha gruntów. W 1913 roku właścicielem majątku o powierzchni 757ha należał do porucznika Juliusa Lürmann. Do 1945 roku właścicielami wsi jest rodzina Lürman- w latach 30-tych XX wieku właścicielem dóbr był Max Lürman. 

Pałac położony w niewielkim parku wzniesiony na rzucie dwóch prostopadle zestawionych czworoboków, z dominującą czterokondygnacyjną wieżą w południowo-wschodnim narożniku. Zbudowany z cegły, podpiwniczony, kryty dachem dwuspadowym.
W czasie wojny północnej między Dębową Łęką a Osową Sienią rozegrała się w 1706 roku bitwa, wygrana przez Szwedów.

Wieś położona w gminie Trzebiel powiatu żarskiego. Po raz pierwszy wymieniona 1346(Tzochelin) później w 1381 roku(Czaechelin) należąc do możnego rodu von Biberstein. W tym samym roku wymieniona rodzina von Wachow. W 1400 roku własność rodu von Schӧnaich, która wymieniana jest jeszcze w 1519 roku(Tscheiche). W 1584 roku właścicielem wsi jest rodzina von Quoss– wzmiankowany Christoph von Quoss. W 1586 roku dobra przejmuje Christoph von Arras. W 1700-1723 roku właścicielem dóbr jest Bartholomaus Scholtz von Schollenstern. Później wymieniona rodzina von Stammer(1810). W 1817 roku majątek posiada rodzina von Schütz-Reichenwalde(1823, 1844). W 1851 roku majątek w rękach rodziny Schulze. W 1855 roku dobra należy do rodziny Stückert. W latach 60-tych XIX wieku majątek posiadał hrabia von Sparr, którego zięć porucznik D. Herm. Dennstedt posiadał dobra w 1879 roku. Majątek liczył wtedy 466, 50ha gruntów. Na przełomie wieków XIX i XX dobra posiada rodzina Reinmann(1903). Prawdopodobnie ostatnim właścicielem dóbr była rodzina Hackebeil(1929).

PAŁAC

We wsi zespól pałacowo-parkowy z zabudowaniami folwarcznymi. W XVI wieku von Schönaich wnosi dwór na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, otoczony fosą. Wielokrotnie przebudowywany, pierwsza przebudowa w XVIII wieku dokonana za ówczesnych właścicieli- rodzinę von Schollestern. W 1737 roku pałac poważnie uszkodzony przez pożar odbudowywany, z licznymi przekształceniami. W XIX wieku po przebudowie i rozbudowie otrzymuje charakter pałacu. Kolejna przebudowa dokonana zostaje na początku XX wieku. Obecnie pałac składa się z czterokondygnacyjnego dworu i tej samej wysokości ale trzykondygnacyjną przybudówką z wieżą. W środkowej części fasady czterokolumnowy portyk, osłaniający wejście główne do budynku. Bardzo skromna dekoracja fasady ograniczająca się do boni na narożnikach, opaskach okiennych oraz 3 medaliony w profilowanych ramach z płaskorzeźbami kobiet, będącymi personifikacją czterech pór roku. Po 1945 roku w rękach PGR, nie był jednak użytkowany. Obecnie w złym stanie technicznym.

