HISTORIA MIEJSCOWOŚCI

 Pierwsza wzmianka o wsi założonej w roku 1202 przez Henryka Brodatego pochodzi z roku 1220, kolejna z roku 1295, kiedy należała do kasztelana kożuchowskiego Dytryka(Teodoryka) de Pesny. W XIV wieku właścicielami zostaje rodzina von Rechenberg. Hans von Rechenberg, wnuk Georga przenosi się na stałe do Otynia a tym samym Borów przestaje pełnić rolę rodowej siedziby. Po śmierci ostatniego z von Rechenbergów linii borowsko-otyńskiej w roku 1610, Johanna Georga, przez 30 lat trwał konflikt o dziedzictwo borowsko-otyńskich dóbr pomiędzy Melchiorem von Rechenbergiem ze Sławy a Heleną von Sprintzenstein. Dobra w końcu posiadł mąż Heleny- Johann von Sprintzenstein, który zapisuje je w testamencie jezuitom. Po przejęciu Borowa przez jezuitów czeskich po 1649 roku, rezydencja uległa dewastacji, tracąc swą pierwotną funkcję. Od 1787 roku właścicielem Borowa jest książę kurlandzki Piotr Biron. Po jego śmierci Borów odziedziczył szwagier Birona hrabia von Medem, a następnie córka Birona Dorota de Talleyrand-Perigord i jej syn Aleksander Dino. W 1879 roku Aleksander syn Doroty, sprzedał Borów z kluczem dóbr pruskiemu ministrowi spraw wewnętrznych dr Rudolfowi Friedenthalowi, po którym dobra przejęła jego córka Renata von der Lancken-Wackenitz, żona pruskiego ambasadora we Włoszech.

ZAMEK

Średniowieczny zamek powstały prawdopodobnie w końcu XIV wieku na miejscu starszego założenia jest obiektem mało poznanym. Kamienny zamek składał się z prostokątnego narysu murów obwodowych i gotyckiego domu, jednotraktowego, opartego o wschodnią kurtynę murów. Wzgórze zamkowe otoczone głęboką, wykopaną w stoku fosą, o szerokości przekraczającą miejscami 20 m. Budowę siedziby przypisuje się Heinrichowi II von Rechenberg, wymienionemu w dokumencie z 1391 roku( właściciel zamku Radosno,  miasteczka Mieroszów położonego pod Wałbrzychem, Bytomia Odrzańskiego, Tarnowa Jeziernego, Przemkowa z przyległymi wsiami, dworu w Żaganiu i dóbr w Chotkowie. Do klucza borowskiego w tym czasie należały: Borów Polski, Borów Wielki i Gołaszyn oraz majątek przemkowski). W 1459 roku zamek zostaje zniszczony przez mieszczan wrocławskich. Przebudowany przez Georga von Rechenberg z Otynia, ówczesnego właściciela w latach 1548-1550 na renesansową rezydencję przez dostawienie do domu gotyckiego od wschodu czterokondygnacyjnego budynku o układzie dwutraktowym, z cylindryczną basztą w narożniku. Prawdopodobnie powstałe zabudowania folwarku po 1700 roku zbudowano przy użyciu materiału ze zniszczonej budowli. Przed 1800 rokiem zawaliła się wieża narożna, w połowie XIX wieku częściowo rozebrano mury zamkowe, a renesansowy budynek przerobiono na spichlerz. Do dziś zachowały się pozostałości średniowiecznych i renesansowych murów. Od końca lat 60-tych XX wieku, kiedy zawaliły się dach i stropy, budynek popada w ruinę.

ZESPÓŁ DWORSKI

HISTORIA WSI

W 1295 roku pojawia się wzmianka o wsi leżącej w gminie Nowe Miasteczko powiatu nowosolskiego. W 1409 roku dobra we wsi miał Eryk von Lesslau/Lasnow oraz Peter von Wurben. W tym czasie wieś podzielona na dwie części; Borów Górny i Dolny, w późniejszym czasie dodatkowo na część Środkową.

