Kresy wchodnie

POMORZANY

Opublikowany przez

Miejscowość położona obecnie na Ukrainie w obwodzie lwowskim, w rejonie przemyślańskim, do 1945 roku miasteczko położone w granicach Rzeczpospolitej Polskiej w województwie podolskim. Leży nad rzeką Złota Lipa. W latach 1340-1350 Mikołaj Świnka herbu Świnka na polecenie króla polskiego, Kazimierza Wielkiego buduje zamek, wokół którego w latach późniejszych powstała miejscowość. Należące do Świnków Pomorzany, prawnuczka Mikołaja Anna Skarbkowa wniosła w wianie mężowi, Zygmuntowi z Oleśnicy Sienińskiemu(Sienieńskiemu) herbu Dębno(+1497). W 1619 lub 1620 roku Pomorzany od Krzysztofa Sienieńskiego kupił Jakub Sobieski herbu Janina, kasztelan krakowski, ojciec króla Jana III Sobieskiego. Po Jakubie Pomorzany odziedziczył Jan III Sobieski a następnie jego syn, królewicz Konstanty(+1726) a po jego śmierci jego starszy brat Jakub(+1737). Po śmierci Jakuba Sobieskiego majątek odziedziczyła jego córka, Maria Karolina de la Tour d`Auvergne księżna de Bouillon(*1697-+1740), ostatnia potomkini w linii agnatycznej Jana III Sobieskiego. W 1740 roku Maria Karolina zapisała cały swój majątek dawnej swojej miłości, księciu Michałowi Radziwiłłowi herbu Trzy Trąby(*1702-+1762). Zaniedbany majątek w 1765 roku od Hieronima księcia Radziwiłła nabył na poczet sumy zastawnej Stanisław Kostka Pruszyński herbu Rawicz(+1796). Od 1788 roku na podstawie kupna z prawem dziedziczenia stał się ich pełnoprawnym właścicielem. Stanisław Pruszyński, syn Wawrzyńca, skarbnika i wojskiego kijowskiego, oraz Katarzyny Humnickiej, żonaty był z Różą Stempkowską, z którą miał pięć córek i jednego syna Józefa Aleksandra kolejnego dziedzica Pomorzan. Świetnie wykształcony, akredytowany przy nuncjaturze papieskiej Wiedniu, otrzymał tytuł hrabiego Lateranu, kawaler Orderu Złotego Runa. Ożeniony z N. Pawszanką herbu Leliwa miał dwie córki: Anielę i Emilię. Zamężne były kolejno ze swym kuzynem Erazmem Pruszyńskim(+1841), synem Antoniego i Rozalii Olizarówny. Ze swymi dwiema żonami miał cztery córki i dwóch synów: Józefa Ludwika, który otrzymał Pomorzany i Połatycze oraz Wincentego, który otrzymał Korosiatycze i Borową. Józef Pruszyński zmarły w 1875 roku, ożeniony z Izabellą hrabianką Rzyszczewską, córką generała Gabryela i Celestyny księżniczki Czartoryskiej. Majątek po Józefie Ludwiku odziedziczyli: Stanisław Napoleon(*1857-+1929), ożeniony z Józefą Benesch, Gabriel ożeniony z Antoniną Mysłowską herbu Rawicz oraz Józef ożeniony z Honoryną Olizarówną oraz córka Maria, żona Ludwika Oraczewskiego herbu Śreniawa, dziedzica Morawicy. Wkrótce po śmierci ojca, w 1879 roku sprzedali Pomorzany hrabiemu Romanowi Potockiemu herbu Pilawa(wg Jana Pruszyńskiego-Spotkanie z Zabytkami z 2007r. hrabiemu Stanisławowi Potockiemu). Ostatnim właścicielem Pomorzan był syn Romana i ks. Elżbiety z Radziwiłłów Jerzy hrabia Potocki(*1889-+1961), senator i ambasador Polski w Stanach Zjednoczonych, żonaty z Peruwianką Susaną de Yturregui y Orbegoso. Miał z nią jednego syna, Stanisława Alfreda Jerzego(*1932-+2014), zamieszkałego w Peru. Był ostatnim z łańcuckiej linii hrabiów Potockich.

 

 

 

Elżbieta z ks. Radziwiłłów hr. Potocka, matka Jerzego

 

 

ZAMEK

Prawdopodobnie „na fundamentach” zamku zbudowanego za czasów Michała Świnki, na sztucznie usypanym wzgórzu w połowie XVI wieku Jan Sieniński(+1600) buduje zamek. Zbudowany na planie czworoboku z czterema umieszczonymi w narożach cylindrycznymi basztami i wewnętrznym dziedzińcem. Pod zamkiem znajdowały się piwnice z otworami strzelniczymi. W środku skrzydła północnego, pod wysoką wieżą, mieściła się brama wjazdowa do zamku. Niszczony przez najazdy tatarskie, odbudowywany.  Za czasów Radziwiłłów popadł w ruinę, zwłaszcza po pożarze budowli w 1771 roku. Odrestaurowany przez Pruszyńskich. W latach 1915-1920 zamek uległ częściowemu zniszczeniu. Odbudowany przez hrabiego Jerzego Potockiego. Złoty okres rezydencji przypadł na czasy rodziny Pruszyńskich, a zwłaszcza hrabiego Józefa. Zgromadził on bogatą kolekcję obrazów liczącą ponad 300 pozycji, w tym płótna Rembrandta, da Vinci czy Michała Anioła, zbiór rycin liczący ok. 10000 pozycji, zbiór monet, bibliotekę. Po sprzedaniu Pomorzan hrabiom Potockim zbiór uległ rozproszeniu.

