JASIENIEC /Eschenwalde/

Wieś położona w gminie Trzciel powiatu międzyrzeckiego. Nazwa wsi pojawia się w 1701 roku(Jasionowe Olędry). Należała do rodu von Winning. Właściciel majątku von Winning w 1864 roku za sumę 29.000 talarów sprzedał wieś kapitanowi Lier-Liehr. W 1870 roku majątek Friedricha Lier obejmował 166 ha gruntów. W 1876 roku kapitan Liehr sprzedał majątek za 40 tys. Talarów niejakiemu Pilaskiemu z Wrocławia. Wiadomość ta pojawiła się w Gazecie Narodowej Nr 40 z dn. 19 lutego 1876 roku we Lwowie. W 1896 roku właścicielem majątku o powierzchni 166,47ha był Rudolf Krüger. W 1907 roku majątek o powierzchni 166ha należał do Richarda Kühle. W 1913 roku majątek o areale 75,5 ha posiadał Johannes Schrӧder.

MAJĄTEK

Na północ od wsi położony był majątek, obecnie ośrodek agroturystyczny.

jasieniec-1902-lubuskie

GOŁYŃ /ANNAHOF Vw./

Nieistniejący folwark położony na terenie obecnej gminy Pszczew, nad brzegiem Obry. Należał do majątku rycerskiego Hiller-Gaertringen założony przez baronów von Hiller-Gaertringen w Pszczewie. Od 1870 roku należy do hrabiów von zu Dohna, wymieniany w latach 1896, 1907, 1913.  

annahof-vw-1894-lubuskie

KAROLEWO /Karlsruh Vw./

Osada położona w gminie Międzyrzecz powiatu międzyrzeckiego. Dawniej folwark wchodzący w skład dóbr w Bobowicach von Dziembowskich herbu Pomian.  Wg legendy w listopadzie 1806 roku we wsi zatrzymał się Napoleon Bonaparte przed wjazdem do Międzyrzecza. W 1877 roku właścicielem był Karl August von Dziembowski. Folwark wzmiankowany w spisach z 1845, 1907 i 1913 roku.

karolewo-1894-lubuskie

JANOWO

Wieś położona w gminie Pszczew powiatu międzyrzeckiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1415 roku(Janowo), później w 1497(Janów), 1944(Janau). Była własnością Jana z Janowa. W 1435 roku Jurga Janowski wymieniany jako właściciel wsi . W okresie późniejszym wieś staje się własnością rodziny Polickich herbu Prawdzic, właścicieli pobliskiego Policka. W 1493 roku część gruntów w Janowie od Polickich zakupił Andrzej Hersztopski herbu Drogosław, ojciec Jana i brat Marcina.  W 1494 roku Łukasz Policki za zgodą swej matki Anny Brodzkiej sprzedaje połowę Janowa Gabrielowi Sierpowskiemu z Sierpowa koło Śmigla. Po śmierci Gabriela Sierpowskiego  Wojciech Policki w 1497 roku otrzymuje prawo wykupu ziem od córki zmarłego, Anny. Rodzina Polickich była właścicielem części wsi do XVII wieku. W 1698 roku majątek razem z Polickiem należał do rodziny von Unruh od których dobra zakupił Adam von Kalckreuth(1638-1711), właściciel Muchocina, ożeniony z wdową von Unruh, z domu von Nostitz.  Majątek wchodził w skład majątku w Policku. W 1877 i 1896 roku właścicielem dóbr był Johann Heinrich Radatz, a w 1907 roku Auguste Rodatz z domu Scheeffer i porucznik Maximilian Rodatz. Majątek rodzina Rodatz posiadała do 1945 roku.

janowo-1894-lubuskie

W południowo-zachodniej części wsi istniał folwark. Pozostałością po założeniu są budynki gospodarcze.

MARIANOWO /Marienhof/

Osada położona w gminie Międzyrzecz powiatu międzyrzeckiego. Były majątek. W 1870 roku własność  rodziny Emig. W 1907 roku dobra o areale 290ha należał do radnego Ernsta von Rex. W 1913 roku majątek o powierzchni 290ha należał do Oskara Freytag.

