Wieś położona w gminie Kolsko powiatu nowosolskiego. Po raz pierwszy wymieniona jako osada folwarczna w 1791 roku. W tym czasie należał do majątku w Bojadłach. W latach 20-ych XX wieku administratorem fowlarku był Gustaw Mier. Po 1945 roku folwark zlikwidowano.
Miesięczne archiwum: czerwiec 2009
MATUSZOWICE /Matzdorf/

Wieś położona w gminie Tuplice powiatu żarskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1348 roku(Masdorp), kolejno w latach: 1381(Mast0erff), 1527(Matsdorf), 1538(Mastorf), 1593(Massdorf). W 1348 roku należała do Dersekina von Weissensee. W 1356 roku część gruntów w rękach Kristiana von Witzleben oraz Heinricha i Friedricha von Kottwitz. Później w rękach rodu von der Heyde(1526, 1546) oraz von Kalckreuth-Matzdorf(1538, 1578). Kolejni właściciele: von Kottwitz(1582, 1595), von Schӧnaich i von Rackel(1588), von Wiedebach(1589-1637). W XVII wieku(1686/87) należała do rodu von Bünau– wymieniony Rudolph von Bünau(+1686). Majątek należał do rodziny von Bünau jeszcze w 1722 roku- portal herbowy na ścianie pałacu. Kolejnymi właścicielami wsi była rodzina von Rabenau(portal herbowy na ścianie pałacu z herbem von Rabenau i von Haugwitz i datą 1769) i von Stammer(1810, 1819). Na początku XIX wieku w posiadaniu rodziny von Schlinzigk(1828-1838), później w rękach rodziny Gritzner(1838-1861)- wymieniony Adolf(+1851), Hugo(1851-+1857, Ida Gritzner, z domu von Francois(+1902). Kolejnym właścicielem jest rodzina von Falckenberg(1861-1872)- wymieniona Ida Gritzner-von Falckenberg, później von Geldern– wymieniona Frau…z domu Fritz. Na początku XX wieku majątek w rękach baronów von Bodenhausen– wymieniony Thilo baron von Bodenhausen. Kolejnym właścicielem był Naumann z Lipska. Po nim dobra dziedziczą Hans i Ilse Senf z Lipska. Ilse Senf była siostrą Naumann`a. Po ich śmierci dobra są w rękach ich syna, Joachima Senf i jego żony Hildegardy Senf z Lipska. Hildegarda Senf przebywała na dworze do przyjścia Rosjan- informacja, za którą serdecznie dziękuję od ich syna Andreasa Senf, mieszkającego w Nowym Jorku.
ZAŁOŻENIE DWORSKO-PARKOWE
Pozostałością założenia dworsko-parkowego jest kordegarda zbudowana w drugiej połowie XVIII wieku. Murowana, założona na planie prostokąta, parterowa, usytuowana na skraju znacznego parku krajobrazowego z XVIII-XIX wieku oraz dom rządcy, wozownia i obora.
MARYSIN /Annenhof/
HISTORIA WSI
Wieś położona w gminie Żagań powiatu żagańskiego. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z XIII wieku(1280). Właścicielem wsi w latach 1303-1337 był niejaki Merkelin z Wichowa oraz Vogt z Żagania. W 1449 roku jako właściciel wymieniana jest rodzina Schellner, w 1507 Selig vel Zelge. Prawdopodobnie Margaretha Zelge w 1507 roku zapisała znajdujący się tutaj folwark szpitalowi Św. Anny z Żagania, który w 1796 roku przechodzi w ręce pani Göppner. W 1800 roku żona książęcego mistrza rentowego Göppnera, wzniosła zachowany do dnia dzisiejszego klasycystyczny dwór. W 1823 roku jako właściciel wymieniany jest porucznik Drabitius, a następnie wdowa po nim z domu von Bojanowska, która w 1840 roku zakupiła folwark. Marysin i folwark często zmieniał właścicieli. W 1852 roku właścicielem folwarku jest Uhden, w 1855 roku Dr. Ackermann, w 1867 Erich, w 1872 Weber, w 1909 roku von Rudno-Rudzinski, w 1910 roku Scholz, w 1917 roku Krause, 0d 1939 do 1945 roku Krause-Bergmann.
