Wieś położona w gminie Trzebiel powiatu żarskiego o metryce średniowiecznej ściśle związana z dziejami pobliskiego Trzebiela. W XIII wieku właścicielem była rodzina von Ilenburg, później von Hackeborn. W XV wieku stanowiła własność rodziny von Biberstein. W latach 1458-1566 była lennem rodu von der Heyde, następnie baronów von Promnitz(1566-1572), z przynależnością do państwa stanowego Żary-Trzebiel. W 1765 staje się własnością książąt von Schӧnaich-Carolath, a w 1792 roku baronów von Knobelsdorff. W kolejnych latach dość częste zmiany właścicieli. Wymienia się: baronów von Wackerbarth(1802-1804), hrabinę von Schlabrendorff(1804), Haehne(1817), Gloeckner(1824), ponownie Haehne(1828), Haellmigk(1836), Richter(1866), Czapleńskiej Spółki Węgla Brunatnego(1897), Paschke(1906), Freiberg(1908), Leo Plazikowski(1916), Schubert(1919), Rosemann(1920), Richter i Campehl(1920), Braun (1922-1940). Obecnie stanowi własność prywatną pełniąc funkcję domu mieszkalnego.

DWÓR
Dawny dwór, obecnie dom mieszkalny, klasycystyczny, zbudowany w 1778 roku. Murowany z cegły, założony na rzucie prostokąta, parterowy z użytkowym poddaszem, nakryty dachem mansardowym. Z zabytkowego wyposażenia dworu zachowała się część wewnętrznej stolarki drzwiowej.

Wieś położona w gminie Niegosławice powiatu żagańskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1305 roku. W 1413 roku wymieniona jako Antiqua gabula. Na początku XV wieku wieś należy do rodu von Unruh– wymieniony Jorg von Unruh. Od wieku XV do XVIII dobra są własnością rodu von Glaubitz– wymieniony Peter von Glubis zur Gabele(1412), w kolejnych latach: Caspar(Glawbitz(1477), Glaubs(1481), Glaubisse(1481), Glaubitz(1486)). W 1606 roku podział wsi na część Górną i Dolną pomiędzy braćmi: Valentine i Claus von Glaubitz. Taki podział wsi utrzymał się do 1945 roku. W XVII wieku wieś w posiadaniu rodu von Lüttwitz– w 1631 roku własność braci Balthasara, Hansa Christopha i Valentina. W 1716 roku wieś posiada Valentin Leonhard von Lüttwitz. W 1747 roku od Valentina Leonharda von Lüttwitz wieś zakupił Friedrich Heinrich hrabia von Logau, który w 1747 odsprzedał część dolną Georgowi Abrahamowi von Knobelsdorff.  W 1752 Georg Abraham scala majątki. Na początku XIX wieku Wilhelm von Knobelsdorff sprzedał część górną Marie Elisabeth Zacher-Fiedler. W 1845 roku część dolna należała do Louisa von Knobelsdorff a część górna do Marie Elisabeth Zacher-Fiedler. W połowie XIX wieku część górna i dolna jest w rękach rodziny Knoch. W 1869-76 roku własność Heinricha Knoch. W 1886 roku majątek o powierzchni 242 ha a w 1905 roku 407 ha należał do Emila Knoch, zamieszkałego we wsi od 1848 roku. W 1898 roku część dolna należy do Maxa Blomeyer, a w 1902 roku majątek w części dolnej liczący 666 ha posiada rodzina Joers. W 1910 roku scalenie dóbr przez kapitana Ericha Knoch. W 1917 roku część górna należy do rodziny von Kowalski, część dolna do rodziny Keil. W 1920 roku połączenie majątków przez rodzinę von Kowalski. W 1930 roku dobra w części górnej należą do Wilhelma Reinecke, w części dolnej do Karla Zieger. W 1937 roku część górną posiadają spadkobiercy Wilhelma Reinecke, część dolna nadal w posiadaniu Karla Zieger. Po 1945 roku majątek własnością Skarbu Państwa z utworzeniem na jego terenie PGR. Dwór zaadoptowany na mieszkania dla pracowników.

Stara Jabłona Górna- Zespół dworski

Dwór zbudowany w latach 20-tych XIX wieku prawdopodobnie na fundamentach starszej budowli. Klasycystyczny, zbudowany na planie prostokąta, parterowy z użytkowym poddaszem, kryty dachem mansardowym. Podpiwniczony. W sąsiedztwie zabudowania gospodarcze.

