Wieś położona w gminie Nowogród Bobrzański powiatu zielonogórskiego. W 1873 roku majątek wielkości 681 mórg ziemi posiadał niejaki Rieschke.
K
KADŁUBIA /Goldbach/
Wieś położona w gminie Żary powiatu żarskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1350 roku(Goltbach) a następnie w 1381 roku(Goltbach), kiedy była w posiadaniu rodów von Rackwitz i von Koselitz. Należała przez lata do właścicieli Żar. Na południowym krańcu wsi park krajobrazowy jako pozostałość po założeniu pałacowo-parkowym.
KALINOWO /Goldbach/
Wieś położona w gminie Skąpe powiaty świebodzińskiego. Należała do zakonu joannitów łagowskich. W kolejnych wiekach podział wsi na część należącą do zamku świebodzińskiego i do zakonu cysterek trzebnickich. W 1680 roku majątek posiadała rodzina von Haugwitz a w 1681 roku rodzina von Knigge. W 1791 roku mowa o folwarku. Majątek należał do cysterek trzebnickich. Po kasacji zakonu w 1847 roku majątek zakupili bracia Paech- Oswald Ferdinand z Przełaz, Friedrich August z Zagórza i Johann Georg z Witynia. Później należał do berlińskiego bankiera Josepha Stern, właścicieli pobliskich Przełaz, Niesulic i Błoni. W 1879 roku majątek liczył 764,40 ha gruntów i należał do Alexandra barona von Balascheff. W 1896 roku majątek barona obejmował 764ha gruntów a dzierżawcą był I. Cherstin. Od 1898 roku majątek posiadał berliński bankier Joseph Stern. W 1914 roku majątek o powierzchni 782ha należał do hrabiego Wolfganga Friedricha zu Castell-Rüdenhausen(zm.1930) a w 1929 roku dobra o areale 765ha należały do Wilhelma hrabiego zu Castell-Rüdenhausen. Po 1929 roku dobra posiada Rzegotta, właściciel pobliskich Błoni.
Majątek
Pozostałością założenia dworsko-folwarcznego są: dwie obory z drugiej połowy XIX wieku, czworak, budynek mieszkalny- dwór?
KALISKA /Pfalzdorf, Busch-Vw./
Osada położona w gminie Kargowa powiatu zielonogórskiego. Dawny folwark położony pomiędzy Smolnem Małym a Okuninem.
KALSK /Kalzig/
Wieś położona w gminie Sulechów powiatu zielonogórskiego o trzynastowiecznej metryce. W 1385 roku Kalskiem władał Jachnicz Celma, w 1466 roku nieokreślona z nazwiska wdowa po Andrzeju. W 2 ćwierci XVI wieku podzielona była pomiędzy rodziną von Bornstädt i von Loeben. W 1543 roku we wsi dwa majątki należące do rodu von Lӧben oraz von Mӧstig. Od początku XVII wieku w całości wieś należała do rodziny von Bornstädt– wymieniony Christoph von Bӧrnstadt. W 1651 roku mowa o Casparze Sigismundzie von Bӧrnstadt, który zginął w pojedynku z Wichmannem von Hake z Rosina. W 1792 roku majątek został kupiony przez Friedricha Ludwiga von Sydow– porucznika pułku dragonów, późniejszego dyrektora prowincji głogowsko-żagańskiej, właściciela Smardzewa i Szczańca. Po śmierci Ludwiga von Sydow w roku 1821, majątek przejmuje jego trzeci, najmłodszy syn- Ferdinand Heinrich Ernst von Sydow(*02.03.1794-+29.09.1826) ze Smardzewa. Po jego śmierci w 1826 roku dobra otrzymuje najmłodszy z jego dwóch niepełnoletnich synów- Karl Ludwig Otto Ferdinand(*09.05.1822-+02.05.1906), będący pod kuratelą ciotki- Charlotty Zaleskiej von Zimmermann, z domu von Sydow. W 1852 roku porucznik Karl Ludwig Otto Ferdinand von Sydow żeni się z Johanną von Unruh. Z jego inicjatywy dochodzi do przebudowy pałacu oraz założenie parku krajobrazowego. W 1879 roku majątek liczył 905,10 ha gruntów. Do 1945 roku dobra były w rękach rodziny von Sydow. Ostatnim właścicielem był Karl von Sydow. Po 1945 roku w posiadaniu Skarbu Państwa. Od 1969 roku pałac użytkowany przez Rolniczy Zakład Doświadczalny, później przez Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego. W latach 70-tych mieścił się w nim Ośrodek Szkoleniowy Mechanizatorów, przedszkole, biblioteka, magazyn BHP. Od 1995 roku w rękach Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, od 1998 roku przekazany przez Agencję Rolną Skarbu Państwa Wyższej Szkole Zawodowej Administracji Publicznej w Sulechowie.