MAJĄTEK

Zachował się jeden budynek z całego założenia.

marianowo-1944-lubuskie

KULIGOWO /Kulkau/

Wieś położona w gminie Międzyrzecz powiatu międzyrzeckiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1475 roku(Culigow), później w 1508(Culigovo), 1591(Kulegow), 1634(Kułgowo). Należała do biskupów poznańskich z siedzibą w Pszczewie. We wsi wyremontowany pałacyk prawd. z przełomu wieków XIX/XX.

kuligowo-1944-lubuskie

TRZEŚNIÓWEK /Gross Kirschbaum/

Nieistniejąca wieś położona na terenie poligonu wędrzyńskiego. Początki wsi sięgają XIII wieku. Wielokrotnie wymieniana pod nazwami: Kersebam, Kerssbom, Nova Kirssbom, Neu Kerssbom. Po raz pierwszy wymieniona w 1350 roku, kiedy wieś należącą do rodu von Klepzig przejął zakon Joannitów. W połowie XIV wieku 1/3 wsi należała do rycerza von Selchow pozostała część była w posiadaniu komtura łagowskiego. W 1451 roku Hans von Selchow sprzedał część gruntów swojego majątku komturowi joannitów łagowskich, Liboriusowi von Schlieben. W 1491 roku wieś podzielona na 4 działy własnościowe należące do rodziny von Selchow(Nickel, Hans i Hildebrand) oraz do joannitów łagowskich. W 1558 roku Nickel von Selchow Młodszy otrzymał dobra po ojcu. Pozostałe grunty posiadali Wolf, Andreas i Nickel von Selchow. W 1562 roku wymieniony Joachim von Buntsch, w 1564 roku Bernard von Buntsch kupił majątek od swojego wuja Joachima von Buntsch. Była to 1/12 gruntów we wsi. Około 1570 roku rodzina von Selchow sprzedała swoje dobra. Od tego czasu dość częste zmiany właścicieli. W 1570 roku majątek w rękach Wolfa Schmitzdorf, a następnie w tym samym roku Siegmunda Dobersitz(von Doberschütz) który w 1580 roku powiększył majątek a w 1584 roku go sprzedał.  Valentinowi Pfuhlmann. Po jego śmierci dobra dziedziczy jego brat Amandus Pfuhlmann. W 1595 roku majątek ten w rękach Melchiora von Horn z Sieniawy. Część gruntów nadal należy do rodziny von Buntsch. W 1571 roku wymienieni Jakob, Heinrich i Christoph von Buntsch, który żonaty był z Barbarą von Schlichting. Część gruntów we wsi od 1350 nadal w posiadaniu zakonu joannitów łagowskich, których majątek wymieniony w spisie z 1718/19 r. Posiadali ¾ wsi, ¼ posiadła rodzina von Tschammer, który w 1767 roku był w posiadaniu rodu von Seydlitz, od 1804 roku w rękach rodu von Unruh(była to 1/3 gruntów z całości, pozostała część nadal w posiadaniu joannitów). Majątek po joannitach po sekularyzacji przejęło państwo pruskie. W 1828 roku jeden z majątków jest w posiadaniu rodziny Schulz, drugi w rękach margrabiów von zu Dohna. Prawdopodobnie w międzyczasie doszło do scalenia dóbr w jeden majątek. W 1840/41 sprzedany za 17350 talarów rodzinie Kramen, w 1846 roku za 24500 talarów Heinrichowi Guthmann który za sumę 800 talarów rocznie wydzierżawił majątek. Kolejno w 1850-53 majątek o powierzchni 3075 akrów posiadał Johann Hamscher. W 1853 roku majątek posiadał niejaki Riedel, aczkolwiek pojawia się w 1855 roku Augusta Hamscher(dzierżawca?),  a w 1857 ponownie rodzina Riedel. W 1865 roku majątek posiada rodzina Korth. W 1879 roku majątek o powierzchni 370ha należał do niejakiego Folger. Od początku XX wieku majątek w rękach rodziny Alisch(1903). W 1914 roku majątek obejmował 218ha i należał do Wilhelma Kramm. W 1929 roku majątek Wilhelma Kramm obejmował 188ha, drugi majątek Wilhelma Krüger obejmował 125ha oraz Emmy Roestel 66 ha. Do 1939 roku majątek posiada rodzina Kramm(1929). W 1939 roku ludność przesiedlona z powodu utworzenia na tych terenach poligonu wojskowego.

ZAŁOŻENIA DWORSKIE

We wsi dwa założenia dworskie. W części środkowej położony był dwukondygnacyjny, otynkowany budynek z wysokim czterospadowym dachem. W środku schody z XVIII w. z balustradą drewnianą.

