KROSNOWICE /Rengersdorf/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Kłodzko powiatu kłodzkiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1326 roku(Ringirsdorf, Rengerzdorf) oraz w latach: 1363(Rengeri Villa), 1369(Reygenrsdorf), 1386(Regensdorf), 1396(Reygensdorf). Była siedzibą rody von Pannwitz. W 1327 roku wymieniony Wolfram von Pannwitz oraz jego bracia Titzko i Mathias. Część gruntów we wsi w 1373 roku posiadał Tomon(Thomas) von Hugwicz(Haugwitz), właściciel Piszkowic, żonaty z Agnes von Nymands(Nimitzer). Część gruntów w XIV/XV wieku należała do joannitów z Kłodzka. W 1411 roku własność Hansa I von Pannwitz, w 1454 roku Hansa II von Pannwitz. W 1484 roku majątek dziedziczą Otto i Johannes. Otto dziedziczy cały majątek w 1494 roku. Od niego powstaje linia von Pannwitz-Rengersdorf, wymarła w 1768 roku na Johannie Franzu von Pannwitz. Na terenie wsi istniało sędziostwo zmieniające dość często właścicieli> W 1418 roku właścicielem był Stefan Bartelsdorf, który posiadał sędziostwo i dwór. W 1430 właścicielką sędziostwa była Margarette Weidmann, a w1453 roku Michael Peske, później jego synowie. W 1495 roku część gruntów nadal w rękach braci Hansa i Sigismunda von Haugwitz z Piszkowic oraz majątek klasztorny, w XVI wieku należący do augustianów z Kłodzka., którą to w XVII wieku zakupili jezuici.  W 1627 roku wykupili również część gruntów należącą od XVI wieku do kawalerów maltańskich. Krosnowice nadal były w rękach rodu von Pannwitz. W 1539 roku majątek dziedziczy wnuk Ottona von Pannwitz, Christoph von Pannwitz, zmarły w 1574 roku. Żonaty był z Walburgią von Haugwitz z Bierkowic. Ich syn Otto powiększył majątek o zakup Marcinowa w 1585 roku. Wnuk Christopha również Otto traci część majątku w 1622 roku za udział w buncie stanowym w Czechach w 1618 roku a po jego śmierci w 1624 roku jego synowie: Otto, Christoph i Dietrich utracili na krótko cały majątek, który odzyskali po przejściu na katolicyzm. Po bezpotomnej śmierci Ottona i Christopha cały majątek od 1660 roku przypadł Dietrichowi von Pannwitz. W 1662 roku część majątku zakupił Gualter Ambros Wolter von Liebenfeld. Po jego śmierci w 1678 roku majątek został sprzedany. Zakupiła go wdowa Barbara Helena von Pannwitz z domu von Schenkendorf  z niepełnoletnimi synami: Hansem Heinrichem i Hansem Dietrichem. Po osiągnięciu pełnoletniości w 1686 roku przejęli majątek. W 1710 roku zadłużony majątek sprzedali Marie Karolinie von Herberstein, z domu von Zierotin. W 1715 roku część wsi nadal w rękach rodu von Pannwitz. Właścicielem był Franz Leopold von Pannwitz, zamieszkały w majątku zwanym Rothen Berge, ożeniony w 1715 roku z Marią Caroliną von Ullersdorf.  