ZAŁOŻENIE DWORSKO-PARKOWE
Dwór klasycystyczny, pochodzący prawdopodobnie z berlińskiej szkoły architektury zapewne Chrystiana Valentina Schultz, zbudowany przez rodzinę Göppner. Zbudowany na planie prostokąta, parterowy, podpiwniczony, użytkowym poddaszem, kryty dachem mansardowym z lukarnami. W otoczeniu dworu 4 hektarowy park.
Po 1945 roku majątek w posiadaniu Skarbu Państwa, zarządzany przez PGR Bożnów. W samym dworze mieściły się mieszkania dla pracowników. Przeprowadzony remont wnętrz dworu w 1975 roku doprowadził do zniszczenia jego wystroju. Obecnie w rękach prywatnych.
MARWICE /Marwitz/

Wieś położona w gminie Lubiszyn powiatu gorzowskiego. Początki sięgają wczesnego średniowiecza. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1289 roku. Lenno rodu von der Marwitz. W 1337 roku na terenie wsi znajdowały się 3 siedziby rycerskie. W tym czasie wymieniony był Henning de Marwitz, później Bernt i Reyniko von der Marwitz. W 1453 wymienieni: Klaus, Hans, Christoph von der Marwitz. W 1517 roku wspomniany Zachariasz i Kaspar von der Marwitz. W 1608 roku były dwie siedziby rycerskie, od 1658 roku wymieniany jest Moritz Werner von der Marwitz. W końcu XVII wieku rodzina ta była również w posiadaniu Gralewa, Janczewa, Jenina, Kłodawy, Pyrzan, Racławia, Santoka, Stanowic, Tarnowa, Wieprzyc, Wysokiej i kilku innych wiosek w Nowej Marchii. Od co najmniej 1706 roku właścicielem Marwic i Jenina był Kurt Dietrich von der Marwitz zu Marwitz. Ostatni przedstawiciel tej gałęzi rodu w roku 1747 za sumę 34000 talarów i 300 talarów w złocie odsprzedał Marwice Albertowi Christianowi Ernstowi von Berge(n)(*05.09.1721-+ 08.01.1777). Jego ostatnią wolą było stworzenie z majątku Fideikomisu- niezbywalnej własności rodzinnej. Na spadkobierców wyznaczył swoje rodzeństwo: porucznika Friedricha Johanna von Berge, porucznika Johanna Philippa von Berge, Luise Marie von Berge, późniejszą von Brenkenhoff oraz Henriette von Berge(niezamężna), która zmarła w 1815 roku. Major Friedrich Johann von Berge zmarł bezpotomnie w 1798 roku. Jego brat Johann Philipp von Berge zmarł w 1801 roku również nie pozostawiając potomków. Dobra przejmuje kuzyn Johann Philipp Ludwig von Bergen(*19.06.1766-+18.11.1831). Miał dwie córki: Luise Mathilde Emilie, późniejszą von Eickstӓdt(Eichstadt, Eickstedt) z Hohenholz i Sophie Luise Henriette von Berge(niezamężną). Po śmierci Johanna Philippa Ludwiga dobra odziedziczył jego brat major Johann Heinrich Gottlieb von Bergen(*1774-+1851), żonaty z hrabianką Friederike Taube von Kudding(*1808), zmarły bezpotomnie. Majątek od 1801 roku był dzierżawiony przez rodzinę Iffland. W 1857 roku majątek nadal w posiadaniu krewnych rodziny von Berge(n). W 1879 roku majątek obejmował 1911,46ha gruntów. W 1896 roku właścicielem był kupiec z Magdeburga, W.von Bergen a majątek jego obejmował 1185ha gruntów. W 1914 roku majątek obejmował 1950ha i należał do W. von Bergen a dzierżawiony był przez Rudolfa Iffland. W 1929 roku był w rękach W.von Bergen, dzierżawcą była Pani Marie Iffland, z domu von Vahl a majątek obejmował 1881ha.Taki stan przetrwał do 1945 roku.