Zespół dworski- dwór, budynek bramny, budynki gospodarcze z podwórzem-2022r.

Stara Jabłona Dolna- resztki założenia dworskiego-2022r.

Po dworze resztki fundamentów. Budynki gospodarcze w ruinie.

Wieś położona w gminie Nowa Sól powiatu nowosolskiego. Najstarsze dzieje nadodrzańskiej wsi Stany (niem. Aufhalt) są nieznane. Pierwsze wzmianki o miejscowości pojawiają się dopiero w 1740 r. Jednak powstanie wsi należy datować co najmniej o dwa wieki wcześniej. W pobliżu wsi funkcjonowała przeprawa promowa, którą umieszczono na mapach już na pocz. XVII w. Przeprawa ta odgrywała znaczącą rolę w okresie wojny trzydziestoletniej, kiedy to w jej pobliżu zlokalizowano warowny obóz wojskowy (prawdopodobnie szwedzki), którego relikty zachowały się do dnia dzisiejszego. W połowie XVIII w. wieś była podzielona, północna część należała do państwa stanowego Carolath-Beuthen (własność książąt von Schönaich), część południowa stanowiła własność królewską. W tej części wsi około 1800 r. wzniesiono klasycystyczny dwór – karczmę, która należała do sołtysa. Budowla pełniła funkcję gospody do 1945 r. W latach 60. XX w. zrujnowany budynek w części wyremontowano i zaadaptowano do celów sakralnych. Do połowy lat 90. XX w., kiedy wybudowano w Stanach kościół, mieściła się tam kaplica.

DWÓR
Klasycystyczny. Murowany z cegły, założony na rzucie prostokąta, parterowy, częściowo podpiwniczony, nakryty dachem mansardowym z naczółkami i powiekami. Obecnie mocno zniszczony budynek, po przeniesieniu kaplicy, pełni funkcję magazynową.

Wieś położona w gminie Bogdaniec powiatu gorzowskiego. Najstarsza wzmianka o wsi pochodzi z 1300 roku(Steneviz), kiedy to margrabia Albrecht III nadaje wieś klasztorowi cystersów w Mironicach. W tym okresie prawdopodobnie lenno posiadała rodzina von Stennewitz. W 1337 roku Stanowice wymienione w Księdze ziemskiej jako Stennewitz oraz rody posiadające majątki na terenie wsi: von Winningen(Wedinge), von Perwenitz, von Dorn(m)stedt. W 1350 roku część gruntu należy do kolegiaty myśliborskiej, które otrzymała po Henningu von Perwenitz oraz do kościoła w Gorzowie Wlkp. W 1362 roku ziemię we wsi posiada Piotr Mörner. Wymieniany również Kuno i Siegfried von Winningen. Około 1455 roku dobra we wsi posiadają rodziny von der Marwitz oraz von Horker. W 1460 roku większość wsi posiadała już rodzina von der Marwitz. W 1490 wymieniony Hans von der Marwitz, a w 1492-1493 Henning von der Marwitz oraz: Hans(1499), Otto(1517), Asmus(1560), prawdopodobnie budowniczy dworu. W 1560 roku część wsi posiada Asmus von Schӧnebeck z Dolska, który swoją część przekazuje braciom Joachimowi i Asmusowi von Schӧnebeck. Ta część majątku znalazła się w posiadaniu rodu von der Marwitz. Od 1571 roku całą wieś posiada rodzina von der Marwitz. W 1658 roku właścicielem majątku jest pułkownik Joachim II von der Marwitz, syn Hansa i Anne von der Goltz. W 1718 roku właścicielem wsi jest Karl Friedrich von der Marwitz. W 1741 roku dobra są w posiadaniu Hansa Ehrenreicha von Glӧden, późniejszego właściciela huty szkła. W 1754 roku z powodu kłopotów finansowych sprzedaje majątek kapitanowi Georgowi Achazemu von Horker. W 1763 roku za 60000 talarów majątek zakupił Wilhelm Gottfried Bayer(*1724-+1780), właściciel majątków w Baczynie, Wysokiej i Zosinku, nobilitowany w 1777 roku. Po jego śmierci majątek w rękach dzieci: Friedricha Johanna Gottlieba von Bayer(*1747-+1823), Sophie Friederike Wilhelmine von Eckenbrecher(*1755-+1810) i Amalie Gottfriede von Scheidt. W 1800 roku dobra zastawione na rzecz bawarskiego domu panującego. W 1804 roku dobra zakupione przez Karla Ferdinanda von Empich z Meklemburgii, nobilitowanego w 1794 roku. Po bezpotomnej śmierci Karla Ferdinanda von Empich w 1835 roku zapisem testamentowym dobra otrzymał zarządca majątku, Martin Gottlieb Treichel(1779-1848). Kolejnym właścicielem był Karl Wilhelm Emil Rudolph Treichel(1827-1898). Wg spisu właścicieli ziemskich z 1857 roku właścicielem był od 1839 roku. W 1879 roku jego majątek obejmował 1614,52ha gruntów. Od 1889 roku również właściciel Lubna, ożeniony z Clare Ernestine Auguste von Bayer(*1831-+1908).  W 1896 roku majątek o powierzchni 1573ha należał do Carla Treichel. W skład majątku wchodziły majątki w: Zosinku(Sophienaue) oraz w Lubnie(Liebenow). W 1898 właścicielem dóbr zostaje Georg Treichel(*1861-+1931), którego majątek obejmował w 1914 roku  1647ha. W skład majątku wchodził folwark Zosinek. W 1912 roku rodzina nobilitowana.  W 1929 roku dobra obejmowały 1572ha wraz z folwarkiem Zosinek(Sophienaue).  Ostatnim właścicielem majątku był kapitan Friedrich Karl von Treichel(*1894-+1945) ożeniony z Helene, z domu von Freyer. Został zastrzelony w pałacu przez żołnierzy radzieckich.

