HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Pyrzyce powiatu pyrzyckiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1240 roku. Należała wtedy do księcia pomorskiego Barnima I a we wsi istniała warownia obronna chroniąca ziemię pomorską przed Brandenburczykami. Wielokrotnie jeszcze wymieniana pod różnymi nazwami: Nowelyn(1300), Noulin(1307), Neylyn(1312), Neulin(1337). W 1253 roku książę Barnim I przekazuje część wsi augustiankom z Pyrzyc. W 1276 roku przez wieś przebiega granica państwowa brandenbursko-pomorska, komplikując prawa własności do miejscowych gruntów. W 1300 roku część gruntów w posiadaniu rycerza Gerarda. W 1315 roku część dóbr w posiadaniu Henningusa II de Hagen. Około 1326 roku część gruntów należała do mieszczanina pyrzyckiego Gerarda de Hove. Po jego śmierci dobra odziedziczyli bracia Luchto, Konrad i Mateusz von Kӧt(h)en, które to grunty sprzedają Ottonowi Arnoldowi Kruze. W części brandenburskiej po 1304 roku margrabia Waldemar nadaje grunty Hinikonowi de Nienkop. Po nim dobra otrzymali bracia Dytryk i Henning von Brederlow z Derczewa. Część gruntów w tej części w 1337 roku należały do miejscowej parafii. W 1350 roku część ziem we wsi należała do Hinczk Junge, po którym dobra przejął Henning von Brederlow. Część gruntów należącą  do Bartłomieja von Brederlow i Janekina von Hagen w 1369 roku margrabia Otton nadał zakonowi joannitów z Choszczna. Ziemie we wsi w części pomorskiej i brandenburskiej w XVI wieku przejmuje rodzina von Hagen. W 1409 roku Jan von Hagen część gruntów wiejskich przekazał na rzecz kościoła mariackiego w Szczecinie, będące w posiadaniu kościoła do 1784 roku. W 1445 roku wymienia się Ludwika i Markwarda von Hagen. W 1464 roku wymieniony Bernd von Hagen. W 1482 roku syn Ludwika von Hagen, Gerd von Hagen sprzedaje skarbnikowi miejskiemu z Pyrzyc Hansowi von Molner, jego ojcu i braciom część gruntów nowielińskich, które to rodzina von Molner sprzedała później(1499) kościołowi Św. Ottona. W 1499 roku dobra zmarłego bezpotomnie członka rodu von Hagen margrabia zapisuje swojemu poborcy podatkowemu, Walentemu von Wins. W 1564 roku właścicielem dóbr nowielińskich był Michał von Hagen. Trudno powiedzieć kiedy dochodzi do podziału wsi na majątki A,B,C i D, czy to było pod koniec XVII czy na początku XVIII wieku. Majątek A należał w 1701 roku do Jana von Hagen, później do jego syna Dubislava Filipa von Hagen. Po śmierci Dubislava Filipa(1748), w 1749 roku majątek przechodzi w ręce syna, Filipa Zygmunta(zm.1749), który sprzedał je w tym samym roku baronowi von Schultz. Od 1770 roku majątek A staje się własnością Samuela Fryderyka von Schätzel. W 1773 roku dobra A ponownie w rękach rodziny von Hagen. W skład majątków B i C wchodziły dobra wcześniej należące do augustianek i joannitów, później do rodziny von Hagen. Właściciele tej części wsi był Tido Krzysztof von Hagen(1668-1737), pan na Renicach, landrat powiatu myśliborskiego. Po nim dobra dziedziczy jego syn, Jan Zygmunt(1698-1755). W 1779 roku Leopold Krzysztof von Hagen, syn Jana Zygmunta sprzedaje majątek B i C Samuelowi Fryderykowi von Schätzel. Około 1784 roku Samuel Fryderyk von Schätzel scala cały majątek, który należy do jego rodziny do 1837 roku. Od tego roku właścicielem wsi zostaje Edward Fryderyk  Wendorff. Majątek w rękach rodziny  Wendorff pozostawał do 1945 roku. W 1892 roku właścicielem wsi był Edward Fryderyk A. Wendorff. Ostatnim właścicielem dóbr w Nowielinie był Eberhard Wendorff, pochowany obok kościoła. Po 1945 roku majątek staje się własnością Skarbu Państwa a na jego terenie utworzono PGR.