 

 

POTOTURÓW-POTUTORÓW

Opublikowany przez

Wieś położona obecnie w obwodzie tarnopolskim, w rejonie Szumskim na Ukrainie. W 1513 roku Zygmunt I nadał wieś Bobuszowi Bobowitynowi herbu Korczak. Do 1939 roku właścicielem majątku był Eustachy Jan  Colonna-Czosnowski herbu Kolumna(Roch, Pierzchała). Kiedy dokładnie wieś stała się własnością rodziny Colonna-Czosnowskich nie ustaliłem. Rodzina wywodząca się z Mazowsza, od XVII wieku pojawiła się na Wołyniu. Jak podaje syn ostatniego właściciela  majątku, Karol, jego rodzina wywodzi się z Mazowsza pisząc się z Obór i Czosnowa pod Warszawą. Jan Antoni Colonna-Czosnowski(*1724- ok.1747), kasztelan wyszogrodzki, trzeci syn Karola Stanisława, podczaszego zakroczymskiego i kasztelana warszawskiego, ożeniony z Ormianką ze Lwowa Anną Mańczukiewicz( Mańczukowska), córka Mikołaja Szymona i Eufrozyny z Nurkiewiczów, zakupił dobra na Wołyniu. Miał trzech synów: Józefa, Ignacego i Jana. Jan(*1724) ożeniony z hrabianką Teklą Skarbek h. Awdaniec, córką hrabiego Rafała Ludwika i Teresy z d. Bogusz herbu Półkozic, zakupił klucz honorowiecki z Radoszówką. Miał trzech synów i dwie córki. Najmłodszy z rodzeństwa Jan Nepomucen(*1791-+1869), marszałek szlachty krzemienieckiej ożeniony z Marią(Marianną) Bożeniec-Jełowicką(*1824-+1896) herbu własnego, córką Jana Felicjana i Cecyli z d. Ostrowskiej, miał jedenaścioro dzieci, z czego przeżyła jedna córka i ośmiu synów. Wszystkie dzieci urodzone w Radoszówce. Prawdopodobnie od połowy XIX wieku rodzina przeniosła się do Pototurowa, gdzie stał dwór. Najstarszy z synów Karol Czesław(*06.08.1847-+1933) ożenił się z Krystyną Jaroszyńską h. własnego(+1919), córką Henryka z Tywrowa i  Franciszki Gadomskiej. Miał dwójkę dzieci: córkę Marię za Stanisławem Radzimińskim i Eustachego Jana. Eustachy Jan Colonna-Czosnowski urodził się we Lwowie dnia 3 maja 1883 roku.  W tym czasie jego rodzina posiadała latyfundium ziemskie z siedzibą w Radoszówce(powiat krzemieniecki), Oborę i Pototurów, częściowo utracone po traktacie ryskim. W spisie właścicieli ziemskich z 1930 roku odnajdujemy Karola Colonna-Czosnowskiego, właściciela Radoszówki, Eustachego Colonna-Czosnowskiego, właściciela Pototurowa i Piotra Colonna-Czosnowskich, właściciela Obór, wszystko w powiecie krzemienieckim. Eustachy Jan Colonna-Czosnowski ukończył V Gimnazjum Klasyczne w Kijowie, a następnie w latach 1900-1905 studiował prawo na Uniwersytecie św. Włodzimierza w Kijowie oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Przebywał na stypendium Francji i Włoszech. Po powrocie do kraju w latach 1906-1918 pracował w Dyrekcji Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń(Asekuracji) w Kijowie. Był też członkiem zarządu kijowskich zakładów budowy maszyn Gretera i Kriwanka oraz pełnił funkcję kontrolera gospodarstw rolnych czterech podolskich cukrowni(Czarnomin, Gniewań, Kordelówka i Tomaszpol). W 1919 roku po zajęciu Kijowa przez wojska radzieckie pracował w „Sownarchozie”. Po zajęciu Kijowa przez wojska atamana Petlury i utworzeniu polskiego konsulatu, Czosnowski objął stanowisko szefa Wydziału Repatriacyjnego. Po zajęciu Kijowa przez wojska bolszewickie w lutym 1020 roku Czosnowski wraz z konsulatem ewakuował się do Krzemieńca, gdzie objął funkcję wiceprezesa tamtejszego „Ziemstwa”, instytucji samorządu terytorialnego, złożonego z przedstawicieli ziemiaństwa, mieszczan i zamożnych chłopów. 29 kwietnia 1920 roku we Lwowie ożenił się z Klementyną Jaxa-Małachowską(1891-1979), z którą miał syna Karola(*24.02.1921-+17.10.2015) oraz córkę Krystynę(późniejszą Dembińską), urodzoną 24 stycznia 1922 roku. Po zajęciu Krzemieńca prawdopodobnie małżeństwo uciekło do Lwowa i tam osiadł poświęcając się pracy pisarskiej oraz studiom historycznym. Na Wołyń do majątku powrócił w połowie lat 30-ych. W tym czasie był w separacji z żoną, która zamieszkała z córką w Oborach, które należały do nieletniego syna Karola. Majątek ten leżący kilka kilometrów od Pototurowa odziedziczył po bracie jego dziadka, Piotrze Colonnie-Czosnowskim. Eustachy Jan zamieszkał w Pototurowie. W 1939 roku po wybuchu wojny uciekli do Krzemieńca gdzie przebywał z Rodziną do 1945 roku. Syn w trakcie ucieczki do Angli przez Litwę i Szwecję, złapany przez bolszewików wylądował w gułagu w Republice Komi na Uralu. Sam Eustachy Jan w ramach wysiedlenia dnia 18 lipca 1945 roku przybył do Bytomia, gdzie połączył się z rodziną, zoną i córką. Od 20 sierpnia 1945 roku rozpoczął pracę w Archiwum Miejskim w Bytomiu, od października 1945 do grudniu 1946 był przewodniczącym Miejskiej Komisji Weryfikacyjnej Do pracy w archiwum wrócił w grudniu 1946 roku. W tym czasie był zmagał się z neuralgią nerwu trójdzielnego oraz astmą. Ze względu na wiek i zły stan zdrowia pracę w archiwum zakończył w lutym 1952 roku. Zmarł 16 sierpnia 1954 roku w Bytomiu i tamże pochowany na cmentarzu „Mater Dolorosa”. Był ostatnim właścicielem Pototurowa. Syn Karol urodzony dnia 24 lutego 1921 roku po 1,5 rocznym pobycie w gułagu zaciągnął się do armii generała Andersa przechodząc z nią cały szlak bojowy. Po wojnie osiedlił się w Wielkie Brytanii, gdzie zajął się prowadzeniem własnej firmy oraz hobbystycznie jeździectwem i polowaniami. W 1948 roku ożenił się z Marią Heydel h. własnego. Małżeństwo było bezdzietne. Zmarł 22 października 2015 roku w wieku 95 lat. Swoje wspomnienia zawarł w książce wydanej w 2007 roku pt. „Na łasce losu. Wspomnienia 1939-1999”