DWÓR
Nieznany bliżej dwór, określany przed wojną jako bardzo stary, został rozebrany w roku 1928. Pozostał po nim 8-morgowy park, założony w 1850 roku. Dalsze założenia parkowe pochodzą z roku 1891 i 1928. W opisie parku z 1939 roku:”Mały artystyczny pagórek z altanką otoczony stawem, świerk pospolity, stare platany, piękne cisy.”
MAŁOMICE /Mallmitz/

Wieś gminna położona w powiecie żagańskim. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1329 roku. Od 1397 roku wieś należy do rodu von Kittlitz. W 1431 roku wymienia się też rodzinę von dem Borne. Pod koniec lat 30-tych XVI wieku wieś jest w rękach rodziny von Schoenaich. Od 1560 roku Małomice ponownie w rękach rodu von Kittlitz– braci Kacpra, Fryderyka, Karola i Leonarda. Na przełomie wieku XVI i XVII właścicielami wsi jest rodzina von Tschammer. Od 1632 do 1633 Małomice były w rękach Karola Hannibala von zu Dohna. Po śmierci ostatniego z von Kittlitzów, Jana Zygmunta w roku 1680, Małomice przechodzą w ręce rodu von Redern poprzez małżeństwo Ursuli Marii von Kittlitz z Karlem Moritzem von Redern. Od 1766 roku do 1945 roku w rękach rodziny von zu Dohna.
ZAMEK/PAŁAC
Prawdopodobnie w XIV/XV wieku przez rodzinę von Kittlitz została wybudowana siedziba rodowa- zamek o nie znanej lokalizacji i wyglądzie. Przypuszcza się, że na fundamentach zamku von Kittlitzów rodzina von Redern buduje dwór obronny. W 1698 roku Gotfryd von Redern na fundamentach poprzedniej siedziby wybudował pałac wzorując się na rezydencji von Lobkowitza w Żaganiu. Pałac zniszczony przez wojska napoleońskie, odbudowany w połowie XIX wieku. Zniszczony w 1945 roku podczas działań wojennych.
PAŁACYK
WILLA
MACZKÓW /Matschdorf/

Wieś położona w gminie Cybinka powiatu słubickiego. Początki miejscowości sięgają XIII wieku. Po raz pierwszy wymieniona w 1400 roku. Należała wówczas do joannitów łagowskich. W latach 1412-1423 część wsi należała do rycerza Heinricha von Qynitz i jego żony. W 1431 roku decyzją margrabiego Friedricha część gruntów we wsi otrzymał w dzierżawę Schenken von Landsberg. Po śmierci Heinricha von Qynitz majątek odziedziczyła wdowa. Decyzją margrabiego Johanna majątek ten otrzymał w lenno Bartusch von Wiesenburg. W 1437 roku pojawia się jako dzierżawca dóbr joannickich mieszczanin Lauenburg z Frankfurtu n/Odrą. W 1499 roku bracia Bastian i Tewes Lunenbrug sprzedają majątek Albrechtowi von Maso oraz Peterowi Tietzen. W 1521 roku wieś mistrz zakonu Georg von Schlaberndorf powierzył opiekę nad majątkiem zakonu Heinrichowi von der Sale. W 1527 roku mistrz zakonu Beit von Thümen przekazał dzierżawę żonie Joachima Miesso-Richter. W 1528 roku Joachim Richter zamieszkiwał na terenie wsi. W 1538 roku majątek w posiadaniu Franza Tietze z Frankfurtu n/Odrą. W 1541 roku dobra zakupił Wolfgang von Kedtwigk(Kettwig). W XVIII wieku właścicielem wsi był kapitan von Münchow. W XIX wieku należy do rodziny