Wieś położona w gminie Szprotawa powiatu żagańskiego. Po raz pierwszy wymieniona w 1260 roku jako Lessin. W tym czasie płaciła daninę na rzecz kościoła maryjnego w Szprotawie. W 1497 roku Nickel(Nikolaus) von Unwürde sprzedał wieś Franzowi von Kittlitz z Wilczyc nad Bobrem. Franz von Kittlitz wymieniany nadal jako właściciel wsi w 1504 i 1505 roku. Jego następcą był Paul von Kittlitz, zmarły po 1521 roku. Wieś odziedziczyli synowie: Paul, Fabian i Hans von Kittlitz. Kolejnym właścicielem Leszna Dolnego była rodzina von Haugwitz z Mycielina. W 1581 roku właścicielem był Georg von Haugwitz, prawdopodobnie zmarły bezpotomnie gdyż swój majątek w 1619 roku zapisał swojemu bratankowi, Georgowi von Haugwitz. W 1640 roku Georg von Haugwitz posiadał poza Lesznem Dolnym również Wiechlic, Cieciszowa i Borowiny. W 1656 roku Leszno Dolne i w/w miejscowości należy do Georga Friedricha von Haugwitz. W 1660 roku majątek należy do wdowy po Johannie Friedrichu von Haugwitz, Ursuli Marianny, z domu von Lüttwitz. Wkrótce majątek przechodzi w ręce rodziny Hennischa von Schoberg. W 1669 roku własność Melchiora Hennischa von Schoberg, który w testamencie z 1671 roku zapisuje majątek swojemu synowi, Johannowi Leopoldowi von Schoberg, właścicielowi Henrykowa oraz majątku w części dolnej Dzikowic. W latach 1687-88 majątek był w posiadaniu katolika, Franciszka Adama von Schoberg. W 1688 roku dobra przechodzą w ręce Wilhelma Hermanna von Spoenla. Po nim w 1702 roku majątek odziedziczył jego syn, Franz Wilhelm von Spoenla. W 1713 roku sprzedał majątek za 31000 śląskich talarów klasztorowi magdalenek ze Szprotawy. Na zakup tego majątku klasztor otrzymał cesarskie zezwolenie w styczniu 1713 roku. Dobra są w rękach klasztoru do 1810 roku, do kasacji zakonu. Przejęte przez państwo pruskie, później sprzedane prywatnym właścicielom, by móc spłacić żądania napoleońskie. W 1812 roku majątek został sprzedany przez władze państwowe za 45000 talarów kupcowi z Kożuchowa, Johannowi Adamowi Schaar. Po jego śmierci w 1833 roku majątek przejął jego syn, Johann Lorenz Schaar, właściciel firmy „Till, Schaar i Syn”. Zmarł na początku 1837 roku. Majątek odziedziczyła żona Johanna, Friederike Dorothea, z domu Weise, która w 1844 roku za 80000 talarów sprzedała majątek Juliusowi Baller, właścicielowi huty z Iławy. Po sprzedaniu majątku zakupiła 2 morgi ziemi we wsi, wybudowała na niej willę i zmarłą w niej w 1874 roku. Doradcą finansowym Pani Schaar był Karl Eduard Nerlich, późniejszy mąż jej siostry Emilii, który wydzierżawił od Juliusa Baller majątek a następnie go wykupił w 1847 roku. Posiadał majątek do 1866 roku. Później wraz z żoną zamieszkał w wilii swojej szwagierki. Od 1866 roku majątek zmieniał bardzo często właścicieli. Od 1866 roku do 1919 roku odnotowano 12 właścicieli majątku rycerskiego, w tym wymienieni: von Lendholt, Georg Friedrich Gratzmann- wg spisu właścicieli ziemskich z 1873 roku właścicielem był Grassmann a majątek obejmował 1879 mórg ziemi, Max Glokke, Reinhold Rockstroh, Walter Rochstroh, Karl von Schell(1905-1909), von Oppen(1912), Leon von Grabsti(1917). W 1919 roku dobra zakupił Richard Berger z Neuses koło Koburga. Jego spadkobiercy a było ich 5-cioro byli właścicielami majątku od 1936 roku. Majątek był w tym czasie dzierżawiony przez porucznika Riedigier, przez rodzinę von Paumgarten aod 1928 roku przez Karla Gebke.

 

 

DWÓR

Dwór późnoklasycystyczny z pierwszej połowy XIX wieku. Po spaleniu odbudowany w 1957 roku z częściowym zatarciem cech stylowych. Murowany, piętrowy, na rzucie prostokąta, nakryty czterospadowym dachem, na obrzeżu niewielkiego parku krajobrazowego.

PAŁAC

Zbudowany na początku XX wieku przez Karla von Schell, zniszczony w 1945 roku. Pałac położony był w północnej części wsi w otoczeniu parku. Na jego obrzeżu przy drodze do Bobrowic położone są stajnie z XIX wieku z mieszkalnym skrzydłem.

WILLA

Wybudowana w 1845 roku przez byłą właścicielkę majątku, Panią Frederike Dorotheę Schaar. Od 1866 roku mieszkała razem ze swoją siostrą i jej mężem. W testamencie zapisała willę swojej siostrze, Emilii Nerlich, która w 1876 roku za 15600 marek sprzedała willę. Ze względu na słabe warunki mieszkalne, zły układ pomieszczeń cena willi wystawionej w latach 1881 i 1886 spadła do 11000 marek. W latach 1893-1900 willa należała do Paula Glocke, właściciela papierni, później do Roberta Giesemann. W 1902 roku willę zakupił miejscowy pastor, Wilhelm Schreiber.

Właściciel willi-Robert Giesemann