WYSOKA /Hochwalde/

Wieś położona w gminie Międzyrzecz powiatu międzyrzeckiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1257roku. Należała do cystersów paradyskich do 1810 roku. Brak informacji o majątku na terenie wsi w XIXw. W 1913 roku majątek o areale 108ha należał do Leo Klemt.

WĄSOSZ /Bruchhof/

Miejscowość położona w gminie Złocieniec powiatu drawskiego.  W 1650 roku własność Bernharda Bogislava von Plate. W XIX wieku majątek w rękach rodu von Grünberg. W połowie XIX wieku majątek zakupił Hans von Grünberg i wybudował pałac. W 1879 roku majątek obejmował 945,80 ha gruntów. W 1898 roku właścicielem dóbr był Friedrich von Grünberg . W latach 20-tych XX wieku dobra są w posiadaniu Eberharda von Grünberg. W 1933 roku Hans von Grünberg poinformował służby archeologiczne o zbiorze przedmiotów z brązu, który około 1851-52 zostały znalezione na polach majątku. Skarb z Wąsosza pochodzący z lat 550-400 p.n.e. znajduje się obecnie w Muzeum Narodowym w Szczecinie.

PAŁAC

Pałac zbudowany ok. 1850 roku, wielokrotnie przebudowywany. Pałac stoi na niewielkim wzniesieniu, w otoczeniu parku krajobrazowego. W pobliżu bramy wjazdowej pod dębem stoi kamień, pamiątka po Hansie von Grünberg.

WIŚNIOWIEC

Położony był na terenie województwa wołyńskiego. Obecnie w obwodzie tarnopolskim Ukrainy. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1395 roku. Założycielem zamku w Wiśniowcu był Dymitr Korybut, którego synem był Fiodor(Fedko) Nieświcki herbu własnego, protoplasta Zbaraskich. Jego potomek, syn Bazylego, Michał Zbaraski herbu Korybut(zm. po 1516r.), pan na Wiśniowcu pierwszy zaczął pisać się Wiśniowiecki. Odtąd do wygaśnięcia rodu pozostawał w rękach książąt Korybut Wiśniowieckich. Na krótko, jako posag córki księcia Andrzeja(zm.1584), Aleksandry, która poślubiła księcia Jerzego Iwanowicza Czartoryskiego herbu Pogoń Litewska, na krótko dobra te wyszły z rąk Wiśniowieckich. Powróciły jednak do nich po rozwodzie Aleksandry z jej pierwszym mężem. Początkowo należały do tzw. „linii królewskiej”. Z nich sławny Jeremi Michał książę Wisniowiecki(1612-1651), żonaty z Gryzeldą Zamoyską. Po śmierci Jeremiego i jego syna, Michała(1640-1673), żonatego z Eleonorą Marią Józefą, arcyksiężniczką austriacką, bezpotomnym, Wiśniowiec przeszedł w posiadanie księcia Dymitra Jerzego(1631-1682), żonatego 1-mo z Marianną Zamoyską, a po jej śmierci z Teofilą Ludwiką księżną Zasławską. Miał dwie córki. Wiśniowiec odziedziczył jego brat, książę Konstanty Krzysztof, żonaty 1-mo z Urszulą Teresą Mniszchówną, 2-do z Anną Chodorowską. Po nim Wiśniowiec dziedziczy jego syn, książę Michał Serwacy Wiśniowiecki(1680-1744). Trzykrotnie żonaty: 1-mo z Katarzyną Dolską, 2-do Magdaleną Czartoryską i 3-cio z Teklą Różą Radziwiłłówną. Jeden z największych magnatów polskich. Majątek jego obliczano na 14 milionów. Władał 9 miasteczkami i około 150 wsiami. Posiadał dobra na Litwie oraz majątek żony, ostatniej z rodu książąt Dolskich. On też wybudował nowy pałac, zachowany do dzisiaj. Był ostatnim z rodu Wiśniowieckich. Olbrzymi majątek podzielono pomiędzy potomków dwóch jego córek: rody książąt Ogińskich herbu Oginiec i hrabiów Zamoyskich herbu Jelita. Wiśniowiec odziedziczyła Katarzyna z Zamoyskich hrabina Mniszchowa herbu własnego(zm.1771), żona Jana Karola(1716-1759), jedyna córka Elżbiety z Wiśniowieckich Zamoyskiej. Kolejnym dziedzicem na Wiśniowcu był Michał Jerzy hrabia Mniszech(1748-1806)żonatego dwukrotnie: 1-mo z Pelagią Teresą Potocką(zm.1772), 2-do z siostrzenicą króla Stanisława Augusta, Urszulą Zamoyską(zm.1808). Po nim Wiśniowiec dziedziczy jego syn z drugiego małżeństwa, Karol Filip(1794-1846), heraldyk, genealog, żonaty z Eleonorą Cetner(1796-1871). Kolejnym dziedzicem majątku zostaje Andrzej Jerzy(1823-1905), żonaty z Anną Potocką(1827-1885), z którą miał syna Leona(1849-1901), po raz drugi ożenił się z Francuzką, Izabellą La Gartinerie. Około 1852 roku sprzedał Wiśniowiec księżnej gruzińskiej, Marii Abamelek. Kolejnym właścicielem Wiśniowca został Włodzimierz hrabia Broel-Plater herbu własnego(1831-1906), kolekcjoner, bibliofil, wydawca. Z powodów finansowych w 1873 roku sprzedaje majątek na licytacji. Dobra zakupił książę K.A. Gorczakow, który odstąpił majątek księciu Hohenlohe. Zakup majątku został unieważniony i dopiero po 1876 roku hrabia Włodzimierz traci Wiśniowiec na rzecz kupca z Kijowa, Jana(Iwana) Toll(Tolli). Po kilkunastu latach doprowadzając pałac i majątek do ruiny sprzedał dobra. Kolejni właściciele nie dbali o majątek. Dopiero za czasów Rosjanina, Pawła Demidowa pałac i majątek odzyskiwał blask. Sprzedał go w 1913 roku Zygmuntowi Grocholskiemu. Nie mając możliwości finansowych na utrzymanie i odrestaurowanie pałacu sprzedał go Sejmikowi Krzemienieckiemu, który odrestaurował pałac. Ponownie zrujnowany podczas II wojny światowej. Znaczna część zbiorów uległa rozproszeniu. Np. piece kaflowe z pałacu znajdują się na Wawelu w Krakowie.