von Pilsach. Od 1828 roku w rękach rodu von Risselmann. W 1857 roku Reinhold Karl August hrabia Finck von Finckenstein(1824-1870) żeni się z Marie hrabianką von Risselmann(1838-1870). Przez małżeństwo dobra przechodzą w posiadanie hrabiów Finck von Finckenstein. Ostatnią posiadającą majątek była rodzina von Langenn-Steinkeller, spokrewniona z hrabiami Finck von Finckenstein przez małżeństwo Caroli Emmy Marie von Risselmann(1895-1979) z domu hrabianki Finck von Finckenstein, z Ernstem von Langenn-Steinkeller(1887-1943), właścicielem Brzozy w powiecie strzelecko-drezdeneckim. Po II wojnie światowej majątek był w posiadaniu PGR. W latach 70-tych należał do kombinatu w Cybince. Począwszy od lat 80-tych do 1993 roku był nieużytkowany. W latach 1993-95 prywatny właściciel przeprowadził remont dworu z przeznaczeniem na hotel, którą to funkcję pełnił przez następne lata. Obecnie prowadzone jest postępowanie komornicze.
ZAŁOŻENIE DWORSKO-PARKOWO-FOLWARCZNE
Dwór zbudowany w czwartej ćwierci XVIII wieku przez kapitana von Munchow, klasycystyczny z reminiscencjami późnobarokowymi w dekoracji. Murowany z cegły, piętrowy, podpiwniczony, założony na planie prostokąta. Na osi elewacji północnej lekko zaznaczony ryzalit z facjatą, zwieńczoną trójkątnym tympanonem. Elewacja południowa z pięciobocznym gankiem, balkonem oraz facjatą zwieńczoną trójkątnym tympanonem. Z historycznego wyposażenia dworu zachowała się przede wszystkim stolarka drzwi w wejściu głównym, o konstrukcji ramowo-płycinowej, z oryginalnymi okuciami i kołatkami, drewniane drzwi w elewacji bocznej- wschodniej, dekoracyjnie zdobione drzwi drewniane w sieni i w innych pomieszczeniach, drewniane schody w klatce schodowej, oryginalna posadzka w holu i w ganku, a także piece kaflowe.
PARK
Położony w sąsiedztwie dworu park krajobrazowy założony w XVIII-XIX wieku. Przez park przepływa rzeka Ilanka.
WILLA PUSCH- nieistniejąca
MACHARY /Machern/

Powstały folwark w drugiej dekadzie XIX wieku dał początek osadzie Machary. Folwark założony przez właściciela Buszewa, Carla Heinricha Augusta hrabiego von Lindenau(21.02.1755-11.08.1842). Późniejsi właściciele, rodzina Bieler na terenie folwarku, na obrzeżach parku zbudowała dwór . W 1850 roku majątek liczył 475 ha. Od 1851 roku dobra w rękach Franza Friedricha Bieler(zm.1868r.) i Christiana Wilhelma Franza Bieler, od 1858 roku w posiadaniu Theodora Friedricha Bieler(zm.1871r.). Po jego śmierci dobra w rękach wdowy, Auguste Bieler, z domu Justus, zmarłej w 1918 roku, której majątek w 1879 roku obejmował 494ha gruntów. Od 1884 roku dobrami zarządzał Hans Bieler. W 1896 roku majątek Hansa Bieler obejmował 499ha gruntów. Od 1909 roku właścicielem majątku była rodzina Heydemann– wymieniony Arnold Heydemann. W 1914 i 1929 roku majątek o powierzchni 516ha należał do Arnolda Heydemann. Prawdopodobnie byli właścicielami majątku do 1945 roku.
