Miasto położone obecnie na Ukrainie w obwodzie tarnopolskim. Przed 1945 rokiem siedziba powiatu czortkowskiego województwa tarnopolskiego. Nazwę wzięło od rodziny Czortkowskich herbu Korab, założycieli miasta w 1522 roku. Poza lokacją miasta zbudowali na jego terenie drewniany zameczek. W 1578 roku miasto zakupił Jan Sieniawski herbu Leliwa. Pod koniec XVI wieku własność Stanisława Golskiego herbu Rola, wojewody ruskiego, który wybudował nową z kamienia i cegły rezydencję- zamek. Zmarł bezpotomnie w 1612 roku. Olbrzymi majątek odziedziczył jego brat Jan, kasztelan halicki. W 1616 roku wdowa po Janie, Zofia Zamiechowska sprzedała Czortków Stefanowi Potockiemu herbu Pilawa. Zamek był zamieszkany. W nim mieszkał Paweł Potocki zmarły po 1674 roku. Po zdobyciu zamku przez Turków zamek stał się rezydencją sub-paszy. Potoccy wrócili na zamek po 1683 roku. W drugiej połowie XVIII wieku miasto w posiadaniu Wróblewskich, a następnie Sadowskich, którzy w 1779 roku wynajęli zamek władzom austriackim na magazyny tytoniowe. W XIX wieku zamek popadł w ruinę. Przed 1939 roku nieliczne pomieszczenia użytkowane jako magazyny. W mieście znajdowała się siedziba dworska zbudowana prawdopodobnie w XVIII wieku, zamieszkana przez właściciela majątku, Hieronima Sadowskiego, ostatniego z tej linii rodu. Zgodnie z testamentem z 1854 roku we dworze miało znajdować się muzeum rodzinne. Dwór nie istniał już przed I-sza wojną światową. W miasteczku położony był pałac, zbudowany prawd. przed 1850 roku, klasycystyczny, w którym mieszkała siostra Hieronima Sadowskiego, Maria Borkowska. Po śmierci Marii Borkowskiej pałac w 1895 roku nabył miejscowy rabin-„cudotwórca”- Dawid Mosze Friedman(1827-1904), założyciel miejscowej dynastii cadyków. Pałac nie dotrwał do naszych czasów. Nieliczne pamiątki po rodzinie Sadowskich przechowywane były w klasztorze oo. Dominikanów, którym Hieronim Sadowski przepisał część majątku.

W miasteczku znajdują się:

–

ruiny zamku z XVII wieku, zbudowany przez Stanisława Golskiego, wojewodę ruskiego. Na początku XVIII wieku przekształcony w rezydencję szlachecką.

-kościół pw. św. Stanisława z 1918 roku, zbudowany na miejscu starszego z 1619 roku, należącego do oo. Dominikanów, który odwiedzali polscy królowi, m.in.: Jan III Sobieski, Jan Kazimierz,

-cerkwie z XVI, XVII i XX wieku

– ratusz stary i nowy

– stary cmentarz katolicki-polski,

Ludzie urodzeni w Czortkowie:

Blondel Aleksander(Sasza, Szaje-27.05.1909-22.06.1949 Paryż)- polski malarz pochodzenia żydowskiego

Cieszyńska Ewa z domu Kazimirowska(05.01.1923-15.06.1972)- polska architekt, po 1945 roku związana z Wrocławiem

Czerwiński Wacław(16.11.1900-17.06.1988 Toronto)- polski konstruktor lotniczy, pilot, jeden z prekursorów polskiego szybownictwa, twórca szybowców: „Salamandra”(1936), WWS-2 Żaba(1938), WWs-Delfin.

