WOLICZNO /Golz/
Województwo Zachodniopomorskie
WOŁKOWO /Wolkow/
ŻUKÓW PYRZYCKI /Succow,Suckow a.d. Plöne/
Wieś położona w gminie Przelewice powiatu pyrzyckiego. Od XV wieku wieś stanowiła lenno rodu von Schӧning. W 1494 roku wzmiankowany Lüdecke von Schӧning żonaty z panną von Küssow. W 1575 roku wieś posiada Balzer von Schӧning, żonaty: 1.z Anne von Holzendorf-Jagow, 2. z Anne von Busch z Karłwic(Neuenfelde). W 1621 roku wspomniany Richard von Schӧning żonaty z Marie von Mildenitz z Łęczycy(Lenz). W 1665 roku wzmiankowany jako właściciel Heinrich von Schӧning żonaty z 1. Ursulą von Sacken, później z 2. Ilse von Blankensee. W 1681 roku wymieniony generał Ernst Lüdecke von Schӧning a w 1696 roku generał Hans Adam von Schӧning żonaty z Johanną Margarethą von Pӧllnitz. W 1734 roku majątek posiada Hans Heinrich von Schӧning żonaty z Anną Gottliebe von Sack. Kolejnym właścicielem dóbr był w 1742 roku major Hans Lupold von Schӧning, kawaler. Po nim majątek dziedziczy major Ernst Sigismund von Schӧning(1778), żonaty z Kathariną von Papstein z Pomietowa(Pumptow). W 1807 roku właścicielem dóbr jest landrat August Ernst von Schӧning żonaty z Amalie von Papstein z Morzycy(Blumberg). Kolejno w 1858 roku dobra posiada August Peter Sigismund von Schӧning, w 1874 August Ludomillus von Schӧning oraz Hermann Richard von Schӧning. W 1910 roku właścicielem majątku był Ernst Herman von Schӧning a dobra liczyły 795,62 ha gruntów. W 1929 roku dobra nadal należały do Ernsta Hermana i liczyły sobie 814 ha gruntów. W latach 30-tych XX wieku dobra należą do Fritza Dreetz. Po 1945 roku własność Skarbu Państwa. Na terenie majątku utworzono PGR a pałac służył za mieszkania dla pracowników. Obecnie w rękach prywatnych, opuszczony.
ZESPÓŁ PAŁACOWY
W latach 1877-78 Hermann Richard von Schӧning zbudował pałac wg projektu swojej żony Luise a wykonawcą prac budowlanych był Ferdinand Neubarth z Wriezen. Eklektyczna budowa założona na planie prostokąta, wieżą w narożu, podpiwniczony.
Jezierzyce /Jeseritz/
Pow. Świdwin, gmina Rąbino
Błotno /Friedrichsberg/
Wieś położona w powiecie goleniowskim, w gminie Nowogard swoimi korzeniami sięga średniowiecza. Dobra wsi Błotno podległe były książętom pomorskim. W 1524 roku książę Bogusław X przekazuje wieś i majątek rodzinie von Eberstein, która od 1274 roku przebywała na tych ziemiach będąc w posiadaniu Nowogardu i okolicznych wiosek. Georg von Eberstein buduje zamek, po którym nie ma obecnie śladu. Po śmierci ostatniego z rodu von Eberstein w roku 1663, wieś przechodzi w ręce księcia Ernesta Bogusława de Croy-d`Arschot. Ernest Bogusław skoligacony z księciem Bogusławem XIII przez swoją matkę, Annę, córkę księcia. Był między innymi biskupem kamieńskim oraz pod koniec życia namiestnikiem generalnym Prus Książęcych. Zmarł w Królewcu w 1684 roku. Pochowany jest obok swojej matki w Słupsku. Barokowy sarkofag obecnie znajduje się w Muzeum na Zamku Książąt Pomorskich w Słupsku. Nie był żonaty. Miał nieślubnego syna z mieszczką z Rostoka, Dorotą Levins, Ernesta von Croyengreif, który zmarł bezdzietnie jako jezuita w roku 1680. Od 1684 wieś staje się własnością elektorów brandenburskich. W roku 1697 wieś zmienia nazwę z Quakenburg na Friedrichsberg. Od 1724 roku prawdopodobnie w rękach rodu von Devitz z Dobrej. Od 1812 roku majątek zakupiony zostaje przez Friedricha Heringa, od 1831 roku w rękach Augusta Otto Hoene(Hoehne). W 1870 roku majątek obejmował 1730 akrów ziemi a w 1879 roku kiedy właścicielem był Justus Hoehne dobra obejmowały 418,19ha ziemi. W 1905 roku majątek posiada rodzina Frasch. W 1910 roku majątek posiada rodzina Ebert a dobra liczą 470,29 ha gruntów., W 1928 roku właścicielem majątku jest Anna Machan a dobra liczą 85 ha gruntów.
ZAŁOŻENIE PAŁACOWO-PARKOWE
Pałac nie zachował się. Pozostałością założenia jest park podworski zachowany w granicach pierwotnego założenia, z XIX wieku z licznym starodrzewiem, z kilkusetletnim dębem, pod którym jak mawia legenda odpoczywały wojska Czarnieckiego. W części centralnej założenia, na niewielkim wzniesieniu zlokalizowany był cmentarz rodowy.
