Mętno /Mantel/
M
Mianowice /Mahnwitz/
Michorzewo
MIECHÓW /Meekow/
Wieś położona w gminie Sulęcin powiatu sulęcińskiego. Wielokrotnie wzmiankowana jako: Mechow, Mekow, a po raz pierwszy wymieniona w 1427 roku, mimo, że początki sięgają XIV wieku. W wiekach średnich należała do rodu von Vockenrode, później do von Uchtenhagen(1354). W 1410 roku należała do biskupstwa lubuskiego. Od lat 20-tych XV wieku należała do zakonu joannitów ze Słońska. Część wsi stanowiło lenno rodów rycerskich. W 1461 roku lenno posiadał Hans i Peter Tierbach(Tirbach). W 1481 roku lenno posiadali bracia von Lucko(von Luck)– Peter, Friedrich, Hans i Nickel. W 1718/19 roku istniał majątek należący do joannitów. Od początku XIX wieku pod zarządem państwa pruskiego. W 1879 roku majątek o powierzchni 169,50ha należał do rodziny Folger. Na początku XX wieku majątek nadal w rękach rodziny Folger. W 1914 roku majątek o powierzchni 250ha należał do Johannesa Weber. W księdze wymienione pozostałe 13-e majątków nie przekraczających 90 ha. W 1929 roku własność Waldemara von Böttinger z Jarnatowa oraz Dr. Heinza von Böttinger bankiera z Berlina. Właścicielem majątku Kossӓtenhof 6 o powierzchni 32 ha był Adolf Weiland.
Dwór
W centrum wsi przetrwała willa-dwór należący do Wilhelma Folger, możliwe, że budowniczego dworu.
MIĘDZYLESIE /Mittelwalde/
Miasto gminne położone w powiecie kłodzkim. Początki miejscowości sięgają XI wieku. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1245 roku(Medilese) i wielokrotnie w latach późniejszych: 1294(Mittelwald), 1323(Mittelweld), 1358(Mittilweld), 1360(Mitrwald), 1361(Mittrvelde), 1362(Mittilwalde), 1436(Mezelessie), 1440(Mezilessie), 1748(Mittelwalde. Przypuszcza się, że prawa miejskie Międzylesie otrzymało pomiędzy 1250 a 1290 rokiem. W 1294 roku król Czech Wacław II przekazał Międzylesie klasztorowi cystersów z Kamieńca Ząbkowickiego. Już w 1315 roku cystersi sprzedali dobra Ottonowi von Glubos(Glaubitz). Po śmierci Ottona w 1358 roku majątek odziedziczyli jego synowie dokonując podziału ogromnego majątku tworząc dwa państewka: państewko snielińskie z siedzibą na zamku Szczerba i międzyleskie z siedzibą na zamku w Międzylesiu. Miasto otrzymał Otto Schramm von Glaubitz, a po jego śmierci w 1407 roku jego syn Wolfhard. W 1421 roku rodzina von Glaubitz traci majątek w wyniku najazdu i zniszczenia miasta i zamku przez wojska husyckie. W 1434 roku miasto jest w rękach Marquarda Thrilk, starosta kłodzki. W latach następnych dość częste zmiany właścicieli. W 1472 roku odbudowany zamek i miasto król Czech Henryk I Podiebrad przekazał Balthasarowi von Tschischwitz, by w 1479 roku oddać swojemu ochmistrzowi Georgowi von Bischofscheim. W 1493 roku właścicielem miasta został starosta kłodzki, Johann Bartoszowsky z Labinia by już w 1493 roku zmienić właściciela na Johanna von Zampach z Potstejnu. Majątek był wydzierżawiany. W latach 1519-1523 dzierżawcą dóbr był Hans von Tschirnhaus. Synowie Jana Zampacha, Johann i Wentel w 1538 roku wydzierżawili majątek Johannowi von Tschirnhaus(Czirnhaus vel Czernhaus) z Bolkowa. Od 1551 (1564)roku rodzina von Tschirnhaus w osobach braci Davida i Nicolausa ostatecznie wykupili dobra międzyleskie od rodziny Zampach. Za czasów rodziny von Tschirnhaus Międzylesie rozwija się. W trakcie odbudowy miasta Międzylesie uzyskuje nowe rozplanowanie a w 1580 roku wzniesiono nowy zamek. W 1622 roku po bitwie pod Białą Górą rodzina von Tschirnhaus w osobie Davida traci Międzylesie. Po zniszczeniach wojny 30-letniej w 1653 roku von Tschirnhaus sprzedali majątek hrabiemu Michaelowi Ferdynandowi Wenzelowi von Althann(*1630-+1686). Był synem Michaela Adolfa von Althann i Marii Evy Elisabeth von Sternberg. Żonaty z hrabianką Anną Marią Elżbietą von Aspremont(*1646-+1723), z którą miał pięciu synów: Michaela Wenzela Młodszego(*1668-+1738), dziedzica dóbr międzyleskich, Michaela Friedricha(*1682-+1734), kardynała, wicekróla Neapolu, Michaela Ferdinanda(zm.1733), feldmarszałek, komendant twierdzy brzeskiej, oraz zmarłych w niemowlęctwie Michaela Franza i Michaela Karla. Hrabiowie von Althann posiadali majątek międzyleski do 1945 roku.
