PYSZKI ob. PYSZKY

Wieś położona obecnie na Ukrainie w obwodzie chmielnickim, w rejonie staro konstantynowskim. W XIX wieku należała do gminy Mszaniec, z parafią w rzymsko-katolicką w Ostropolu, w dekanacie żytomierskim.  Pod koniec XVIII wieku wieś należała do rodziny Colonna-Walewskich herbu Kolumna . Około 1800 roku od Józefy z Lubomirskich Walewskiej(zm.1851), wdowy po brygadierze Adamie Colonna-Walewskim, majątek zakupił Adam Ostaszewski herbu Ostoja (1750-1829). Urodzony w Morawce koło Ciechanowa, był synem Tomasza i Anny z Budzyńskich a wnukiem Wawrzyńca. Major kawalerii narodowej, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792- walczył pod Zieleńcami, Dubienką, Boruszkowcami. Upamiętniony w poemacie „Mohort” Wincentego Pola. Ożeniony z Teklą Dąbrowską, córką Tadeusza Dąbrowskiego, stolnika halickiego, właściciela wsi Stupnik. Właściciel Morawki koło pułtuska, którą sprzedał po wojnie polsko-rosyjskiej i kupił Pyszki, a Szkarawkę, Majdan i Widły wziął po Ignacym Świejkowskim jako rekompensata długu , położone koło Zasławia. Z Teklą Dąbrowską miał córkę za Łozińskim oraz syna, Eliasza(*1802-?), żonatego z Celestyną Staniszewską. Filareta, pamiętnikarz, kolega Adama Mickiewicza i Tomasza Zana. Odziedziczył majątek Pyszki. Z Celestyną miał dwie córki: Emilię zamężną za Szawlińskim i Jadwigę za Edwardem Porczyńskim oraz dwóch synów: Tadeusza wcześnie zmarłego i Adama(zm.1906)- dziedzica Pyszek. Ożeniony z Marią Huk-Żurakowską herbu Sas(ur.ok.1840) ,córką Stanisława i Cecylii z Markowskich, miał z nią dwie córki: Maryę za doktorem Karolem Wiśnickim i Halinę za Stanisławem Żurakowskim z Oleszkowiec oraz dwóch synów: Kazimierza Stanisława(1858-1939), żonatego z Janiną Kumanowską z Kumanowiec(1860-1962), córką Mikołaja i Zofii z Chojeckich, który odziedziczył Ferdynandów oraz Adama Mariana(1871-1934), dziedzica Pyszek. W 1918 roku opuścił majątek. Po 1920 roku był prezydentem miasta Łucka, Ołyki i Równego. W latach 1930-1934 był prezydentem Płocka. Adam Ostaszewski żonaty z Zofią (Zuzannę)Górską herbu Pobóg(ur.ok.1880), córką Jakóba Górskiego z Jankułowa i Ludwiki z Lipskich. Miał z nią córkę Aleksandrę oraz dwóch synów: Eliasza(1905-1991), uczestnika Powstania Warszawskiego, dowódcę kompanii sztabowej w Zgrupowaniu Kryśka i Mieczysława(1910-1974). Znaną postacią rodu Ostaszewskich był Roman Ostaszewski herbu Ostoja(1903-1940), syn Kazimierza Stanisława i Janiny z Kumanowskich, polski polityk, poseł na Sejm V kadencji w II RP. W 1919-20 służył jako ochotnik w 19 Pułku Ułanów. Od 1924 roku  był w 24 Pułku Ułanów. Podporucznik rezerwy. Po wybuchu wojny aresztowany 19 września 1939 roku w Czortkowie. Później przez Juchnow k. Smoleńska, Kozielsk i Kijów wywieziony w nieznanym kierunku i stracony. Figuruje na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej.

DWÓR

Pierwszy właściciel z rodu Ostaszewskich, Adam około 1823 roku zbudował parterowy, drewniany dwór, zachowany do 1917 roku.

 

 

Maria z Huk-Żurakowskich Ostaszewska

 

 

GRONOWO /Gross Grünow/

Wieś położona w gminie Złocieniec powiatu drawskiego. Do 31.12.2018 roku należała do zlikwidowanej gminy Ostrowice. Wymieniana w 1420 roku. W 1499 roku należała do rodu von Borcke, która posiadała majątek jeszcze w 1729 roku. Od 1859 roku w posiadaniu rodu von Knebel-Dӧberitz.

PAŁAC

Pałac nie istnieje. Po założeniu zachowały się resztki parku, odrestaurowany budynek gospodarczy. Obecnie teren majątku jest terenem prywatnym.

