CZŁUCHÓW /Schlochau/

Miasto powiatowe położone nad jeziorami Człuchowskim, Miejskim i Rychnowskim. Człuchów wzmiankowany w XII wieku. W XIII wieku należała do książąt pomorskich z rodu Sobiesławiców. Ziemia człuchowska wchodziła w skład kasztelanii w Raciążu, później w Szczytnie. Po śmierci Mściwoja II Pomorze Gdańskie wraz z Człuchowem znalazło się pod protektoratem księcia wielkopolskiego Przemysła II, późniejszego króla Polski. Od 1312 roku Człuchów zakupili Krzyżacy od Mikołaja z Powidza. Na 142 lata Człuchów znalazł się pod władzą państwa krzyżackiego. Na zamku mieściła się siedziba komtura, który posiadał władzę administracyjną i sądową.  Obok powstała osada, która od 1348 roku posiadała prawa miejskie. Od 1454 roku za zgodą Związku Pruskiego król Kazimierz IV Jagiellończyk przyłączył miasto wraz z regionem do Polski. Pokój toruński potwierdził przynależność miasta do Królestwa Polskiego. Pierwszym starostą w 1454 roku był Mikołaj Szarlejski ze Ściborza herbu Ostoja, w 1455 roku Mikołaj z Łabiszyna, w latach 1455-56 ponownie Nikołaj Szarlejski ze Ściborza, w latach 1455-63 Włodko z Danaborza herbu Pałuka, kasztelan nakielski, w latach 1463-1478 Jerzy z Dąbrowy. Ostatnim starostą był Jan Jędrzej Borch w latach 1771-1772. W 1655 roku miasto i zamek zdobyli Szwedzi. Miasto i zamek odbite zostało przez wojska Stefana Czarnieckiego. Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 roku na 173 lata Człuchów znalazł się poza granicami Polski.

Zamek

Na półwyspie Kujawy Krzyżacy przez prawie 50 lat budowali warownię, drugą co do wielkości po Malborku, ukończoną w 1365 roku. Składał się z czterech części: Zamku Wysokiego oraz trzech przedzamczy.  Zamek wysoki założony był na planie kwadratu, posiadał cztery skrzydła, wewnętrzny dziedziniec i wieżę w północno-zachodnim narożniku. Od 2008 roku trwają prace archeologiczne. Obecnie zamek zaadoptowano na potrzeby Muzeum Regionalnego.

CZARNE /Hammerstein/

Miasto położone w powiecie człuchowskim. W latach 80-tych XIV wieku zakon krzyżacki przeniósł Z Sokola ufortyfikowany folwark by zabezpieczyć przeprawę przez rzekę Czernicę, wcześniej zwana Czarna(Zahne). Ufortyfikowany folwark nazwano Hammerstein. Już w 1388 i w 1389 roku było to miejsce rokowań książąt pomorskich z zakonem krzyżackim. Najstarszy przywilej miasta pochodzi z 1395 roku od wielkiego mistrza krzyżackiego Konrada von Jungingena. Po zwycięstwie grunwaldzkim król Władysław Jagiełło przekazał miasto księciu pomorskiemu Bogusławowi VIII. Książę Bogusław VIII po pokoju toruńskim w 1411 roku przekazał miasto zakonowi krzyżackiemu. W 1454 roku podczas wojny trzynastoletniej król Kazimierz IV Jagiellończyk na prośbę Związku Pruskiego włączył region do Polski. Na mocy pokoju toruńskiego Czarne zostało włączone do Polski. Utworzono tu starostwo a starostów dostarczały w kolejnych stuleciach rody Konarskich, Sapiehów, von Weiherów, von Raczyńskich, von Wedelstädt, von Unruh. W 1627 roku miasto zostało zajęte przez wojska szwedzkie a wyzwolone przez hetmana Koniecpolskiego po bitwie pod Czarnem. W czasie potopu szwedzkiego zajęte przez wojska księcia Adolfa Jana Pfalz-Zweibrücken. Wielokrotnie miasto paliło się z powodu swojej drewnianej zabudowy. Po I rozbiorze Polski miasto trafia w granice Prus. Wraca w granice Rzeczpospolitej po 1945 roku.