ZAŁOŻENIE ZAMKOWO-PAŁACOWE
W 1370 roku ówcześni właściciele Międzylesia rodzina von Glaubitz buduje zamek, prawdopodobnie na miejscu wcześniejszej budowli obronnej. Zniszczony podczas wojen husyckich. W latach 1580-1590 rodzina von Tschirnhaus na miejscu zamku stawia renesansowy dwór z wykorzystaniem średniowiecznych fragmentów zamku a zwłaszcza dołączeniem do nowego założenia zachowanej wieży pierwotnego zamku. W latach 1614-1622 rozbudowano założenie dobudowując skrzydło południowe i wschodnie. Zniszczony podczas najazdu szwedzkiego oraz pożaru, w latach 1686-1695 odbudowany i rozbudowany przez nowego właściciela, hrabiów von Althann. Remontowany w XIX wieku. W maju 1945 roku hrabiowie von Althann opuszczają zamek. II wojna światowa nie spowodowała zniszczenia obiektu. Po wojnie zamek zaadoptowano na ośrodek wczasowy i kolonijny. W 1974 roku pożar obiektu. Od tego czasu trwa remont zamku. W późniejszych latach właścicielem założenia była katowicka Elektrociepłownia oraz Żegluga Polska. Obecnie właścicielem jest firma Zamek Międzylesie Sp. z o.o. Sp. Komandytowa.
MIĘDZYLESIE /Mittwalde/
Wieś położona w gminie Skąpe powiatu świebodzińskiego. Początki sięgają średniowiecza. W XIII wieku była własnością zakonu cysterek z Trzebnicy z nadania księcia Henryka Brodatego. Po 1810 roku po sekularyzacji dóbr zakonnych przechodzi na własność państwa pruskiego.
MIĘDZYLESIE /Walddorf/
Wieś o korzeniach średniowiecznych. W 1424 roku własność rodu von Sehren-von Seherr. W 1438 roku na terenie wsi siedzibę swoją miał Peter von Sehren a w 1511 Sigmund Serer. W 1548 roku własność Bartuscha von Sehr. Wszyscy mimo innych zapisów nazwiska pochodzą od rodu von Seherr. W XVI i XVII wieku dobra przechodzą w ręce rodu von Abschatz. W 1607 wzmiankowany Friedrich von Abschatz oraz jego córka Elisabeth. W 1687 roku dobra należały do Wilhelma von Spönla. W 1688 roku zostały zakupione przez Balthasara II von Lüttwitz od Wilhelma Hermanna von Spönla. W 1818 roku majątek jest w rękach wdowy po ostatnim z rodu Karlu Friedrichu baronie von Lüttwitz- Charlotty Ernestine Renate, z domu von Kottwitz(*07.07.1785-+19.01.1836) i ich niepełnoletniej córki Juliane(*15.03.1818-+20.05.1820). W testamencie z 1836 roku przekazuje majątek w Międzylesiu swojej siostrze Friedenke Ernestine Henriette Elisabeth von Diebitsch. W 1840 roku majątek posiadała pani Zippel. Od 1845 roku a wzmiankowana w 1857 roku rodzina von Reder była właścicielem majątku w Międzylesiu. Kolejni właściciele to: Gustaw Matthaeus, Maria Reiche(córka Gustawa), August Götz, Willi Schade(1898), Otto Krüger(1909), Reiche(1917), Marie Reiche, Siegfried Reiche– do 1945 roku. Po 1945 roku w posiadaniu Państwowego Zarządu Nieruchomości Ziemskich, następnie Urzędu Gminy w Niegosławicach. Pałac zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty niskim czterospadowym dachem mansardowym z lukarnami. Obecnie nieużytkowany, popadający w ruinę.