WILLA

Pierwsza źródłowa wzmianka pochodzi z roku 1350, kiedy to Joannici z Łagowa otrzymują wieś od margrabiów Ludwika Starszego oraz Ludwika Rzymianina. Przed 1350 wieś należała do rodu von Klepzig. W 1491 roku wieś staje się lennem Balzera von Winning. W 1401 roku część wsi zakupuje Balzer von Buntsch z Bobrówki. Później jako właściciel wymieniony Hans von Lӧben zu Baudach(Budachowa), a po nim dobra przejmują jego trzej synowie(1528). Jeden z nich, Heinrich von Lӧben, ożeniony był z Elisabeth von Stabenow. Posiadali majątek do początku XVII wieku. W 1608 roku sprzedają wieś. Od 1713 roku wieś w rękach rodziny von Jena, która w połowie XIX wieku stawia obecny pałac. Z tego rodu wymienieni: Rudolf(zmarły w 1713), Gottfired(zmarły w 1734), Friedirch Wilhelm(zmarły w 1774 roku), Gottfried(zmarły w 1831) i Eduward(1831-1847). Od 1871 roku wieś wchodzi w skład majątku książąt von Hohenzollern. W 1921 roku właścicielem jest książę von Hohenzollern-Sigmaringen. Dzierżawcą majątku jest w tym czasie Kurt Trittel. Po II wojnie światowej w rękach PGR z przeznaczeniem na biura i mieszkania pracownicze. Później w pałacu ośrodek wczasowo-kolonijny. Obecnie w rękach prywatnych.

Klasycystyczny pałac zbudowany w połowie XIX wieku na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, kryty dachem czterospadowym. Położony w 2,5 ha parku krajobrazowym.

Wieś połozona w gminie Zbąszynek powiatu świebodzińskim, wzmiankowana po raz pierwszy w 1253 roku aczkolwiek część autorów podaje rok 1406(Dambrowca). Kolejno wymieniona jako Dombrowka(1439), Dambrowa(1453), Dąbrowka(1564). Wieś szlachecka w dobrach zbąszyńskich, choć według legendy miała ją założyć Dąbrówka, żona Mieszka I. W latach 1406-1427 wymieniany Rakel, Henryk Rakel, Henryk Rakel de Low. W 1424 roku Henryk Rakel sprzedaje wieś Abrahamowi Zbąskiemu herbu Nalęcz ze Zbąszynia aczkolwiek istnieje informacja o przejęciu wis przez Abrahama już w 1422 roku. W 1459 roku miejscowość była w rękach Stanisława Zbąskiego ze Zbąszynia. W 1489 roku podzielono dobra zbąszyńskie pomiędzy Abrahama, Marcina i Piotra Zbąskich. Dąbrówka weszła w dominium Piotra Zbąskiego. W 1531 roku podział dóbr między braćmi Piotrem i Janem Zbąskimi. Wieś otrzymał Piotr Zbąski. W 1640 roku Dąbrówka jest własnością Abrahama Ciświckiego herbu Wieniawa, kasztelana śremskiego. Do roku 1825 dobra z pałacem są w posiadaniu hrabiego Garczyńskiego, który w 1826 roku sprzedaje je rodzinie von Strein-Schwartzenau z późniejszym przydomkiem -Dammer. W 1845 roku do majątku wchodził folwark Samsonki(Schrompe). W 1856-59 Fryderyk August Stüler dla hrabiego Alberta von Strein-Schwarzenau-Dammer wzniósł siedzibę w postaci neorenesansowego pałacu, piętrowego z dwiema wieżami, nakryty wysokim dwuspadowym dachem z ozdobną wystawką centralną. W 1884 roku właścicielką Dąbrówki Wielkopolskiej była Cӓcilie baronówna Stein von Schwarzenau. Jej opiekunem był pułkownik von Byern. W 1870-77 i 1896 roku jej majątek obejmował 1493,13ha gruntów. Dzierżawcą w tym okresie był niejaki Weissleder. W 1907 roku jej majątek wraz z folwarkiem Samsonki(Schrompe), Smolniki(Schwartzenau) obejmował 1494ha a dzierżawcą był porucznik w stanie spoczynku  Arthur Weissleder. Po śmierci baronówny Cӓcilie 22 lutego 1908 roku to do pułkownika von Byern niego zwróciły się władze kościelne o dalsze dofinansowanie prac przy organistówce. Od 1908 roku własność Bernharda von Britzke. W 1913 roku jego majątek obejmował 1450ha gruntów. W skład majątku wchodziły folwarki: Samsonki(Schrompe) i Smolniki(Schwartzenau). We wsi w 1913 roku majątek o areale 54ha należący do Pauline Ortlieb. W tym czasie pałac traci swą reprezentacyjną, rezydencjonalną funkcję, stając się schroniskiem młodzieżowym, później pełni funkcję szkoły. Obok pałacu resztki parku krajobrazowego. W szczycie ryzalitu frontowego herb hrabiowski rodziny Strein von Schwartzenau. Pałac był własnością Gminy Zbąszynek, pełniąc funkcję ośrodka kulturalnego wsi i był również honorową siedzibą kapituły Regionu Kozła od roku 1997. W 2023 roku zakupiony przez prywatnego właściciela.