Białowąs /Balfanz/
HISTORIA WSI
Miejscowość położona w gminie Barwice powiatu szczecineckiego. Wieś o średniowiecznej metryce. Prawdopodobnie założona w XII wieku. Przez kilkaset lat należała do rodu von Glasenapp. W XVII wieku wieś należała do Otto Casimira von Glasenapp/03.06.1642-11.05.1710/, radcy miejskiego, sędziego i naczelnika w Białogardzie, dziedzicznego pana zamku i pałacu w Barwicach. Do lat 90-tych XX wieku jego epitafium znajdowało się w kaplicy grobowej w Białowąsie. Po 1830 roku następuje upadek ekonomiczny rodu skutkujący sprzedażą majątku rodzinie von Rittberg. Ostatnim właścicielem majątku do 1945 roku był Friedrich Wilhelm Graf von Rittberg. Po II wojnie światowej w rękach Skarbu Państwa. W pałacu mieścił się ośrodek szkoleniowy. Obecnie w rękach prywatnych.
PAŁAC
Prawdopodobnie po 1830 roku na murach starszej budowli, prawdopodobnie dworu, nowi właściciele zbudowali pałac w stylu neogotyku angielskiego. Nad wejściem głównym herb rodu von Rittberg. Pałac zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, z dwoma ryzalitami na narożach, dach zróżnicowany, cztero- i dwuspadowy. Pałac posiada piękne dobrze zachowane witraże oraz na piętrze salę myśliwską.
PARK
Prawdopodobnie wraz z wybudowaniem pałacu powstał park krajobrazowy o powierzchni 6,5 ha. Park o cechach eklektyzmu romantycznego ze stawem rozpościerającym się przed pałacem z cennymi gatunkami drzew. Pod koniec XIX wieku wzbogacony o roślinność obcego pochodzenia.
ZAŁOŻENIE FOLWARCZNE
Założenie składa się z: nieregularnego dziedzińca, domu zarządcy z 1906 roku, dawnego budynku ogrodnika z końca XIX wieku, budynków gospodarczych.
Biała Góra /Ballenberg/
Bełczna /Neukirchen/
Wieś położona w gminie Łobez powiatu łobeskiego. Początkami historia wsi sięga średniowiecza. Do 1691 roku należała do rodu von Borck. Istnieje informacja, że majątek został w 1755 roku sprzedany Fundacji Maryjnej. W XVIII wieku 3/4 wsi było w posiadaniu rodziny Herr(1756). Do początku XIX wieku majątek był własnością rodziny von Borcke– wymieniony Carl von Borcke. W połowie XIX wieku dobra były w rękach rodziny Holz. Prawdopodobnie pod koniec XIX wieku dobra są w posiadaniu rodziny von Redel– wymieniony Victor von Redel oraz Sophie von Redel. Majątek jest ich własnością do 1945 roku.
ZESPÓL DWORSKO-PARKOWY
W południowo-wschodniej części wsi położony jest zespół dworsko-parkowy. Dwór zbudowany w drugiej połowie XIX wieku, rozbudowany na początku XX wieku. W otoczeniu park krajobrazowy oraz budynki gospodarcze.
Waniorowo /Vahnerow/
Wieś położona w gminie Gryfice powiatu gryfickiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1316 roku. Właścicielem w tym czasie był Gerhard von Vahnerow. Jako kolejnych właścicieli wymienia się rody: hrabiów von Eberstein, von Lode/de Lode-Łodziów/, de Troye. W 1628 roku właścicielem majątku był Wilhelm von Mellin. Przez małżeństwo panny von Mellin dobra dostają się w ręce rodziny von Oertzen. I również przez małżeństwo w 1820 roku z Henriette von Oertzen, Adolf von Thadden-Trieglaff przejmuje majątek waniorowski. W 1855 roku Gerhard von Thadden-Trieglaff buduje pałac w stylu neoklasycystycznym. Częstym gościem w Waniorowie bywał kanclerz Otto von Bismarck. W 1910 roku majątek należał do Dr Adolpha von Thadden-Trieglaff i liczył 432 ha gruntów. W 1929 roku dobrami zarządzał Dr Reinhold von Thadden-Trieglaff i dobra liczyły 434,8 ha gruntów. Dr Reinhold był ostatnim właścicielem majątku waniorowskiego. Po 1945 roku majątek przejął skarb państwa. W latach 50-tych w pałacu mieścił się ośrodek kolonijny Zakładów Graficznych ze Szczecina. Prawdopodobnie przeprowadzony w tym czasie remont zmienił znacznie bryłę pałacu. W 1967 roku pałac przejął Wydział Oświaty Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Gryficach. W tym czasie dokonano kolejnego remontu budynku. Obecnie pałac należy do Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Waniorowie.
W północnej części wsi zespół pałacowo-parkowy. W sąsiedztwie zespół budynków gospodarczych, pozostałość po założeniu folwarcznym. Czy zachował się budynek szkoły, dawny dwór, nie wiem.
