CIEPIELÓW /Tschöplau, Waldruh/

HISTORIA WSI 

Wieś położona w powiecie nowosolskim. Po raz pierwszy wymieniona w 1418 roku. W latach 1485-1501 należała do Johanna Fechner/Vechener/. W 1592 roku majątek w rękach Hansa von Braun. W 1610 wymieniany jest Wolf von Braun. Majątek zmieniał często właścicieli: von Nassau-na początku XVII wieku, Carl Christoph von Loeben– do 1680, kiedy sprzedał majątek rodzinie von Braun, Wolf Alexander von Nassau i Carl Christoph von Nassau-1718-1774, von Siegroth– 1791, von Dyherrn-Czetrittz– początek XIX wieku, Friedrich Wilhelm von Schoenknecht– około czwartej dekady XIX stulecia, Carl Eichler-1864-1893, wdowa po Carlu, Emilia Eichler-1893-1898, Richard Pietrusky– 1898-1945.

ZESPÓŁ DWORSKI

Prawdopodobnie za czasów rodu von Braun na przełomie XVI i XVII wieku na niewielkim wzniesieniu powstał murowany dwór. Przez kolejne wieki wielokrotnie przebudowywany. Taką gruntowną przebudowę dokonała rodzina von Dyherrn na początku XIX wieku. Za czasów Friedricha Wilhelma von Schoenknecht, który znacznie rozbudował folwark stawiając nowe budynki, kolejna przebudowa dworu. Po wojnie w zarządzie PGR. W 1966 roku gruntowny remont dworu. Dwór to budynek zbudowany na planie wydłużonego prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, kryty dachem dwuspadowym.

ciepielow-1896-lubuskie ciepielow-1933-lubuskie

CIEMNICE /Thiemendorf/

Wieś położona w gminie Dąbie powiatu krośnieńskiego. Po raz pierwszy wymieniona w roku 1233. W 1472 roku była lennem rodu von Stalgast. W 1610 roku należała do Hansa von Stalgast. Posiadali wieś do 1644 roku. W tym samym czasie drugą część wsi posiadała rodzina von Lӧben– wymieniony Christian von Lӧben. Prawdopodobnie von Lӧben posiadała część gruntów we wsi od 1592 roku. Później była własnością rodziny von Jena. W 1706/7 roku dobra zakupuje rodzina von Rabenau. W 1713roku dobra w rękach Georga Abrahama von Oppel, zamieszkałego w Ciemnicach. Miał dwóch synów. W 1718/19 roku majątek w posiadaniu spadkobierców po Georgu Abrahamie von Oppel, którzy nadal posiadają majątek na terenie wsi w 1724 roku. Drugi z majątków należy do rodu von Rabenau– wymieniony Georg Friedrich von Rabenau(1779). Prawdopodobnie pod koniec XVIII wieku cały majątek w rękach rodu von Oppel. Z tego rodu wymienieni: George Abraham von Oppel(*1672-+17.09.1715), Christian Wilhelm Ernst von Oppel(*24.03.1746-+03.06.1772) oraz Louise Gottliebe von Oppel z domu von Luck(*25.08.1725-+07.07.1756). Posiadają go do 1857 roku. Później przechodzi na własność baronów von Troschke, posiadający już we wsi część gruntów wcześniej- notowani we wsi od 1828 roku, wymieniony Ernst baron von Troschke zmarły w 1858 roku. W 1861 roku we wsi dwa majątki należące do: baronów von Troschke z Quedlinburga i von Brand. W 1879 roku majątek posiada rodzina Schmidt, a dobra obejmowały 454 ha gruntów. W 1896 roku majątek o areale 323ha było w rękach Adolfa Riffert. Na początku XX wieku majątek jest w rękach Brunona  Schumann. W 1914 roku majątek o powierzchni 325ha należał do Bruno Schumann. później po 1920 roku rodziny Braun. W 1929 roku majątek Adolfa Brauna obejmowało 256ha.

Ciemnice- dwor, przy drodze Nr 32- Z.Gora-Krosno O.001

W południowo-wschodniej części wsi, przy obecnej ulicy Strażackiej położony był majątek ziemski z dworem właścicieli. Pozostałością po majątku są budynki gospodarcze.

