ŁYSINY /Lissen/

Wieś położona w gminie Wschowa powiatu wschowskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1438 roku(Lissiny). Później wielokrotnie: w 1439-Lyschina, w 1444-Lyschyna, Lyszina, Lyszny, w 1447-Lissina, w 1448-Lisschina, w 1495- Lyssyna, w 1510- Lyszyna, Lissyna, w 1529- Almanica Lyssyna, w 1566- Linszen. W 1438 roku była wsią rycerską, należącą do rodu Kromno. W 1444 wymieniony Jan Kromno. W 1448 była własnością Georga von Aulock. Po nim dobra dziedziczy wdowa Eufemia, zamężna w 1495 roku za Piotrem Irzykowskim. Jemu to przekazała prawa do spadku po zmarłym mężu Georgu, które to Piotr Irzykowski sprzedał Kasprowi Hermanowi. W 1496 roku Eufemia unieważnia przekazanie spadku na rzecz Piotra Irzykowskiego. W tym samym roku część wsi otrzymują krewni Georga von Aulock: Mikołaj i Piotr Tos(Tasse, Thos, Tasche, późniejsi von Seherr-Thoss), którzy sprzedają część wsi należącą do Piotra Spławskiego herbu Leliwa Kasprowi Krakwiczowi Drzewieckiemu. W 1497 roku Piotr Spławski zamienia swoje dobra w Łysinach, Wygnańczycach oraz Tylewicach z Piotrem Łodzia-Opalińskim z Opalenicy na inną wieś. W 1508 roku kończy się spór Piotra, Łukasza, Sebastiana Jana i Macieja Opalińskich z braćmi Mikołajem i Piotrem Tos. Następuje podział majątku- dwór w Łysinach otrzymują Opalińscy, dwór w Wygnańczycach otrzymują Tosowie. Część gruntów z młynami należy do rodu von Rechenberg. W 1564 roku 2/3 wsi należą do Andrzeja Opalińskiego, 1/3 do Joachima Tosa. W XVIII wieku znajdował się tu majątek zastępczy sędziego wschowskiego Tomasza Wierusz-Kowalskiego. Jego córka Estera poślubiła dnia 11.09.1780 roku w kościółku w Wełnie autora polskiego hymnu narodowego Józefa Wybickiego. Estera córka Tomasza i Konstancji z Kałaczkowskich była drugą żoną Wybickiego. Pierwsza Kunegunda Drwęska zmarła w 1775 roku. W małym dworze w Łysinach zapewne kilkakrotnie przebywał Wybicki gdyż po ślubie z Esterą wszedł w posiadanie tutejszego majątku. Nie przebywał tu jednak na stałe, bo dom rodzinny znajdował się w Będominie a później w Manieczkach koło Śremu gdzie mieszkali razem już w 1781 roku. Wybicki zmarł 19.03.1822 roku i pochowany został na cmentarzu w Brodnicy koło Śremu. W połowie XIX wieku majątek jest w posiadaniu rodziny Kęszyckich. Fundatorką miejscowego kościoła w latach 1866-67 była Nimfa Kęszycka.

ZESPÓŁ DWORSKI tzw. Gross Lissen

 

W północno-zachodniej części wsi resztki zespołu dworskiego, na który składa się: dwór, budynki gospodarcze oraz park krajobrazowy.

ZESPÓŁ DWORSKI  tzw. Klein Lissen

lysiny-1933-lubuskie