WIRÓWEK /Wierower Mühle/

Wieś położona w gminie Gryfino powiatu gryfińskiego. Wzmiankowana w 1212 roku. W 1282 roku własność cystersów z Kołbacza. W 1548 roku książę Filip I nadał wieś Kasparowi Luggefielen. Rodzina ta posiadała młyn we wsi od 1480 roku. Dobra utrzymali do 1800 roku. Do 1945 roku majątek należał do rodziny Beyersdorf. W 1939 roku majątek liczył 491 ha gruntów.

We wsi pałacyk z początku XX wieku w otoczeniu krajobrazowego parku. Po wojnie pomieszczenia pałacyku zaadoptowane na potrzeby PGR. W  1994 roku  zdewastowany pałac zakupiony przez prywatnego inwestora i odrestaurowany.

WARNIK /Warningshof/

Wieś położona w gminie Kołbaskowo powiatu polickiego. Założona w połowie XIX wieku. W 1928 roku właścicielką majątku była Pani H. Schneider a dobra jej liczyły 82,9 ha gruntów. Do 1945 roku majątek w rękach Idy Wschow.

DWÓR

We wsi założenie dworskie składające się z dworu i niewielkiego parku krajobrazowego.

WARNIŁĘG /Warlang/

Wieś położona w gminie Złocieniec powiatu drawskiego. Powstała w XVI wieku należała do rodu Golczów-von der Goltz– wymieniony w 1595 roku dziedzic części wsi Jerzy Golcz pochodzący z czarnej linii Golczów ze Starego Worowa. W XVII wieku należała do Balthasara Golcza-von der Goltz(+1642), właściciel Siemczyna, części Piaseczna, Warniłęgu, który za 5000 polskich florenów zakupił wieś od Johanna Golcza ze Starego Worowa. Po nim dobra dziedziczy Georg Wilhelm Golcz-von der Goltz(*1635-+1687), właściciel Siemczyna, Rzepowa, Piaseczna i Mirosławca. W 1868 roku właścicielem majątku był Richard Hermann Otto Oerthling.  W XIX i do lat 20-tych  XX wieku majątek posiadała rodzina von der Heydt– wymieniony Wilhelm von der Heydt(*06.08.1868-+21.11.1932), który w 1884 roku ożenił się z Marie Louise Oerthling, córką właścicieli majątku. W 1910 roku dobra liczyły 934 ha gruntów. W 1928 roku majątek należący do Heinza von der Heydt liczył 938 ha gruntów. Prawdopodobnie około 1928 roku majątek zakupiła rodzina von Knobloch.