ZAŁOŻENIE DWORSKO-FOLWARCZNE
Z dawnego założenia zachował się park krajobrazowy oraz resztki zabudowy folwarcznej. Dwór klasycystyczny, zbudowanym w pierwszej połowie XIX wieku, rozebrany w latach 90-tych XX wieku. Na miejscu dworu współczesny stylizowany na dwór budynek zbudowany na początku XXI wieku.
ŁYSINY /Lissen/

Wieś położona w gminie Wschowa powiatu wschowskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1438 roku(Lissiny). Później wielokrotnie: w 1439-Lyschina, w 1444-Lyschyna, Lyszina, Lyszny, w 1447-Lissina, w 1448-Lisschina, w 1495- Lyssyna, w 1510- Lyszyna, Lissyna, w 1529- Almanica Lyssyna, w 1566- Linszen. W 1438 roku była wsią rycerską, należącą do rodu Kromno. W 1444 wymieniony Jan Kromno. W 1448 była własnością Georga von Aulock. Po nim dobra dziedziczy wdowa Eufemia, zamężna w 1495 roku za Piotrem Irzykowskim. Jemu to przekazała prawa do spadku po zmarłym mężu Georgu, które to Piotr Irzykowski sprzedał Kasprowi Hermanowi. W 1496 roku Eufemia unieważnia przekazanie spadku na rzecz Piotra Irzykowskiego. W tym samym roku część wsi otrzymują krewni Georga von Aulock: Mikołaj i Piotr Tos(Tasse, Thos, Tasche, późniejsi von Seherr-Thoss), którzy sprzedają część wsi należącą do Piotra Spławskiego herbu Leliwa, Kasprowi Krakwiczowi Drzewieckiemu. W 1497 roku Piotr Spławski zamienia swoje dobra w Łysinach, Wygnańczycach oraz Tylewicach z Piotrem Łodzia-Opalińskim z Opalenicy na inną wieś. W 1508 roku kończy się spór Piotra, Łukasza, Sebastiana Jana i Macieja Opalińskich z braćmi Mikołajem i Piotrem Tos. Następuje podział majątku- dwór w Łysinach otrzymują Opalińscy, dwór w Wygnańczycach otrzymują Tosowie. Część gruntów z młynami należy do rodu von Rechenberg. W 1564 roku 2/3 wsi należy do Andrzeja Opalińskiego, 1/3 do Joachima Tosa. W 1699 roku Katarzyna Opalińska herbu Łodzia(*13.10.1680-+19.03.1743), żona króla Stanisława Leszczyńskiego sprzedaje za 276 tys. złotych polskich Hetmanice, Lgiń, Nową Wieś, Łysiny, Tylewice i Puter Aleksandrowi Andrzejowi Radomickiemu herbu Kotwicz. W XVIII wieku znajdował się tu majątek zastępcy sędziego wschowskiego Tomasza Wierusz-Kowalskiego. Jego córka Estera poślubiła dnia 11.09.1780 roku w kościółku w Wełnie autora polskiego hymnu narodowego Józefa Wybickiego. Estera córka Tomasza i Konstancji z Kałaczkowskich była drugą żoną Wybickiego. Pierwsza Kunegunda Drwęska zmarła w 1775 roku. W małym dworze w Łysinach zapewne kilkakrotnie przebywał Wybicki gdyż po ślubie z Esterą wszedł w posiadanie tutejszego majątku. Nie przebywał tu jednak na stałe, bo dom rodzinny znajdował się w Będominie a później w Manieczkach koło Śremu gdzie mieszkali razem już w 1781 roku. Wybicki zmarł 19.03.1822 roku i pochowany został na cmentarzu w Brodnicy koło Śremu. W XIX wieku mowa o Łysinach Wielkich(Dużych) i Małych. W 1841 roku majątek w Łysinach Wielkich i Małych należał do rodziny Goebel.
