WĘDRZYN /Wandern/

Wieś położona w gminie Sulęcin powiatu sulęcińskiego. Wielokrotnie wymieniana jako: Wanderin, Wandryn, Wandrin, Wanderihn, po raz pierwszy wymieniona w 1322 roku, kiedy książę Henryk II nadał wieś joannitom z Sulęcina. W 1356 roku wieś posiada Dietrich von Wizensee(Weissensee, Wizenszee). W 1492 roku siedział tu Hans von Thierbach(Tirbach)a część wsi posiadali jego bracia: Heinrich z Małuszowa i Andreas z Sulęcina. W XVI wieku wieś podzielona na kilka majątków, z których 2 majątki należały do rodziny von Horn, jeden do von Tirbach. Około 1531 roku wieś podzielona na kilka majątków rycerskich. W tym czasie poza rodziną von Thierbach część wsi należy do Balzera von Horn. W 1545 roku część wsi należy do Georga von Thierbach oraz jego brata Heinricha z Małuszowa. Później własność synów Heinricha: Melchiora i Balzera von Thierbach. W 1548 roku część wsi otrzymali w spadku bracia Balzer, Melchior, Hans, Kaspar i Wolf von Horn. W 1551/1552 roku wymieniony Wolf von Thierbach, który po śmierci ojca odziedziczył część wsi. Ożeniony w 1558 roku z Anną von Falkenhagen, zmarł w 1581 lub 1582 roku. Miał trzech synów- Kaspara, Wolfa i Georga, którzy żyli jeszcze w 1598 roku. Co do braci von Horn: Melchior von Horn  wymieniony był jeszcze w 1583 roku, natomiast brak już wzmianki o Balzerze i Hansie. Melchior von Horn miał dwóch synów: Albrechta i Adama von Horn, którzy w 1589 roku zostali wydziedziczeni. Kasper w1571 roku przebywał na wojnie na terenie Francji, Wolf von Horn, który żył jeszcze w 1583 roku i posiadał 1/3 majątku, żenił się dwukrotnie: 1) z Barbarą von Lӧben, z którą miał trzech synów: Christopha, Hansa i Melchiora wymienionych w 1589 roku; 2) z Margarethą Leslo lub Lessel. Majątek po Melchiorze von Horn zakupił Hans von Lossow z Kowalowa, który w 1593 roku sprzedał Hansowi von Luckowenn(von Luckow, von Luck). W 1598 roku na terenie wsi istniały 4 majątki rycerskie. W 1608 roku wymienia się rody rycerskie: von Eierbach(prawd. chodzi o von Tierbach),  von Thierbach, von Schӧnaich, von Horn oraz w późniejszym okresie XVII wieku von Barfuss. Od co najmniej 1662 roku w rękach rodziny von Ludwig(Ludewig), wymienianej w 1724, 1740 oraz w 1828 roku, która w XVIII wieku scaliła majątki w Wędrzynie. W 1715 oraz w 1718/19 roku siedział tu porucznik w stanie spoczynku Kurt Wilhelm von Ludwig z małoletnimi synami: Friedrichem Wilhelmem oraz Karlem Berndem. Później dość częste zmiany właścicieli: rodzina von Sydow, która prawdopodobnie nabyła majątek od rodu von Ludwig około 1830 roku, Fischer-w 1836 roku za 22ooo talarów zakupił majątek, Renatus Kowalsky– w 1843 roku za 46ooo talarów zakupił majątek, von Pfӧrtner der Hӧlle-1851- ich majątek w latach 1850-53 obejmował 3351 akrów ziemi, Tobye-1857(wg innych autorów posiadali majątek od 1865 roku)- posiadali dobra do początku XX wieku. W 1879 roku ich majątek obejmował 842,20ha gruntów. W 1907 roku właścicielem majątku był Rudolf Blank a majątek obejmował 865 ha gruntów. W 1914 roku majątek o powierzchni 500ha należał do Franza Koeppen. W 1929 roku wymieniono majątki należące do:  Alfonsa Beier(44ha), Otto Hӓrtela(103ha), Seevorwerk-Bruno Kӧdderitzsch(60ha)- w 1941 roku wzmiankowany jako właściciel majątku. Ostatnim właścicielem majątku była rodzina Fischer– na cmentarzu pochowany właściciel majątku Gottlob Fischer.

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

Na dobra wędrzyńskie składał się główny majątek- obecnie nie istniejący, położony na terenie poligonu oraz dwa folwarki: jeden nie istniejący położony na terenie poligonu, drugi tzw. See-Vorwerk położony przy drodze Międzyrzecz-Sulęcin z istniejącym do dzisiaj budynkiem mieszkalnym.