Zamek

Zamek został wzniesiony przez zakon krzyżacki w latach 1396-1403. Trudno dzisiaj ustalić jak pierwotnie wyglądał zamek przez późniejsze przebudowy oraz niwelacje terenu. Zbudowany na planie trapezu. Dzisiaj widoczny zarys murów. Za czasów krzyżackich stacjonował tu komornik. Po zwycięstwie grunwaldzkim w 1410 roku król Władysław Jagiełło przekazał zamek księciu pomorskiemu Bogusławowi VIII, który nie zdołał go utrzymać i zamek ponownie trafił w ręce krzyżackie. W 1454 roku podczas wojny trzynastoletniej zamek obroniony przez propolski Związek Pruski przed wojskami krzyżackimi. W 1466 roku zajęty przez wojska polskie. Od tego czasu na zamku rezydował starosta niegrodowy. W połowie XVI wieku rezydował tu starosta Mikołaj Konarski. Za czasów barci Szymona i Mikołaja Konarskich zamek został rozbudowany. Zniszczony podczas potopu szwedzkiego. Po I rozbiorze Polski zamek traci na znaczeniu militarnym. W 1830 roku ruiny zamkowe władze pruskie rozebrały a w połowie XIX wieku na wzgórzu zamkowym wzniesiony został pałac. Do naszych czasów przetrwały fundamentowe partie murów obwodowych. W narożniku południowym zachowała się do wysokości 6 m pozostałości wieży.

Pałac

 

 

 

 

W latach 1847-1850  na wzgórzu zamkowym rodzina von Livonius wznosi pałac w stylu neogotyckim.

CHOĆMIRÓWKO /Neu Gutzmerow/

Na fotografii rodzina Salomon

Wieś położona w gminie Główczyce powiatu słupskiego. Stare lenno rodu von Wobeser, którzy posiadali wieś przed 1485 rokiem. W 1684 roku w drodze wymiany majątek przeszedł w ręce rodu von Stojentin. W 1709 roku wieś należała do Johanna Georga von Stojentin. W 1756 roku we wsi dwa działy własnościowe  należące do rodzin: von Stojentin– wymieniony Carl oraz von Glasow. W 1774 roku Choćmirówko zostało sprzedane hrabiemu Friedrichowi von Werssowitz(Wrschowetz Sekerka von Sedczicz). W 1854 roku majątek zakupił Bernhard Franz Scheunemann. Kolejnymi właścicielami majątku byli: von Zitzewitz w 1879 roku, Fritz Salomon w latach 1884-1909, von Loeper, wymieniona Anna z domu von Schoenemarck urodzona w 1868 roku. Już za czasów rodziny von Loeper majątek był w złym stanie ekonomicznym. Ostatnim właścicielem była rodzina Brandt po 1928 roku. Prawdopodobnie po 1930 roku doszło do parcelacji majątku. We dworze prawdopodobnie utworzono dom dziecka jak wynika z przedwojennych fotografii.

Dwór

Na fotografii rodzina Salomon

Dwór z połowy XIX wieku położony w otoczeniu parku krajobrazowego

CHARBROWO /Charbrow/

Wieś położona w gminie Wicko powiatu lęborskiego. W 1286 roku książę pomorski Mściwój II(Mestwin) podarował wieś kapitule katedralnej w Lesławie. Przed 1564 rokiem wieś należała do klasztoru w Żukowie(Zuckau). W 1564 roku Ernst von Weiher kupił Charbrowo od biskupa włocławskiego Jakuba Uchańskiego. W XVII wieku wieś zakupiła rodzina von Krockow. Od 1655 roku do 1945 roku majątek w Chrabrowie należy do rodziny von Somnitz. Wzmiankowani: Lorenz Christoph zmarły w 1678 roku, Peter zmarły w 1693 roku, Christoph zmarły w 1722 roku, Christoph zmarły w 1766 roku, Carl Heinrich zmarły w 1818 roku, Friedrich zmarły w 1840 roku, Karl Hermann zmarły w 1878 roku, Paul urodzony w 1856 roku.

Pałac

 

 

 

 

Pierwszy dwór zbudowany w XVII wieku rozbudowywany do XIX wieku. Centralna część pałacu pochodzi z 1660 roku. W XIX wieku znacznie przebudowany- w miejscu skrzydła północnego powstał dom wdowi. Skrzydło południowe połączono wieżą z budynkiem głównym. W 1906 roku budynek główny otrzymał neoklasycystyczny portyk. Podobno ostatni właściciel opuszczając Charbrowo ukrył zbiory biblioteczne, porcelanę- dar Fryderyka II ukrył, które do dzisiaj nie zostały odnalezione. Obok park krajobrazowy, w którym znajduje się mauzoleum rodzinne rodu von Somnitz.

CHRAPOWO /Hohengrape/

Wieś położona w gminie Pełczyce powiatu choszczeńskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1320 roku(Grapow). Była wtedy lennem rodu von Witte. Kolejno wieś posiadały rody: von Paris, von Wedel, von Billerbeck, von der Goltz, von Blankensee, von Dietert, von Schӧning. W 1828 roku majątek posiadała rodzina Herr. Kolejnym był Friedrich Kuhn wymieniony jako właściciel w 1857 roku. W 1879 roku majątek o powierzchni 770,81ha należał do rodziny Windolff. W 1896 roku majątek wdowy Windolff wraz ze spadkobiercami obejmował 761,50ha. Był dzierżawiony przez Schleusener oraz urząd w Pełczycach a administratorem był Wichmann.  Na początku XX wieku majątek posiadał Wilhelm von Mӧrner, zmarły w 1907 roku.  W 1914 roku majątek obejmował 891ha i należał do Heinricha von Beyme(ur.1866r.) z Scharbow w Meklenburgii, którego majątek w 1929 roku obejmował 899ha.