PYSZKI ob. PYSZKY

Opublikowany przez

Wieś położona obecnie na Ukrainie w obwodzie chmielnickim, w rejonie staro konstantynowskim. W XIX wieku należała do gminy Mszaniec, z parafią w rzymsko-katolicką w Ostropolu, w dekanacie żytomierskim.  Pod koniec XVIII wieku wieś należała do rodziny Colonna-Walewskich herbu Kolumna . Około 1800 roku od Józefy z Lubomirskich Walewskiej(zm.1851), wdowy po brygadierze Adamie Colonna-Walewskim, majątek zakupił Adam Ostaszewski herbu Ostoja (1750-1829). Urodzony w Morawce koło Ciechanowa, był synem Tomasza i Anny z Budzyńskich a wnukiem Wawrzyńca. Major kawalerii narodowej, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792- walczył pod Zieleńcami, Dubienką, Boruszkowcami. Upamiętniony w poemacie „Mohort” Wincentego Pola. Ożeniony z Teklą Dąbrowską, córką Tadeusza Dąbrowskiego, stolnika halickiego, właściciela wsi Stupnik. Właściciel Morawki koło pułtuska, którą sprzedał po wojnie polsko-rosyjskiej i kupił Pyszki, a Szkarawkę, Majdan i Widły wziął po Ignacym Świejkowskim jako rekompensata długu , położone koło Zasławia. Z Teklą Dąbrowską miał córkę za Łozińskim oraz syna, Eliasza(*1802-?), żonatego z Celestyną Staniszewską. Filareta, pamiętnikarz, kolega Adama Mickiewicza i Tomasza Zana. Odziedziczył majątek Pyszki. Z Celestyną miał dwie córki: Emilię zamężną za Szawlińskim i Jadwigę za Edwardem Porczyńskim oraz dwóch synów: Tadeusza wcześnie zmarłego i Adama(zm.1906)- dziedzica Pyszek. Ożeniony z Marią Huk-Żurakowską herbu Sas(ur.ok.1840) ,córką Stanisława i Cecylii z Markowskich, miał z nią dwie córki: Maryę za doktorem Karolem Wiśnickim i Halinę za Stanisławem Żurakowskim z Oleszkowiec oraz dwóch synów: Kazimierza Stanisława(1858-1939), żonatego z Janiną Kumanowską z Kumanowiec(1860-1962), córką Mikołaja i Zofii z Chojeckich, który odziedziczył Ferdynandów oraz Adama Mariana(1871-1934), dziedzica Pyszek. W 1918 roku opuścił majątek. Po 1920 roku był prezydentem miasta Łucka, Ołyki i Równego. W latach 1930-1934 był prezydentem Płocka. Adam Ostaszewski żonaty z Zofią (Zuzannę)Górską herbu Pobóg(ur.ok.1880), córką Jakóba Górskiego z Jankułowa i Ludwiki z Lipskich. Miał z nią córkę Aleksandrę oraz dwóch synów: Eliasza(1905-1991), uczestnika Powstania Warszawskiego, dowódcę kompanii sztabowej w Zgrupowaniu Kryśka i Mieczysława(1910-1974). Znaną postacią rodu Ostaszewskich był Roman Ostaszewski herbu Ostoja(1903-1940), syn Kazimierza Stanisława i Janiny z Kumanowskich, polski polityk, poseł na Sejm V kadencji w II RP. W 1919-20 służył jako ochotnik w 19 Pułku Ułanów. Od 1924 roku  był w 24 Pułku Ułanów. Podporucznik rezerwy. Po wybuchu wojny aresztowany 19 września 1939 roku w Czortkowie. Później przez Juchnow k. Smoleńska, Kozielsk i Kijów wywieziony w nieznanym kierunku i stracony. Figuruje na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej.

DWÓR

Pierwszy właściciel z rodu Ostaszewskich, Adam około 1823 roku zbudował parterowy, drewniany dwór, zachowany do 1917 roku.

 

 

Maria z Huk-Żurakowskich Ostaszewska

 

 

RAJ

Opublikowany przez

Wieś położona w województwie tarnopolskim powiatu brzeżańskiego. Obecnie na Ukrainie w obwodzie tarnopolskim, w rejonie brzeżańskim. Położona 2 km od Brzeżan. Należała do Sieniawskich herbu Leliwa. Po śmierci ostatniego z rodu, Adama Mikołaja(*1666-+1726) majątek odziedziczyła jedyna jego córka, Maria Zofia(+1771), która dwukrotnie była zamężną. Po raz pierwszy za Stanisławem von Denhoffem(Dӧnhoff) herbu Dzik(*1673-+1728), hetmana polnego litewskiego, ostatniego męskiego przedstawiciela polskiej linii rodu. Po 4 latach małżeństwa umiera. Młoda wdowa ponownie wychodzi za mąż za Augusta Aleksandra księcia Czartoryskiego herbu Pogoń Litewska(*09.11.1697-+04.04.1782), wojewodę ruskiego. Przez małżeństwo ich córki Izabeli Elżbiety(*21.05.1736-+25.11.1816) z Stanisławem księciem Lubomirskim herbu Szreniawa bez Krzyża(*25.12.1722-+12.08.1783), marszałkiem wielkim koronnym wniosła Raj w dom Lubomirskich.  Córka księcia Stanisława- Aleksandra(*1760-+19.03.1831) wyszła za mąż za Stanisława Kostkę hrabiego Potockiego herbu Pilawa(*1755-+14.09.1821), prezesowi Senatu Królestwa Polskiego. Tym samym Brzeżańszczyznę wraz z Rajem w dom Potockich. Kolejnym dziedzicem majątku był syn Stanisława Kostki- Aleksander Stanisław hrabia Potocki(*15.05.1778-+26.03.1845), kasztelan Królestwa Polskiego, żonaty z Anną hrabianką Tyszkiewiczówną, a po raz drugi z Izabellą Mostowską. Właściciel Wilanowa, szambelan cesarza Napoleona Bonaparte. Po nim dobra dziedziczy wnuk Stanisława Kostki- Stanisław hrabia Potocki(**1824-+1887), żonaty z Marią księżniczką Sapieżanką z Wysokiego Litewskiego. Ostatnim właścicielem Raju był prawnuk Stanisława Kostki, hrabia Jakub(*26.01.1863-+27.09.1934), bezżenny. Ostatni z linii brzeżańskiej cały swój ogromny majątek zapisał na cele społeczne. Raj od 1935 do 1939 wchodził w skład fundacji im. Jakuba hr. Potockiego. 