PAŁAC
Pałac wzniesiony przez rodzinę von Bornstädt na przełomie XVII i XVIII wieku, przebudowany przez Otto von Sydowa w 2 połowie XIX wieku, który powiększył pałac o dostawienie skrzydła bocznego od północy. W latach 1910-20 dobudowano skrzydło południowe i je powiększono. Na pocztówkach widoczne zmiany dotyczące również wieży w narożniku północno-wschodnim. Pałac założony na planie podkowy, z ośmioboczną trzykondygnacyjną wieżą w narożniku północno-wschodnim, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, kryty dachem cztero-, trzy- i dwukondygnacyjnym. Elewacja frontowa wyróżniona jest w części centralnej trzyosiowym ryzalitem z wejściem głównym, przesłoniętym gankiem wspartym na dwóch kolumnach. Powyżej nad środkowym oknem kamienna tablica z kartuszem, herbem rodziny von Sydow. Na elewacji północnej, przy wieży znajduje się zadaszony taras. Fasadę ogrodową tworzą skrzydła boczne oraz korpus główny. Wewnątrz zachowała się reprezentacyjna sień z klatka schodową i drewnianymi schodami, sztukatorska dekoracja sufitów, stolarka drzwi oraz częściowo amfiladowy układ pomieszczeń. Pałac w otoczeniu parku z XVIII wieku. Kościół z XVI wieku przebudowany w pierwszej połowie XIX wieku.
KALSKO/Kalzig/
Wieś położona w gminie Międzyrzecz powiatu międzyrzeckiego. Wieś wzmiankowana w 1385 roku, należała do rodu Jeleni-Niałków herbu Brochwicz. W 1390 roku (Kalczk) Wincenty z Chyciny za zgodą synów Dzierżka Teodoryka i Mikołaja sprzedał ją jako opustoszałą już wieś cystersom z Zemska-Bledzewa. Do klasztoru bledzewskiego majątek należał do 1796 roku. Wzmiankowana jeszcze w 1446(Kalsko), 1493(Calszko), 1508(Calsko), Kaltzig(1944). Po sekularyzacji klasztoru majątek przejęty przez państwo pruskie. W skład majątku wchodził folwark Rosodol oraz Kalsko młyn. W 1845 roku własność rodziny Węsierskich. W 1846 roku własność rządu pruskiego. w tym czasie w skład majątku wchodził folwark Rozodoł. W latach 50-tych majątek należał do rodziny Maske. W 1870 roku domena państwowa o areale 374ha dzierżawiona przez Richarda Dorn. W 1872 roku majątek był dzierżawiony przez rodzinę Masche, prawdopodobnie jest to rodzina Maske. W 1877 roku dzierżawcą dóbr o areale 374ha był niejaki Wundersitz. Pod koniec XIX wieku majątek w posiadaniu rodziny Klitsche. W 1907 roku mowa o dwóch majątkach. Jeden tzw. Freischulzengut(majątek sołecki, folwark sołecki) o areale 169ha należał do Konstantina Freyer`a. Drugi z majątków o powierzchni 90ha tzw. Rentengut(tzw. majątek rentowy) należał do Gustava Lootz. W 1913 roku majątek o powierzchni 169ha należał do Konstantina Freyer.
DWÓR
Naprzeciwko kościoła znajduje się klasycystyczny dwór zbudowany w pierwszej połowie XIX wieku. Murowany, parterowy, z użytkowym poddaszem, założony na rzucie prostokąta, nakryty dachem naczółkowym.
We wsi dwie wille przy głównej drodze.
KAŁAWA /Kalau/
Wieś położona w gminie Międzyrzecz powiatu międzyrzeckiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1257 roku(Colva) i wielokrotnie w latach: 1307(Kalow), 1412(Kalo), 1443(Kalewi), 1508(Calawa), 1510(Calaua), 1563(Caliawa), 1564(Kalawa). Własność cystersów paradyskich. W 1796 roku dobra kościelne przejęte przez państwo pruskie. Brak wzmianki o majątku na terenie wsi w XIX wieku. W 1907 roku mowa o majątku o powierzchni 182ha tzw. Lehngut należący do Paula Wittstock. W 1913 roku wymieniono 5 majątków z czego jeden o areale 182ha należał do Amandy Wittstock. Pozostałe należały do: 1-szy do Brunona Binder(77ha), Rudolfa Binder(78ha), Gustava Fechner(78ha) i do Benno Kliemt(86ha).
We wsi kilka ciekawych budynków.
KAŁEK /Kalke/
Wieś położona w gminie Lubsko powiatu żarskiego. Wzmiankowana w 1585 roku. Wieś wasalna dóbr w Brodach. W latach 1581-1655 należała do rodu von Wiedebach. Późniejsi właściciele: von Gablenz(1658, 1668-1774), von Blomberg(1774-1795), von Winancke-Werthenstein(1795-1800), Gӧrne(1810). Po 1816 roku majątek rozparcelowany.