PAŁAC

Pałac przetrwał działania wojenne w nienaruszonym stanie. Jego wystrój i wyposażenie uległo zniszczeniu oraz rozproszeniu. W budynku po 1945 roku umieszczono biura PGR w Baczynie- Zakład Rolny w Stanowicach. Na piętrze korpusu głównego założono przedszkole, w skrzydłach zlokalizowano mieszkania pracownicze, zlikwidowane w 1976 roku. Od lat 90-tych w posiadaniu ANROT w Stanowicach, dzierżawiony- Jorgen Möller dzierżawił posiadłość do 2003 roku), obecnie dzierżawiony przez Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. z Gorzowa Wlkp. W planach jest kompleksowa rewaloryzacja założenia i adaptacja do funkcji administracyjnych, konferencyjnych oraz gospodarczych. Pałac w obecnym kształcie jest wynikiem przebudowy i rozbudowy dokonanej w latach 70-tych XIX wieku. Murowany z cegły i kamienia, składający się z korpusu głównego oraz skrzydeł wschodniego i zachodniego wraz z wieżą o strzelistym hełmie. Korpus budowli jest podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachem kopertowym. W elewacji wschodniej znajduje się pseudoryzalit z naczółkiem oraz ryzalit z oknem weneckim. W elewacji zachodniej pseudoryzality zwieńczone neorenesansowymi szczytami i lukarnami z wolutami. W dwóch schodkowych szczytach, w kolistym polu, umieszczony jest herb von Treichelów. Z historycznego wystroju zachowały się: drewniane boazerie, klatka schodowa w korpusie budowli, drewniana podłoga deskowa i parkiet oraz posadzka z ośmiokątnych płytek ceramicznych, stolarka drzwiowa z supraportami, a także sztukatorski wystrój sufitów w części pomieszczeń.

2003r.

2018r.