We wsi pozostałości po założeniu pałacowo-parkowym i dworskim.

WOJANÓW /Schildau/

Wieś położona w gminie Mysłakowice powiatu jeleniogórskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1281 roku kiedy należał do Eberharda von Schildau. W 1361 roku własność Hansa von Zedlitz, w 1488 roku Dittricha von Runge, w 1470 roku Nicola von Zedlitz, w 1520 roku Petera von Runge. Ponownie w rękach rodu von Zedlitz od 1532 roku. Część wsi była w rękach rodu von Schaffgotsch, którą w 1566 roku odkupił Christoph von Zedlitz. Posiadali Wojanów do 1727 roku, kiedy majątek wykupił węgierski arystokrata Johann Franz hrabia Karwath. Po jego śmierci w 1730 roku  dobra dziedziczy jego jedyny syn, Franz Maximilian hrabia von Karwath żonaty z Kathariną Karoline hrabianką Henckel von Donnersmarck. W 1747 roku majątek zakupiła Clara hrabina von Frankenberg, z domu baronówna Matuschka. Od niej w 1755 roku dobra wykupił Daniel von Buchs(*1707-+1779). W 1817 roku od Daniela von Buchs majątek zakupił Karl Heinrich Sigismund von Rothkirch. W 1831 roku Wojanów zakupił tajny radca sprawiedliwości Karl Albrecht Wilhelm Ike(*1798-+1864). Rodzina Ike pochodziła z Meklenburgii z hrabstwa Ruppin. Pod koniec XVIII wieku mieszkali we Wrocławiu. Karl Albrecht urodził się natomiast w Grodzisku Wielkopolskim. W 1843 roku(dyplom wystawiony w 1844 roku) otrzymał szlachectwo polskie od cara z predykatem Duninowski od nazwy majątku Duninów(obecnie Nowy Duninów) nad Wisłą położonego na Mazowszu. Od tego czasu pisał się Ike-Duninowski. W 1829 roku ożenił się z Luise Marchand, córką bankiera z Elbląga. Jej dziadek Gotthilf von Struensee zakupił od marszałka Blüchera(wtedy generała) Duninów z 16000 ha. Posiadał również Kadyny pod Elblągiem. Cały majątek odziedziczyła wnuczka, w/w Luise.  W 1839 roku sprzedał pałac królowi pruskiemu, Fryderykowi Wilhelmowi III, który podarował go córce, księżniczce Luise, zamężnej za księcia Fryderyka, brata króla holenderskiego Wilhelma II. Kolejnym dziedzicem dóbr była ich córka Marie księżna zu Wied-Neuwied(*1841-+1910), księżniczka Niderlandów. W 1908 roku Wojanów zakupił Karl Krieg z Olszanicy. Od 1927 roku pałac z majątkiem nabyli konsul dr Kurt Effenberger z Wrocławia i Wilhelm Kammer. Posiadali dobra do 1945 roku.

Bardzo dziękuję Panu Witoldowi za informacje dotyczące Karla Albrechta Wilhelma Ike. 

 Pałac

W latach 1603-1607 Nickel von Zedlitz und Nimmersath buduje renesansowy dwór. Zniszczony w trakcie wojny trzydziestoletniej odbudowany przez Christopha von Zedlitz w 1667 roku. Przebudowany w 1754 roku przez Daniela von Buchs. W 1832-33 baron Ike zmodernizował, przebudował i rozbudował pałac. Kolejna przebudowa miała miejsce za czasów księżnej Luise. Kolejne przebudowy i modernizacje miały miejsce w latach 1889, 1899, 1906.