ciemnice-1896-lubuskie

CIELMÓW /Zilmsdorf/

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Tuplice powiatu żarskiego. Początki wsi sięgają średniowiecza. W 1474 roku wymieniana jako Czolmensdorff, w 1547 jako Zylmersdorff, w 1555 jako Zillmerssdorff. Początkowo miejscowość należała do właścicieli księstwa stanowego Żary-Trzebiel- rodu von Biberstein. Główny majątek w latach 1455-1594 należał do rodziny von Briesen. Po podziale majątku na dwa w roku 1555, obie części należały do rodziny von Briesen do 1594, później jedna część w 1594 roku należała do rodziny von Schleinitz, później do rodzin: von Trott/a/ w latach 1627-1670, von Stӧsselvon Stolzenberghrabiego von Callenberg-Musckau w latach 1670-1723. W 1670/77 dochodzi do scalenia majątków przez rodzinę von Briesen. Prawdopodobnie pod koniec XVII wieku majątek przechodzi w ręce rodu von Reibnitz. Z tego rodu wymieniony Johann Gottlob von Reibnitz. W 1797 roku właścicielem był sędzia dworski w Muskau Johann Herrmann von Reibnitz. Po jego śmierci dobra dziedziczy jego syn Hermann von Reibnitz, a po śmierci syna w 1852 roku żona jego, Marie Antonie von Reibnitz. Od 1857 roku wymieniona rodzina Linke, posiadająca majątek do 1929 roku. W połowie XIX wieku wchodziły w skład dóbr mużakowskich księcia von Pückler.

ZAŁOŻENIE DWORSKO-PARKOWE

Po założeniu zachował się park krajobrazowy oraz budynki gospodarcze.

Biberstein (3)

Briese (3) Briesen

Schleinitz

Schleinitz (2)

Trotta

Stossel (3)

Stolzenberg

Callenberg

Reibnitz (3)Puckler graff (2)

Cielmów 1925, lubuskie

 

 

CIECISZÓW /Zeisdorf/

Wieś położona w gminie Szprotawa powiatu żagańskiego. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1240 roku. W XV i XVI wieku jako właściciele wsi wymieniana jest rodzina von Kittlitz(1443r.) i von Landskron. Kolejno wieś staje się własnością Georga Sigmunda von Lestwitz(1718), później rodziny von Schellendorf. Od tych ostatnich dobra zakupił Balzer Giesel, od którego z kolei majątek zakupiła rodzina von Knobelsdorff. W 1826 roku dobra zostały zakupione przez Gustava Louisa Eugena Wilhelma von Kessel(15.07.1797-08.08.1871), który w południowej części wsi stawia obecny pałac. Gustav Louis był dwukrotnie żonaty: 1. Ernestine Henriette z domu von Kӧlichen(05.03.1802-29.03.1827), 2.Ida Pauline Juliane z domu von Knobelsdorff(07.01.1806-15.12.1857). Dobra dziedziczy syn Gustava i Idy- Ernst Guido Wilhelm Konrad von Kessel(15.12.1833) ożeniony z Mathilde z domu von Jordan(11.11.1841). Rodzina ta pozostaje właścicielami wsi do 1945 roku. Ostatnim właścicielem dóbr zostaje syn Ernsta Guido, Eberhard Friedrich Martin Mortimer von Kessel(10.11.1877) ożeniony z Hildegardą Kathariną Gruschwitz(08.09.1884-22.02.1968), córką właściciela największych zakładów włókienniczych w XIX wieku w Europie zlokalizowanych w Nowej Soli.

Cieciszów k. Szprotawy, lubuskie

Ciecisow lubuskie, palac Cieciszow pow Szprotawa, lubuskie

Kittlitz

Landskron (3)Lestwitz

Schellendorf

 Kessel

2013r.

Cieciszów 03.05.2013 (1) Cieciszów 03.05.2013 (2) Cieciszów 03.05.2013 (3) Cieciszów 03.05.2013 (4) Cieciszów 03.05.2013 (5)

Cieciszów 03.05.2013 (6) Cieciszów 03.05.2013 (7) Cieciszów 03.05.2013 (8) Cieciszów 03.05.2013 (9) Cieciszów 03.05.2013 (12) Cieciszów 03.05.2013 (10)

2022r.

ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWO-FOLWARCZNY

W południowo-wschodnim krańcu wsi położony jest zespół składający się z: pałacu, budynku bramnego, stodoła z bramą, czworaku, stajni, budynków gospodarczych oraz parku krajobrazowego położonego w północno-zachodniej części założenia, oddzielonego od całości rzeką Szprotawą. Prawdopodobnie za czasów rodziny von Knobelsdorff zostały zbudowane budynki folwarczne, przebudowane w XIX i XX wieku, obecnie w złym stanie technicznym. Prawdopodobnie w tym samym czasie powstał park krajobrazowy, obecnie o powierzchni ok. 4,5 ha. Pałac zbudowany w 1790 roku, przebudowany ok. 1850 roku, murowany, zbudowany na planie zbliżonym do kwadratu. Po II wojnie światowej w posiadaniu PGR, po roku 90-tym przeszedł na rzecz Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Obecnie w rękach prywatnych.