KAŁKI /Kalke/
Wieś położona w gminie Trzebiel powiatu żarskiego. Wzmiankowana w 1391 roku(Kalke) oraz w 1454 roku(Kalke). Wieś wasalna majątku w Żarach. W 1381 roku należała do rodu von Kalckreuth. Kolejno należy do: von Gebelzig(1454), von Unwürde(1552), von Wüstenhain(1570), von Schӧnaich(1660), von Kracht(1706-1715- wymieniony Heinrich Sigismund von Kracht(1693-1724), Hermann(1715), von Schӧnaich(1715, 1746), von Scharlach(1788), von Witzleben(1799), von Lindenau(1805), von Zerbst(1808- wymieniony Karl Gottlob Siegmund von Zerbst, zmarły w 1812 roku), von Gorne(1810), von Oppel(1816), von Winning(1818, 1821, 1823, 1850). Na początku XX wieku jest w posiadaniu rodziny Schumann. Ostatnim właścicielem dóbr była rodzina Ungnade.
W centrum wsi położony był zespół dworski. Pozostałością jest zdziczały park dworski.
KAMIEŃ /Kahmen/
Wieś położona w gminie Krosno Odrzańskie powiatu krośnieńskiego. Jej początki sięgają średniowiecza. Należała do parafii Św. Wojciecha w Krośnie Odrzańskim. W 1562 roku jako właścicieli wsi podaje się rodzinę von Lӧben– wymieniany Siegmund von Lӧben. W 1713 oraz wg spisu z 1718/19 roku właścicielem majątku był kapitan Ämilius Otto von Brand i jego dwaj synowie Był również właścicielem dóbr w Gralewie pow. Gorzów Wlkp, Osieku i Chomętowie w obecnym powiecie strzelecko-drezdeneckim. Później dobra w posiadaniu wdowy po nim. W 1743 roku majątek jest własnością rodu von Schlegell(Schlegel). Kolejnym właścicielem była rodzina von Sckopp a następnie von Vogel. W 1764 roku właścicielem dóbr został urzędnik z Krosna Peter Gottlieb Bernhard Bӧhden. Ponownie w rękach rodziny von Vogel. W 1806 roku wymieniana wdowa von Vogel posiadająca majątek w Kamieniu i Morsku. W 1828 roku majątek ponownie w posiadaniu rodziny Bӧhden. Około 1830/32 roku włości zakupione przez J.D. Caspar– Jacob Caspar. Rodzina wymieniona w spisie z 1857 roku. W 1879 roku majątek liczył 1801,03 ha gruntów i należał do Georga Caspar. W skład dóbr kamieńskich wchodził majątek Morsko(Murzig). Ostatnią właścicielką tej rodziny była córka Geroga Caspar, Marie. W 1892 roku nabyty przez Paula Friedricha Eger(w 1896 roku jego majątek obejmował 1753ha gruntów), później należy do jego syna Carla Wilhelma Eger z Berlina. Ostatnim właścicielem majątku kamieńskiego była rodzina Ritter und Edlen von Groote– wymieniony Eberhardt Ritter und Edlen von Groote, urodzony w 1862r roku. W 1914 roku jego majątek obejmował 790,5ha. W skład majątku wchodziły dobra Morsko(Murzig) a w 1929 roku 795ha.
PAŁAC i ZAŁOŻENIE PARKOWO-FOLWARCZNE
Pałac zbudowany przez Eberhardta Ritter und Edlen von Groote w latach 30-tych XX wieku, prawdopodobnie na miejscu starszej budowli. Jest to budynek zbudowany na planie prostokąta, dwukondygnacyjna, podpiwniczona, kryta wysokim dachem czterospadowym z wystawkami. W pałacu zachowała się częściowo historyczna stolarka okienna i drzwiowa. Po 1945 roku majątek przejęty przez Skarb Państwa, później mieszczący szkołę rolniczą. Obecnie w rękach prywatnych, nieużytkowany. W skład założenia pałacowo-parkowo-folwarcznego należy: dom mieszkalny, park z aleją dojazdową, ptaszarnia, stodoła, budynek gospodarczy, magazyny.
Kamień /Schildberg/
Kamień Mały /Stolberg/
Wieś położona w gminie Witnica powiatu gorzowskiego. Powstała w 1608 roku a właścicielami wsi była rodzina von Schönebeck. Podejrzewa się, że korzeniami może sięgać średniowiecza- w 1262 roku wymieniana wieś Pudignowe. Od samego początku wieś była folwarkiem majątku ziemskiego w Kamieniu Wielkim. Składała się z kilku części- koloni-folwarków powstających przez lata- „stary folwark” stanowiący trzon wsi, Wilhelmbrusch– na wschód od starego folwarku, w jego bezpośredniej bliskości z cegielnią, założony w 1783 roku, Ludwigsgrund(Ludzisław)– powstały w 1861 roku na wschód od Wilhembrusch, Springwerder(Płowęsy)– na zachód od starego folwarku oraz Klein Vortheil(Sucharzewo)– założony w 1822 roku, jego zabudowania stoją do dziś na granicy z Mościczkami. W połowie XIX wieku powstał kolejny folwark o nazwie Neanderhaus– placówka wychowawcza dla chłopców. Wszystkie te części połączono w jedną całość w 1929 roku o nazwie Stolberg i podzielono na 3 części- Wschodnią, Środkową i Zachodnią.