MIĘDZYRZECZ /Meseritz/
Pierwsza wzmianka o zamku międzyrzeckim pochodzi z 1002 roku z relacji biskupa Merseburga Thietmara. W 1005 roku w trakcie przemarszu wojsk Henryka II zamek oraz gród międzyrzecki został spalony. W XI wieku Międzyrzecz był pod wpływem Brandenburgii i Pomorza Zachodniego by na początku XII wieku przejść ponownie w posiadanie Piastów. Po śmierci Bolesława Krzywoustego, Międzyrzecz wraz z okolicami jako część Wielkopolski przypada księciu wielkopolskiemu oraz krakowskiemu- Mieszkowi Staremu a po nim Międzyrzecz wraz z zamkiem dziedziczą jego synowie: Odo- książę poznański i kaliski oraz Władysław Laskonogi- książę poznański i krakowski. Do zasług księcia Przemysła I należy ustanowienie w Międzyrzeczu kasztelani. Źródła z 1230 roku podają jako kasztelana zamku międzyrzeckiego Teodoryka i jego syna, Jana. Około 1248 roku Międzyrzecz otrzymał prawa miejskie. W 1269 roku opiekun syna Przemysła I- Bolesław Pobożny umocnił miasto oraz zamek. Mimo tych zabiegów zamek jak i miasto zostało zdobyte i spalone przez Ottona Brandenburskiego. Wykorzystując prawa majątkowe do miasta i zamku Małgorzaty Brandenburskiej, wdowy po królu Przemyśle II, Brandenburczycy podstępem zajęli zamek, a w 1306 roku margrabia Jan dla umocnienia granicy wydaje Międzyrzecz rycerzom von Uchtenhagen. Międzyrzecz wraz z zamkiem odzyskuje dla Polski Władysław Łokietek. Za Kazimierza Wielkiego w drugiej ćwierci XIV wieku rozpoczęto budowę nowego zamku, kończąc ją zapewne pod koniec czwartej ćwierci tego stulecia. W tym też czasie kasztelanem na zamku był Wincenty z Szamotuł. W 1426 roku zamek wizytował sam król Władysław Jagiełło. W 1466 roku Kazimierz Jagiellończyk oddał w zastaw zamek międzyrzecki Piotrowi z Szamotuł. W wyniku zdrady w roku 1474 zamek został zdobyty przez Ślązaków pod wodzą Jana II Żagańskiego wraz z oddziałami króla Węgier Macieja Korwina oraz przy udziale poddanych księcia Henryka kożuchowskiego i głogowian. Zarządcą zamku w czasie napadu księcia Jana Żagańskiego był Sędziwój Żydowski. Po zdobyciu zamek stał się siedzibą Stefana Zapolyi. Stefan Zapolya pochodził z zamożnego węgierskiego rodu. Za czasów Macieja Korwina, króla Węgier zrobił oszałamiającą karierę. Był generalnym starostą Śląska i Łużyc w latach 1473-78, żupanem spiskim(1486-99), żupanem trenczyńskim(1481-1499), starostą Austrii(1485-90), żupanem szaryskim(1492-94), palatynem Węgier od 1492 roku, czyli najwyższym świeckim urzędnikiem na Węgrzech. Dwukrotnie żonaty. Drugą żoną Stefana była Jadwiga, księżniczka cieszyńska z rodu Piastów, z którą miał czworo dzieci: Jana(1487-1540), od 1526 roku króla Węgier, Jerzego(1495-1526), żupana Spisza, Barbarę(1496-1515), królową Polski, żonę Zygmunta I Starego, Magdalenę, zmarłą w młodym wieku. W 1520 roku wojska saskie ciągnące na pomoc Krzyżakom zburzyły średniowieczny zamek. Rozpoczęta odbudowa zamku przez Zygmunta Starego zakończona została w roku 1533. Po odbudowie i wzmocnieniu w 1574 roku przebywa na zamku król Polski Henryk Walezy. Zamek uległ dewastacji w czasie wojen szwedzkich w XVII wieku. W 1691 roku próbował go odbudować ówczesny starosta międzyrzecki Piotr Opaliński lecz śmierć starosty