PAŁAC i PAŁAC MYŚLIWSKI

W XVII wieku w Raju stał zameczek myśliwski. Zrujnowany w 1709 roku przez słynnego zagończyka Adama Śmigielskiego i jego ludzi, odbudowany. Miał rzut kwadratu i cztery narożne wieże. Był bardzo bogato wyposażony. Po śmierci Izabeli księżnej Czartoryskiej zameczek popadł ponownie w ruinę. Około 1830 roku wnuk marszałkowej, Aleksander hrabia Potocki wybudował na fundamentach starego zameczku nowy pałac, służący jako letni. Kolejne prace remontowo-budowlane przeprowadzone zostały w drugiej połowie XIX wieku. W pałacu zgromadzone były bogate zbiory malarstwa, meble, książki, porcelana. Wszystko to uległo zniszczeniu i rozgrabieniu w czasie I wojny światowej. Nigdy już pałac nie odzyskał swojej dawnej świetności. Resztki wyposażenia i zbiorów przepadła podczas II wojny światowej. Pałac stał w otoczeniu parku krajobrazowego. Obok pałacu w 1882 roku wg projektu Juliana Oktawiana Zachariewicza postawiono drugi budynek będący pałacykiem myśliwskim.  

RAKOWICA MAŁA /Малая Ракавіца ob. Białoruś/

Opublikowany przez

Wieś na Białorusi, położona w obwodzie brzeskim w rejonie brzeskim, ok. 15 km na zachód od Brześcia. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1524 roku, będąc w tym czasie częścią dóbr królewskich. Później własność kniaziów Romanowiczów, Sokolskich(od 1565 roku)i kniaziów Szujskich. W 1698 roku Rakowica Mała należała do Jana Szujskiego, podstolego Racławskiego, później do jego syna, Franciszka(1704). Franciszek Szujski przekazał majątek swemu bratu, Maciejowi Stanisławowi(+1715), podczaszemu brzeskiemu. W 1730 roku Ignacy Szujski sprzedaje Rakowicę Małą podczaszemu żmudzkiemu Stanisławowi Tołłoczko herbu Pobóg. Rodzina Tołłoczków pochodziła z Tołoczyna w powiecie orszańskim. Posiadali majątek do 1939 roku. Od 1740 roku majątek należał do Piotra Tołłoczko(*1720-+1790), stolnika wendeńskiego. Ostatnim właścicielem był Teodor Tołłoczko(*1876-+1946), żonaty z Jadwigą z Ponikwickich, syn Jana, powstańca styczniowego i Karoliny z Jaskłowskich. Jan Tołłoczko za udział w powstaniu został zesłany na Sybir a dobra jego miały zostać skonfiskowane. Podział majątku między jego braćmi(Julianem i Antonim, którzy posiadali majątek w 1890 roku) pozwoliło zatrzymać dobra w rękach rodziny. Synem Jana i Karoliny był Stanisław Tołłoczko(*1868-+1935), kawaler orderu Polonia Restituta, doktor filozofii, profesor chemii Uniwersytetu Lwowskiego, pochowany na rodzinnym cmentarzu w Rakowicy w pobliżu neogotyckiej kapliczki znajdującej się na północno-zachodnim skraju wioski.

Na terenie majątku znajdował się dwór z zabudowaniami gospodarczymi i parkiem. Po założeniu zachowały się resztki parku dworskiego.

ŚWIRZ

Opublikowany przez

Pierwszy raz wymieniony w 1427 roku. Rodowe gniazdo książąt Świrskich herbu Szaława. W 1481 roku wymienieni bracia Andrzej i Marcin. W XVII wieku miasteczko należy do rodziny Cetnerów herbu Przerowa, które posiadali do początków XIX wieku. W drugiej połowie XVIII wieku należało do Dominika Cetnera(zm.1804r), starosty stockiego, syna Stanisława i Róży z Dąbrowskich, właściciela Husiatyna i Kniahinicz, żonatego z Antoniną Ożdżanką. W 1780 roku otrzymał tytuł hrabiowski. Miał dwóch synów: Andrzeja, członka Stanów i strażnika sreber koronnych austriackich, zmarłego bezdzietnie, oraz Ignacego Eugeniusza(zm.1821), żonatego z Teklą Sapieżanką, po raz drugi z Elżbietą księżniczką Lubomirską, ostatniego z rodziny właściciela Świrza. Miał syna Aleksandra(zm.1873), wnuka Eugeniusza i prawnuka Andrzeja(zm. po 1926 roku), na którym linia ta wygasła. Po śmierci Ignacego Eugeniusza dobra sprzedane. Początkowo w rękach Sierakowskich herbu Ogończyk. Później w latach 40-tych XIX w. były własnością Katarzyny Starczewskiej i Magdaleny Pierzchały, w 1855 roku Tadeusza Wiktora, w 1878 Marii Ilasiewicz, w latach 90-tych XIX wieku Klaudii z Czaykowskich herbu Gryf,  Władysławowej Tustanowskiej herbu Sas. Jako posag Władysława i Klaudii Tustanowskich, Marii(1871-1893) która w 1891 roku poślubiła Konstantego hrabiego Romera h.Jelita(1861-1933), Świrz miał przejść do Romerów. Na podstawie układu rodzinnego Świrz przejęła siostra Marii, Felicja(1871-1942) zamężna za Aleksandra Krzeczunowicza herbu własnego(1863-1922). Sprzedała majątek Irenie Martynie hrabiance z Wolańskich herbu Przyjaciel, 1-o voto Aleksandrowej  hr. Pinińskiej, 2-do voto żonie Roberta Franciszka Fean Walentego hrabiego Lamezan de Salins herbu własnego(1869-1930), generała austriackiego, a później Wojska Polskiego. Miał tylko córkę Irenę(1904-1968) zamężną za Tadeusza hrabiego Komorowskiego herbu Korczak(1895-1968), późniejszego generała dywizji Wojska Polskiego, dowódcę Armii Krajowej i powstania warszawskiego, słynnego „Bora”. Byli ostatnimi właścicielami Świrza do 1939r.

We wsi zamek Świrskich herbu Szaława zbudowany w XV wieku. Na fundamentach zamku książąt Świrskich Aleksander Cetner(zm.1667) zbudował zamek, wielokrotnie przebudowywany. Zniszczony w 1914 roku, odbudowany. Dostępny z zewnątrz.