Wieś położona w gminie Witnica powiatu gorzowskiego. W 1771 roku Hans Woteslav von Wobeser zakłada folwark na obrzeżu wsi Stare Dzieduszyce. Po jego bezpotomnej śmierci w 1778 roku majątek odziedziczyła wdowa, Catharina Charlotta, z domu von dem Borne z Barnówka. W 1780 roku od swojego imienia nazwała go Charlottenhof i obrała go na swoją siedzibę. W 1803 roku majątek nabył Wilhelm August Woteslav von dem Borne, który w 1816 roku sprzedał majątek za 115000 talarów rotmistrzowi Casparowi Lebrechtowi von Klitzing(*1783-+1866). W 1835 roku buduje pałac. Kolejny właściciel Georg Lebrecht von Klitzing w roku 1886 dobudowuje skrzydło wschodnie oraz zachodnie z wieżą. W 1909 roku kolejny właściciel dokonuje przebudowy wnętrz. Do 1945 roku wieś należała do von Klitzing, spokrewnionych z rodziną Honig z Gralewa. Ostatni właściciel, Werner von Klitzing zostaje zastrzelony przez żołnierzy radzieckich. Cenne wyposażenie pałacu zostało zniszczone lub rozproszone. Część mebli w stylu Biedermeier i obrazy antenatów znajdują się w zbiorach Muzeum Lubuskiego w Gorzowie Wlkp. Po II wojnie światowej majątek upaństwowiono. W latach 50-tych XX wieku pałac w posiadaniu Przedsiębiorstwa Połowów i Usług Rybnych „Gryf” ze Szczecina. W latach 1962-65 w rękach POM-u z Zielonej Góry z przeznaczeniem na ośrodek kolonijny, a następnie filia PDPS z Kamienia Małego. Od 1971 roku pałac stanowił własność komunalną z przeznaczeniem na mieszkania. Od końca lat 70-tych nieużytkowany, popadający w ruinę. Obecnie w rękach prywatnych, nieużytkowany.

Póżnoklasycystyczny pałac z 1835 roku wybudowany przez Kaspara Lebrechta von Klitzing według projektu architekta Johanna Heinricha Neubarta(*ok.1781-+po 1841), częściowo przebudowany i powiększony o przybudówki w roku 1908, ozdobiony dwufilarowym portykiem. Piętrowy, podpiwniczony, założony na planie wydłużonego prostokąta z przybudówkami przy węższych bokach: od strony zachodniej oranżeria i wieża. Elewacje rozczłonkowane są gzymsami i lizenami. Elewacja frontowa z pseudoryzalitem, w którym znajduje się reprezentacyjne wejście główne, umieszczone w półkoliście zamkniętej wnęce z monumentalnym naświetleniem. W elewacji tylnej znajduje się wyjście z tarasem widokowym ze schodami. Dach dwuspadowy, niski. Z historycznego wystroju zachowały się fragmenty pieców i kominków, boazerii w pomieszczeniach parteru oraz sztukatorskiego wystroju sufitów.

2003r.

2018r.

PAŁAC LETNI, DWOREK MYŚLIWSKI

W północno-wschodniej części parku wznosi się pałac, zwany letnim (obecnie szkoła podstawowa), do którego prowadzi aleja lipowa, zbudowany ok. 1903 roku. Był siedzibą starszej generacji właścicieli ziemskich do 1929 roku, kiedy został wynajęty dla pasjonata myślistwa z Berlina. Nie zniszczony podczas działań wojennych II wojny światowej. Od 1958 roku zaadoptowany na ośrodek kolonijny. W latach 80-tych remontowany i zaadoptowany na budynek szkolny.

Wieś położona w gminie Kożuchów powiatu nowosolskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1220 roku. W 1295 roku wieś należy do Jasco zu Czolnik lub Jeszko de Sonburn. W 1405 roku wymieniony Johann von Frankinfurt, który sprzedał majątek braciom Philipowi i Paulowi von Unruh. Około 1438 roku wieś należy do Hansa von Kottwitz(1438-1478) oraz Bernharda von Kottwitz(1480-1505). W 1506 roku wymieniony był Andreas von Kottwitz, po którym wieś przejmuje Hans von Schenckendorff. Około 1540 roku wieś zakupił Wenzel von Braun. Po nim dobra dziedziczy Konrad von Braun, budowniczy siedziby szlacheckiej, prawdopodobnie na miejscu wcześniejszej budowli, może wieży rycerskiej. W tym czasie podział wsi na część górną i dolną. Ostatnim z rodu von Braun był Joachim Sigismund, wzmiankowany w 1668 roku. Po jego śmierci dość częste zmiany właścicieli. Wymienia się: Augustina von Stӧssel(1670), Johana Simona von Vetter(1679), Johanna von Rӧber(1683-1705). Na początku XVIII wieku dobra są ponownie w rękach rodu von Braun– w 1718 roku wymieniony Hans Wolf von Braun. Pod koniec XVIII wieku majątek posiada generał kawalerii Leopold Wilhelm von Dobschütz(01.01.1763-03.02.1836), ożeniony z Henriettą von Braun. Od 1836 roku majątek posiada rodzina von Gleim. Na początku XX wieku dobra są w rękach Arthura von Gleim. Do 1945 roku dobra posiadała wdowa po Arthurze, Eliza von Gleim. Od 1945 do 1948 roku we wsi stacjonowały wojska radzieckie. Po przejęciu wsi przez władze polskie, na terenie majątku utworzono PGR. Sam pałac zaadoptowany na potrzeby administracji PGR, później zakładu sadowniczego.