ŁYSINY WIELKIE(DUŻE)
W 1845 roku Łysiny Wielkie posiadał Kalixt Kęszycki, do którego należał majątek w Tylewicach Wielkich i Nowej Wsi. W 1846 roku jako właściciel wymieniony niejaki Joneman, prawd. dzierżawca, późniejszy właściciel Łysin Małych. W 1870 roku dobra są w posiadaniu Nimfy Kęszyckiej, która w latach 1866-67 była fundatorką miejscowego kościoła. W 1877 roku majątek w Łysinach Wielkich obejmował 954ha i należał do E. Kęszyckiego a w 1896 roku(843ha) należał do Henryka Kęszyckiego(Heinrich von Kęszcki), dowódcy szwadronu w Poczdamie. Jego majątek w 1905 roku obejmował 486ha i był dzierżawiony przez Roberta Sieg. W 1907(588ha) i 1913(589ha)majątek należał do Mathiasa Szumskiego.
ZESPÓŁ DWORSKI- „GROSS LISSEN”
W północno-zachodniej części wsi resztki zespołu dworskiego, na który składa się: dwór, budynki gospodarcze oraz park krajobrazowy.
ŁYSINY MAŁE
W 1845 roku majątek należał do wdowa Gebel, wzmiankowana jako właścicielka(Gӧbel, Gebel) w spisie majątków w 1857 roku. W 1846 roku majątek posiadała rodzina Mielęckich, prawd. dzierżawca. W 1870 roku Łysiny Małe o areale 188ha należały do rodziny Jonemann. W 1877 roku właścicielem był Wilhelm Max Caspar z Wygnańczyc, którego majątek obejmował 188ha(1877) i 248,03ha(1896). W 1905majątek obejmował 115,60ha i należał do porucznika Maxa Caspar`a. W 1907 roku dobra posiadało państwo i było w dzierżawie u Maxa Caspara a majątek obejmował 249ha gruntów. W 1913(249ha) roku majątek należący do państwa dzierżawił porucznik Max Caspar.
ZESPÓŁ DWORSKI- „Klein Lissen”
Po założeniu zachował się parterowy dwór z użytkowym poddaszem, kryty dachem naczółkowym, podpiwniczony.
ŁUGÓW /Lugau/

Wieś położona w gminie Świebodzin powiatu świebodzińskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1257 roku należąc do klasztoru w Paradyżu. Pod koniec XVI wieku z powodu zadłużenia majątek dzierżawiony przez Tobiasa von Knobelsdorff z Mozowa. Po sekularyzacji zakonu w 1810 roku majątek przejmuje państwo pruskie. Następuje dość częsta zmiana właścicieli majątku- Gellrich(1812), który w 1812 roku zakupił dobra za sumę 14070 talarów, porucznik Mirus, Peter Schulz, Ludwig Wellmann(1850), Carlow Wandrey(1855), Benno von Student. Od 1929 roku prawdopodobnie do końca II wojny światowej majątek w rękach J. Herter.
W Ługowie urodził się Mikołaj Ludovici, profesor Gimnazzjum Elbląskiego w latach 1642-1654.
ZAŁOŻENIE PAŁACOWO-PARKOWE
We wsi eklektyczny pałac wzniesiony na początku XX wieku przez rodzine von Student. Głóny korpus pałacu piętrowy z bocznymi, parterowymi skrzydłami. Podpiwniczony. Z oryginalnego wyposażenia zachowała się stolarka okienna i drzwiowa oraz snycerka klatki schodowej. Po 1945 roku w rękach PGR Wilkowo. Obecnie w rękach prywatnej spółki.
