TOPORÓW /Topper/

Wieś położona w gminie Łagów powiatu świebodzińskiego. Początki wsi sięgają średniowiecza. Po raz pierwszy wymieniona w 1350 roku, kiedy należała do joannitów. Prawdopodobnie na przełomie XIV i XV wieku podzielona na trzy działy własnościowe, w tym część należąca do zakonu joannitów, do rodu  von Lӧben oraz do rodziny von Schlichting. W 1474 roku Friedlein von Schlichting sprzedaje swoją część mistrzowi krajowemu zakonu joannitów, Casparowi von Güntersberg. W latach 1499-1557 połowa wsi należała do rodziny von Lӧben (w 1555 roku wzmiankowany Peter von Lӧben) , druga połowa do joannitów(w 1500 roku część gruntów Mathias von Lӧben sprzedał mistrzowi krajowemu zakonu joannitów Georgowi von Schlabendorf). W 1557 roku Georg von Lӧben młodszy sprzedał swoją część Hansowi von Zo(a)beltitz, zmarłemu w 1564 roku. Jego syn Christoph von Zabeltitz  w 1575 roku dokupił część majątku należącego do joannitów, która w 1580 roku decyzją mistrza krajowego zakonu została przekazana w lenno kanclerzowi joannitów, Balthasarowi Rӧmer. W 1585 roku Balthasar Rӧmer odsprzedał tą część Christophowi von Zabeltitz.  W ten sposób majątek został scalony w jeden przez Christopha von Zabeltitz. Christoph von Zabeltitz był dwukrotnie żonaty: 1-o z Anną von Lossow z Lubina, 2-o z Sabiną von Waldow z Lubniewic. Na przełomie XVI-XVII wieku wieś podzielona pomiędzy braci: Christopha młodszego(ur.1589, zm. przed 1630r.)) i Caspara(ur.1592). Spłacenie najmłodszego z braci,  Friedricha von Zabeltitz doprowadziło do wyprzedaży gruntów. W XVII/XVIII wieku trzy działy własnościowe we wsi należące do rodów: von Zo(a)beltitz, von zu Dohna i von Knobelsdorff.  W 1620 roku wymieniony Siegmund von Knobelsdorff, który wykupił część majątku od von Zabeltitz. W 1701 roku wzmiankowany Hans von Knobelsdorff a w1742 roku Beata Sophia von Knobelsdorff, z domu von Bӧrnstadt.  W 1713 roku dwa majątki należące do: Balzera von Knobelsdorff i jego synów, Kaspara Heinricha i Christopha Georga z Grabiny oraz drugi należący do rodu Hansa von Zo(a)beltitz(1680-1760)(zmienił nazwisko na Zobeltitz) i jego dwóch synów, z których starszy mieszkał w Toporowie. W 1806 roku 2 majątki gdzie: 2/3 udziału w rękach rodziny von Knobelsdorff, 1/3 w rękach rodu von Zobeltitz. W 1817 roku Ernst von Knobelsdorff za 40.000 talarów sprzedaje majątek kupcowi Carlowi Rissmann. Grobowiec rodzinny rodziny Rissmann znajduje się w kaplicy obok kościoła. Drugi majątek nadal jest własnością rodu von Zobeltitz- wymienieni: Hans Wilhelm Leonard von Zobeltitz(*13.08.1779-+28.02.1835), którego żoną była Charlotte Leopoldine Auguste von Schmettow z Pomorska(*14.03.1798-+25.09.1842) oraz Ernst August Leopold von Zobeltitz(*25.11.1817-+21.04.1866), który ożenił się z bogatą Marie von Lüttichau. Mimo tego ożenku roztrwonił cały majątek. Podział wsi na dwa majątki istniał do lat 80-tych XIX wieku.  Drugi majątek należący do rodziny Rissmann zakupiła rodzina Krause(K. Lutze podaje, że majątek w 1862 roku zakupiło konsorcjum maklerskie), który w 1872 roku(wg K.Lutze w 1874 roku) odkupił feldmarszałek Edwin Karl Rochus baron von Manteuffel(*24.02.1809-+17.06.1885r), ożeniony z Herthą baronówną von Witzleben(*06.08.1815-+10.11.1879). W 1870 roku majątek rodu von Zobeltitz należał do berlińskiego kupca Augusta Kabrun(*28.05.1807-+21.05.1878), później do rodziny von Bӧhm. W 1879 roku we wsi nadal dwa majątki: majątek liczący 1567,02 ha gruntów po rodzinie Krause przejęty przez rodzinę baronów von Manteuffel oraz drugi majątek liczący 642,06 ha gruntów po rodzinie von Zobeltitz przejęty przez rodzinę von Bӧhm ale już częściowo wykupiony przez barona von Manteuffel w 1874 roku. Dwa majątki zostały scalone przez  barona w 1879 roku. Po śmierci Edwina i zadłużeniu majątku przez spadkobierców dobra w 1893 roku zakupuje Robert Müller. Wg spisu majątków z 1896 roku majątki I i II o areale 2152ha należał do baronowej Isabelli von Manteuffel. Robert Müller zmarł bezdzietnie w 1906 roku. Majątek zapisał dla wnuka swojej siostry Anny, Martina Lutze, ur. w 1887 roku, który majątek przejął dopiero w 1913 roku, a właściwie od 1918 roku rozpoczął zarządzać majątkiem po wyzdrowieniu z ran odniesionych w 1915 roku. W 1914 roku jego majątek(majątek I i II) obejmowały 2601ha gruntów a w 1929 roku (Topper I i II), 2623ha W skład majątku wchodził majątek Nedlitz, Kr. Osthavelland. 30 stycznia 1945 roku opuścił dobra uciekając przed wojskami radzieckimi.

Toporów, lubuskie

Toporów- pałac od strony parku

toporow-palac

toporow-palac

toporow-pow-swiebodzin-lubuskie

 Feldmarszałek Edwin Karl Rochus baron von Manteuffel
Zespół pałacowo-parkowy

W południowo-zachodniej części wsi położony jest zespół pałacowo-parkowy. Pałac zbudowany przez Edwina barona von Manteuffel na przełomie lat 70-80-tych XIX wieku na miejscy starszej siedziby szlacheckiej. Po 1945 roku zniszczony przez wojska radzieckie. W latach 1947-55 należał do Centralnego Związku Spółdzielni „Społem”, później stanowił filię Akademii Rolniczej z Wrocławia. Od końca lat 80-tych XX wieku Dom Pomocy Społecznej.  Obok park krajobrazowy. Za pałacem zespół folwarczny.

DWÓR

We wsi dwór rodu von Zobeltitz, w latach późniejszych zaadoptowany dla nadleśnictwa. Taką funkcję spełniał do 1945 roku. Po II wojnie światowej budynek rozebrano a na jego fundamentach około 2000 roku postawiono nowy budynek, pełniący obecnie funkcję sali bankietowej.

Mauzoleum

W zachodniej części miejscowości, kilkaset metrów za cmentarzem w lesie znajdują się ruiny mauzoleum właścicieli Toporowa.

toporow-1911-lubuskie