Zespół pałacowy składający się z pałacu, oranżerii, dwóch oficyn, budynku gospodarczego, stodoły i parku. Pałac zbudowany w XVII wieku jako obronny, otoczony fosą, gruntownie przebudowany w duchu klasycystycznym na początku XIX wieku, powiększony o wieżę i taras w początkach XX wieku. Murowany z kamienia i cegły, założony na rzucie prostokąta zbliżonego do kwadratu, z przylegającą od południa prostokątną wieżą i tarasem od strony północnej. Dwukondygnacyjny, podpiwniczony, nakryty dachem czterospadowym z powiekami; nad ryzalitem wieżowym dach namiotowy. Z historycznego wystroju zachowała się w sieni i hallu drewniana boazeria, stolarka drzwiowa o nadprożach zdobionych wydatnym belkowaniem, drewniane schody z balustradą o profilowanych tralkach. W kilku pomieszczeniach oryginalne parkiety. Park położony w sąsiedztwie pałacu, krajobrazowy z XVIII-XIX wieku.

Folwark Górny

Po założeniu zachowały się budynki gospodarcze.

Folwark Środkowy

W środku wsi położony był folwark środkowy. Po założeniu zachował się dwór oraz budynek gospodarczy. Dwór z 1908 roku zbudowany przez P. Liertch na planie litery L, jednokondygnacyjny, częściowo podpiwniczony, kryty dachem dwuspadowym.

Budynek-dwór zarządcy majątku?

Wieś położona w gminie Strzelce Krajeńskie powiatu strzelecko-drezdeneckiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1337 roku. W tym czasie część wsi należała do Henninga de Sanitz. Wieś była w posiadaniu rodziny von Sanitz do XVIII wieku. W 1412 oraz 1434 wymieniony Markward von Sanitz. Później we wsi zamieszkiwało kilka członków rodziny von Sanitz, z których wymienia się: Otto, Henninga, Asmusa, Jerzego, Fryderyka, Piotra. W 1718 roku część gruntów we wsi należała do Joachima Bernda von Schӧnebeck, pozostała część majątku była własnością Karla Heinricha von Sanitz. W połowie XVIII wieku cała wieś była w rękach rodziny von der Marwitz. W 1797 roku Christian von der Marwitz sprzedaje wieś kapitanowi Henningowi von der Osten, który w krótkim czasie odsprzedaje ją Karlowi Wilhelmowi von Knobelsdorff. Od 1804 roku majątek w rękach kapitana Ernsta Georga von Oertzen, właściciela Bobrówka. W 1813 roku nowym właścicielem dóbr był Johann Heinrich Gottlieb Brunkow, później wdowy po nim oraz Heinricha Gottlieba Brunkow(syn?). Majątek około 1857 roku w rękach Karla Dudy. Od 1865 właścicielem majątku zostaje Herman Badecke. Od wdowy po nim dobra zakupuje Juliana baronowa von der Osten-Sacken. W 1879 roku majątek o powierzchni 547,05 należał do porucznika barona von der Osten-Sacken. Mimo, że od 1896 roku majątek w rękach Paula Rossi, w spisie majątków dobra o areale 575,10ha w rękach barona von der Osten-Sacken-Rhein z Frankfurtu nad Odrą a dzierżawcą był Rossi. W 1914 roku jego majątek obejmował 576ha. W 1929 roku majątek o areale 593ha w rękach wdowy-Pani Sophie Rossi, oraz syna Dr.jur. Rossi, Obecnie dwór w rękach prywatnych.

DWÓR

Na wprost kościółka dwór w niewielkim, 3,8 ha parku krajobrazowym. Dwór z początku XIX wieku, zbudowany na planie prostokąta, parterowy, kryty dachem naczółkowym z użytkowym poddaszem. Do dworu prowadzi brukowana droga częściowo wysadzana lipami. Obok dworu budynki zespołu folwarcznego z połowy XIX wieku: stodoły, kuźnia chlewnia, czworaki.