ŁUGI /Lauchstaedt/

Wzmiankowana w 1337 roku jako Llockstede, później pod nazwą Louenstete(1341). Już od 1286 roku lokowana w tym miejscu rodzina von dem Borne(Bornem). Od 1499 roku wieś jest własnością rodziny von Bornstaedt z Dobiegniewa. W 1608 roku wieś w posiadaniu rodziny von Natzmer. W 1644 roku podział wsi na trzy własności-majątki, należące do rodzin: von Bornstaedt, von Natzmer i von Wreech. W 1724 roku Ługi należą do rodzin von Bornstaedt. Prawdopodobnie od połowy XVIII wieku dobra są własnością rodziny von Sack. Poślubiając spadkobierczynię dóbr rodu von Sack przez kapitana von Brand – od 1786 roku wieś należy do rodu von Brand, której ówczesny właściciel zasłynął z plantacji morwy. W tym czasie wspomina się o Christianie, zmarłym w 1749 roku oraz Christianie Ludwigu zmarłym w 1786 roku. Rodzina von Brand posiadła majątek do 1945 roku. W 1828 roku właścicielką majątku była wdowa po kapitanie Ludwigu Erneście, zmarłym w 1821 roku była Caroline von Brand z domu von Sack, zmarła w 1828 roku. Kolejnymi właścicielami byli: Adolf Ernst Paul von Brand(1803–1878), wymieniony w spisie właścicieli w 1857 roku, Paul Christoph Edmund von Brand(1831–1904), oraz Adolf von Brand, urodzony w 1876 roku. W 1879 roku majątek obejmował 2158ha gruntów a w 1896 roku 2547ha. Do majątku w 1896 roku wchodziły również dwa majątki w: Długich(Dolgen(1318ha))i Gardzku(Hohen-Karzig(1274ha)). Administratorem dóbr był niejaki Michaelis. W 1914 roku majątek obejmował 2674ha i należał do Dr. jur. porucznika Adolfa von Brandt. W skład majątku wchodziły dobra w Długich(Dolgen) o powierzchni 1372ha. W 1929 roku majątek Adolfa von Brand obejmował 4032ha, a w skład majątku wchodziły dobra w : Długich(Dolgen), Osieku(Wutzig) i Chomętowie(Hermsdorf). Zarządcą majątku był kapitan von der Heyden. Ostatnim właścicielem był Ingo von Brand, który po stracie synów na frontach II wojny światowej, w 1945 roku popełnił samobójstwo.
ZAŁOŻENIE PAŁACOWO-PARKOWE
Pałac zbudowany około 1848 roku przez Adolfa von Brand w stylu neogotyku angielskiego. Budowla musiała być na tyle reprezentatywna by mogła przyjmować ukoronowane głowy. W pałacu w Ługach zatrzymywał się król Prus w drodze z Królewca do Poczdamu lub do Królewca. W pałacu również gościł car rosyjski. Powierzchnia zamku liczyła około 4500 metrów kwadratowych. Wieża pierwotnie miała około 30 m wysokości, na przełomie XIX/XX wieku zredukowana o powstały na wieży zamknięty pokój i trudności w renowacji samej wieży. Sam budynek zbudowany był na planie litery U, długości 50 m i szerokości skrzydła około 36 m. Sama jadalnia była wysoka na 9 m. Podobno pałac zbudowany był na murach zamku. Został on całkowicie zniszczony w 1945 roku przez żołnierzy Armii Radzieckiej. Pozostałością po założeniu są resztki parku krajobrazowego o pow. ok. 5 ha.