Cieciszów 1911, lubuskie

CHYCINA /Weissensee/

Wieś położona w gminie Bledzew powiatu międzyrzeckiego wzmiankowana w 1303 roku(Wycense) oraz wielokrotnie w latach późniejszych: 1305(Wisenze), 1313(Weissensese), 1352(Chyczina), 1354(Wissenze, Vycziasche), 1355(Wizenssee), 1384(Wysense), 1403(Chicino), 1405(Choczino), 1424(Chycziny), 1944(Wisensee). Własność szlachecka. Od XIV wieku w posiadaniu rodu Niałków. W 1303 roku właścicielem wsi był komes Wisław, syn komesa Dziersława, kasztelana międzyrzeckiego. W latach 1352-62 własność Dzierżka, zwanego kasztelanem w Kębłowie, później Wincentego, komesa z Niałka, brata Dzierżka. W latach 1399-1407 wieś w rękach syna Wincentego, Dzierżka z Chyciny Chycińskiego, w 1412-29 Jana Chycińskiego syna Dziersława, w 1413-22 Mikołaja z Chyciny Chycińskiego, w 1424-1452 Sędziwoja z Chyciny Chycińskiego, w 1461-1483 Dziersława z Chyciny Chycińskiego. Od 1545 roku własność Abrahama Bukowieckiego herbu Drogosław, któremu wieś w posagu wniosła żona Anna Chycińska(Żychliński 6,85). Bukowieccy byli właścicielami Goruńska i Rozbitka. W 1793 roku majątek od Bukowieckich zakupił Johann Sigismund von Kalckreuth(1721-1806). Ożeniony był z Heleną Kathariną von Seydlitz, córką właściciela Gorzycy. Majątek chyciński odziedziczył syn Johanna Sigismunda, Georg Leonhard Alexander(1746-1826). Pierwszą żoną była Karoline Eleonore Henriette von Haza-Radlitz(1716-1776), z którą nie miał potomstwa. Drugą żoną była wdowa Johanne Helene Ernestine von Unruh, z domu baronówna von Gersdorff(1765-1839). Po śmierci G.L.A. von Kalckreuth majątek dziedziczy jego syn, Wilhelm Ferdinand Heinrich(1795-1869) ożeniony z Henriette von Wedel(1805-1880). Miał z nią trzy córki. Dobra odziedziczyła Henrietta Louise(1831-1863) zamężna za kuzyna, Leonharda Karla Friedricha Wilhelma Gustava von Kalckreuth(1821-1882). Po śmierci ojca majątek dziedziczy syn, Friedrich Wilhelm Alexander(1851-1916). Był żonaty z Klarą Ottonie von Sydow(1856-1932). Miał z nią 6 córek. Majątek wymieniony w spisie w 1845 roku rodzina von Kalckreuth posiadała do 1945 roku. W 1846 roku własność Friedricha W. A. von Kalckreuth a w skład majątku wchodził folwark Chycina. W 1857 roku własność majora von Kalckreuth. W 1870-77 roku wchodzi w skład dóbr w Kursku, obejmuje 1363ha gruntów. W 1872 roku pod zarządem rodzeństwa von Kalckreuth z Chycin majątek obejmował 2342morgi gruntów.  W 1877 roku należy do wdowy von Kalckreuth(dziwne bo przecież L.K.F.W.G. jeszcze żył). W 1896 roku właścicielem majątku o powierzchni 1353ha gruntów był Friedrich Wilhelm Alexander von Kalckreuth. W 1907 roku jego majątek obejmował 1373ha gruntów. W 1913 roku jego majątek obejmował 1373ha gruntów. W skład majątku wchodził folwark Weissensee.

KalckreuthBrochwicz II

DWÓR

We wsi do 1945 roku istniał majątek ziemski składający się z dworu, zabudowań gospodarczych, parku. Pozostałością po założeniu jest park krajobrazowy o powierzchni 8 ha, zaniedbany. Dwór szachulcowy wzniesiony na początku XIX wieku na planie prostokąta, parterowy, kryty dachem mansardowym nie istnieje. Z zabudowań gospodarczych pozostał tylko spichlerz szachulcowy z XVIII wieku, obecnie w złym stanie technicznym.

chycina-ok-miedzyrzecza

chycina-ok-miedzyrzecza-dwor

 

 

 

CHWALĘCICE /Heinersdorf/

Wieś położona w gminie Kłodawa powiatu gorzowskiego. Początki sięgają wczesnego średniowiecza. Pomiędzy 950-1150 istniała osada i grodzisko na wzgórzu Garzberg. Po raz pierwszy wymieniona w 1300 roku(Heinrikersdorp)- w tym roku margrabia Albrecht III nadał wieś cystersom z Kołbacza z filią w Mironicach. We wsi lenna rycerskie. Ponownie wymieniana w 1311(Henrikestorp). W 1321 roku wspomniany rycerz Dytryk Hinrikstorp. W 1323 roku nadania dla cystersów potwierdzone przez króla Ludwika IV. Ponownie wymieniona w 1337 jako Heynrichsdorp. W 1517 roku lenno we wsi posiada rodzina von der Marwitz. W 1539 roku margrabia Jan przejął dobra cysterskie.

Chwalęcice-willa , lubuskie

Chwalecice-Gorzow Wlkp.