Janicki Jerzy Kazimierz(10.08.1928-15.04.2007)- polski pisarz, dramaturg. Dziennikarz, scenarzysta radiowy i filmowy

Kmiecik Edward Władysław(05.08.1928-13.11.2013 Przemyśl)- polski artysta

Opacki Ireneusz(05.08.1933-09.07.2005 Katowice)- polski filolog, profesor nauk humanistycznych, badacz literatury polskiej

Ostaszewski Antoni(12.06.1816-20.05.1883)- lekarz, pochowany w Czortkowie

Przystawa Jerzy Andrzej(29.04.1939-03.11.2012 Wrocław)- polski naukowiec, fizyk, profesor, specjalista w zakresie kwantowej teorii ciała stałego

Trawiński Alfred(04.04.1888-07.09.1968 Lublin)- polski lekarz weterynarii, major Wojska Polskiego, bakteriolog, nauczyciel akademicki, poseł na Sejm PRL I kadencji

Ważewski Tadeusz(24.09.1896-05.09.1972 Rabka-Zdrój)- polski matematyk, przedstawiciel krakowskiej szkoły matematycznej,

Horowitz Cwi Hirsch- rabin

Horowic Samuel Szmelke(1726-1778 Nikolsburg(Mikulov), syn Cwi Hirscha, rabin Czortkowa, naczelny rabin Moraw,

Horowic Pinchas- brat Samuela, rabin Frankfurtu

Nieistniejący majątek położony w rejonie nowogródzkim obwodu grodzieńskiego, dzisiejsza Białoruś. Przed 1939 rokiem była to gmina Rajce powiatu nowogródzkiego województwa nowogródzkiego. W XVII i na początku XVIII wieku Czombrów należał do rodziny Kurcz herbu Radwan. Najbardziej znanym z tego rodu właścicielem był zmarły w 1702 roku Stefan Kurcz, od 1682 roku wojewoda brzeskolitewski. W XVIII i na początku XIX wieku majątek posiadała rodzina Uzłowskich. Na początku XIX wieku majątek w rękach rodziny Karpowiczów. Nie znamy imienia pierwszego właściciela z rodu Karpowicz. Jego syn Julian ożeniony z Karoliną Bułhakówną był kolejnym dziedzicem majątku. Z wykształcenia prawnik, aktywny działacz społeczny. Po nim dobra przechodzą w ręce jego syna, Karola(zm 1941), ożenionego z Marią Popławską. Z wykształcenia chemik. Był ostatnim właścicielem majątku czombrowskiego.  

DWÓR

Prawdopodobnie pierwszy właściciel z rodu Karpowiczów wybudował drewniany, klasycystyczny dwór, spalony przez radzieckich partyzantów w 1942 roku. Częstym gościem w majątku i dworze był Adam Mickiewicz. Dziadek Adama Mickiewicza, Mateusz Majewski był ekonomem u Uzłowskich w Czombrowie. Matka poety, Barbara była panną apteczną we dworze. Matką chrzestną Adama była Aniela Uzłowska. Był pierwowzorem dworu Sopliców z Pana Tadeusza A. Mickiewicza. W 1927 roku w Czombrowie nakręcono pełnometrażowy film Pan Tadeusz. Śladem po majątku są resztki cmentarza rodzinnego oraz ruina kapliczki.

Wieś położona obecnie na Ukrainie w rejonie rohatyńskim obwodu iwanofrankiwskiego. Przed 1939 rokiem położona powiecie rohatyńskim województwa ruskiego. Wieś należała do rodziny Kazanowskich herbu Grzymała. Za czasów Władysława IV króla Rzeczypospolitej wieś należała do Adama Kazanowskiego(1599-1649), marszałka nadwornego koronnego, przyjaciela króla, kasztelan sandomierski, starosta Borysowski, kozielnicki, solecki, bielski nowotarski, administrator żup wielickich. Syn Zygmunta Kazanowskiego i Elżbiety Humnickiej a brat Stanisława. Przed 1840 rokiem majątek we wsi nabył Apolinary Stanisław Malczewski herbu Tarnawa(1800-ok.1870), ożeniony z wdową po Maniewskim herbu Odrowąż. Majątek zapisał dzieciom żony z pierwszego małżeństwa, Marianowi i Marii Maniewskim herbu Odrowąż. Maria Maniewska, dziedziczka dóbr wyszła za mąż za Franciszka Milińskiego herbu Wczele. Była ostatnią właścicielką majątku do 1939 roku.