Wieś położona w gminie Bytom Odrzański powiatu nowosolskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1257 roku, kiedy była własnością rycerza Boguchwały, później jego syna Piotra(1266-Sobelitz). Brak informacji o właścicielach wsi w średniowieczu. W 1564 roku mieszkańcy wsi odprowadzali czynsz na rzecz klasztoru augustianów żagańskich. W XVI wieku wieś należała do rodu von Tschischwitz. W drugiej połowie XVII wieku wieś należała do Sigismunda von Kupperwolff, zmarłego w 1676 roku. W 1824 roku majątek należał do Christopha von Oertzen, który w tym roku odsprzedał majątek rodzinie von Haugwitz. W latach 1829-54 majątek posiadał major Edward von Kampz. W 1854 roku majątek w Sobolicach oraz w Bodzowie zakupił Gustaw von Kessel. Posiadali dobra do 1945 roku. Ostatnim właścicielem dóbr był Sylvius von Kessel. Po 1945 roku majątek staje się własnością Skarbu Państwa a na jego terenie utworzono PGR, funkcjonujące do początku lat 90-tych XX wieku.

Pałac

Ruina neogotyckiego pałacu zbudowanego w latach 1862-83 na miejscu poprzedniego pochodzącego z XVI wieku. Splądrowany i opuszczony w 1945 roku. Kolejnych zniszczeń doznał w latach 50-tych XX wieku w wyniku podpalenia. Murowany z kamienia i cegły w otoczeniu wspaniałego parku krajobrazowego o powierzchni 19 ha, założonego w latach 1862-1883. Staraniem Urzędu Miasta i Gminy w Bytomiu Odrzańskim jesienią 2003 ruina została częściowo odgruzowana.

Wieś położona w gminie Kargowa powiatu zielonogórskiego. Początkami dzieje wsi sięgają XIII/XIV wieku. Po raz pierwszy wymieniona w 1498 roku, kiedy to margrabia Jan nadaje wieś braciom Hansowi, Berndowi oraz Renzowi von Schenckendorff. Renz von Schenckendorff zmarł w roku nadania. Była w rękach rodu von Schenckendorff do 1817 roku. W XVI wieku dochodzi do podziału wsi- 2/3 wsi w rękach rodu von Schenckendorff, 1/3 w posiadaniu Wulffa von Kalckreuth. W 1571 roku wymieniony Wolff von Schenckendorff. Po jego śmierci majątek w 1575 roku przejęli synowie: Adam i Hans von Schenckensdorff. W 1644 roku 2/3 wsi nadal w posiadaniu rodziny von Schenckendorff, 1/3 wsi w posiadaniu rodziny von Unruh. W 1715 roku dwa działy majątkowe należące: 1-szy do landrata ziemi sulechowskiej Christopha von Unruh, zamieszkałego w Smolnie Wielkim z synami: Alexandrem, porucznikiem Wojska Polskiego Karlem z Kij i kapitanem Wojska Polskiego Christophem Jürge, 2-gi do landrata Hansa Christopha von Schenkendorff, zamieszkałym w Smolnie Wielkim z synami: Christophem Adolfem, w tym czasie studentem i trójką małoletnich synów: Hansem Christophem, Karlem Sigmundem i Alexandrem Christianem. Lenno posiadał również Asmus von Schenkendorff wraz z 5-cioma synami: porucznikiem Wojska Polskiego Johannem Georgiem, porucznikiem wojska pruskiego Karlem Oswaldem, majorem wojska szwedzkiego Christophem Wilhelmem, sierżantem wojska pruskiego Ernstem Levinem i porucznikiem Wojska Polskiego Asmusem Friedrichem. Wg spisu z 1718/19 roku dwa działy majątkowe należące: 1-szy do Christopha von Unruh i 2-gi do Hansa Christopha von Schenkendorff. Ostatnim właścicielem dóbr był Karl Friedrich August von Schenckendorff(25.09.1762-20.03.1809). Swój majątek wydzierżawił. Po śmierci dzierżawcy w 1781 roku , dwór średni sprzedał majorowi Konradowi von Troschke z Trzebiechowa. Po śmierci Konrada von Troschke w 1798 roku dwór przeszedł na własność rodziny von Unruh, która od śmierci Friedricha Wilhelma posiadała dwór główny.  W 1794 roku Karl Friedrich August dziedziczy dwór górny po przyrodnim bracie Alexandrze Christianie Albrechcie. W 1799 roku żeni się z Charlotte Jeanette Wilhelmine von Unruh-Buckow. Po jego śmierci w 1816 roku wdowa wychodzi za mąż za Karla Ernsta Friedricha von Bock, kolejnego właściciela Smolna. Po kilku latach von Bock sprzedał dwór górny Hansowi Wilhelmowi von Schӧning. Hans Wilhelm von Schӧning drugi syn Christiana Stephana von Schӧning i Albertine, z domu von Besser. Urodzony w 1786 roku w Murzynowie, od 1796 roku w szkole kadetów w Berlinie. Brał udział w kampanii napoleońskiej(walczył pod (Auerstaedt w 1806r.). W 1811 roku po zwolnieniu się ze służby wojskowej żeni się z Florentiną Wӓgener. Od 1812 roku wybrany posłem z okręgu Sulechów-Świebodzin, w 1813 roku przejął majątek po teściowej w Smolnie Wielkim. W 1798 roku dochodzi do połączenia Majorhof z mniejszym majątkiem, który zakupił von Schӧning. W 1809 roku część należącą do rodziny von Unruh przejął Wӓgener. W 1825 roku von Schӧning wydzierżawia dobra i wyprowadza się do Janczewa w powiecie gorzowskim. W 1843 roku dobra od von Schӧning zakupuje przedsiębiorstwo handlu morskiego, którego dyrektorem jest  Rother. W 1853 roku własność Eduarda von Rüdiger. W 1879 roku majątek jest nadal w rękach Eduarda von Rüdiger, którego majątek obejmował 817,80ha gruntów.  W 1883 roku dobra kupuje niejaki Kühn. W 1896 roku majątek Pani A. Kühn obejmował 876,36ha a administratorem dóbr był Henning. W 1897 roku ponowna zmiana właściciela- majątek posiada kapitan Oskar von Koscielski von Ponoschau(ur.1858). W 1910 roku dobra zakupiła rodzina von Einem. W 1914 roku majątek obejmował 840ha i należał do Ernsta von Einem(ur.1858). W skład majątku wchodził folwark Erdmannshof. W 1929 roku majątek Ernsta von Einem obejmował 816ha.