We wsi istniało niewielkie założenie dworskie. Dwór zbudowany był na planie prostokąta, parterowy, kryty dachem dwuspadowym, podpiwniczony. Na początku XX wieku majątek był własnością rodziny Perlitz.

chwalecice-1934-lubuskie

CHUDZOWICE /Bernsdorf/

Wieś w powiecie żarskim w gminie Trzebiel po raz pierwszy wymieniona w 1501 roku(Bernsdorf). Wieś wasalna majątku w Brodach. W 1501 roku własność rodu von Quoss. W  latach 1520-30 wieś należała do Philippa von Schӧnaich, później do Siegismunda von Schӧnaich. Od 1540(1588) roku wieś należy do rodu von Rackel. W 1618 roku wzmiankowany Johannes von Rackel, , żonaty był z Margarethe von Schӧnaich(zmarła w 1618 roku), w 1628 roku wzmiankowany Georg von Rackel. Później częste zmiany właścicieli: von Berge(1636, 1678), von Arnim(1691), von Wiedebach i von Houwald(1700), von Berge(1704), von Bomsdorf(1717), von Dreissigmark(1725), Spener(1755), Schulze(1760), Traum(1775), Spener(1791-1817). W 1817 roku majątek był własnością Polycarpusa Sommer, zmarłego w 1817 roku. Rodzina Sommer posiadała dobra do 1827 roku. W 1827 roku majątek rozparcelowany z pozostawieniem dóbr związanych z siedzibą szlachecką, która należała do Chr.Aug. Brunn(1833,1835). Kolejnym posiadaczem dóbr była rodzina Vogel(1835, 1850), kolejno rodzina von Francois– wymieniony Louis von Francois, później von Rabenau(1855). W 1879 roku dobra posiada hrabia von Münster a majątek liczy sobie 119,60ha gruntów. Kolejno majątek w rękach rodzin: Vogel, Gogol(1903), Sieman(1910), von Koss(1929)- wspomniana Elisabeth von Koss.  

Chudzowice pow Zary, lubuskie

Chudzowice- widok z palacu na wies i wille Bergera

W południowej części wsi położony był majątek. Obecnie po założeniu resztki zabudowy gospodarczej oraz park dworski.

Chudzowice 1925, lubuskie

CHRÓŚCIK /Neuendorf/

Była wieś, od 1977 roku dzielnica miasta Gorzowa Wielkopolskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1300 roku(Nyendorp), kiedy margrabia Albrecht III nadał Chróścik cystersom z Kołbacza z filią w Mironicach. Wielokrotnie wymieniana w latach: 1321(Nyendorp), 1337(Niendorf, Niensdorp), 1355(Niendorp), 1470(Newendorff). W 1321 roku król Ludwik IV potwierdził nadania Albrechta III. W 1470 roku siedział tu burmistrz Gorzowa Caweln. Po sekularyzacji zakonu w 1539 roku majątek stał się własnością państwa i podlegał urzędowi w Mironicach. Ostatni opat Johan Kühne na swoją siedzibę wybrał Chróścik. Po pastorze majątek wraz z dworem przeszedł na rodzinę Hanff. Na początku XVII wieku majątek jest w posiadaniu rodziny von Schӧnebeck. Po 1634 roku część gruntów we wsi nadal posiadała rodzina Hanff. W 1731 jako właścicielka odnotowana wdowa Hanff. W 1879 roku majątek o powierzchni 217,16ha należał do rodziny Wolf. Wymieniony Carl Wolff. W 1896 roku majątek należący do Fritza Schulz obejmował 284,92ha. W skład majątku wchodził nieistniejący folwark Petershagen, położony na południe od Łupowa. W 1914 roku majątek obejmował 362ha i należał do Fritza Schulz. Poza tym na terenie wsi mowa o kolejnych 4 majątkach należących do: Karla Genschmer(79ha), Leberechta Genschmer(79ha), Ottona Melzer(45ha), Chr. Reichert(45ha). W 1929 roku główny  majątek posiadał Bruno Schulz(357ha) z folwarkiem Petershagen. Poza tym kilka mniejszych majątków: Richard Genschmer(79ha), Leberecht Genschmer(75ha), Arthur Melzer z Berlina, dzierżawca Hermann Bock(45ha), Paul Reichert(45ha). Prawdopodobnie rodzina Schulz posiadała majątek do 1945 roku.  

Chroscik- ok. Gorzowa Wlkp.