 

 

 

Urodzeni w Świrzu:

Alicja Grześkowiak(*10.06.1941)- polska polityk, doktor habilitowany w zakresie prawa karnego, senator I,II,III i IV kadencji, marszałek Senatu IV kadencji w latach 1997-2001

Tadeusz Lipski(*30.03.1920)-polski dowódca wojskowy, podoficer AK, oficer partyzantki antykomunistycznej,

Andrzej Żak(*06.09.1923-+04.01.2017)- polski archeolog

TREMBOWLA

Opublikowany przez

Po raz pierwszy wzmiankowana w 1097 roku, kiedy to doszło do zdradzieckiego oślepienia trembowelskiego księcia Wasylka. Nazwa miejscowości pochodziła od masowego wyrębu drzew. W XI wieku była siedzibą księstwa Rościsławiców. Już wtedy istniało założenie obronne na wzgórzu. W 1241 roku twierdza trembowelska została niemal doszczętnie zniszczona przez ordy mongolskiego chana Batu-chana. Od 1340 miasto królewskie Kazimierza Wielkiego, który w 1360 roku na fundamentach twierdzy Wasylka zbudował nowy zamek, z narożnymi basztami i warownią. Od 1389 roku miasto na prawie magdeburskim. Pod koniec XV wieku miasto jak i zamek ucierpiały w wyniku działań wojennych księcia mołdawskiego Stefana III Wielkiego. W 1508 roku odbudowywany zamek trembowelski ponownie niszczony przez wojska tatarskie. W 1530 roku na rozkaz hetmana koronnego Jana Amora Tarnowskiego herbu Leliwa(*1488- +16.05.1561) rozpoczęto odbudowę zamku. Sam Jan Amor Tarnowski pochodził ze znakomitego rodu. Syn Jana Amora i Barbary z Rożnowa, wnuczki Zawiszy Czarnego, pochodził z szlacheckiej rodziny Leliwitów Tarnowskich, posiadającej status senatorski. Wychowywał się na dworze kardynała Fryderyka Jagiellończyka oraz dworach królów Jana Olbrachta, Aleksandra I i Zygmunta Starego. Był świetnym wojskowym, który zmienił organizację wojska polskiego oraz administratorem. Był żonaty z Barbarą Tęczyńską oraz Zofią Szydłowiecką. Miał 3 synów i córkę Zofię Tarnowską zamężną za kniazia Konstantego Wasyla Ostrogskiego. Po bezpotomnej śmierci brata Jana Krzysztofa Tarnowskiego w 1567 roku odziedziczyła całą fortunę ojca. W 1534 roku kasztelan krakowski Andrzej hrabia Tęczyński herbu Topór(*1480-+02.01.1536)  wzniósł nowy zamek. Po jego bezpotomnej śmierci dalsze prace związane z przebudową zamku kontynuował jego brat, Stanisław hrabia Tęczyński herbu Topór(*1484-+1549). W 1631 roku przebudowany przez Andrzeja Bałabana herbu Korczak . Zdobyty przez kozaków w 1648 roku. Latem 1675 roku 30-tysięczna armia turecko-tatarska dowodzona przez Ibrahima Szyszmana po wkroczeniu na Ruś zajęła zamek w Zbarażu i w Podhajcach. Od 20 września 10-tysięczny oddział Turków przystąpił do oblężenia Trembowli. Zamku broniła załoga składająca się z 80 żołnierzy piechoty, niewielkiej liczby szlachty i około 200 chłopów i mieszczan dowodzona przez kapitana Jana Samuela Chrzanowskiego herbu Poraj , nobilitowany w 1676 roku. Bohaterką obrony stała się żona Jana, Anna Dorota Chrzanowska, z domu von Fresen. Mężowi doniosła o zamiarze poddania twierdzy przez szlachtę, a samemu mężowi zagroziła śmiercią w wypadku poddania przez niego zamku. Po dwóch tygodniach obrony nadeszła od Lwowa odsiecz króla Jana III Sobieskiego. W XVII wieku na pamiątkę tych wydarzeń postawiono jej pomnik, który nie istnieje i nie zachował się żaden jego opis. W XX wieku postawiono pomnik autorstwa Jana Bochenka, zniszczony w 1944 roku. W 2012 roku na odnowionym cokole postawiono nowy pomnik autorstwa ukraińskiego rzeźbiarza Romana Wilhuszynskiego. W 1687 roku zamek podstępnie zdobyty i zniszczony przez Tatarów. Od tego czasu w ruinie, nie odbudowany. W zaborze austriackim częściowo rozebrany, częściowo wykorzystany na koszary. Pod koniec XIX wieku częściowa rozbiórka zamku. W 1920 roku próba odbudowy obiektu. Po II wojnie światowej stał długo zapomniany i zaniedbany. Pod koniec lat 80-tych XX wieku przeprowadzono prace archeologiczne. Obecnie zabezpieczony, udostępniony do zwiedzania.

Willa Zakrzewskiego

Wille

Widok Trembowli z Góry Zamkowej

Zabytki- ruina zamku, kościół i klasztor oo. Karmelitów z 1635 roku, obecnie cerkiew, cerkiew pw. Św. Mikołaja z przełomu XVI i XVII wieku, ratusz, ruiny obronnego monastyru bazylianów z 1716r.

Urodzeni w Trembowli:

Tadeusz Justyn Filipowicz(*26.09.1887-+04.1940)-podpułkownik artylerii Wojska Polskiego. Inżynier rolnictwa. Brał udział w obronie Lwowa. Wraz z bratem Pawłem zamordowany w Charkowie

Antoni Borzemski herbu Jelita(*18.08.1866-+?),-nauczyciel. Nauczał we Lwowie, Przemyślu, Samborze, Sanoku, Nowym Sączu, Tarnopolu. Był właścicielem dworu w Solinie(ob.województwo podkarpackie, powiat leski)

Kazimierz Borwicz(*22.07.1900-+1940 Katyń)-podporucznik rezerwy taborów Wojska Polskiego, doktor praw. W okresie międzywojennym pracował w Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku.

Mieczysław Halicki(*25.05.1907-+08.05.1959)-sierżant pilot Wojska Polskiego IIRP, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, francuski ruch oporu, przewodniczący Rady Miejskiej w Kłodzku.

Jerzy Lesław Wyrozumski(*07.03.1930)- historyk, mediewista, profesor nauk humanistycznych, były pracownik UJ, Prezes Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa,

Jan Puławski(*20.08.1924-+04.12.2003)-generał brygady Wojska Polskiego, magister ekonomii.

Julian Olpiński herbu Nałęcz(*1847-+1908)-lekarz, burmistrz Trembowli, poseł do Sejmu Krajowego Galicji VI i VII kadencji w latach 1889-1901, w 1875 roku opublikował artykuł na temat wziernika usznego własnego projektu.

Wacław Leśniański(*28.09.1886-+14.11.1956)-polski chemik, profesor technologii chemicznej, wykładowca na Politechnice Lwowskiej do 1939r, po 1945 roku organizował Wydział Chemiczny i Katedrę Technologii Organicznej w Gliwicach.