Strzeżewko /Ramsberg/
Miejscowość położona w gminie Kamień Pomorski powiatu kamieńskiego. Wymieniona po raz pierwszy w 1279 roku(Stresowe Parvum, Klein Stresow) za czasów księcia Bogusława IV(1254/55-1309). Należała wtedy z nadania księcia do kapituły katedralnej w Kamieniu Pomorskim. W 1380 roku wymieniona jako Ramsberg. W XV wieku dzierżawiona przez burmistrza kamieńskiego Steffana Loyzin. W 1482 roku wieś jest własnością miasta Kamień Pomorski. W 1584 roku część gruntów należała do kościoła we Wrzosowie. W latach 1847-1939 należała do rodziny Steffen. W 1928 roku właścicielem majątku był Fritz Steffen a dobra liczyły 183 ha gruntów. Ostatnim właścicielem była Maria Steffen.
DWÓR
We wsi eklektyczny dwór z początku XX wieku, zbudowany na planie prostokąta, parterowy z użytkowym poddaszem, kryty rozczłonkowanym dachem mansardowym z lukarnami. Wejście główne zaznaczone portykiem z kolumnami. Po 1945 roku własność Skarbu Państwa, z utworzonym na terenie majątku PGR, później należał do Głuchołaskich Zakładów Papierniczych. Od 1994 roku własność prywatna, z wykorzystaniem na ośrodek wypoczynkowy. W sąsiedztwie resztki parku dworskiego.
Ościęcin /Woistenthin/
Wieś położona w gminie Gryfice powiatu gryfickiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1308 roku(Wostentin) oraz w 1312 i 1321 kiedy należała do kapituły kamieńskiej. W XVI wieku lenno we wsi posiada rodzina von Flemming. Taki stan rzeczy trwał do początków XIX wieku. W 1823 roku majątek należący do biskupstwa kamieńskiego został rozparcelowany i sprzedany 9 rolnikom. W tym samym czasie majątek należący do rodziny von Flemming również został rozparcelowany i sprzedany.
Mokrzyca Wielka /Gross Mokratz/
Wieś położona w gminie Wolin powiatu kamieńskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1324 roku, kiedy należała do rodu von Mukranitz, później znanych jako von Apenburg(Apenborghe, Apenborch, Apinborch). W 1330 roku wymieniony Thyderik i Peter von Apenburg, w 1422 roku Henricus Apenburg. Wymieniony w 1484 i 1487 roku Jasper von Apenburg, któremu w 1499 roku lenno potwierdzone zostało dla przez księcia Bogusława X. W 1509 roku własność Ewalda von Apenburg. W 1601 roku dobra posiada Philipp von Apenburg. W 1628 roku część gruntów należała do miasta Wolin a majątek do Franza Jochima von Apenborge(Apenburg). Wg spisu wasalnego z 1756 roku właścicielami majątku z rodu von Apenburg byli: 70-letni porucznik w stanie spoczynku Erdman Jochen z synami: 20-letnim Friedrichem Wilhelmem oraz 11-letnim Gustavem Ludwigiem oraz 64-letni Ernst Friedrich z synami: 40-letnim porucznikiem Ernstem Bogislausem, 32-letnim Levinem Gideonem Friedrichem oraz 26-letnim Franzem Mathiasem. Po śmierci porucznika Erdmanna Joachima(Jochena) von Apenburg dobra odziedziczył w 1767 roku jego syn, kapitan Friedrich Wilhelm von Apenburg odkupując 3-cią część włości we wsi od braci: majora Ernsta Bogislawa i generał-majora Lewina Gideona Friedricha(1776r.). Po śmierci majora Friedricha Wilhelma von Apenburg, majątek dziedziczą major Ernst Bogislaw i generał major Lewin Gideon Friedrich-ostatni z rodu von Apenburg. By zachować majątek w rękach rodziny na prośbę generał-majora, król Friedrich II w 1780 roku przekazał dobra siostrzeńcom: kapitanowi Friedrichowi Eugenowi Erdmannowi von Hiller oraz porucznikowi Bernhardowi Friedrichowi Heinrichowi von Hiller. Dnia 04.11.1794 roku umiera ostatni z rodu von Apenburg, generał-major Lewin Gideon Friedrich von Apenburg. W 1804 roku wg spisu właścicielem był porucznik von Hiller, prawd. Bernhard Friedrich Heinrich. Wg spisu majątków z 1862 roku właścicielem majątku B był Heinrich Retzlaff, właściciel majątku A od 1854 roku. W 1910 roku majątek liczył 560,50 ha gruntów i należał do Pani von Hiller. W 1928 roku własność Pani Erny von Weltzin, z domu von Hiller a dobra liczyły 541 ha gruntów. W 1939 roku majątek w rękach rodu von Weltzin.
ZAŁOŻENIE DWORSKO-FOLWARCZE
Przez założenie dworsko-folwarczne przebiega obecnie droga krajowa. Jadąc od strony Wolina po stronie lewej położony skromny dwór oraz resztki założenia parkowego. Po stronie prawej drogi założenie folwarczne z resztkami budynków gospodarczych.