We wsi ruina parterowego dworu, z piętrową częścią środkową. Zbudowany na planie prostokąta, kryty dachem naczółkowym.

chroscik-1934-lubuskie

CHROBRÓW /Petersdorf/

Wieś położona w  powiecie żagańskim. Po raz pierwszy wymieniona w roku 1424 kiedy należała do rodu von Borne. W 1434 roku jest w posiadaniu rodu von Kittlitz z Małomic. W latach 1535-1608 właścicielem jest rodzina von Nechern z Chich. W tym czasie w latach 1589-99 wymieniana jest również rodzina von Schkopp z Chocianowa. W 1608 roku ponownie w rękach rodu von Kittlitz z Chich. W latach 1620-30 właścicielem jest rodzina von Glich und Milzig z miejscowości Żarka i Żarska Wieś powiatu zgorzeleckiego. W latach 1630-48 była własnością rodu von Dreyling z Żarskiej Wsi. Kolejno Chrobrów był w posiadaniu rodów: von Rackel z Niwicy i Wierzbięcina(1673), von Knobelsdorff z Jelenina(1694), von Rothenburg z Nietkowa(1701), Heinze– kupiec z Żar, nobilitowany w 1721 roku z przyznanym nazwiskiem „von Heinzenau”(1705), von Arnold z Retna i Radwanowa(1728), von Pförtner(1744), von Niesemeuschel(1755), von Lüttwitz(1767), von Lüttitz(1774-1833), Köhler(1833), von Förster z Łomnicy(1833), sekretarz sądowy z Żagania Christ(1837), producent wódki  Zehe z Żar(1855)(wg spisu właścicieli z 1873 roku majątek Carla Zehe obejmował 1031 mórg ziemi), Burchardt(1903), Fischer(1908), niemieckiego banku rozrachunkowego z Berlina (1912),  baron von Löper(1912), kupiec Krüger(1917), Pani von Zastrow z domu hrabianka von Reichenbach oraz hrabia von Reichenbach z Dąbrowy Bolesławieckiej(1927), radca Baumann(1933-1940).

Chrobrow- dwor-palac

 

W chrobrowskim pałacu urodziła się słynna Biała Myśliwa- Margarette Trappe z domu Zehe. W 1906 roku wyjechała do Afryki, stając się pierwszą profesjonalną kobietą-myśliwym w Afryce Wschodniej. Zmarła w 1957 roku. Była pierwowzorem jednej z postaci filmu „Hatari” z 1962 roku z Johnem Wayne w roli głównej.

von dem Borne (2)

Kittlitz

Nechlern

Dreylingk

Rackel (5)Knobelsdorfvon Rothenburg1Arnold (2)

Pforten der


Lutticz

Zastrow 1Reichenbach hrabiaLutwitz (3)

 

ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY

We wsi zespół pałacowo-parkowy składający się z pałacu, parku krajobrazowego, budynków gospodarczych, bramy wjazdowej oraz resztek murowanego ogrodzenia otaczającego cały teren. Pałac z XVIII wieku to budynek zbudowany na planie prostokąta, jednokondygnacyjny z użytkowym poddaszem, podpiwniczony, pokryty dachem czterospadowym.

chrobrow-1901-lubuskie

CHOTKÓW /Hertwigswaldau/

Wieś położona w gminie Brzeźnica powiatu żagańskiego po raz pierwszy wymieniana w 1305(Hertwigiswald) oraz w 1328 roku jako własność rodu von Nostitz z Wrzesin. W XV wieku podział wsi Chotków Górny, Środkowy i Dolny z czterema działami majątkowymi. Majątek I należący do rodu von Rechenberg został w 1439 roku wykupiony przez rodzinę von Nostitz, właścicieli głównej, najstarszej części wsi zwanej majątkiem IV. Majątek II należący do rodu von Promnitz z Jelenina w 1439 roku, później do rodów von Kӧnigsfeldvon Schӧnaich(właścicieli Siecieborzyc), w 1573 roku włączony do majątku IV. Majątek III będący w 1466 roku własnością rodu von Marrach, w latach 1495/1508 roku został wchłonięty przez majątek IV von Nostitz. W 1393 roku wzmiankowany był majątek V należący do augustianów żagańskich do 1417 roku. Późniejsze losy majątku V nie są znane. W połowie XVI wieku scalone majątki w rękach rodu von Nostitz. W 1559 roku dobra braci Steinzela i Hansa von Nostitz zakupił Fabian von Schӧnaich, właściciel Witkowa. Dobra w 1578 roku po Fabianie przejmuje jego bratanek, Johann Georg. Johann Georg von Schӧnaich umiera w 1587 roku w wieku 37 lat. Majątek dziedziczy wdowa, z domu von Zedlitz, która w 1590 roku wychodzi ponownie za mąż za margrabiego Heinricha von zu Dohna. Decyzją panującego Heinrich von zu Dohna w 1596 roku staje się prawowitym właścicielem Chotkowa kupując wieś. Po jego śmierci w 1618 roku majątek przechodzi na córkę, zamężną za  Joachima von der Schulenburg, zmarłego w 1619 roku. Po śmierci męża ponownie wychodzi za mąż za Davida Heinricha barona von Tschirnhaus(zm.1642). Po śmierci wdowy po Davidzie Heinrichu w 1659 roku majątek dziedziczy Karl Moritz von Redern z Krapkowic i Małomic, ożeniony z prawnuczką margrabiego Heinricha von zu Dohna, Ursulą Marianną baronówną von Kittlitz. P śmierci męża Ursula Marianna posiadała majątek do 1687 roku, który w tym roku został zakupiony przez Georga Christopha hrabiego von Proskau.  Umiera w 1701 roku a majątek dziedziczy jego syn, który w 1709 roku przebudowuje dwór, na co wskazuje tabliczka nad głównym wejściem. Już w 1730 roku znacznie zadłużony majątek był do kupienia. W 1732 roku majątek w Chodkowie i Witkowie wyceniony zostaje przez komisję cesarską na 183 tysiące reńskich guldenów i za długi przejęty zostaje przez miasto Szprotawa. Do 1945 roku majątek był wydzierżawiany. W 1869 roku dobra liczące 2496 mórg ziemi a w 1873 roku 2486 mórg ziemi dzierżawił porucznik Miessner. W 1886 roku dzierżawę majątku o powierzchni 635 ha gruntów posiada rodzina Peckmann. W 1926 roku dzierżawcą jest rodzina Peckmann a w 1937 roku niejaki F. Grabert. Majątek w tym czasie obejmował 571 ha gruntów. Po drugiej wojnie światowej w rękach PGR. Obecnie własność prywatna.