ZESPÓŁ PAŁACOWO-DWORSKI

We wsi prawdopodobnie istniały trzy założenia szlacheckie: Górne, Środkowe i Dolne. Majorshoff– prawdopodobnie majątek środkowy położony obok kościoła. Obecna plebania to wg mapy dwór szlachecki. Jednopiętrowy dwór, który położony był pośrodku prawdopodobnie majątku  górnego nie istnieje, rozebrany jeszcze w XIX wieku. Pałac zbudowany w 1860 roku z elementami gotyku angielskiego zniszczony przez wojska radzieckie i rozebrany po 1945 roku. Resztki założenia parkowego oraz zabudowy gospodarczej.  Resztki muru, który otaczał dawne założenie pałacowo-dworskie.

Wieś położona w gminie Ośno Lubuskie powiatu słubickiego. Wieś o rodowodzie wsi XIII wiecznej, kiedy to komes Mroczek nadał ją w 1244 roku wraz z Sulęcinem templariuszom. Po raz pierwszy wymieniona w 1400 roku. W tym czasie wieś podzielona na trzy działy własnościowe należące do: Johanna von Slaberndorf, Nickela von Wistock i do von Schulze. W 1412 roku Heinrich von Winning sprzedał wieś Nickelowi von Zinnitz. Od 1438 roku wieś należy do Nickela von Slaberndorf. W 1446 roku część wsi należy do Heinricha von Grüneberg.  W 1472 roku wieś należy do Mathausa Günter z Frankfurtu n/Odrą. Wnuk Mathausa Günter, Dr Gregorius w 1526 roku sprzedaje część wsi Hieronymusowi Jobst, wykupioną 1529 roku przez Lorenza Günter, ojca Dr Gregoriusa. W 1536 roku wieś zakupił kapitan Hartwig von Ilow. Pod koniec XVI wieku wieś należy do Martina von Ilow, żonatego z Margarethe von Mӧrner, z którą miał syna Christopha von Ilow. Później wieś podzielona na dwie części należące do rodziny von Ilow(Ihlow). W 1676 roku część wsi w posiadaniu Kaspara von Ilow i jego żony Barbary Heleny z domu von Schmulken, druga część w rękach Haino von Ilow. W 1693 roku wymieniony Friedrich von Ilow, w 1715 roku Anton Christoph von Ilow i Kaspar Hartwich von Ilow, później syn Kaspara Hartwicha, Diertlef Otton von Ilow. Po wygaśnięciu męskiej linii rodu von Ilow po 1785 roku, majątek przechodzi w ręce Friedricha Gottloba von der Osten. Jeszcze na początku XIX wieku dobra są w rękach rodu von der Osten. W 1828 roku majątek przejmuje dyrektor do spraw ziemiaństwa, von Schütz. Jego córka Barnimie(zm.1842) wychodzi za mąż za Hermana hrabiego von Hasslingen, który w 1840 roku przejął Smogóry oraz Radzików. W 1850 roku sprzedaje majątek Bernnardowi Carlowi Bothz, staroście powiatu zachodnio-torzymskiemu. Po 1929 roku dobra są w rękach rodziny Egler.