Po śmierci Marie Karoline von Herberstein w 1719 roku majątek odziedziczył jej syn, Johann Anton von Herberstein, zmarły w 1720 roku. Wdowa po nim, Maria Antonina, z domu von Liechtenstein, spadkobierczyni dóbr w 1721 roku poślubiła hrabiego Franza Leopolda Wilhelma von Waldstein. Dobra krosnowickie sprzedała dowódcy twierdzy kłodzkiej, Karolowi Maxymilianowi Mitrowskiemu von Nemischel. W latach 1729-30 wybudował nową rezydencję- obecny pałac położony w Krosnowicach Górnych. Po jego śmierci majątek odziedziczyła żona, Maria Anna z domu hrabianka von Wallis z Trzebieszowic. W 1748 roku podział wsi na 5 działów majątkowych należących do: jezuitów z Kłodzka, barona von Vutrus, von Pannwitz, Mitrowsky von Nemischel i  probostwo. W 1755 roku po osiągnięciu pełnoletniości majątek przejął syn Karola Maximiliana i Marii Anny, Franz Paul Mitrowsky von Nemischel, żonaty z Marią Eleonorą von Frobel z Nowego Waliszowa. W 1765 roku 5 działów własnościowych należących do: Franza Paula Mitrowsky`ego von Nemischel, Maxa von Pannwitz, jezuitów z Kłodzka i probostwa. Franz Paul Mitrowsky von Nemischel zmarł w 1765 roku. Mocno zadłużony majątek w 1769 roku zakupił hrabia Johann Gundacker von Herberstein z Gorzanowa, by w 1770 roku sprzedać go Karlowi Wenzelowi von Prittwitz. W 1778 roku dobra zakupiła wdowa hrabina Franziska von Schlegenberg. W 1782 roku wieś podzielona na 6 działów majątkowych należących do: hrabiego von Reden z dworem, wdowy hrabina Franziska von Schlegenberg z pałacem,  Ernsta von Pannwitz z dworem, Pelcke z dworem, von Pannwitz z dworem oraz probostwa. Od 1809 roku majątek w Krosnowicach Środkowych(Pannwitzhof) należał do rodziny Weltzel. Wg mapy z XIX wieku Pannwitzhof znajdował się na terenie Krosnowic Dolnych. W 1816 roku wieś dzieliła się na 7 a w 1825 roku na 8 działów majątkowych należących do: spadkobierców Karla Bittner, Antona Franz, Fridricha Ratzky, rodu von Biberstein, rodziny von Pannwitz, rodziny Weltzel i Josefa Müller. W 1840 roku częściowa zmiana właścicieli: pałac i Krosnowice Górne należały do barona J.F. Karla von Humbracht, który zakupił je w 1829 roku(posiadał również kolonię Topolice), część zwana Rothe Berg należała do niejakiego Wiese, Krosnowice Środkowe oraz stary dwór rodziny von Pannwitz należały do R. Weltzel, majątek należący do probostwa, do kupca D.Lindheim. W 1870 roku 4 działy majątkowe należące do: barona Franza von Humbracht, Theodora Rother, Reinharda Weltzel i parafii. W 1937 roku właścicielem majątku była wdowa Maria Weltzel. Majątek obejmował 100ha gruntów. Majątek Krosnowice Dolne w 1937 roku o wielkości 174 ha należał do Theodora Friedrich a dzierżawione były przez Christiana Friedrich. Krosnowice Górne w 1937 roku należały do Richarda Jüttner. Majątek obejmował 222,5ha gruntów.