 

 

WAŁDOWICE /Waldowstrenk/

Nieistniejąca osada położona w gminie Lubniewice powiatu sulęcińskiego. W jej obrębie znajdował się folwark należący do majątku Lubniewice. Założony został przez Karla Ludwika von Waldow(1721-1790), właściciela pobliskiej Rudnicy, który żonaty był z M. von Trenk. Na terenie folwarku w XVIII wieku istniała huta szkła.

waldowice-1934-lubuskie

WARCIN /Wallhof/

Osada położona w gminie Skwierzyna powiatu międzyrzeckiego. Były folwark założony w 1836 roku przez właścicieli pobliskiego Murzynowa, rodzinę von Witte. Wzmiankowany w 1844(Wallhof), 1850(Walddorf) oraz w 1944(Wallchow).  Pozostałością po założeniu są budynki gospodarcze.

warcin-1938-lubuskie

WIERZCHNO /Berndtshӧhe/

Wieś położona w gminie Pełczyce powiatu choszczeńskiego. We wsi założenie dworsko-folwarczne, prawdopodobnie założone w drugiej połowie XVIII wieku(na chorągiewce wiatrowej znajdującej się na budynku dawnego gołębnika data 1764). Na całość założenia składa się: dwór, rządcówki, budynek dawnego gołębnika, zabudowania gospodarcze skupione wokół podwórza oraz park krajobrazowy. Nic nie wiadomo o właścicielach majątku. Po 1945 roku własność Skarbu Państwa. Do lat 90-tych PGR. Obecnie własność prywatna. Dwór z drugiej połowy XIX wieku zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, kryty dachem dwuspadowym. Wejście główne zaakcentowane pseudoryzalitem z tympanonem.

Wierzchno 1891 2, zachodniopomorskie

Węgorzewo Koszalińskie /Vangerow/

Wieś położona w gminie Sianów powiatu koszalińskiego. Po raz pierwszy wymieniona w roku 1339. Była  własnością Piotra Święca, który w tym roku darowuje wieś zakonowi cysterek z Koszalina. W ich posiadaniu jest przez kolejne 200 lat.

DWÓR

Węgorzewo Koszalińskie-dwór

We wsi stał dwór, skromny, parterowy, kryty dachem dwuspadowym, z przybudówką, prawdopodobnie w części z użytkowym poddaszem. Na mapie z 1935 roku nie ma wskazanego miejsca dworu. W XVIII wieku doszło do likwidacji folwarku- może jednak pozostałością założenia był widoczny na pocztówce dwór.

Wartkowo /Wartekow/

Wartkowo-dwór

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Gościno powiatu kołobrzeskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1260 roku, będąc własnością parafii Gościno. W XVII wieku była własnością rodu von Blankenburg/1666/. Po śmierci von Blankenburga w drugiej połowie XVIII wieku, dobrami zarządzała hrabina von Schippenbach– matka zmarłego. W 1804 roku majątek zakupił pułkownik Carl Heinrich von Bardeleben. W 1828 roku zmiana właściciela- zostaje nim Heinrich von Eickstedt, który już od 1829 roku tworzy nowy majątek oraz buduje nową siedzibę w pobliskich Dargocicach. W 1858 roku nowym posiadaczem dóbr zostaje generał von Roebel. W 1905 roku jako właściciel wymieniany jest niejaki Heling ale już od 1914 roku zmiana właściciela- zostaje nim Otto Selle. Ostatnim właścicielem majątku do 1945 roku zostaje Walter Schmidt.

Blankenburg

Bardeleben

Eickstedt

 

 

 

 

 

 

 

Roebel

 

 

 

 

 

 

PAŁAC

We wsi wznosi się pałac z przełomu XIX i XX wieku. Po 1945 roku w pałacu mieściły sie biura miejscowego PGR, później mieszkania dla pracowników. W pobliżu pałacu budynki gospodarcze oraz park krajobrazowy o powierzchni 2 ha.