Chotkow-powiekszeniechotkow-palacchotkow-palac

PAŁAC

W centralnej części wsi nad wodami Brzeźniczanki na sztucznym wzniesieniu z resztkami fosy stoi barokowy pałac. Pałac murowany z kamienia i cegły, piętrowy, założony na rzucie prostokąta, nakryty dachem mansardowym z lukarnami. Podpiwniczony, którego piwnice i część parteru posiadają sklepienia kolebkowe a jedno z pomieszczeń sklepienie gwiaździste. W nadprożu płaskorzeźbiony kartusz herbowy z herbem hrabiów von Proskau. Nad wejściem głównym balkon o kamiennej ażurowej balustradzie. Pałac został przebudowany w 1709 roku na budowlę w stylu barokowym z dworu obronnego z XVI wieku zbudowanego przez rodzinę von Nostitz. Przed pałacem dwie cylindryczne wieże , które są pozostałością po bastejach przebudowanych w 1709 roku. W okolicach pałacu resztki zabudowy folwarcznej oraz resztki parku.

Chotkow (12)

Chotkow (15)

Chotkow (21)Chotkow (16)chotkow-19chotkow-9

We wsi 3 folwarki Górny, Dolny i Środkowy(Gerichts) lub Kościelny oraz założenie pałacowe opisane wyżej.

FOLWARK GÓRNY

Położony przy ulicy Kożuchowskiej, na wylocie na Kożuchów. Po folwarku pozostał dość okazały budynek mieszkalny z czerwonej cegły, zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, kryty dachem dwuspadowym.

FOLWARK ŚRODKOWY(Kościelny- Gerichts)

W sąsiedztwie kościoła położony był folwark, którego pozostałością są budynki gospodarcze. Prawdopodobnie na terenie tego folwarku stała wieża rycerska na wzniesieniu otoczonym fosą. Założenie czytelne było jeszcze w latach 40tych-XX wieku.

FOLWARK DOLNY

Nieopodal ulicy Młynarskiej położony był kolejny, Dolny folwark, po którym pozostały budynki gospodarcze.

chotkow-1901-lubuskiechotkow-1933-lubuskie

 