ZAMEK

Prawdopodobnie we wsi stał zamek zbudowany przez książąt pomorskich w XIII wieku lub przez rodzinę von Hagen w XIV wieku. Legendy mówią o zamku rozbójnika, który miał się łączyć podziemnym korytarzem biegnącym pod jeziorem z pałacem-dworem. Zamek zburzony przez mieszczan pyrzyckich. Podobno ślady zamku odkryto na Górze św. Jana na połudiowy-wschód od Jeziora Zamkowego.

DWÓR

We wsi ruina dworu, zbudowanego w 1790 roku przez rodzinę von Schätzel. Zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, kryty dachem mansardowym, parterowy z użytkowym poddaszem. Przebudowany w drugiej połowie XIX wieku. Po 1945 roku w budynku mieściły się biura i mieszkania dla pracowników. Od lat 70-tych opuszczony, nieużytkowany. Dwór w otoczeniu parku krajobrazowego o powierzchni 14,6 ha.

We wsi kościół z XIII wieku, przebudowany w XVI wieku. W jego wnętrzu empora organowa z ok. 1600 roku z galerią ścienną z herbami rodziny von Hagen i rodów z nią spokrewnionych(von Wachholz, von Wedel, von Kleist, von Borcke, von Puttkamer, von Manteuffel, von Natzmer, von dem Borne, von Bonin, von Blanckenburg, von Podewils, von Flemming…)

HISTORIA MIEJSCOWOŚCI

Miejscowość położona w gminie Resko powiatu łobeskiego. Była lennem rodu von Borcke. W 1469 roku wymieniana rodzina von Meseritz, W 1496 roku Henryk von Meseritz zakupił wieś od Hansa von Borcke. W 1564 roku właścicielem wsi nadal jest rodzina von Meseritz(wymarła w 1810 roku). Później jako właścicieli wymienia się rody: von Witten, von Somnitz, von Brӧcker, Granz, von Wachholz, von Rüchel. Na przełomie XVIII/XIX wieku dobra są własnością rodu von Brockhusen-wymieniony Anton Bogislav von Brockhusen(1804). Od połowy XIX wieku majątek w rękach rodziny Holtz, która posiada go do 1945 roku.

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

Dwór zbudowany w XVIII wieku, możliwe, że na fundamentach starszej budowli, przebudowany w II połowie XIX wieku przez rodzinę Holtz w stylu eklektycznym. Jest to budynek murowany, budowany na planie prostokąta, kryty dachem naczółkowym. Przy ścianie północnej kwadratowa wieża, kryta obecnie dachem namiotowym- w 1911 roku dach wieży płaski. Dwór położony w otoczeniu parku krajobrazowego.

Wieś położona w gminie Stara Dąbrowa powiatu stargardzkiego. Początki sięgające średniowiecza pomimo wzmianki, która pojawia się dopiero w XV wieku. Była lennem rodu von Wedel. We wsi dwa majątki A i B. Majątek A w 1683 roku należał do Adama Henryka von Kameke i a majątek B do Melchiora Henryka von Wedel. W tym samym roku właścicielem zostaje Adam Reinhard von Moltzahn. Majątek dziedziczy syn Adama Reinharda, Adam Jürgen ze Starej Dąbrowy. W 1784 roku dobra A są w rękach wnuka Adama Reinharda, Ernesta Augusta von Moltzahn. W 1764 roku Juliusz Henryk von Wedel sprzedaje swoją część majątku A wdowie po Adamie Jürgenie von Moltzahn- Dorocie z domu von Schӧning. W 1788 roku majątek A jest w rękach Jana Gottlieba Zimmermann. Majątek B należał do rodu von Wedel. W 1744 roku należał do Melchiora Felixa von Wedel. Po 1784 roku właścicielem majątku B jest Kaspar Henryk von Mellentin, który już w 1789 roku jest w posiadaniu Jana Gottlieba Zimmermann, który scalił dobra A i B. W 1804 roku dobra dziedziczy córka Jana, Wilhelmine Henrietta i jej mąż Franz Jacob Hacken. Od 1828 roku dobra zakupili synowie chłopa z Nosowa, Carl August i Wilhelm Friedrich Hermann Spiegel. Kolejnym właścicielem dóbr jest rodzina Rieck(1905)- w 1910 roku właścicielem jest Paul Rieck a majątek liczył 502 ha gruntów. Od 1910/11 roku należy do Ernsta Erdmann, po 1920 roku do męża córki Erdmann`a, dr Zinzow. Wg Księgi Dóbr i ich właścicieli z 1928 roku we wsi dwa majątki- jeden należał do Pani Hedwig Erdmann i liczył 502 ha gruntów, drugi należał do Augusta Radtke i liczył 75 ha gruntów.