Roman Marian Kuntze(*26.01.1902-+22.08.1944)-docent zoologii, zoogeograf, wykładowca akademicki, wykładowca na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie i w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Zamordowany przez żołnierzy niemieckich podczas Powstania Warszawskiego, w czasie którego zginęła również jego żona.

Juliusz Kleeberg(*30.03.1890-+04.07.1970)-generał brygady Wojska Polskiego IIRP i Polskich Sił Zbrojnych, młodszy brat Franciszka, późniejszego generała dywizji WP. Zginął w wypadku samochodowym na ziemi australijskiej.

Stanisława(Joanna) Jędryka(01.01.1940)-polska aktorka filmowa i teatralna.

Ulyanowskoye /Klein Beynuhnen, Bejnuny/

Opublikowany przez

ULYANOWSKOYE KLEIN BEYNUHNEN, BEJNUNY96010308157.jpg001.jpg001.jpg001.jpg001.jpg001.jp.jpg030

 

Obecnie niewielka miejscowość położona w powiecie ozierskim, w obwodzie kaliningradzkim, niedaleko polskiej granicy. W połowie XIX wieku na terenie Bejnun powstaje pałac-muzeum w stylu neorenesansowym oraz park o powierzchni 150 ha, w którym znajdowały się altany, dom ogrodnika, budynki gospodarcze, sztuczne rozlewiska, grupy rzeźb. Twórcą pałacu był Albert Wolf, kóry podobno wzorował się na projekcie Karla Friedricha Schnkl`a. Zbudowany został na zlecenie Fritza barona von Fahrenheid/1815–1888/. W pałacu zgromadzono wspaniałe dzieła ztuki z całego świata. Pałac powstawał w kilku etapach- w latach 1850-1854 powstało skrzydło wschodnie, w 1860-1864 skrzydło środkowe i zachodnie. W 1884 roku skrzydło wschodnie, w którym mieściły się: biblioteka, 9 sal oraz gabinet miedziorytów, w 1884 roku zostało udostępnione publiczności. Sam pałac był pełen rzeźb/250/, obrazów/270/, wykopalisk.W apartamentach prywatnych znajdowały się dzieła Reniego, Tycjana, da Vinci, Rubensa. Kolakcja znana była w całej Europie. Uzupełniana do końca II wojny światowej. W 1945 roku pałac został ograbiony przez wojska radzieckie i zniszczony. Po założeniu pozostał dom ogrodnika i kilka zabudowań gospodarczych. Kolekcja dzieł sztuki uległa rozproszeniu, w większości zniszczeniu.

Rodzina baronów von Fahrenheid

Pochodzili z Westfalii i Dolnej Saksoni. W 1515 roku do Królewca przybywa Hans Fahrenheid, kupiec z Hildesheim w Dolnej Saksonii. Stała się jedną z najzamożniejszych rodzin w Królewcu. W 1786 roku otrzymuje tytuł szlachecki. Inna gałąź osiedliła się w Gdańsku. Z niej pochodził słynny fizyk, inżynier Daniel Gabriel Fahrenheid, twórca termometru rtęciowego. Posiadali liczne majątki, w tym majątek w miejscowości Rapa powiatu gołdapskiego, województwa warmińsko-mazurskiego. Friedrich Wilhelm Johann von Fahrenheid/1747-1834/ kupuje wieś Rapa/Angerapp/ od Christopha von Rap i buduje siedzibę dworską. Jego syn, Friedrich Heinrich Johann baron von Fahrenheid/1780–1849/ był właścicielem drugiej co do wielkości w Europie stadniny koni. Jest również zapalonym kolekcjonerem dzieł sztuki oraz zafascynowany historią Egiptu. W 1811 roku buduje piramidę-grobowiec, która przetrwała do dnia dzisiejszego.

Beynuhnen-Kaliningrad, Rosja

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rapa.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Piramida_w_Rapie

http://dworklewiny.pl/dzikie-mazury/rod-fahrenheid/

WIŚNIOWIEC

Opublikowany przez

Położony był na terenie województwa wołyńskiego. Obecnie w obwodzie tarnopolskim Ukrainy. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1395 roku. Założycielem zamku w Wiśniowcu był Dymitr Korybut, którego synem był Fiodor(Fedko) Nieświcki herbu własnego, protoplasta Zbaraskich. Jego potomek, syn Bazylego, Michał Zbaraski herbu Korybut(zm. po 1516r.), pan na Wiśniowcu pierwszy zaczął pisać się Wiśniowiecki. Odtąd do wygaśnięcia rodu pozostawał w rękach książąt Korybut Wiśniowieckich. Na krótko, jako posag córki księcia Andrzeja(zm.1584), Aleksandry, która poślubiła księcia Jerzego Iwanowicza Czartoryskiego herbu Pogoń Litewska, na krótko dobra te wyszły z rąk Wiśniowieckich. Powróciły jednak do nich po rozwodzie Aleksandry z jej pierwszym mężem. Początkowo należały do tzw. „linii królewskiej”. Z nich sławny Jeremi Michał książę Wisniowiecki(1612-1651), żonaty z Gryzeldą Zamoyską. Po śmierci Jeremiego i jego syna, Michała(1640-1673), żonatego z Eleonorą Marią Józefą, arcyksiężniczką austriacką, bezpotomnym, Wiśniowiec przeszedł w posiadanie księcia Dymitra Jerzego(1631-1682), żonatego 1-mo z Marianną Zamoyską, a po jej śmierci z Teofilą Ludwiką księżną Zasławską. Miał dwie córki. Wiśniowiec odziedziczył jego brat, książę Konstanty Krzysztof, żonaty 1-mo z Urszulą Teresą Mniszchówną, 2-do z Anną Chodorowską. Po nim Wiśniowiec dziedziczy jego syn, książę Michał Serwacy Wiśniowiecki(1680-1744). Trzykrotnie żonaty: 1-mo z Katarzyną Dolską, 2-do Magdaleną Czartoryską i 3-cio z Teklą Różą Radziwiłłówną. Jeden z największych magnatów polskich. Majątek jego obliczano na 14 milionów. Władał 9 miasteczkami i około 150 wsiami. Posiadał dobra na Litwie oraz majątek żony, ostatniej z rodu książąt Dolskich. On też wybudował nowy pałac, zachowany do dzisiaj. Był ostatnim z rodu Wiśniowieckich. Olbrzymi majątek podzielono pomiędzy potomków dwóch jego córek: rody książąt Ogińskich herbu Oginiec i hrabiów Zamoyskich herbu Jelita. Wiśniowiec odziedziczyła Katarzyna z Zamoyskich hrabina Mniszchowa herbu własnego(zm.1771), żona Jana Karola(1716-1759), jedyna córka Elżbiety z Wiśniowieckich Zamoyskiej. Kolejnym dziedzicem na Wiśniowcu był Michał Jerzy hrabia Mniszech(1748-1806)żonatego dwukrotnie: 1-mo z Pelagią Teresą Potocką(zm.1772), 2-do z siostrzenicą króla Stanisława Augusta, Urszulą Zamoyską(zm.1808). Po nim Wiśniowiec dziedziczy jego syn z drugiego małżeństwa, Karol Filip(1794-1846), heraldyk, genealog, żonaty z Eleonorą Cetner(1796-1871). Kolejnym dziedzicem majątku zostaje Andrzej Jerzy(1823-1905), żonaty z Anną Potocką(1827-1885), z którą miał syna Leona(1849-1901), po raz drugi ożenił się z Francuzką, Izabellą La Gartinerie. Około 1852 roku sprzedał Wiśniowiec księżnej gruzińskiej, Marii Abamelek. Kolejnym właścicielem Wiśniowca został Włodzimierz hrabia Broel-Plater herbu własnego(1831-1906), kolekcjoner, bibliofil, wydawca. Z powodów finansowych w 1873 roku sprzedaje majątek na licytacji. Dobra zakupił książę K.A. Gorczakow, który odstąpił majątek księciu Hohenlohe. Zakup majątku został unieważniony i dopiero po 1876 roku hrabia Włodzimierz traci Wiśniowiec na rzecz kupca z Kijowa, Jana(Iwana) Toll(Tolli). Po kilkunastu latach doprowadzając pałac i majątek do ruiny sprzedał dobra. Kolejni właściciele nie dbali o majątek. Dopiero za czasów Rosjanina, Pawła Demidowa pałac i majątek odzyskiwał blask. Sprzedał go w 1913 roku Zygmuntowi Grocholskiemu. Nie mając możliwości finansowych na utrzymanie i odrestaurowanie pałacu sprzedał go Sejmikowi Krzemienieckiemu, który odrestaurował pałac. Ponownie zrujnowany podczas II wojny światowej. Znaczna część zbiorów uległa rozproszeniu. Np. piece kaflowe z pałacu znajdują się na Wawelu w Krakowie.