BORÓW WIELKI „DOLNY”

 Prawdopodobnie od początku XV wieku ta część wsi jest w rękach rodu von Rechenberg. W 1409 roku jako wójta wymienia się Clemensa von Rechenberg. Jako kolejnych właścicieli tej części wsi wymienia się Melchiora II von Rechenberg/1457-1482/ a na początku XVI wieku jest w posiadaniu Hansa von Rechenberg. Po jego śmierci w roku 1537, Borów otrzymuje jego brat, Clemens II, który siedzibę rodową przenosi do Sławy. Tym samym Borów Wielki znajduje się w kluczu dóbr sławskich. Prawdopodobnie za ich czasów istniała murowana siedziba rodowa. Kolejnymi właścicielami Borowa byli: Henryk von Rechenberg zmarły w roku 1597, później jego brat Sigismund, właściciel Przybyszowa. Prawdopodobnie był ostatnim z rodu von Rechenberg związanym z Borowem Wielkim. Po nim dobra dziedziczą synowie: Wolfgang oraz Sigismund. Drogą koligacji/żoną Wolfganga była Dorotha von Kreckwitz/ dobra przechodzą na krótko w ręce rodziny von Kreckwitz. Przed 1676 rokiem właścicielem tej części wsi zostaje Friedrich von Knobelsdorff, który sprzedaje dobra Joachimowi von Unruh. Po 1716 roku ta część wsi przechodzi na własność rodów: von Globen z Lasocina, von Tschammer i von Arnold. Wzniesienie pałacu przypisuje się Janowi Ernestowi Fryderykowi von Arnold, zmarłemu w 1804 roku. Był on wnukiem Ernesta Ludwika von Arnold, który w 1736 roku nabył majątek od Karola Henryka von Tschammer. Około 1800 roku powstaje pałac. W 1818 roku po śmierci wdowy po Erneście Ludwiku von Arnold, Heleny Charlotty, połowa Borowa jest w rękach Carla Sigismunda Ottona von Unruh. Po jego śmierci w 1819 roku całą własność odziedziczyła Joanna Helena Dorothea z domu von Knobelsdorff. W 1834 roku Borów przejął radca prawny Georg von Unruh. Do 1862 roku nowym właścicielem był landrat powiatu kożuchowskiego z rodu von Unruh, po jego śmierci dobra przeszły w ręce rodziny von Zedlitz-Trüschler rezydującej tam do 1945 roku. Pod ich rządami założono nowy park, dobudowano kaplicę i werandę. Ostatnim właścicielem majątku był hrabia Robert von Zedlitz-Trüschler.

PAŁAC- 2013r.

Zbudowany w drugiej połowie XVIII wieku, przebudowany i poszerzony o przybudówki na początku XX wieku, pałac w pierwotnym założeniu prostokątny, z dobudówkami od strony zachodniej i północnej, murowany, piętrowy. W południowej elewacji frontowej na osi pozorny ryzalit zwieńczony trójkątnym tympanonem. Przed wejściem okazałe schody z kamienną balustradą. Po II wojnie światowej w pałacu mieścił się Ośrodek Szkolenia Traktorzystów. W latach 1961-67 obiekt przejęło Ministerstwo Sprawiedliwości, urządzając w nim więzienie dla kobiet. Od 1967 do 1969 mieściła się szkoła podstawowa. Od 1969 do 1983 roku mieściła się w nim siedziba dyrekcji PGR oraz Dom Rolnika, świetlica, stołówka. W połowie lat 90-tych przeszedł w ręce prywatne. Obecnie pałac jest mocno zaniedbany, znaczne ubytki tynków w fasadach, we wnętrzu pozwalane stropy, brak wyposażenia. Dach w dobrym stanie po gruntownym remoncie.

PAŁAC- 2022r.

FOLWARK-2022R.

BORÓW  WIELKI „GÓRNY”

Pierwsze wzmianki o właścicielach tej części wsi pojawiły się na początku XV wieku, kiedy wymieniono Hansa von Unruh. Z rodem tym Borów Górny związany był do początku XVIII wieku. Albrecht von Unruh(połowa XVI wieku), Kaspar(2 połowa XVII wieku), Gottlob Erdman, który sprzedał majątek Johannowi Ferdynandowi von Globen(1713). W tym długim okresie przedstawiciele rodziny von Unruh władali również częścią dolną wsi. Prawdopodobnie w połowie XVIII wieku nabywcą Borowa Górnego została rodzina von Haugwitz– w 1789 roku władał wsią Kaspar von Haugwitz. W 1804 roku posiadłość zakupił Georg Siegismund von Neumann/właściciel Wiechlic i Dziwiszowej/, którego potomkowie zamieszkiwali Borów do 1945 roku. Ostatnim właścicielem był Wilhelm Siegfrid von Neumann.