ZAMEK

Za czasów Kazaneckich stał na terenie wsi zamek

DWÓR

Zbudowany około 1812 roku dwór w stylu klasycystycznym, został przez Apolinarego Malczewskiego przebudowany i rozbudowany około 1863 roku oraz ponownie przebudowany w 1912 roku. W otoczeniu dworu park krajobrazowy.

Miejscowość położona na Podolu, w zachodniej Ukrainie, w rejonie zaleszczyckim obwodu tarnopolskiego. Wg legend miałby to być historyczny „Czerwień”, osada Lędzian(Lechitów), stolica polskich Grodów Czerwieńskich. Położona nad rzeką Dżuryn. Jedna z najstarszych osad  Podola, wymieniana już w IX wieku. Stał tu zamek zwany „castrum rubicum”. W IX i X wieku w rękach książąt ruskich, później na krótko w posiadaniu Tatarów. Po 1313 roku z nadania księcia Olgierda, Czerwonogrodem rządzili książęta Koriatowicze herbu Pogoń Litewska. Był to ród pochodzenia litewskiego od Koriata Gedyminowicza, zmarłego ok. 1365 roku. Miał czterech synów: Aleksandra, Konstantego, Jerzego i Fiodora. Konstanty był księciem Czartoryska, przodek książąt Czartoryskich. Czerwonogród zdobyty i splądrowany przez hospodara mołdawskiego Piotra na początku XIV wieku, w 1340 roku odzyskany dla Królestwa Polskiego przez króla Kazimierza Wielkiego. Za czasów króla Władysława Jagiełły zamek i osada oddana wojewodzie krakowskiemu Spytkowi z Melsztyna herbu Leliwa(zm.ok.1352). Po śmierci Spytka Władysław Jagiełło odkupił od wdowy cały majątek i przekazał swemu bratu Świdrygielle(1370/76-1452), później księciu Witoldowi(1354/55-1430). W 1434 roku Czerwonogród wcielony do Korony jako jedno z województw. Pierwszym właścicielem Czerwonogrodu jako miasta królewskiego był kasztelan kamieniecki Teodoryk Jazłowiecki(Buczacki) herbu Abdank zmarły w 1456 roku, który w 1448 roku uzyskał dla miasta prawa magdeburskie. W 1665 roku zamek i miasto należą do wojewody podolskiego, Mikołaja Franciszka Daniłowicza herbu Sas(zm.1688). W latach 1679-1699 Podole w rękach Turków co spowodowało całkowite wyludnienie Czerwonogrodu. Po Daniłowiczach zamek oraz starostwo niegrodowe czerwono grodzkie było w rękach Rafała Skarbka herbu Abdank, Kazimierza Raczyńskiego herbu Nałęcz– właściciela pobliskich Uść oraz Józefa z Olbrachcic Bielskiego herbu Jelita. W 1750 roku Józef Bielski przekazuje starostwo Adamowi Bielskiemu, a ten w 1761 roku Stanisławowi Gadomskiemu herbu Rola(1718-1797), wojewodzie łęczyckiemu. Za czasów austriackich w 1778 roku Czerwonogród zakupił książę Karol Poniński herbu Łodzia(ur.1760), syn Adama(1732-1798), podskarbiego wielkiego koronnego oraz Zofii Józefy z Lubomirskich, córki Jerzego Ignacego. Ożeniony z Heleną z Górskich herbu Pobóg(zm.1853). Sukcesorem majątku był syn Karola, książę Kalikst Poniński, kawaler maltański. Potwierdzenie tytułu książęcego otrzymał w Galicji w 1818 roku. Ożeniony był z Karoliną Sokołowską, dzieci nie mieli. Zamek w Czerwonogrodzie oraz pałac we Lwowie odziedziczyła siostra Kaliksta, Karolina(1822-1890), żona księcia Adama Lubomirskiego(1812-1873). Majątek faktycznie był w zarządzie ich syna, księcia Adama Franciszka Lubomirskiego herbu Szreniawa bez Krzyża(1852-1893), ożenionego z Marią Eleonorą hrabianką Zamoyską(1862-1945), córką Franciszka Ksawerego i Albertyny Giżyckiej herbu Gozdawa. Maria Eleonora była ostatnią właścicielką Czerwonogrodu. Do 1917 roku posiadała rodzinne Mołoczki na Wołyniu a do 1939 roku Miżyniec pod Przemyślem, obecnie Ukraina.

