Miasto powiatowe lokowane w okresie od 1246 do 1281 roku za czasów księcia Władysława opolsko-raciborskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1303 roku, kiedy wspomniano o komesie Wielisławie, kasztelanie pszczyńskim. Początkowo Pszczyna należała do Małopolski, stanowiąc część kasztelanii oświęcimskiej, podległej seniorowi krakowskiemu. W 1178 roku książę Kazimierz Sprawiedliwy podarował wcześniej wydzieloną dzielnicę i przekazał ją księciu raciborskiemu, Mieszkowi Plątonogiemu. Od tego czasu miasto na trwałe związana ze Śląskiem, choć od początków XIX wieku pozostawała Pszczyna w zależności kościelnej z Krakowem. Po Mieszku Plątonogim kolejni piastowscy władcy księstwa: Kazimierz I opolski(1178-1180-1230), Mieszko II Otyły(ok.1220-1246), jego brat Władysław opolski(ok.1225-1281/82), bratankowie Mieszka II: Mieszko Cieszyński(między 1252-1314 lub 1315), Przemysław Raciborski(między 1258 a 1268- 1306). Ostatnim z rodu, niezależnym piastowskim księciem raciborskim i panem ziemi pszczyńskiej był Leszek raciborski(1290 lub 1291-1336). W 1327 roku uznał zwierzchność króla czeskiego, Jana Luksemburskiego. Po jego bezpotomnej śmierci jego ziemię przejął szwagier Leszka, Mikołaj II opawski z dynastii Przemyślidów(ok.1288-1365). Po jego śmierci Pszczyną rządził jego syn, Jan I(Hanusz) raciborski(ok.1332-pomiędzy 1380-1382). Kolejnym był syn Jana I, Jan II Żelazny raciborski(ok.1365-1424). Jan II Żelazny w 1407 roku wyodrębnił ze swych włości Pszczynę i przepisał ją na żonę, Helenę Korybutównę(przed 1390-1449), bratanicę króla Władysława Jagiełły. Po jej śmierci właścicielem Pszczyny został jej syn, Mikołaj V karniowski(ok.1409-1452), a po nim wdowa- Barbara Rokemberg(zm.1463). W 1462 roku została wygnana z Pszczyny przez swojego pasierba, księcia Jana Karnowskiego(ok.1440-1483), który władał Pszczyną w latach 1462-1465. Kolejnym władcą Pszczyny był brat Jana Karnowskiego, Wacław III rybnicki(1442-1478). Po zdobyciu Pszczyny przez wojska króla Macieja Korwina, który w 1474 roku pozbawił władzy Wacława III a władzę nad miastem przekazał królewiczowi czeskiemu, Hynkowi z Podiebradów(1452-1492). Królewicz odstąpił Pszczynę swojemu bratu Wiktorynowi z Podiebradów, księciu ziębickiemu(zm.1443-1500). W 1480 roku sprzedał Pszczynę Piastowi Kazimierzowi II, księciu cieszyńskiemu(1448-1453-1528). W 1517 roku sprzedał Pszczynę magnatowi węgierskiemu Aleksemu Thurzonowi(1490-1543). Od tego czasu możemy mówić o powstaniu pszczyńskiego państwa stanowego. W 1525 roku Aleksy Thurzon odstąpił Pszczynę swojemu bratu Janowi Thurzon. W 1548 roku Pszczynę zakupił Bathasar von Promnitz, biskup wrocławski(1488-1562). W 1765 roku ostatni z linii hrabiowskiej hrabia Jan Erdmann von Promnitz(1719-1785) sprzedaje Pszczynę swojemu siostrzeńcowi Fryderykowi Erdmannowi księciu von Anhalt-Kӧthen. Książęta von Anhalt władali Pszczyną do połowy XIX wieku. W 1846 roku ostatni z rodu, książę Henryk oddał ziemię pszczyńską swemu siostrzeńcowi, hrabiemu Janowi Henrykowi X von Hochberg(1806-1855), późniejszemu księciu von Hochberg von Pless. Posiadali Pszczynę do 1945 roku.
Pałac
Na miejscu obronnego gotyckiego zamku w XV wieku postawiono zamek, przebudowany w XVI wieku w stylu renesansowym, w XVIII wieku w stylu barokowym i ponownie w XIX wieku w stylu baroku francuskiego z czasów Ludwika XIII. W latach 1870-76 książęto Hochberg von Pless dokonali przebudowy budynku w stylu neobaroku. Na zespół składa się również park w stylu angielskim o powierzchni 156 ha.