W  pobliżu pałacu ale w Borowie Wielkim Górnym zespół dworski składający się z dworu, oficyny, budynków gospodarczych oraz parku. Dwór zbudowany w drugiej połowie XVI wieku, za czasów Sigismunda von Unruh, gruntownie przebudowany w XVIII wieku, rozbudowany w 1890 roku, a w latach 1962-63 przekształcony na spichlerz. Murowany, piętrowy, założony na planie prostokąta, z przylegającym od zachodu poprzecznym skrzydłem dobudowanym w 1890 roku. Piwnice i niektóre pomieszczenia parteru posiadają sklepienia kolebkowo-krzyżowe(pozostałości po dworze z XVI wieku). Dach mansardowy z półkolistymi okienkami. W loggii, pomiędzy drzwiami a oknem widoczna podwójna tablica herbowa rodziny von Neumann i von Osterroth z datą 1890 i monogramami „A v N” i „K v O”(Adalbert von Neumann oraz jego żony Katharina von Osterroth). Dwór otoczony parkiem krajobrazowym ze starodrzewiem,  założonym zapewne w XVIII wieku. W parku znajduje się głaz narzutowy z inicjałami CN i datami 1796-1846 zapewne związany z osobą Constantina Neumann. Śladami działalności Constantina Neumann są również zabudowania folwarku wzniesione w latach 1841-1845(stodoły, spichlerze, obory, oficyny i dom ogrodnika). Po 1945 roku w majątku utworzono PGR- podległy Kombinatowi w Borowie Górnym. W 1962 roku dwór został przebudowany na spichlerz- wymiana stropów, likwidacja przewodów kominowych, część powierzchni służyła za mieszkania. Po likwidacji PGR- początek lat 90-tych XX wieku obiekt nadal wykorzystywano do przechowywania zboża(prywatny właściciel), w zabudowaniach folwarku powstała spółka rolnicza. Obecnie dwór- spichlerz nie jest użytkowany i stopniowo popada w ruinę.

Borów Wielki Środkowy

Prawdopodobnie na początku XVII wieku z Borowa Wielkiego Górnego wyodrębniono część środkową. W 1625 roku jako właścicieli Borowa Środkowego wymienia się Hansa Friedricha i Kaspara von Unruh. Od nich gospodarstwo zakupił Siegfried von Gladis. Pod koniec XVII wieku właścicielami majątku zostaje rodzina von Gersdorf. W XVIII wieku wymienia się siedzibę rodową, która nie zachowała się. Od połowy XIX wieku do 1945 roku właścicielem była rodzina von Neumann.

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Iłowa powiatu żagańskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1472 roku będąc częścią majątku Przewóz. W 1473-1571 część gruntów, tzw. majątek II był w rękach rodu von Melhose z Jarogniewic a od 1571 do 1582 roku należał do rodziny von Schellendorf. Majątek II od 1600 roku był włączony do majątku I wchodzącego w skład dóbr przewozkich. Od 1602 roku Majątek I należał do rodu von Promnitz. Od tego czasu częste zmiany właścicieli. Wymienia się: von Berge z Żukowic- 1606, Lehmann– 1627, baronowie von Rechenberg z Kliczkowa i Przemkowa- 1631, hrabiowie von Promnitz z Żar i Iłowej- 1684, hrabiowie von Kospoth z Iłowej- 1759, hrabia von Rothkirch-Trach– 1883, Rüping– 1902, von Kramsta– 1905, hrabina von Schweinitz z domu hrabianka von Kramsta- 1912-1945. Hrabina w 1915 roku wyszła za mąż za hrabiego von Lüttichau, a w 1930 roku sprzedała część majątku wielkości 744, 4 ha gruntów dla Paula Jentzig z Iłowej. Posiadał majątek do 1945 roku. Do 1601 roku, kiedy wszystkie grunty zostały „wchłonięte” przez majątek I, istniały własności ziemskie, wymieniane jako majątki: III i IV. Na majątek III składały się grunty należące w latach 1601-1612 do rodziny von Dreyling z Dziwiszowa. Majątek IV podzielony na kilka własności, należał do rodzin: Scholz(Schulz)-1547-1601, Kitte(Khuette,Kuete)-1543-1601, Lehmann 1543, Jacuff-1547, Lehmann 1582-1586, Schaff-1601, Lode-1543-1601.