WYKÓW /Wikou, Wikow/

Opublikowany przez

Wieś położona obecnie na Białorusi w rejonie rohaczowskim obwodu homelskiego. Położona w dawnym powiecie rohaczewskim, po I-szym rozbiorze Polski w 1772 roku znalazła się na terenie Imperium Rosyjskiego. Za czasów I-szej Rzeczypospolitej w XVI wieku rodzina Wykowskich w województwie mścisławskim nad Dnieprem zakłada osadę zwaną Wykowem. Rodzina Boruta-Wykowskich herbu Jastrzębiec pochodziła z ziemi łomżyńskiej. Na przełomie XVIII i XIX wieku wyłoniły się dwie linie rodu pochodzące z Wykowa- starsza pozostała w Wykowie, młodsza osiedliła się w Anielinie, leżącym obecnie na Białorusi w rejonie bychowskim obwodu mohylewskiego. Z linii wykowskiej pochodził Józef Wykowski ożeniony z Idalią Horodeńską. Był powstańcem styczniowym, zesłanym do Ufy. Pr Ostatnim właścicielem majątku  w Wykowie był Aleksander Wykowski. Prawdopodobnie majątek opuszczony i zniszczony podczas rewolucji październikowej.

ZAŁOŻENIE DWORSKIE

Trudno odnieść się do opisu położenia dworu jaki mamy u Aftanazego, gdzie miał stać na wysokim brzegu Dniepru. Sama wieś położona jest ok. 1km od brzegów rzeki.  Z jedynej dostępnej w sieci fotografii z pocztówki z obiegu z 1912 roku – dwór parterowy, kryty dachem dwuspadowym, z piętrowym ryzalitem w części środkowej. Na parterze dworu znajdowała się sala jadalna. Obok położone było gospodarstwo składające się z: smolarni, terpentyniarni, stajni zarodowej a także park krajobrazowy.

ZBARAŻ

Opublikowany przez

Miasto powiatowe nad rzeką Gniezną w województwie tarnopolskim. Obecnie położone na Ukrainie w obwodzie tarnopolskim. Po raz pierwszy wzmiankowane w 1212 roku. Był gniazdem rodowym książąt Zbaraskich herbu Korybut. Początkowo pisali się Nieświccy herbu własnego. W 1463 roku po podziale majątków Zbaraż otrzymał kniaź Wasyl Nieświcki, po którym dobra odziedziczył syn Wasyl(zm.1474). Synami Wasyla, piszącymi się już Zbarascy byli Siemion, kolejny dziedzic Zbaraża, Michał, protoplasta rodu Wiśniowieckich oraz Fiodor, którego synowie zapoczątkowali rody Poryckich i Woronieckich. Siemion Zbaraski(zm. po 1481r), żonaty z Katarzyną Cebrowską, miał syna Andrzeja(zm. po 1540r.), ożenionego z Hanną Herburtówną, oraz córkę Hannę, zamężną za Jakubem Wreteckim. Z licznego potomstwa księcia Andrzeja Zbaraż otrzymał syn Mikołaj(zm. 1574r.), starosta krzemieniecki. Po nim Zbaraż dziedziczy jego syn, Janusz(zm.1603r.), wojewoda bracławski. Miał dwóch synów: Jerzego(zm.1631) oraz Krzysztofa(1580-1627). Zbaraż odziedziczył książę Jerzy, który podarował miasto bratu, Krzysztofowi. Obaj zmarli bezpotomnie. Na nich wymarł możny ród. Po ich wygaśnięciu majątek przypadł Skotnickim herbu Grzymała oraz Katarzynie ze Zbaraskich Bełżeckiej herbu Jastrzębiec. Kolejnym spadkobiercą majątku Zbaraskich zostaje książę Janusz Wiśniowiecki herbu Korybut(1598-1636), a po nim jego syn Dymitr Jerzy(*19.12.1631-+28.07.1682). Dwukrotnie żonaty- 1-mo z Marianną Zamoyską, zmarłą w 1668 roku i po raz drugi z Teofilą Ludwiką Zasławską, siostrzenicą króla Jana III Sobieskiego. Po śmierci księcia Dymitra Zbaraż otrzymał Józef Potocki herbu Pilawa(1673-1751). Po nim dobra dziedziczy syn Stanisław(1698-1790), a następnie wnuk Wincenty(zm.1825). W wyniku układu rodzinnego z 1770 roku pomiędzy braćmi: Piotrem, Franciszkiem i Józefem Zbaraż otrzymał Wincenty Potocki. Po nim majątek dziedziczy syn z małżeństwa z Anną Mycielską, Franciszek(1788-1853), oficer Wojska Polskiego, prezes Heroldii Królestwa Polskiego, kolekcjoner. Z powodu kłopotów finansowych sprzedał Zbaraż Jadwidze z książąt Lubomirskich Eugeniuszowej de Ligne, córce Henryka i Teresy z Czartoryskich. Po śmierci księżnej Jadwigi w 1890 roku, jej córka i spadkobierczyni Natalia(*1835-+1863) zamężna za księcia Rudolfa Maximiliana Ludwika Konstantego de Croÿ-Dülmen   (*13.03.1823-+08.02.1902) sprzedała Zbaraż dr Tadeuszowi Niementowskiemu, który był ostatnim właścicielem magnackiej i książęcej fortuny. 