Wieś podzielona na część dolną, środkową i górną. W każdej części znajdował się majątek z siedzibą dworską.

Krosnowice Górne

W latach 1729-30 ówczesny właściciel majątku Karol Maximilian Mitrowsky von Nemischel buduje barokowy pałac, przebudowany w 1829 roku oraz na początku XX wieku. Możliwe, że obiekt powstał z wykorzystaniem murów średniowiecznej wieży rycerskiej von Pannwitzów. Wszak rodzina ta posiadała tą część wsi od 1320 r. aż do początku XIX w. Budynek zbudowany na planie prostokąta, dwupiętrowy, kryty dachem mansardowym. Obok pałacu budynek gospodarczy i resztki parku krajobrazowego.

Krosnowice Środkowe 

Dwór

Renesansowy budynek z XVI-XVII wieku, przebudowany w XVIII i XIX wieku. Wybudowany na rzucie prostokąta, trzykondygnacyjny, kryty wysokim dachem  siodłowym, z wykuszem w stronę skarpy. Przed dworem rozległy dziedziniec z zabudowaniami gospodarczymi. Prawdopodobnie w tym miejscu stała pierwsza siedziba rodu von Pannewitz.

Krosnowice Dolne

W tej części dwa dwory, położone nad Nysą Kłodzką po przeciwnych stronach. Około 100 m od jednego z dworów, założenie bogatego „chłopa”

Folwark

Na mapach z lat 70-tych XIX wieku dawna owczarnia rozbudowana i przekształcona w folwark w latach 80-tych XIX w. Resztki zabudowy gospodarczej.

 

SZALEJÓW DOLNY /Niederschwedeldorf/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Kłodzko powiatu kłodzkiego. Pierwsza informacja źródłowa pochodzi z 1269 roku. W latach 1337-1350 należała do braci Ottona i Reuczka von Glubos(Glaubitz).W 1350 roku wieś zakupił arcybiskup Arnoszt z Pardubic, syn Arnoszta z Hostinki, pana na Pardubicach, królewskiego burgrabiego w Kłodzku i Adliszki. Przekazał wieś augustianom z Kłodzka. Posiadali miejscowość do 1597 roku, kiedy to wieś została przejęta przez jezuitów. W 1773 roku po kasacie zakonu majątek przejęty został przez Królewski Instytut Szkolny. W wyniku licytacji majątek w 1787 roku zakupił hrabia Friedrich Wilhelm von Redern(*1752-+1815). Po jego bezpotomnej śmierci w 1815 roku majątek odziedziczyła jego siostra, baronowa Wilhelmina von Münchausen, żona barona Ottona Friedricha Juliusa.  W latach 1845 i 1857 dobra w posiadaniu Ernsta barona von Münchhausen. W 1861 roku majątek odziedziczył Hilmar von Münchhausen, zmarły ok. 1886 roku. Ożeniony z Luizą von Lӧbbecke miał syna Hilmara juniora. Rodzina baronów von Münchhausen posiadała majątek do 1945 roku. W 1945 roku pałac zajęty przez wojska radzieckie. Później dobra przejęło PGR. Od 1957 roku dobra należały do Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej w Szczytnie. W latach 90-tych przejety przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Od 1996 roku własność Anny Fuchs, Amerykanki polskiego pochodzenia.

PAŁAC

W XVII wieku jezuici wznieśli dwór. W 1844 roku baron Ernest von Münchausen wykorzystując fundamenty starego dworu zbudował pałac w stylu neogotyku angielskiego wg projektu Ferdinanda Wilhelma Rodericha Martiusa. W 1870-72 przebudowany przez barona Hilmara Adolfa Ottona. Po pożarze w latach 20-ych XX wieku pałac odbudowany. W czasie drugiej wojny światowej w pałacu stacjonowało dowództwo pobliskiego lotniska Luftwaffe. Po 1945 roku pałac został zajęty przez Armię Czerwoną. Później pałac zaadoptowano na mieszkania i biura miejscowego PGR. W 1957 roku własność Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Hodowlanego w Szczytnej. W latach 70-tych zaadoptowany na ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy należący do firmy Agrokompleks „Sudety”. Kolejnym właścicielem była firma „Bubel” a następnie firma PPH w Szczytnej., później ośrodek kolonijny. Kolejnym właścicielem był kombinat rolno-przemysłowy w Żelaźnie. Po przejęciu pałacu przez AWRSP pałac został sprzedany osobie prywatnej. Przez ponad 10 lat pałac należał do osoby przebywającej za granicą i nie zainteresowanej remontem pałacu. Później własność spółki z Warszawy. W 2018 roku pałac przejął Skarb Państwa. Obecnie ponownie własność prywatna.

 

STARY WIELISŁAW /Alt Wilmsdorf/

Opublikowany przez

Miejscowość położona w gminie Kłodzko powiatu kłodzkiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1300 roku. Początkowo wieś nazywała się Wilhelmsdorf. Podział wsi na część Górną i Dolną.