MODLIMOWO /Muddelmow/

Wieś położona w gminie Płoty powiatu gryfickiego. W początkach XIX wieku należała do rodziny von Bolckenberg. W Modlimowie urodził się August Heinrich  Wilhelm von Bolckenberg(*03.06.1822-+18.12.1888). Ożenił się z Anną von Lettow-Vorbeck, z którą miał syna Paula Heinricha urodzonego w Modlimowie w 1852 roku. W latach 1858-1864/66 majątek należał do Johanna Ulricha(Hansa) von Lӧper(*31.07.1833-+16.02.1894). Ożeniony z Hildegard von Lettow-Vorbeck(*15.06.1833-+14.08.1895), z którą miał dwóch synów, Johannesa Ferdinanda i Johanna Paula urodzonych w Modlimowie. W 1870 roku majątek w rękach rodziny Wietholz obejmował 1756 mórg ziemi.

KŁOPOT /Kloppitz/

Wieś położona w gminie Cybinka powiatu słubickiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1350 roku. Należała do rodu von Klepzig, później własność zakonu joannitów ze Słońska. W 1370 roku zakupiona przez władze klasztoru w Neuzelle. Po sekularyzacji wchodziła w skład majątku w Rąpicach.

We wsi istniał majątek ziemski z dworem, rozebranym w latach 50/60 XX wieku. We wsi Muzeum Bociana Białego.

STRÓŻEWO /Strohsdorf/

Wieś położona w gminie Pyrzyce powiatu pyrzyckiego. Wymieniona po raz pierwszy w 1224 roku z okazji zapisania wsi klasztorowi w Trzebiatowie przez wdowę po Bogusławie I, Anastazji. We wsi istniał majątek, którego właścicielem w 1879 roku był Carl Friedrich Riedel a dobra liczyły 104 ha gruntów. W 1910 roku majątek wielkości 103,98 ha posiadał Gustav Riedel. W 1928 roku majątek posiadał Hermann Beitz.

RYSZEWKO /Klein Rischow/

Wieś położona w gminie Pyrzyce powiatu pyrzyckiego. Wzmiankowana w 1186 roku. W XII/XIII wieku należała do książąt pomorskich. W 1317 roku książę Otton I sprzedał wieś klasztorowi cystersów w Kołbaczu. W XV wieku należała do rodu von Schӧnning. W XIX wieku majątek należy do miasta Pyrzyce.

We wsi zespół dworski składający się z: dworu, niewielkiego parku krajobrazowego oraz zabudowań folwarcznych. W 1928 roku należały do Watera Heuera i obejmowały 83 ha gruntów.

AUGUSTENHOF-PYRZYCE

Były folwark, obecnie część miasta Pyrzyce, ul. Podmiejska, na południowy-zachód, w kierunku wsi Rokity. Folwark należący do miasta dzierżawiony w 1910 roku przez Juliusa Graeser obejmował 99,54 ha gruntów. W 1928 roku należał do rodziny Graeser i liczył 172 ha gruntów. Po 1930 roku własność rodu von Bonin-wzmiankowany Henning von Bonin. Posiadali majątek do 1945 roku.

CISOWA /Zeisdorf/

Wieś położona w gminie Lipinki Łużyckie powiatu żarskiego. Wymieniona w 1391 roku(Czyestorf), w 1460(Czeissdorff) oraz w 1517(Zeichsdorf). Podzielona na część saksońską-żarska i śląską-żagańską. Część śląska z siedzibą dworską należała do: von Kalckreuth(1391), von Rackwitz(1460), von Briesen(1474), von Burgemann(1499-1529), von Quoss(1529), von Etzel(1536, 1557). Po połączeniu obu części wieś wchodziła w skład państwa stanowego Żary do 1817 roku. Później majątek należał do rodzin: Glӧckner(1828) i Helmigk(1844, 1850).

KRÓLÓW /Krohle/

Wieś położona w gminie Trzebiel powiatu żarskiego. Wzmiankowana w 1381 roku(Kralawe). Wieś wasalna majątku w Trzebieli. W 1552 roku należała do rodu von Burghaus następnie do von Schindel(1562, 1568).  Później wchodzi w skład dóbr żarskich. We wsi istniał folwark na terenie koloni „Schanze”. Obecnie bez śladu po założeniu.

ŁUKAWY /Hermsdorf/

Wieś położona w gminie Żary powiatu żarskiego. Wzmiankowana po raz pierwszy w 1381 roku(Hermistoerff). Wieś wasalna majątku w Żarach. Część wsi należała do państwa żarskiego część do niejakiego Czische. W 1449 roku ówczesny właściciel von Unwürde sprzedaje majątek augustianom z Żagania, którzy posiadają dobra do sekularyzacji zakonu, do 1810 roku. We wsi istniał majątek z siedzibą dworską.