PAŁAC

W 1856-59 Fryderyk August Stüler dla barona(księcia wg Lubuskiego Konserwatora Zabytków-internet)Alberta von Strein-Schwarzenau-Dammer wzniósł siedzibę w postaci neorenesansowego pałacu, piętrowego z dwiema wieżami, nakryty wysokim dwuspadowym dachem z ozdobną wystawką centralną. Twórca projektu-Fryderyk August Stüller/1800-1865/, był uczniem innego znakomitego architekta niemieckiego- Karola Fryderyka Schinkla. Poza pałacem w Dąbrówce był Stuller autorem takich budowli jak; gmachy nowego muzeum w Berlinie, Galerii Narodowej w Berlinie, zamku Hohenzollernów koło Hechingen w Badeni-Wirtembergii, Muzeum Narodowego w Sztokholmie, Uniwersytetu w Królewcu, licznych innych budowli w tym kościołów np. pw. św. Piotra i Pawła w Poznaniu. Pałac w Dąbrówce Wielkopolskiej jest połączeniem elementów architektury angielskiej doby elżbietańskiej z architekturą niemieckiego renesansu. Zlokalizowany w centrum wsi, zbudowany na planie prostokąta, murowany, dwukondygnacyjny, nakryty dachem czterospadowym, podpiwniczony. W narożach cztery wieże oktogonalne, czterokondygnacyjne, dominujące nad bryłą podstawową pałacu. Ryzality frontowy i parkowy trzykondygnacyjne zwieńczone szczytami. W szczycie ryzalitu frontowego herb rodu von Strein-Schwartzenau. Nad głównym wejściem umieszczono balkon. Wewnątrz okazała klatka schodowa. W latach 1877-78 dokonano przebudowy wnętrz oraz zmiany elewacji pałacu. Kolejne przebudowy pod koniec XIX wieku i na początku XX wieku. W latach późniejszych pełnił funkcję schroniska młodzieżowego, potem niemieckiej szkoły. W latach powojennych pełnił funkcje ośrodka kulturalnego wsi. Od 1997 roku w pałacu kapituła Regionu Kozła. Obecnie wystawiony na sprzedaż.Obok pałacu resztki parku krajobrazowego.

Wieś położona w gminie Szczaniec powiatu świebodzińskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1253 roku. Była własnością właścicieli Ojerzyc- von Walderode, von Schlichting, von Stentzsch, później od 1502 roku należała do właścicieli Szczańca- von Nostitz,  von Hohendorff, von Knobelsdorff, von Gersdorf. W latach 1752-1774 należała do rodziny von Maxen. W 1752 roku właścicielem jest Alexander von Maxen, później wymienia się Carla Andreasa von Maxen. Od 1828 roku właścicielem jest rodzina von Schkopp, od 1850 roku w rękach rodziny  von Mandel– wzmiankowany Julius von Mandel, po którym majątek odziedziczył jego syn. W latach 1903-1929 w posiadaniu rodziny  Hennig.

PAŁAC

Pałac o cechach późnego klasycyzmu, wybudowany w 1850 roku. Obecnie w rękach prywatnych. Przy pałacu niewielkie założenie parkowe. 