ZAMEK-PAŁAC

Pierwsze informacje o zamku pochodzą z IX i X wieku. W XVII wieku za czasów Daniłowiczów powstał zamek murowany, o którego wyglądzie nic nie wiemy. Przez najazdy tatarskie od końca XVIII wieku pozostawał w ruinie. Około 1820 roku za czasów Karola Ponińskiego rozpoczęła się odbudowa i rozbudowa zamku, którą kontynuował jego syn, książę Kalikst. Ostatnia przebudowa pałacu miała miejsce na przełomie XIX-XX wieku. Zniszczony podczas I-szej wojny światowej pałac odbudowany w latach 30-tych, zniszczony podczas działań 1939-1945. Obecnie trwała ruina.

Miasto nad Strwiążem położone obecnie na Ukrainie w obwodzie lwowskim, w rejonie starosamborskim. Do 1939 roku położone w województwie lwowskim powiatu starosamborskiego. Po raz pierwszy wzmiankowane w 1374 roku. W tym czasie własność możnego rodu Herburtów herbu własnego. W 1528 roku król Zygmunt I Stary nadał prawa miejskie. W tym czasie właścicielem Chyrowa był szlachecki ród Tarłów herbu Topór. W 1531 roku Andrzej Tarło, właściciel miasta funduje pierwszy w mieście kościół, który nie zachował się do naszych czasów. Żoną jego była Barbara Herburtówna. W 1592 roku jako wiano Jadwigi Tarłówny, Chyrów przechodzi w ręce jej męża, Jerzego Mniszcha herbu własnego(ok.1548-1613), twórcy potęgi rodu. Z powodu zadłużenia majątku po śmierci Jerzego jego synowie zastawili miasteczko jednemu z głównych wierzycieli, węgierskiemu szlachcicowi Jerzemu Drugethowi de Hommonay, zwanemu w Polsce Humiejskim. Po jego śmierci w 1620 roku dobra dziedziczy jego syn, Jan. W 1638 roku Franciszek Bernard Mniszech(ok.1590-1661), syn Jerzego, kasztelan sądecki odzyskuje Chyrów. Majątek dziedziczy syn Jerzy Jan Wandalin Mniszech(zm. 1693), żonaty z Anną Chodkiewicz. Kolejnym właścicielem Chyrowa byli książęta Ossolińscy herbu Topór. W 1769 roku przez małżeństwo Marianny Ossolińskiej(1731-1802) z Józefem Janem  hrabią Wandalin Mniszech herbu Kończyc(1742-1797) ponownie w rękach hrabiów Wandalin Mniszech. Posiadali miasto do połowy XIX wieku.

ZAMEK

Na terenie Chyrowa ruiny zamku zbudowanego przez Herburtów, rycerzy przybyłych z Moraw. Pochodzili z Fülme w Górach Wezerskich. Herbort z Fulmu brał udział w bitwie pod Legnicą. Za czasów księcia Władysława Opolczyka otzrymują liczne przywileje. Nabywają Felsztyn- linia felsztyńska, wymarła w 1645 roku. Po nabyciu Arłamowa jedna z gałęzi przyjmuje nazwisko Arłamowscy herbu Trzy  Gwiazdy.   

Willa Polonia