w tym samym roku przerwała odbudowę. Według lustracji z roku 1699 zamek był opuszczony i zdewastowany. Urząd starosty międzyrzeckiego sprawowali znani politycy, M.in.: Łukasz Górka, Stanisław Ostroróg, Jan Zamoyski, Bogusław Leszczyński, Piotr Opaliński, Stanisław Jan Jabłonowski, Antoni Barnaba Jabłonowski. Starostami międzyrzeckimi na początku XVIII wieku byli Mikołaj z Radomicka Radomicki oraz Jabłonowski, którzy wybudowali obok zamku rezydencję dla starostów. W 1793 roku zamek przestał być królewszczyzną i został przejęty przez państwo pruskie, które w całości wraz z budynkami starostwa i folwarkiem zamkowym oddało w dzierżawę ministrowi hrabiemu Lucchiesini. Ten majątek odkupił i wkrótce sprzedał Sturzel`owi(1845)- (J.N. Bobrowicz w swoim „Opisaniu…” z 1846 roku podaje jako właściciela nadal hrabiego Lucchesini), a następnie zamek od 1852 roku przypadł rodzinie Dziembowskich. Pierwszym z tego rodu był Stefan August von Dziembowski, żonaty z Jeannette Wilhelminą von Unruh. Miał z nią trzech synów. Od 1855 roku własność Stephana Sigismunda von Dziembowskiego. Po śmierci Stephana Sigismunda 25.12.1859 roku Międzyrzecz- zamek dziedziczy Stefan von Dziembowski, żonaty z Marią Konstancją von Kalckreuth, córką Leopolda von Kalckreuth, pana na Kursku. Majątek jego obejmował w 1870 roku 1121ha a w 1896 roku 1555 ha gruntów. Po jego śmierci dnia 15.09.1900 roku dobra przechodzą na Stefana Konstantego. W 1907 i 1913 roku majątek kapitana Stefana Konstantego von Dziembowskiego wraz z folwarkiem Łęgowskie(Wilhelmsthal)- obecnie Ranczo Klama obejmował 1024ha gruntów. Po bezpotomnej śmierci Stefana Konstantego von Dziembowskiego w 1914 roku majątek przejmuje siostra Stefana, zamężna za Ludwiga Friedricha Heinricha von Tempelhoff. Ostatnim właścicielem majątku z założeniem zamkowym był ich syn, Kurt von Tempelhoff. Drugi majątek, zwany miejskim(Stadtgut) obejmował 167,49ha i należał do Roberta Kӧnig.
ZAMEK lata 50-te
Zamek usytuowany jest na zachód od starego miasta. Gotycka warownia, murowana z cegły została założona na planie wieloboku. Z pierwotnego założenia pozostała część murów obwodowych, arkadki, na których wspierał się drewniany ganek obronny, resztki cylindrycznej wieży oraz częściowo zrekonstruowana czworoboczna budowla gotycka dawna wieża lub dom przybramny. Z renesansowego okresu pochodzą basteje(w łączącym je murze znajduje się brama wjazdowa i furta dla pieszych) oraz piwnice renesansowego budynku mieszkalnego.
DWÓR-rezydencja starostów, obecnie muzeum.
MAJĄTEK ZAMKOWY
W 1913 roku 6 byłych majątków miejskich należących do: Majątek 1 do Maxa Exner(142ha), Majątek 2 Richard Gumpert, Majątek 3 do Emila Kӧnig(200ha), Majątek 4 do Michalskiego, Majątek 5 do Ernsta Wegwerth(43ha), Majątek 6 do Rudolfa Wotschke(68ha).
FOLWARK SAGNER
Folwark położony był przy obecnej ulicy Pamiątkowej. Nie zachowały się budynki po założeniu.
FOLWARK JOKISCH
Przy obecnej ulicy Długiej położony był kolejny folwark. Z założenia zachował się budynek gospodarczy i mieszkalny.
FOLWARK MIEJSKI
Założony przed 1931 rokiem folwark miejski. Zachował się budynek mieszkalny oraz budynki gospodarcze.
Mapy od lewej: XIXw., 1931r., 1935r.