Drugie założenie dworskie położone było na zachodnim krańcu wsi. Stał tam otynkowany parterowy dwór z XVIII wieku kryty dachem w części dwuspadowym, w części czterospadowym. Obok podwórze gospodarcze z zabudową oraz niewielki park.

trzesniowek-1929-lubuskie

WĘDRZYN /Wandern/

Wieś położona w gminie Sulęcin powiatu sulęcińskiego. Wielokrotnie wymieniana jako: Wanderin, Wandryn, Wandrin, Wanderihn, po raz pierwszy wymieniona w 1322 roku, kiedy książę Henryk II nadał wieś joannitom z Sulęcina. W 1356 roku wieś posiada Dietrich von Wizensee(Weissensee, Wizenszee). W 1492 roku siedział tu Hans von Thierbach(Tirbach)a część wsi posiadali jego bracia: Heinrich z Małuszowa i Andreas z Sulęcina. W XVI wieku wieś podzielona na kilka majątków, z których 2 majątki należały do rodziny von Horn, jeden do von Tirbach. Około 1531 roku wieś podzielona na kilka majątków rycerskich. W tym czasie poza rodziną von Thierbach część wsi należy do Balzera von Horn. W 1545 roku część wsi należy do Georga von Thierbach oraz jego brata Heinricha z Małuszowa. Później własność synów Heinricha: Melchiora i Balzera von Thierbach. W 1548 roku część wsi otrzymali w spadku bracia Balzer, Melchior, Hans, Kaspar i Wolf von Horn. W 1551/1552 roku wymieniony Wolf von Thierbach, który po śmierci ojca odziedziczył część wsi. Ożeniony w 1558 roku z Anną von Falkenhagen, zmarł w 1581 lub 1582 roku. Miał trzech synów- Kaspara, Wolfa i Georga, którzy żyli jeszcze w 1598 roku. Co do braci von Horn: Melchior von Horn  wymieniony był jeszcze w 1583 roku, natomiast brak już wzmianki o Balzerze i Hansie. Melchior von Horn miał dwóch synów: Albrechta i Adama von Horn, którzy w 1589 roku zostali wydziedziczeni. Kasper w1571 roku przebywał na wojnie na terenie Francji, Wolf von Horn, który żył jeszcze w 1583 roku i posiadał 1/3 majątku, żenił się dwukrotnie: 1) z Barbarą von Lӧben, z którą miał trzech synów: Christopha, Hansa i Melchiora wymienionych w 1589 roku; 2) z Margarethą Leslo lub Lessel. Majątek po Melchiorze von Horn zakupił Hans von Lossow z Kowalowa, który w 1593 roku sprzedał Hansowi von Luckowenn(von Luckow, von Luck). W 1598 roku na terenie wsi istniały 4 majątki rycerskie. W 1608 roku wymienia się rody rycerskie: von Eierbach(prawd. chodzi o von Tierbach),  von Thierbach, von Schӧnaich, von Horn oraz w późniejszym okresie XVII wieku von Barfuss. Od co najmniej 1662 roku w rękach rodziny von Ludwig(Ludewig), wymienianej w 1724, 1740 oraz w 1828 roku, która w XVIII wieku scaliła majątki w Wędrzynie. W 1715 oraz w 1718/19 roku siedział tu porucznik w stanie spoczynku Kurt Wilhelm von Ludwig z małoletnimi synami: Friedrichem Wilhelmem oraz Karlem Berndem. Później dość częste zmiany właścicieli: rodzina von Sydow, która prawdopodobnie nabyła majątek od rodu von Ludwig około 1830 roku, Fischer-w 1836 roku za 22ooo talarów zakupił majątek, Renatus Kowalsky– w 1843 roku za 46ooo talarów zakupił majątek, von Pfӧrtner der Hӧlle-1851- ich majątek w latach 1850-53 obejmował 3351 akrów ziemi, Tobye-1857(wg innych autorów posiadali majątek od 1865 roku)- posiadali dobra do początku XX wieku. W 1879 roku ich majątek obejmował 842,20ha gruntów. W 1907 roku właścicielem majątku był Rudolf Blank a majątek obejmował 865 ha gruntów. W 1914 roku majątek o powierzchni 500ha należał do Franza Koeppen. W 1929 roku wymieniono majątki należące do:  Alfonsa Beier(44ha), Otto Hӓrtela(103ha), Seevorwerk-Bruno Kӧdderitzsch(60ha)- w 1941 roku wzmiankowany jako właściciel majątku. Ostatnim właścicielem majątku była rodzina Fischer– na cmentarzu pochowany właściciel majątku Gottlob Fischer.

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

Na dobra wędrzyńskie składał się główny majątek- obecnie nie istniejący, położony na terenie poligonu oraz dwa folwarki: jeden nie istniejący położony na terenie poligonu, drugi tzw. See-Vorwerk położony przy drodze Międzyrzecz-Sulęcin z istniejącym do dzisiaj budynkiem mieszkalnym.