ZAMEK

Na terenie Starego Zbaraża znajdował się zamek z XIII wieku, który w 1474 roku został zdobyty i zniszczony przez Tatarów. Odbudowany ale ponownie zniszczony przez Tatarów w 1589 roku. Budowę Nowego Zamku rozpoczęto w 1620 roku wg projektu Henryka van Peene i przy udziale Krzysztofa Arciszewskiego, który był odpowiedzialny za ziemne fortyfikacje. Po śmierci książąt Zbaraskich rozbudowę zamku kontynuował Janusz książę Wiśniowiecki a później jego syn. W 1682 roku przechodzi w ręce Potockich. W 1707 i 1734 roku zajęty przez Rosjan i doprowadzony do ruiny. Ponownie odbudowany i urządzony jako rezydencja magnacka. W takim stanie przetrwał do początku XIX wieku. Za czasów Franciszka hrabiego Potockiego rozpoczął się upadek Zbaraża. W 1840 roku administrujący dobrami Potockiego generał Józef Bem urządził w murach zamku cukrownię, która wkrótce upadła. Opuszczony zamieniał się stopniowo w ruinę. Dopiero za czasów Tadeusza Niementowskiego prowadzono prace zabezpieczające-pokrył budynek nowym dachem, zabezpieczył murem drzwi i okna oraz odrestaurował bramę wjazdową. Z powodu braku środków finansowych nie udało mu się dokonać pełnej restauracji zamku. Podczas I wojny światowej zamek ponownie zniszczony przez wojska rosyjskie. W 1932 roku Związek Oficerów Rezerwy RP z Tarnopola podjął się odbudowy zamku. W 1936 roku odbudowano całkowicie budynek bramny i lewe skrzydło, a w 1938 roku skrzydło prawe. Główny korpus miał być zrekonstruowany w 1939 roku. Obecnie na terenie zamku mieści się muzeum kozaczczyzny.

 

Zabytki- zamek Zbaraskich z 1626r., klasztor oo. Bernardynów, stary zamek Zbaraskich w Starym Zbarażu, zniszczony w 1589r.

ZŁOCZÓW

Opublikowany przez

Miasto obecnie na terenie Ukrainy położone w obwodzie lwowskim. Stolica rejonu złoczowskiego. W II Rzeczypospolitej miasto powiatowe w województwie tarnopolskim. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1180 roku pod nazwą Radzicze. W XIII wieku stała tam drewniana warownia, spalona w XIV i XV wieku podczas najazdów Tatarów krymskich. Jako Złoczów wymieniona w 1442 roku, własność Jana z Sienna- Sienieńskiego herbu Dębno . Za Stanisława Sienieńskiego w 1523 roku Złoczów otrzymuje prawa miejskie od króla Zygmunta I. Stanisław Sienieński vel Sieniński vel Siemiński ostatni z tej linii rodu w 1532 roku sprzedaje klucz złoczowski Andrzejowi Górce(*1500-+03.12.1551) herbu Łodzia . Ostatnim przedstawicielem rodu był syn Andrzeja, Stanisław Górka(*1538) zmarły w 1592 roku. Złoczów odziedziczyła jego siostra, Barbara Czarnkowska herbu Nałęcz III . W 1598 od Barbary Czarnkowskiej dobra zakupił Marek Sobieski(*ok.1550-+1605) herbu Janina . Dwukrotnie żonaty: z Jadwigą Snopkowską, z którą miał syna Jakuba i 5 córek oraz z Katarzyną Tęczyńską, z którą miał syna Jana. Kolejnym dziedzicem dóbr był Jakub Sobieski(05.05.1591-13.06.1646), dwukrotnie żonaty: z Marianną Wiśniowiecką, z którą miał dwie córki zmarłe w dzieciństwie, po raz drugi z Zofią Teofilą Daniłowiczówną, z którą miał siedmioro dzieci, w tym Jana, przyszłego króla Polski. W latach 1634-1636 ufortyfikował Złoczów, a na miejscu dawnej warowni zbudował zamek, wzmocnionymi czterema bastionami, które zdobiły herby: Janina , Gozdawa   , Rawicz  i Herburt . Po wymarciu rodu Sobieskich dobra przechodzą na księcia Michała Kazimierza Radziwiłła”Rybeńko”(*1702-+1762) herbu Trzy Trąby , wnuka Michała Kazimierza, wojewody wileńskiego, i Katarzyny Sobieskiej(*1634-+1694), siostry Jana III Sobieskiego. Po nim dobra dziedziczy syn jego, książę Karol Stanisław Radziwiłł „Panie Kochanku”(*1734-+1790), żonaty z Teresą Karoliną Rzewuską, dziedziczką pobliskiego Białego Kamienia. W 1801 roku Złoczów nabył Łukasz Komarnicki(+1816) herbu Sas , ożeniony z Franciszką Pieńczykowską. Po nim majątek dziedziczy syn, Aleksander(+1838) i wnuk Roman. Używali austriackiego tytułu hrabiowskiego i pisali się „na Złoczowie” . W 1868 roku Roman hrabia Komarnicki sprzedał zamek N. Frankowskiemu a ten sprzedał go w ręce żydowskie. Kilkakrotnie zmieniał właścicieli, będąc cały czas własnością Żydów. Budowla w końcu nabyta została przez państwo austriackie a zamek zaadoptowano na koszary, później na sąd i więzienie. Zniszczony podczas I wojny światowej. Podczas okupacji sowieckiej więzienie NKWD. Później więzienie Gestapo. Obecnie własność Lwowskiej Galerii Sztuki.