DWÓR

ZAŁOŻENIE FOLWARCZNE

Wieś położona w gminie Szczaniec powiatu świebodzińskiego. Początki wsi sięgają XIII wieku i związane są z rodem rycerskim Jeleni-Niałków. Jeden z nich, Zbrosław, syn Jonaty, prawdopodobnie z rodu Jeleńczyków w roku 1251 przekazuje wieś(Smarsewo) cystersom z Obry. Jeszcze w XIII wieku cystersi sprzedają dobra smardzewskie. W 1334 roku jako właściciel wsi wzmiankowany Mikołaj, syn Bodzanty z Kębłowa. W wieku XIV i XV wieś należała do rodziny  Benwicz– wymieniony Mikołaj Benwicz(1452). Przez małżeństwo z Eufemią Benwicz w roku 1495 wieś przechodzi na Hansa von Rothenburg– w 1499 roku wzmiankowana Eufemia Benwiczanka. W 1507 roku Katarzyna Tuchorska-Ossowska herbu Awstacz(Kreidelwitz)przekazuje wsie Smardzewo i Opalewo Janowi von Nostitz w zamian za Rakoniewice i Gościeszyn. Przez ponad 100 lat wieś w posiadaniu rodziny von Nostitz- do 1627 roku- wymieniony w 1580 roku Wolfgang von Nostitz zmarły w 1627r.oraz Wolf von Nostitz(1618), potem na krótko należała do Leoharda von Poppschütz. Około roku 1669 wieś zostaje zakupiona przez Sebastiana von Troschke und Rosenwerth, deputowanego powiatu świebodzińskiego. Rodzina von Troschke pochodziła z Droszkowa koło Zielonej Góry i dzieliła się w wiekach XVI-XVIII na trzy linie: śląską, nowomarchijską, wschodnioprusko-polską. Dużego znaczenia uzyskała gałąź nowomarchijska za Conrada von Troschke, właściciela Smardzewa od 1688 roku a także rodowego Podlegórza, oraz Kupienina, Witynia i Rzeczycy. Portret trumienny Conrada oraz tablice herbowe Sebastiana von Troschke z Podlegórza znajdują się w Muzeum w Międzyrzeczu. Ostatnim z rodziny von Troschke był Sigismund Friedrich, baron von Troschke und Rosenwerth, który objął majątek w roku 1742. Kolejnym dziedzicem od 1776 roku zostaje Friedrich Ludwig von Sydow, który odziedziczył Smardzewo po swojej siostrze- baronowej von Troschke. W 1791 roku na terenie jego majątku stała siedziba dworska oraz mowa o 2 folwarkach. W 1820 roku Karoline von Sydow wychodzi za mąż za majora Friedricha von Massow(zm.1859). Z powodu długów w roku 1853 sprzedają majątek Karlowi Augustowi Fuss, którego majątek w 1879 roku obejmował 812,30ha gruntów. W 1896 roku majątek obejmował 812ha gruntów. W 1911 dobra należały do Fritza Fuss. W 1914 roku jego majątek obejmował 828ha a w 1929 roku 811ha. Rodzina Fuss pozostaje właścicielem dóbr do 1945 roku.

ZESPÓŁ DWORSKI

W południowo-zachodniej części wsi resztki zespołu dworski, w skład którego wchodzi: spichlerz z XVIII wieku, gołębnik z przełomu XVIII/XIX wieku.

WILLA PAECH

Na terenie wsi przy głównej drodze willa należąca do rodziny Paech.

WILLA VOGEL`S