DWÓR

Ruina renesansowego dworu z końca XVI wieku, z kamienia i cegły. Dwukondygnacyjny, na planie prostokąta z wydatnym ryzalitem od strony południowej. W wyniku przebudowy dokonanej w pierwszej połowie XIX wieku dwór otrzymał formę klasycystyczną. Część ryzalitowa podniesiona została o dodatkową, trzecią kondygnację i zwieńczona trójkątnym tympanonem. Od strony zachodniej dostawiono do niej cylindryczną basztę. Przylegające od północno-wschodniego narożnika nowsze skrzydło dostawione zostało w końcu XIX wieku. Zachowany jest pierwotny, renesansowy układ wnętrz parteru z kolebkowo-krzyżowymi sklepieniami oraz renesansowe i klasycystyczne sztukaterie. Kolejna przebudowa nastąpiła na początku XX wieku.
Dwór położony jest w parku krajobrazowym z XVIII-XIX wieku.
Po 1945 roku dwór należał do Skarbu Państwa, do lat 60-tych XX wieku zarządzany przez Zakłady Rolne-Borowe. W ciągu kilkunastu następnych lat obiekt popadł w ruinę. Obecnie zachowane są mury obwodowe, częściowo do wysokości dwu kondygnacji.

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Siedlisko powiatu nowosolskiego. Pierwsze informacje o wsi pojawiają się w 1382  roku, kiedy należy do rodziny von Rechenberg.  Później majątek wchodził w skład posiadłości książąt von Schönaich z Siedliska od 1561 do 1945 roku. Rozwój wsi następuje za Georga księcia von Schönaich, za którego założono folwark oraz umieszczono siedzibę książęcego rewiru leśnego. Ostatnim dzierżawcą miejscowego folwarku był Oskar Rerlich.

DWÓR I FOLWARK

Pozostałością po folwarku są resztki zabudowań gospodarczych w tym budynku browarnego oraz dworu, pokrytego eternitem- http://www.glogow.pl/okolice/php.php?numer=anowe/nowosolski/borowiec/4.jpg

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Lipinki Łużyckie powiatu żarskiego. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z XIV wieku- w 1381 roku jako Eckirswalde. W tym czasie była własnością Petermanna von Unwürde. W 1457 roku była w rękach rodu von Reinispurg– wymieniana Elisabeth, żona Nickela von Reinispurg, kochanka Wenzela von Biberstein z Żar. Później wchodziła w skład Państwa Żarskiego należącego do rodu von Biberstein. Należała również do rodów: von Ehrenfried, von Ritter. W XVI/XVII wieku była w posiadaniu rodziny von Rackel(1715). Na przełomie XVII/XVIII wieku wieś należała do rodziny von Kummerstaedt– wymieniona Elisabeth Sophie von Kummerstaedt(1707-28.01.1738). Przez małżeństwo z Paulem Heinrichem von Lettow(16.10.1696-11.06.1766) wieś przeszła w ręce rodu von Lettow. Z tego związku syn- Georg Wilhelm von Lettow(07.05.1730-10.02.1802), ożeniony z Friederiką Charlottą von Podevils. W XVIII wieku dobra w rękach rodów: von Oppel oraz von Landwüst. W 1782 roku wieś należy do Friedricha von Hartmann. W latach 1805-1846 właścicielem majątku jest rodzina von Francois. W XIX wieku należy do niejakiego Standtke, w 1879 roku majątek jest własnością Adolpha Dӧping i liczył 329, 40 ha gruntów. W 1903 roku jako posiadacza majątku wymienia się rodzinę von Tenzer/1903/, w 1929 roku rodzinę von Steinhardt. Prawdopodobnie byli ostatnimi właścicielami boruszyńskiego majątku.

PAŁAC

Nic nie wiadomo o pałacu w Boruszynie. Pozostałością po założeniu są: resztki założenia parkowego oraz budynki gospodarcze wokół podwórza folwarcznego.