Miejscowość położona w gminie Witnica powiatu gorzowskiego. Wzmiankowana w 1262 roku, kiedy zakon templariuszy zmuszony został do zrzeczenia się Dąbroszyna na rzecz margrabiów brandenburskich. Od 1266 roku na krótko wchodzi w skład dóbr biskupa lubuskiego, od 1318 jest w posiadaniu zakonu joannitów. Do 1530 roku podlegał Komamdorii w Chwarszczanach, później w Słońsku. W 1544 roku jest w posiadaniu Matheusa von Schӧnebeck, (rodzina notowana na terenie wsi już od 1510 roku),właściciela Warnik w powiecie Chojeńskim(zachodniopomorskie). W 1613 roku wymienieni Asmus i Joachim, w 1614 roku bracia Joachim i Claus, w 1620 roku Claus i Eustachius. W 1640 roku wymienieni Christoph Friedrich i Erasmus von Schӧnebeck. W 1641 roku wdowa po Clausie von Schӧnebeck, Marianne, z domu von Schapelow, wychodzi za mąż za Hansa Adama I von Schӧning przekazując mu połowę dóbr dąbroszyńskich. Drugą połowę dóbr dąbroszyńskich wykupił od Asmusa  von Schӧnebeck w 1642 i w 1653 roku za 2500 talarów. Hans Adam I był rotmistrzem w służbie brandenburskiej. Po śmierci Hansa Adama I w roku 1665 Dąbroszyn odziedziczył jego syn, Hans Adam II von Schӧning(*1641-+1696). W 1665 roku otrzymał połowę majątku. Całość dóbr posiada od 1685 roku. W 1668 roku ożenił się z panną Johanną Margarethe Luise von Pӧllnitz, z którą miał siedmioro dzieci: trzech synów i cztery córki. Po wstąpieniu na służbę księcia elektora szybko awansował, by w wieku trzydziestu sześciu lat zostać generałem majorem a wieku czterdziestu ośmiu feldmarszałkiem. Z wyprawy tureckiej do Dąbroszyna przywiózł dwie Turczynki. Jedna z nich, młodsza, Fatami została ochrzczona i po wyjeździe do Warszawy stała się kochanką króla Augusta II Mocnego. Z tego związku urodził się syn- późniejszy hrabia Fryderyk August Rutowski, marszałek wojsk saskich oraz córka, siostra Rutowskiego- Katarzyna, która została żoną hrabiego Michała Bielińskiego, brata marszałka Franciszka Bielińskiego. Według innych żoną Michała Bielińskiego była córka Augusta II z hrabiną Cosel a nie z Fatimą. W 1693 roku decyzją elektora Carla Philippa zu Brandenburg przy braku męskiego potomka dobra mogą dziedziczyć dzieci płci żeńskiej. Po śmierci Hansa Adama von Schӧning w roku 1696 Dąbroszyn przypadł w posiadanie jedynemu synowi, ostatniemu z rodu von Schӧning, Johannowi Ludwigowi(*1674-+1713), ożenionemu z hrabianką Juliane Charlotte von Dӧnhoff. Po jego śmierci Dąbroszyn odziedziczyła jedyna córka, wówczas czteroletnia, Louise Eleonore(*1708-+1764), która w wieku szesnastu lat wyszła za mąż za pułkownika Adama Friedricha von Wreech(+1746). Przypuszcza się, że dziewiętnastoletni wówczas następca tronu, Fryderyk późniejszy Fryderyk II po opuszczeniu więzienia kostrzyńskiego został kochankiem dwudziestoczteroletniej pani von Wreech. Po śmierci Louise Eleonore von Wreech majątek dziedziczą synowie: Friedrich Wilhelm(*1733-+1785) i Ludwig Alexander von Wreech(*1734-+1795). Po śmierci Friedricha von Wreech dnia 23 maja 1785 roku,  majątek dziedziczy Ludwig Alexander von Wreech, który w 1786 roku otrzymał tytuł hrabiowski. Testamentem Ludwig Alexander przekazał majątek synowi swej siostry, hrabiemu Bogislausowi Friedrichowi Carlowi Ludwigowi von Dӧnhoff(*14.05.1754-+10.01.1810) z Dӧnhoffstadt (dziś Drogosze, okolice Kętrzyna). Po jego śmierci w 1810 roku majątek odziedziczył jego jedyny syn, Stanislaus, który zmarł jako nieletni dnia 25.07.1816 roku. Majątek ten został podzielony pomiędzy jego córki: Amalię Constanze(*1798-+1879) i Rosalie Ulrike(*1789-+1863). Amalia Constanza w 1818 roku wyszła za mąż za Alexandra Wilhelma Friedricha Heinricha Conrada Antona barona von Romberg(*1783-+1833) i  odziedziczyła Kamień Wielki oraz Kamień Mały, natomiast Dąbroszyn przypadł Rozalie Ulrike, zamężnej od roku 1816 za Johannem Christophem Hermannem hrabim von Schwerin-Wolffshagen(*1776-+1858). Po nim dobra dziedziczy jego syn Bogislav ożeniony dnia 04.10.1858 roku z Pauline von Sichart. Linia dąbroszyńska von Schwerin zakończyła się na hrabim Stanislausie Constantim(*1871-+1949), ożenionym z Marie-Helene von Klitzing-Deckow(*1979-+1951) z Dzikowa koło Barlinka. Mieli dwoje dzieci- syn zginął w wypadku jako dziecko. Natomiast córka Herta w roku 1926 wyszła za mąż za Eberharda von der Lancken. Wraz z synem Malte von der Lancken w styczniu 1945 roku oraz z dziatkami von Schwerin wyjechał w pośpiechu za Odrę. Tak ostatni dziedzic Dąbroszyna opuścił swoje dobra na zawsze.