Wartkowo , zachodniopomorskie

Warmątowice Sienkiewiczowskie /Eichholz/

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Krotoszyce powiatu legnickiego. Początki wsi sięgają średniowiecza. Pierwsza wzmianka o wsi pojawia się w roku 1217. Już wtedy na terenie wsi istniał niewielki zamek lub dwór obronny. W latach 1600-1602  Wenzeslausa von Zedlitz, starosta legnicko-brzeski, na zrębach starszej budowli stawia dwór obronny otoczony fosą. Wielokrotnie przebudowywany/1637, 1639, 1653/. W 1639 roku wieś należała do rodziny von Siegenberg. W latach 1653-1736 w posiadaniu rodu von Zaradeck. Od 1748 roku w rękach rodu von Seherr-Thoss, którzy w latach 1748-62 dokonują kolejnej rozbudowy i przebudowy dworu ze zmianą wystroju wnętrz. W 1782 roku wieś zakupuje Gotthard Oswald von Tschammer und Osten. Od niego dobra zakupuje hrabina von Roedern, która sprzedaje wieś ministrowi von Hoym, który dobra zakupił dla swojej bratanicy, późniejszej księżniczki  Biron von Kurland.  W roku 1812 wieś zakupiona przez pochodzącego z Podlasia, porucznika w służbie pruskiej, Ludwika Serafina von Olszewskiego, ożenionego z Helene Friederike von Schwenitz. Podczas odwrotu wojsk napoleońskich z wyprawy na Rosję, w 1813 roku doszło do bitwy nad Kaczawą. Głównodowodzącym wojsk prusko-rosyjskich był feldmarszałek Gebhard Leberecht von Blücher, wojsk francuskich generał MacDonald. Kwaterą główną feldmarszałka na czas bitwy był pałac von Olszewskiego. Kolejny właściciel, wnuk Ludwika, Alfred von Olszewski, zafascynowany dziełami Sienkiewicza a zwłaszcza Trylogią, nadał swoim dzieciom imiona słowiańskie- Draga/droga po serbsku/, Bogdan i Bolesław. W testamencie zastrzegł, że gdyby dzieci jego nie powróciły do polskich korzeni, majątek ma przejść na własność Henryka Sienkiewicza. W 1909 roku Sienkiewicz odmówił przyjęcia darowizny, a majątek należał do rodziny von Olszewskich do 1945 roku. Właścicielką pałacu była córka Alfreda, Draga, zamężna za Heinricha von Zedlitz und Neukirsch. W 1944 r. pałac stał się jedną ze składnic Güntera Grundmanna. Zdeponowano tu wielki zbiór numizmatyczny z Wrocławia. Po II wojnie światowej w rękach PGR z przeznaczeniem na mieszkania dla pracowników. Zdewastowany, opuszczony w latach 60-tych. W 1995 r. zakupili i  w latach 1995-98 wyremontowali go prywatni inwestorzy- Jadwiga i Jarosław Rabkowscy. Obecnie nie jest udostępniony do zwiedzania. Można go zobaczyć z bliska podczas rekonstrukcji bitwy kaczawskiej, która odbywa się cyklicznie w sierpniu. Bitwa nad Kaczawą w świadomości pruskiej miała duże znaczenie. Po raz pierwszy bitwę upamiętniono w 1817 roku. kiedy w kolejną rocznicę bitwy zwycięscy dowódcy:  von Blucher, von York, von Gneisenau odsłonili pomnik obok folwarku Christianhohe koło Bielowic- obecnie po pomniku pozostały resztki cokołu. W tym samym dniu odsłonięto pomnik w parku przypałacowym w Warmątowicach. Kilka lat po bitwie przy polnej drodze w pobliżu Krowiego Wzgórza posadzono lipę, zwaną „Lipą Bluchera”. Z inicjatywy Towarzystwa Historii i Starożytności  w ważnych miejscach bitwy ustawiono 11 identycznych betonowych obelisków, z których do dzisiaj pozostało 7, cztery nadające się do ponownego ustawienia.

Zedlitz (7)Tschammer (9)Roedern hrabia (2)Hoym (3)Biron herb książęcy (2)Seherr und Thoss

ZESPÓŁ PAŁACOWY

Zespół pałacowy składający się z: pałacu z XVII wieku wielokrotnie przebudowywanego, pawilonu ogrodowego, dawniejszej kapliczki z połowy XVIII wieku, parku z XVIII i drugiej połowy XIX wieku oraz zespołu folwarcznego, na który składa się: lamus z drugiej połowy XVIII wieku, budynek mieszkalny z drugiej połowy XVIII wieku, dwie stodoły z XIX wieku, stajnia z XIX wieku i obora z XIX wieku.

Screen Shot 057

Wojęcino /Wojenthin/

Wojęcino 1, pow. Koszalin, zachodniopomorskie

 

Wojęcino 2, pow. Koszalin, zachodniopomorskie

 

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Bobolice powiatu koszalińskiego. Początki wsi sięgają średniowiecza. W XVI wieku należała do zamożnego rodu von Bonin. W 1804 roku jako właścicieli wsi wymienia się rodzinę von Saint-Julien. Od 1855/57/ właścicielem majątku jest rodzina von Holtz z Manowa. Byli właścicielami do 1945 roku.

Bonin 2

Bonin 1

Holtz

PAŁAC

Prawdopodobnie budowniczymi nieistniącego pałacu była rodzina von Holtz. Z założenia pałacowo-parkowego pozostał zaniedbany park oraz ruiny kaplicy grobowej położonej na wyspie zarośniętego dziś śródleśnego jeziora.

Screen Shot 067

Wszemierzyce /Marienhof//

Wsiemierzyce pow. Kołobrzeg, gmina Siemyśl, zachodniopomorskie

 

HISTORIA WSI

Wieś położona w gminie Siemyśl powiatu kołobrzeskiego, należąca do sołectwa Trzynik. Osada powstała w połowie XIX wieku jako folwark dóbr Unieradz. W 1910 jako właściciela wymienia się kapitana Mengel`a z Trzynika.  W 1928 roku jako właściciel figuruje Peter Joachim Mengel, prawdopodobnie ten sam co 1910 roku.

PAŁAC

We wsi pałac z początku XX wieku prawdopodobnie zbudowany dla rodziny Mengel. Obecnie w pałacu mieści się ośrodek MONARU. Wokół pałacu park krajobrazowy ze stawami.