Wieś położona w gminie Lubrza powiatu świebodzińskiego. Wielokrotnie wymieniana pod nazwami: Borissino, Burssen, Borschin. Wzmiankowana w 1250 roku. Należała w tym czasie do biskupa poznańskiego. W 1256 roku wchodziła w skład majątku w Zarzynie, który był lennem rycerza króla Przemysława,  Boguchwały(Boguphalus, Bogufal), od którego w 1256 roku dobra zakupili templariusze i od tego czasu wieś podlegała komandorii w Wielkiej Wsi(Grossdorf). W roku 1312 lub 1347 wieś przejęta przez joannitów łagowskich. Wg spisu z 1718/19 roku majątek w rękach joannitów z Łagowa. Po sekularyzacji dóbr majątek kościelny przejął rząd pruski. Początkowo majątek po kasacie zakonu w latach 1811-1812 dzierżawiła rodzina von Lettow, później w rękach niejakiego Dellach. W latach 1850-53 mowa o folwarku-majątku, którego właścicielem była rodzina Heinke. Ich majątek obejmował 740 akrów ziemi. W późniejszych latach na terenie wsi występowały dwa majątki- taki stan rzeczy istniał od połowy XIX wieku. W XIX wieku(1855) majątek A należał do rodziny Heinke-w 1879 roku ich majątek z dworem obejmował 79,10ha gruntów, drugi majątek był w posiadaniu rodziny Wandrey oraz wymieniona rodzina Vollmar- w 1879 roku majątek rodziny Vollmar obejmował 164,80ha gruntów. Na początku XX wieku dobra A należały do rodziny Heinke(1903) i Hecht(1929). Drugi majątek B należał do rodziny Vollmar(1929). W 1914 roku majątek A obejmował 145ha i należał do Franza Pritzel. Majątek B obejmował 263ha i należał do Franza Herter. Majątek C obejmował 190ha i należał do porucznika Willy`ego Vollmar. W 1929 roku nadal trzy majątki należące do: Paula Hecht(263ha), Franza Herter(145ha) i kapitana Willego Vollmar(188ha). W spisie majątków podano również Ericha Busch(27,5ha) i Wilhelma Wolff(22ha). W XVII wieku mowa o majątku należącym do rodziny Vollmar. Jednym z darczyńców na rzecz kościoła w 1649 roku był Christof Vollmar.

We wsi istniejący do dnia dzisiejszego dwór należący do rodziny Vollmar.

HISTORIA WSI

Wieś leżąca w gminie Żagań powiatu żagańskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1292 roku. We wsi VI działów o różnej własności.

I– Od 1308 roku należał do miasta Żagań. Część tych gruntów od 1230 była własnością augustianów żagańskich.

II– z folwarkiem od 1435 do 1601 roku należała do miasta Żagań, w 1628 roku do księcia von Wallenstein, ponownie w posiadaniu miasta w roku 1634. Od 1670 do 1940 roku w rękach cesarskich. W 1928 roku majątek położony w tej części wsi przejmuje miasto Żagań.

III– w 1300 roku ta część gruntów należała do mieszkańca Żagania o nazwisku Eluglin?, w tym samym roku dobra są w posiadaniu augustianów z Żagania, którzy powiększają swoje dobra w roku 1332 i 1342. W 1439 część ziem sprzedają  niejakiemu Retil(Räthel). Pozostałe grunty należały do zakonników do 1810 roku.

IV– ta część należała do szpitala żagańskiego do 1442 roku,

V– w 1431 roku grunty te należą do rodu von Kittlitz, później podzielono je na: część a- w 1431 roku będące w rękach rodu von Schenckeler, od 1431 do 1476 roku w posiadaniu rodziny Jehe, do 1496 ponownie w rękach baronów von Kittlitz, w 1496 roku zakupione przez miasto Żagań łącznie z dobrami części I. Część b należała do rodziny Beher w 1478 roku i w tym samym roku przechodzi na własność burmistrza Żagania o nazwisku Lodewig. Część c w latach 1439-1478 w rękach rodziny Smed(Schmied), żagańskiego mieszczanina.

VI–  ta część w 1445 roku należała do rodziny Kune z Wrocławia , część należała do rodziny Langenhans w latach 1454-1474, w 1463 w posiadaniu rodu von Goraw(von Gore), w 1474 właścicielem rodzina Retel(Räthel).

Od XVIII wieku miejscowość należąca do księcia żagańskiego Birona, później jego następców, do 1937 roku w rękach rodu de Talleyrand-Perigord.

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

W skład założenia wchodzi dwór oraz budynki gospodarcze. Całość położona przy drodze oddzielającej Bożnów od wschodniej części Żagania.