CHOMĘTOWO /Hermsdorf/

Miejscowość położona w gminie Dobiegniew powiatu strzelecko-drezdeneckiego. Wzmiankowana po raz pierwszy w 1326 roku. Prawdopodobnie już wtedy należała do rodziny von Kremzow, budowniczych zamku obronnego położonego na półwyspie jeziora Osiek, który w 1333 roku najechał Betekin von der Osten. W 1337 roku połowa Chomętowa należała do braci Henninga i Ludekina von Kremzow. Po śmierci Henninga i Ludekina von Kremzow(1350), w 1350 roku Betekin von der Osten z Drezdenka za zasługi otrzymuje od Ludwika Rzymskiego, margrabiego brandenburskiego z rodu von Wittelsbach liczne dobra, w tym Chomętowo. W 1375 roku wieś wraz z zamkiem otrzymuje w lenno Henning von Brederlow. W 1393 roku książę zgorzelecki Jan zastawił Chomętowo Jacobowi von Papstein i Betkinowi von dem Borne.   Później wymieniany już tylko Jacob von Papstein, który Chomętowo z zamkiem posiadał do 1403 roku. W 1403/1407 roku część gruntów we wsi było lennem rodu von Zadow(Czadow).  Na początku XV wieku zamek jak i wieś w rękach zakonu krzyżackiego. W tym czasie Krzyżacy na zrębach zamku rodu von Kremzow budują założenie obronne, które w większej części zostało rozebrane w XVI/XVII wieku. W latach 1411 oraz 1422 wieś i zamek splądrowane przez wojska polsko-litewskie. Kolejnych zniszczeń dokonuje najazd husytów w 1433 roku. W roku 1454 majątek został zwrócony rodzinie von Papstein. W 1465 roku Burchard von Papstein zrzeka się majątku na rzecz elektorów brandenburskich(Fryderyka II) w zamian za Danków. W 1465 roku w dożywocie otrzymała Chomętowo bratanica Fryderyka II, Elżbieta von Hohenzollern. Była żoną Joachima księcia szczecińskiego, zmarłego w 1451 roku, później Warcisława X wołogoskiego, który ją porzucił. Od 1465 roku zamieszkała na zamku chomętowskim. Zmarła tutaj dnia10.04.1467 roku i prawdopodobnie została pochowana w Chomętowie. Przez kilka lat założenie stanowiło siedzibę wójta Nowej Marchii- Henryka von Borcke. W 1470 roku dobra w Chomętowie nadal posiadał Burchard von Papstein. Od lat 70-tych XV wieku całe założenie obronne wraz z wsią jest w posiadaniu rodu von Brandt. Pierwszym wymienionym właścicielem Chomętowa z rodu von Brand był Georg von Brand, zmarły w 1518 roku. Kolejno z rodu von Brand wymienia się: Paula(zm.1562r.), Georga(zm.1563r.), Paula, który posiadał ½ Chomętowa w latach 1590-1619, zmarł w 1632 roku i Friedricha, który posiadał ½ Chomętowa w latach 1619-1637, zmarł w 1637 roku, Christiana, który zmarł w 1663 roku i Eusebiusa, zmarłego w 1706 roku.  W 1715 roku dobra chomętowskie należały do królewskiego szambelana, Chrystiana von Brand(zm.1749r.). Kolejnym właścicielem był Christian Ludwig zmarły w 1786 roku. Od 1794 roku majątek należał do joannity Chrystiana von Brand(zm.1811r.) a w 1813 roku dobra przeszły na własność Chrystiana Carla von Brand. W 1857 roku własność Friedricha von Brand(zm.1869r.  Kolejnym właścicielem był Adolf von Brand zmarły w 1878 roku. W 1878 roku Chomętowo wraz z Osiekiem, Długimi i Ługami stały się majoratem liczącym 6230 ha, a pierwszym ordynatem został pułkownik Eusebius von Brand(zm.1905r.), członek Izby Panów. W 1879 roku jego majątek obejmował 1184ha gruntów, a w 1896 roku 1621ha. W latach 1905-11 ordynacją władał Georg von Brand, a po jego bezpotomnej śmierci  w 1911 roku majorat przeszedł na własność rotmistrza Adolfa von Brand(ur.1876r.), kuzyna zmarłego. W 1914 roku majątek obejmował 1802ha gruntów. W 1929 roku właścicielem nadal był Adolf von Brand, właściciel Ługów.

ZAMEK

 dsc_0002dsc_0011Chomętowo1dsc_0005chometowo5

Na półwyspie jeziora Osiek znajdowało się założenie krzyżackie pełniące rolę obronnego zamku, powstałe zapewne w latach 1402-1455. Ze względu na brak prowadzonych badań terenowych, nie znamy jego formy przestrzennej i późniejszych dziejów. Pozostałością zabudowań mieszkalnych i gospodarczych jest ceglano-kamienny dwór obronny, przekształcony w XIX wieku na spichlerz.

Dwór obronny wzniesiony na planie prostokąta. Wybudowany z cegły na wysokiej kamiennej podbudowie i kamiennych ławach fundamentowych. Od strony dziedzińca w elewacji frontowej znajdują się dwa nowożytne wejścia do pomieszczeń piwnicznych oraz jedno oryginalne, prowadzące na pierwszą kondygnację, dostępne pierwotnie poprzez drewniany ganek. Powyżej, po obu stronach wejścia znajdowały się dwa ostrołuczne zamknięte okna, obecnie zamurowane, doświetlające wnętrze. W elewacji tylnej znajdowały się dwa wąskie okna, świadczące o militarnym charakterze założenia. Na południowym i północnym skraju elewacji znajdują się sztraby, przewidziane prawdopodobnie do budowy muru obronnego okalającego założenie. W elewacji południowej, w przyziemiu budynku, zlokalizowane jest zamurowane wejście i półkoliście zamknięty otwór w wykuszu, stanowiący relikt lotus secretum- średniowiecznej ubikacji. Elewacja północna pozbawiona jest otworów okiennych i drzwiowych. Wnętrze budynku podzielone było na dwie, być może jednoprzestrzenne kondygnacje, skomunikowane drewnianymi schodami. W narożniku południowo-wschodnim zachowały się relikty oryginalnego pieca oraz przewodu kominowego. Więźba dachowa budynku jest nowożytna, drewniana, o unikalnej w swym wyrazie dekoracyjnej ciesiołce.
Obecnie założenie krzyżackie wraz z dworem von Brandtów, jest własnością prywatną. Stan spichlerza zamkowego jest zły, ulegający postępującej dewastacji. Zimą 2001 roku z relacji właścicieli zawalił się jeden z budynków gospodarczych oraz część dworu.