Stary Wielisław Górny

Pierwszym lennikiem był Otto Ratold von Donig(1346-1378) pochodzący ze Zdanic koło Kolina na Morawach. Był właścicielem m.in. Szalejowa Górnego, Bierkowic, Ścinawicy, Jaszkowej Dolnej. Po jego bezpotomnej śmierci majątek odziedziczył jego bratanek Rempold Ratold von Donig(1372-1410), a po nim dobra posiadali jego synowie: Benrhard, Hans Ratold von Donig. Współwłaścicielami majątku Górnego w 1421 roku byli: Hennil von Haugwitz, Waclav von Moschin i Hans von Tschischwitz, którzy odsprzedali majątek rodzinie Ratold von Donig. W 1555 roku umiera Hans von Donig a po nim majątek dziedziczy Melchior von Donig zmarły w 1559 roku bezpotomnie. Na nim wygasła ta gałąź rodu. Stary Wielisław Górny przechodzi w ręce rodziny von Tschischwitz z Wojborza. W 1569 roku właścicielem dóbr był Adam von Tschischwitz Starszy. W latach 1580-1596 właścicielem jest Ernest von Walditz, który poślubił wdowę po Adamie von Tschischwitz. W 1595 roku sprzedaje majątek Fridrichowi von Falkenhayn, ożenionemu w 1571 roku z owdowiałą Anną von Seydlitz, z domu von Reichenbach. Po jego śmierci w 1612 roku majątek dziedziczy syn, Seyfried von Falkenhayn(+1617r.). W 1613 roku sprzedaje Wielisław Górny jezuitom z Kłodzka. Jezuici posiadali majątek do 1776 roku. Początkowo po sekularyzacji dóbr zakonnych majątek trafił do Królewskiego  Instytutu Szkolnego. W 1787 roku zakupiony na licytacji przez hrabiego Friedricha Wilhelma von Redern, który już w 1788 roku odsprzedał majątek swojej siostrze, baronowej Wilhelminie von Münchausen. Dobra będące od 1791 roku pod zarządem Franza Aloisa Büttner, w 1817 roku zostały sprzedane. W 1820 roku majątek zakupił Franz Alois Büttner. Po śmierci Franza Aloisa w 1831 roku majątek dziedziczy jego syn, August. W 1869 roku odsprzedał dobra synowi, Klemensowi Büttner. Od 1900 roku, po śmierci Klemensa właścicielem zostaje jego syn, Reinhard Büttner, ostatni właściciel Wielisławia Górnego.

Stary Wielisław Dolny

Po raz pierwszy informacja o Wielisławiu Dolnym pojawia się w 1345 roku, kiedy wymieniony zostaje właściciel folwarku, Andreas von Wilhelmsdorf. W 1346 roku część majątku posiadał Otto von Hugvicz(Haugwitz) z Piszkowic. Po śmierci Andreasa majątek przypadł jego żonie Annie i jej dzieciom. Po 1430 roku majątek należał do Nicolaia z Piszkowic, który sprzedał go w 1439 roku Johannowi Richter ze Ścinawy. Kolejni właściciele to; Nicolai Heynke i Johann Deihart. W 1482 roku majątek zakupił Zbinco Buchowicz z Buchowa. Na początku XVI wieku własność hrabiego Ulryka  von Hardeck. W 1525 roku majątek zakupił Georg Adler. Kolejnym właścicielem był Paul Kresel, który poślubił żonę Georga. W 1589 roku majątek od syna Georga Adlera zakupił Christoph Peschke, który w 1625 roku został pozbawiony majątku. W 1626 roku od kamery królewskiej majątek zakupili jezuici. Posiadali majątek do 1776 roku. Po sekularyzacji dóbr kościelnych zakupił w 1787 roku hrabia Friedrich Wilhelm von Redern, który w 1788 roku odsprzedał dobra swojej siostrze baronowej Wilhelminie von Münchausen. W 1819 roku Wielisław Dolny zakupił Joseph Müller. Po jego śmierci majątek dziedziczy jego syn, Heinrich zmarły w 1875 roku. Po jego śmierci majątek odziedziczył jego brat Carl Müller. Posiadali majątek do lat 20-tych XX wieku. Wg Schlesisches Güter-Adressbuch Niederschlesien 1937  od 1820 roku majątek należał do rodziny Friedrich, w 1937 roku kapitana Joachima Friedrich.