DWÓR

Zbudowany w połowie XIX wieku, z wieżą jako dominantą założenia, piętrowy, podpiwniczony, kryty płaskim dachem. Po 1945 roku do lat 70-tych XX wieku budynek zaadoptowany na szkołę, później rozebrany. Zachował się park krajobrazowy oraz resztki zabudowań gospodarczych.

CZECHÓW /Zechow/

Wieś położona w gminie Santok powiatu gorzowskiego. Wzmiankowana w 1238 kiedy książę Władysław Odonic nadał wieś templariuszom oraz w latach: 1335 roku(Techowe, Sechowe) 1337(Sechow), 1345(villa slavicali Zechowe), 1359(Czekow), 1360(Czechowe), 1565(Zechow), 1566(Czechow), 1608(Zechau). W 1335 roku miejscowość nadana została przez margrabiego w zastaw  rodom von Jagow i von Uchtenhagen. Od 1345 roku stanowiła własność magistratu Gorzowa. W 1879 roku majątek o powierzchni 209,75ha należał do rodu von Lochow. W 1896 roku majątek(Lehngut) o powierzchni 225ha należał do niejakiego Faustmann. Prawdopodobnie po 1920 roku doszło do parcelacji majątku. Największe gospodarstwo(majątek) posiadał August Senst(130ha). Pozostałe gospodarstwa posiadali:  Adolf Becker(38,9ha), Fr.Becker(33ha), Wilhelm Hannebauer(53,5ha), Willi Müller(27ha), Franz Rӧstel(46ha), Ad. Saegert(46ha), , Otto Schleusener(32ha), Karl Schuler(29ha), Paul Wunnike(51ha).

MAJĄTEK

Trudno dziś wskazać położenie majątku. Na terenie wsi kilka ciekawych budynków.

CIESZYNO /Teschendorf/

Wieś położona w gminie Złocieniec powiatu drawskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1499 roku. W tym czasie było lennem rodu von Borcke. Podczas wojny trzydziestoletniej uległa całkowitemu zniszczeniu. W 1857 roku należała do rodziny Hartmann. W latach 30-tych majątek posiadał Adolph von Gorden, w 1936 roku burmistrz Złocieńca. Majątek jego w 1939 roku obejmował 1066ha gruntów.

PAŁAC

We wsi eklektyczny pałac z 1901 roku. Obecnie prywatny dom wczasowy. Obok park krajobrazowy oraz zabudowania gospodarcze.

DWÓR

W parku prawdopodobnie ruina dworu.

CIESZYNO /Teschendorf/

Wieś położona w gminie Węgorzyno w powiecie łobeskim. Stare lenno rodu von Wedel. W 1854 roku dobra przechodzą w ręce barona Gisberta von Bodelwickelh-Plettenberg(1823-1866). W 1854 roku ożenił się z Adelheid von Veltheim-Veltheimsburg. W 1860 roku umiera żona oraz trójka dzieci: August, Gisbert i Minette. Po śmierci Gisberta administracją majątku zajął się jego starszy brat baron Carl Gisbert Wilhelm(1821-1907) i w 1877 roku przekazał dobra Maxowi von Friesen, synowi swojej siostry Caroline von Friesen(1831-1858). Max von Friesen w 1879 roku ożenił się z Isabellą von der Recke. Zmarł w 1879 roku. W 1880 roku urodziła się jego córka, Maximilliane, która w 1902 roku wyszła za mąż za Georga von Altenbockum z Münster. Ich córka Ehrengard(ur. 1904r.) w 1929 roku poślubiła Fritza Freisleben(1898-1944).

DWÓR

 

Dwór nie istnieje. Po majątku zachował się park krajobrazowy oraz dwa budynki pofolwarczne.

CHARLOTTENBURG Vw.

Nieistniejąca miejscowość położona w gminie Strzelce Krajeńskie powiatu strzelecko-drezdeneckiego. Dawny folwark. Prawdopodobnie powstały w połowie XIX wieku i związany z majątkiem w Gilowie, którego właścicielami była rodzina Klettner, w 1914 roku należącego do Maxa Klettner. W 1929 roku dzierżawcą był major von Olberg.

CZERNICE /Stadtziegelei/

Kolonia położona w gminie Choszczno powiatu choszczeńskiego. W 1896 roku majatek o powierzchni 59ha należał do Kredit-Verein-Arnswalde. W 1914 roku majątek o powierzchni 59ha należał do O.Radtke. W 1929 roku własność Albina Bigalke(70ha).

Z założenia zachowany budynek mieszkalny i resztki zabudowy gospodarczej.