DWÓR

dsc_0007

Parterowy dwór wybudowany został przez rodzinę von Brandt w ramach założenia folwarcznego w latach 70-tych XIX wieku. Do 1945 roku dwukrotnie przebudowywany. Na początku XX wieku wzniesiono piętrową oficynę od wschodniej strony budynku, a następnie również piętrową przybudówkę z drugiej strony i łącznik z oficyną. Rzut całości zbliżony jest do prostokąta. Dwór i oficyna nakryte są dachami dwuspadowymi, a przybudówka jednospadowym. Fundamenty wykonane są z ciosów granitowych, natomiast ściany z czerwonej cegły o wątku holenderskim.

CHOCIULE /Kutschlau/

HISTORIA WSI

Wieś położona w powiecie świebodzińskim. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1224 roku, kiedy Henryk Brodaty zapisuje wieś zakonowi cystersek z Trzebnicy. W połowie XV wieku właścicielami wsi była rodzina von Haugwitz. Na przełomie XVI i XVII wieku część majątku należała do hrabiego von Curswana. W 1681 roku część dóbr nadal w rękach rodziny von Haugwitz.  W 1699 roku właścicielami majątku zostają cysterki trzebnickie, które odzyskują tutejsze dobra w formie zastawu wraz z zamkiem świebodzińskim. W roku 1718 do Chociul zostaje przeniesiona siedziba dóbr administracyjnych. W roku 1792, za ksieni Dominiki von Giller Skarb Państwa dokonuje wykupu zastawu i przekazuje majątek tajnemu radcy Ewaldowi Georgowi von Massow. Na początku XIX wieku odsprzedaje dobra chociulskie Karlowi Augustowi Ackermann. Rodzina Ackermann pozostawała właścicielem majątku do 1940 roku. Do 1945 roku jako właściciel wymieniany jest emerytowany profesor biologii- Eilhard Alfred Mitscherlich.
Pod koniec II wojny światowej w pałacu stacjonowały wojska radzieckie. W latach 1953-55 pałac pełnił funkcję ośrodka wczasowego. Od 1955 roku do dnia dzisiejszego w pałacu znajduje Państwowy Dom Dziecka.

MassovHaugwitz (4)

Chociule pałac

Chociule- palac, ok. Swiebodzina001Chociule- palac

 

PAŁAC

Pałac wzniesiony przez Carla Augusta Ackermanna w połowie XIX wieku, eklektyczny z dominującymi elementami neogotyckimi. Zbudowany na rzucie litery „L”. Do prostokątnego, piętrowego korpusu dostawiono od północy kwadratowy, parterowy aneks ustawiony pod kątem prostym. W północno-wschodnim narożniku zlokalizowano parterową oranżerię z tarasem na dachu, łączącą się poprzez niski taras z elewacją frontową. Fasada zaakcentowana została na centralnej i skrajnych osiach ryzalitami, z których środkowy, mieszczący wejście główne, zwieńczony został w partii dachu trójkątnym szczytem, ozdobionym ostrołukowymi płycinami, kwiatonem i sterczynami. W skrajną oś – północną- wbudowano wyrastającą ponad kalenicę dachu, czworoboczną wieżę z tarasem widokowym, do której przylega wyższa i smuklejsza cylindryczna wieża. Pierwotnie obie wieże zwieńczone były krenelażem. Elewacje, podzielone rytmicznie rozmieszczonymi prostokątnymi oknami, ozdobiono prostym detalem architektonicznym w postaci nadokienników, ostrołukowych i trójkątnych wnęk i konsolek. Otwór wejścia głównego ujęty półkolumnami oraz umieszczone po jego bokach okna, a także okno w trzeciej kondygnacji wieży zamknięto ostrołukowo. Oranżeria została doświetlona dużymi oknami o ozdobnie ukształtowanej stolarce.
Mimo powojennych remontów i adaptacji związanych ze zmianą funkcji obiektu, zachował się pierwotny układ wnętrza ze sklepionym holem i główną klatką schodową na osi korpusu. Sklepienia korytarzy parteru i piętra zachowały prostą dekorację sztukatorską. Z elementów wystroju zachowała się także stolarka okienna i drzwiowa, ceramiczne posadzki holu oraz masywna, drewniana balustrada głównych schodów o bardzo szerokim pochwycie wspartym na gęsto ustawionych, przysadzistych tralkach. Nie zachowały się żadne elementy wyposażenia pałacu. Istniejące tu w latach 60-tych XX wieku ceramiczne piece zlikwidowano podczas zakładania instalacji centralnego ogrzewania, zastępując je kaloryferami.

Chociule 1944, lubuskie