Zespół dworski 

Dwór zbudowany w XVIII wieku. Zespół dworski składa się z: dworu, oficyny, dwóch obór z częścią mieszkalną, spichrzem wschodnim i zachodnim, stajnią z wozownią, aleją kasztanową na podwórzu gospodarczym, tarasem widokowym z balustradą, ogrodzeniem murowano-metalowym

 

KRZEŚNICA /Wilkersdorf/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Dębno powiatu myśliborskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1262 roku będąc własnością templariuszy chwarszczańskich. Od 1312 roku po rozwiązaniu zakonu templariuszy własność margrabiów brandenburskich. Od 1318 roku wieś w uposażeniu joannitów. Posiadali wieś do 1540 roku. Później domena państwowa. W 1629 roku wymieniony Kurt von Stör jako lennik wsi Krześnica. W 1879 roku majątek o powierzchni 382ha należący do państwa dzierżawił niejaki Waechter. W 1914 roku majątek państwowy obejmował 431ha i był dzierżawiony przez Gustava Waechter. W 1929 roku majątek będący domeną państwową i obejmujący 431ha dzierżawił Georg Gosch.

We wsi zachował się dwór, przebudowany oraz pozostałości po zabudowie gospodarczej.

 

 

GŁODOWA /Goldbeck/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Bobolice powiatu koszalińskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1492 roku. W XVI i XVII wieku miejscowy majątek należał do rodu von Zavten, w XVIII wieku do von Wenden. W 1884 roku właściciel majątku Clarsen buduje dwór, zakłada park oraz stawia budynki gospodarcze. W 1924 roku założenie gospodarcze zostaje rozbudowane przez właściciela, Gustawa Villnow.

Założenie dworsko-folwarczne

Zachował się dwór, znacznie przebudowany z zatraceniem elementów pierwotnego wystroju elewacji. Obok park krajobrazowy o powierzchni 2,7ha oraz zabudowania gospodarcze.