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

W południowo-wschodniej części wsi położony jest zespół dworski, na który składa się: dwór, zabudowania folwarczne oraz park krajobrazowy o powierzchni 7, 2 ha. Dwór z lat 70-tych XIX wieku, zbudowany w stylu neoklasycystycznym na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, z oficyną. Wejście główne poprzedzone gankiem.

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Sławno powiatu sławieńskiego. Po raz pierwszy wymieniona w roku 1317. Pojawia się w dokumencie , w którym książęta Bogusław V, Barnim IV i Warcisław V potwierdzają przywileje miasta Sławno. Pojawia się tam Stanislaus de Nossikow, członek rodziny von Prich. Później wieś w rękach rodu von Natzmer. W 1656 roku część dóbr zostało zakupionych przez rodzinę von Zitzewitz, w 1729 roku część dóbr zakupiła rodzina von Kleist. W 1765 roku majątek należał do Friedrich Wilhelm von Zitzewitz. Na początku XIX wieku część gruntów w rękach rodziny von Schwirchow. W 1834 roku majątek zakupiony przez Friedricha Zutz. W 1908 roku majątek odkupiony od rodziny Zutz przez Heinricha hrabiego von Zitzewitz. Ostatnim właścicielem dóbr był Peter Georg von Zitzewitz.

Pałac przed przebudową

Pałac po przebudowie

We wsi założenie pałacowo-parkowe. Pałac zbudowany w połowie XIX wieku przez ówczesnych właścicieli- Wilhelma lub Georga Zutz. Eklektyczny, zbudowany na planie zbliżonym do prostokąta, podpiwniczony, kryty dachem czterospadowym. Na początku XX wieku rozbudowany o wieżę i ryzalit elewacji tylnej. Do założenia prowadzą dwie drogi- jedna asfaltowa, przy której rosną dwa dęby szypułkowe oraz druga, brukowa obsadzona klonami pospolitymi.

Wieś położona w gminie Świdwin powiatu świdwińskiego. W średniowieczu należała do rodziny von Wedel, która w osobie Hansa von Wedel w 1378 roku sprzedaje wieś radzie Świdwina. Od 1809 roku majątek dzierżawiony przez rodzinę Ponath z Nielepu(Nelep), od 1831 właścicieli majątku.

Przysiółek wsi Natolewice, położony w gminie Płoty powiatu gryfickiego. Prawdopodobnie majątek powstał pod koniec XIX wieku. W 1905 roku właścicielem majątku była rodzina von Haselberg– wymienia się Anselma von Haselberg. W 1928 roku właścicielem majątku był Herman Kreplin. Majątek liczył 123 ha.

Wieś położona w gminie Płoty powiatu gryfickiego. Początki wsi sięgają średniowiecza. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z XIV wieku. Na początku XVIII wieku majątek w rękach Alexandra Friedricha von der Osten. Od 1740 roku dobra w posiadaniu majora Christopha Friedricha von Schladen. W 1756r właścicielem majątku jest rodzina von Lettow– wymieniany Georg Ulrich von Lettow, prawdopodobnie przez małżeństwo z Johanną Julianną Marią z domu von Schladen.  Od 1857 do końca II wojny światowej majątek w rękach rodziny Redes.

Pozostałością po zespole pałacowo-parkowym jest park naturalistyczny z XIX wieku. W parku naturalne jezioro, liczne gatunki drzew.