WILLE
Willa fabrykanta-ul. Konstytucji 3 Maja 60
Międzywodzie /Ostseebad Heidebrink/
Wieś położona w gminie Dziwnów powiatu kamieńskiego. Przez nią wiódł szlak handlowy łączący Zalew Szczeciński z Bałtykiem. Jako kąpielisko znana już od 1828 roku. We wsi wille z początku XX wieku.
Willa Anne Marie
WILLA LEESTERN
WILLA CAROLA
Międzyzdroje /Seebad Misdroy/
MIELĘCIN /Marienhof/
Miejscowość położona w gminie Krzęcin powiatu choszczeńskiego. Powstała w 1741 roku na obszarze średniowiecznej wsi Blockhagen, która została włączona w obszar Krzęcina. Nazwa osady pochodzi od imienia Marii von Roweder(Rowedel, Rohwedel). Do połowy XIXw. wchodziła w skład majątku w Krzęcinie. W 1850 roku majątek zakupiony przez Wilhelma Glahn, później własność Johanna Ferdynanda Louisa Glahn, syna Juliusa z Krzęcina. W 1866 roku majątek został sprzedany szczecińskiemu kupcowi, Henrichowi Alexandrowi Zander, a ten w 1873 roku sprzedał dobra berlińskiemu bankierowi Hermannowi Friedländer. W 1879 roku jego majątek obejmował 772ha. W 1896 roku dobra o areale 630ha należały do rodziny Friedländer. W 1914 roku majątek o powierzchni 788ha należał do Konrada Friedlӓnder a w 1929 roku do Berthy Friedlӓnder, z domu Aeschliman(753ha).
ZAŁOŻENIE DWORSKIE
Zachował się dwór zbudowany na planie prostokąta z piętrowym ryzalitem w części środkowej z wejściem do dworu. Parterowy z użytkowym poddaszem kryty dachem dwuspadowym, podpiwniczony. Obok zabudowania gospodarcze oraz park krajobrazowy.
Mielęcin /Mellentin/
Wieś położona w gminie Pyrzyce powiatu pyrzyckiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1250 roku kiedy to przy księciu pomorskim Barnimie wymieniono rycerza Hermana de Melentin. Pojawia się jeszcze w 1255 roku. W latach późniejszych poznajemy jego potomków: Henryka(1286), Ludolfa i Henryka(1321), Hermana II(1340), Ludolfa II(1361). W 1337 roku wieś podzielona: część posiadał Herman de Mellentin drugą Lutzardeshausen. W 1353 roku Henning de Brederlow otrzymał część wsi, które jego rodzina posiadała do 1497 roku. W 1499 roku lenno we wsi posiadał Paweł Rossow. Przed 1569 roku siedzieli tu von Burgsdorf, posiadając kilka majątków na terenie wsi Część gruntów posiadał klasztor franciszkanów pyrzyckich. W XVII wieku jeden z majątków w 1650 roku przechodzi w posiadanie rodu von Waldow, w 1685-93 w posiadaniu rodu von Schӧning. Wg spisu z 1718 roku majątki ponownie w rękach rodu von Burgsdorf. Od XVIII wieku majątek przechodzi w posiadanie rodów: von der Goltz(1755), von Flotow, Heldt, od 1800 i 1815 von Schätzel– wymieniony Curt. W 1828 roku majątek w posiadaniu rodziny Mieske. Kolejnym właścicielem był Dietrich Wilhelm Krümling, który w 1842 roku sprzedał majątek swojemu administratorowi, Adolfowi Ramm, wymieniony w spisie w 1857 roku. W 1879 roku majątek o powierzchni 1017,81ha należał do Gustava Ramm. W 1896 roku dzierżawcą majątku o powierzchni 1020ha był I.F.Heise. W 1914 roku majątek obejmował 1020ha i należał do Ottona Ramm. W 1929 roku Gustav Ramm posiadał majątek o areale 1020ha. W 1929 roku majątek sprzedany spółdzielni osadniczej „Eigene Scholle”.
PAŁAC
W latach 80-tych XIX wieku Otto Ramm zbudował pałac. Jest to budowla zbudowana na planie nieregularnego prostokąta, dwukondygnacyjna, z czworoboczną wieżą w narożniku. Pałac otacza park krajobrazowy o powierzchni 6,6ha. Po wojnie od 1953 roku budynek zaadoptowany na potrzeby szkoły, która mieści się w pałacu do dnia dzisiejszego.