Podczas działań wojennych w pałacu przebywał marszałek Żukow z generalicją co zostało uwiecznione na taśmach wojennej kroniki filmowej. Zbiory pałacu jak i jego wyposażenie uległo zniszczeniu lub rozproszeniu. W 1945 znajdował się w pałacu Państwowy Urząd Repatriacyjny, później w rękach PGR. W pałacu mieściły się biura, przedszkole, biblioteka, przychodnia oraz mieszkania pracownicze. W latach 90-tych pałac był w posiadaniu Gminy Witnica z przeznaczeniem na siedzibę Euroregionu Pro Europa Viadrina. W tym czasie prowadzone były prace konserwatorskie pomieszczeń pałacu jak i elewacji. Obecnie pałac przygotowywany do sprzedaży.

ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY

Zespół pałacowy składający się z pałacu, oficyny, pawilonu ogrodowego i parku.
Pałac zbudowany w latach 1680-90 w stylu barokowym, w 1820 roku po przebudowie wnętrza otrzymały wystrój klasycystyczny. W 1850-51 roku ponowna przebudowa z inicjatywy Hermana von Schwerin, podczas której został podwyższony o piętro i otrzymał neogotyckie krenelażowe zwieńczenie. Murowany z cegły, trzykondygnacyjny, założony na planie prostokąta z wydatnymi ryzalitami bocznymi od strony zajazdu (północ) i lekko zarysowanym ryzalitem na osi elewacji ogrodowej. Od północy przed wejściem, na linii ryzalitów, taras poprzedzony jedenastostopniowymi schodami. W elewacji ogrodowej czterokolumnowy portyk z balkonem. We wnętrzach sale z bogatym wystrojem sztukatorskim i pompejańskimi malowidłami. Park założony w XVIII-XIX wieku, krajobrazowy, rozciągający się na południe od pałacu.

ZABUDOWANIA GOSPODARCZE