ŻALĘCINO /Sallentin/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Dolice powiatu stargardzkiego. Wzmiankowana po raz pierwszy w 1229 roku w dokumencie, w którym książę pomorski Barnim I i jego matka Mirosława potwierdzają posiadanie wsi joannitom. Zakon Joannitów zajmował ¾ wsi, ¼ od połowy XIII wieku posiadała rodzina Bokemann-van der Boke, pochodząca z Nadrenii-Westfalii, odnotowana w okolicy Stargardu w 1302 roku w osobach Johannesa i Wernerusa. W 1504 roku książę pomorski Bogusław X potwierdził lenno we wsi dla Kartsena van der Boke. Na początku XVII wieku brak informacji o rodzie van der Boke. Prawdopodobnie lenno rodu van der Boke przejęła rodzina von Billerbeck wymieniona w dokumencie z 1540 roku.  W tym czasie wieś podzielona na 4 działy własnościowe A, B, C i D. Majątek A określany był jako stare lenno rodu von Billerbeck, Majątki B, C i D należały do zakonu joannitów. Pierwszym znanym właścicielem majątku A z rodu von Billerbeck był Gustav Bogislaw von Billerbeck, po którym dobra odziedziczył jego syn, Ernst Bogislaw, a następnie syn Ernsta, Adam von Billerbeck. Kolejnym dziedzicem majątku A był syn Adama, Hans Ludwig von Billerbeck. W 1776 roku majątek A został zakupiony przez Lüdike Ernsta II von Schӧning. Kolejnym właścicielem majątku został Hans Ernst Friedrich Gotthlob von Schӧning, który zmarł w 1797 roku w Berlinie. Po nim dobra odziedziczył starosta August Ernst von Schӧning, urodzony 30.11. 1745r. Majątek B w 1706 roku nadany został przez zakon joannitów Paulowi Antonowi von Kameke. Po nim właścicielem majątku od1736 roku był syn Paula Antona, Friedrich Paul von Kameke a kolejnym został jego syn, Friedrich Wilhelm  hrabia von Kameke. Po śmierci Friedricha Wilhelma i jego jedynego syna majątek B przypadł jego bratu, tajnemu radcy, Alexandrowi Friedrichowi hrabiemu von Kameke, który w 1791 roku sprzedał majątek B staroście, Augustowi Ernstowi von Schӧning. Majątek C był starym lennem rodu von Schӧning. W 1477 roku mowa o rodzie von Schӧninge. W 1494 roku właścicielem był Lüdeke von Schӧning. Kolejnym właścicielem wymienionym w dokumentach był Hans von Schӧning. W drugiej połowie XVI wieku dobra należą do Christopha von Schӧning, zmarłego w 1611 roku. W drugiej połowie XVII wieku właścicielem był Kurt Ludwig III von Schӧning, zmarły w 1681 roku, który nie pozostawił następcy. Po jego śmierci majątek C w 1686 roku zakupili: podpułkownik Lübeke Ernst II i Hans von Schӧning. Prawnym spadkobiercą po Kurcie Ludwigu von Schӧning była Barbara Margarethe von Schӧning, żona Hansa von Billerbeck`a, która przepisała majątek C na Lüdekę Ernsta II von Schӧning, od którego w 1708 roku majątek zakupił syn Hansa von Billerbeck, Caspar Ludwig von Billerbeck. Kolejnym właścicielem był Friedrich Wegener i jego syn Johann Friedrich Wegener. Od 1733 roku własność kapitana Sigmunda Wilhelma von Schӧning i jego syna Carla Friedricha. W 1748 roku majątek C po śmierci Carla Friedricha von Schӧning odziedziczyła jego matka, Abigail Eva, z domu von Bork, która w testamencie zapisała majątek wnuczce, Evie Carolinie Lousie von Bork, żonie majora Matthiasa Ferdinanda von Carmer, który w 1784 roku przejął majątek po śmierci żony. W 1795 roku jego jedyny syn, Johann Heinrich August Christian von Carmer dziedziczy majątek po uzyskaniu pełnoletniości. W 1805 roku majątek C zakupił August Ernst von Schӧning. Majątek D będący własnością zakonu joannitów, w 1763 roku przekazany został w ręce Lübeke Ernstowi von Schӧning. Wszystkie majątki w jeden scalił August Ernst von Schӧning, zmarły 24 marca 1807 roku. Miał dwóch synów i trzy córki. Synami byli: August Peter Friedrich Sigmund von Schӧning, urodzony w 1780 roku, który zastąpił ojca na urzędzie starosty powiatu pyrzyckiego oraz Carl Christoph Georg Leopold von Schӧning, urodzony 30 lipca 1783 roku, porucznik, biorący udział w bitwie pod Auerstaedt, późniejszy major. Po śmierci Augusta Ernsta to on odziedziczył majątek w Żalęcinie.  W 1855 roku w wieku 72 lat przekazał majątek swoim dwóm synom: Carlowi Augustowi Wilhelmowi Ferdinandowi Colmarowi von Schӧning, urodzonemu 23 maja 1815 roku oraz Augustowi Ernstowi Florentinowi Ludomillusowi Albertowi von Schӧning, urodzonemu 31 października 1816 roku. Dodatkowo po bezpotomnej śmierci wuja odziedziczyli Muschri, Suckow i Ukerhof. W 1865 roku bezpotomnie zmarł starszy z braci, Carl August Wilhelm Ferdinand Colmar. Całość odziedziczył August Ernst Florentin Ludomillus Albert von Schӧning, bezżenny.

Po zespole pałacowo-parkowym pozostał park krajobrazowy o powierzchni 7,7 ha z pocz. XIX w., z alejami dębowymi oraz kamieniami, na których wyryto daty posadzenia drzew.