ŁĘGOWO /Lang Heinersdorf/

Wieś położona w gminie Sulechów powiatu zielonogórskiego. Od 1346 roku miejscowość związana z rodziną von Unruhe(jako właściciel wymieniany jest Hans Leopold, który w sądzie wygrał sprawę z rodziną von Sack). W 1448 roku wieś należy do Wolfa von Nassow. W 1538 roku właścicielem zostaje Adolph von Sack. Rodzina ta przez następne ponad 200 lat jest w posiadaniu miejscowości. Wzmiankowana jeszcze w 1725 roku. W 1715 roku wg spisu z 1718/19 roku majątek w ½ w rękach Christiana Wilhelma von Sack i w ½ Wolfa Kaspara von Sack. Christian Wilhelm von Sack nie miał dzieci. Wolf Kaspar von Sack miał dwójkę małych dzieci: Heinricha Adolfa i Wolfa Heinricha. Miał również 5 braci: porucznika wojska polskiego Karla Friedricha, Friedricha Wilhelma, Wolfa Ernsta, Kaspara Heinricha i Georga Wilhelma- 4-ech ostatnich mieszkało w Myszęcinie. Rodzina von Sack (Sack von Bohuniowitz) posiadała majątek w latach 1534-1750. Prawdopodobnie od XVIII wieku we wsi drugi mniejszy majątek zwany Niederhof. Po 1750 roku Łęgowo jest w posiadaniu rodziny von Knobelsdorff– właścicielami majątków w Bukowie, Mozowie i Okuninie a około roku 1761 przechodzi w posiadanie rodziny von Schenkendorff. Majątek w latach 1782-1822 należał do wymarłej w 1822 roku rodziny von Heinersdorf, której przedstawicielami byli bracia Johann Friedrich i Carl Wilhelm, nieślubni synowie radcy prawnego von Schenckendorff, którzy w 1782 roku za zgodą króla zmienili nazwisko na von Heinersdorf. Ostatni przedstawiciel rodu zmarł w 1822 roku. Pod koniec drugiej dekady należy do baronów von Unruh. Byli właścicielami do lat 90-tych XIX wieku. W 1850 roku właścicielem majątku był Ernst August baron von Unruh-Bomst. W 1879 roku majątek o powierzchni 997,80ha należał do Hansa Wilhelma von Unruh-Bomst. Kolejnym posiadaczem dóbr była rodzina von Sydow, właściciele pobliskiego Kalska. W 1896 roku majątek Alfreda von Sydow obejmował 1012ha gruntów a w 1914 roku majątek obejmował 1013ha. W skład majątku wchodziły folwarki: Wygon(Neuvorwerk) i Wądól(Blumenthal, Runenthal) oraz majątek Buków C. Alfred von Sydow zmarł w 1923 roku. W 1929 roku własność Lony-Lentine von Sydow, z domu baronówna von Bredow(ur.1862) a majątek obejmował 1013ha w skład którego wchodziły folwarki: Wygon(Neuvorwerk), Wądół(Runenthal) i majątek Buków C(BuckowC). We wsi majątek baronów von Kottwitz- urodzona w Łęgowie Helena Bertha baronówna von Kottwitz(28.08.1870-1937), po mężu von Witzleben. Ślub z Waltherem von Witzleben(16.08.1865-14.05.1949) odbył się w Łęgowie w 1911 roku. Czy majątek należał do baronów von Kottwitz- brak na razie danych.
ZAŁOŻENIE PAŁACOWO-PARKOWO-FOLWARCZNE
Po II wojnie światowej majątek w większości przejęty został przez PGR z Bukowa. W pałacu mieścił się Państwowy Ośrodek Szkolno-Wychowawczy. Remonty przeprowadzano na bieżąco. W 1988 roku przeprowadzono remont z adaptacja strychu na mieszkania. Wkrótce wybuchł pożar, który strawił pałac pozostawiając gołe mury. Taki stan istnieje do dzisiaj.
Pałac wzniesiony na planie prostokąta, podpiwniczony, z wejściem głównym zaakcentowanym ryzalitem zwieńczonym w formie trójkąta i poprzedzonym gankiem. Na ryzalicie pałacu herb, należący do rodu von Unruhe.
HERBY WŁAŚCICIELI WSI
ŁĄKIE /Lanken/

Wieś położona w gminie Skąpe powiatu świebodzińskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1223 roku kiedy to książę piastowski Henryk Brodaty przekazał ją klasztorowi cysterek w Trzebnicy. Po sekularyzacji dóbr kościelnych majątek przejmuje państwo pruskie. We wsi nie było majątku rycerskiego. Natomiast był majątek z dworem należący na początku XX wieku do rodziny Wunsche.