Wieś położona w gminie Witnica powiatu gorzowskiego. Pierwsi osadnicy pojawiają się w okolicy ok. 1722 roku. Wzmiankowana w 1745 roku. Początkowo mleczarnia założona w 1783 roku. Nazwę wzięła od tajnego radcy pruskiego Schütz. W 1861 roku doszło do połączenia osad: Strehmelswerder i Entenwerder, Alt Schützensorge i Neuschützensorge. We wsi istniał folwark podległy pod urząd w Pyrzanach. Obecnie bez śladu po założeniu.
Była wieś, obecnie część miasta Iłowa(przyłączona do miasta 01.03.1936r). Po raz pierwszy wzmiankowana w 1474 roku. We wsi istniały wtedy dwa majątki należące do baronów von Kottwitz. Majątek I w latach 1474-1590 należał do baronów von Kottwitz z Iłowej, później dość częste zmiany właścicieli: von Gutenheim(1590), ponownie baron von Kottwitz(1610), von Nimptsch(1614-1672), miasto Gӧrlitz, które przejęło zadłużony majątek(1674), von Schellendorf z Iłowej(1674). Później właściciele Iłowej– von Schellendorf, von Friesen, von Promnitz, von Kospoth. Majątek II należący w 1474 roku do baronów von Kottwitz z Konina Żagańskiego, przejmują właściciele Konina Żagańskiego– von Kottwitz, książęta żagańscy, von Nechern, von Promnitz, von Oppel, von Schellendorf, von Friesen, von Promnitz, von Kospoth). Od 1674 roku wchodzi w skład majątku I. O majątku III mowa jest już w 1474 roku. W 1554 roku ta część gruntów należy do rodziny Zeidler i w tym roku mowa jest o podziale gruntów na część A i B. część A w latach 1554-1629 należy do rodziny Hippel z Czernej, w 1680 roku do rodziny von Schellendorf z Iłowej a następnie scalona z majątkiem I. Część B w 1557 roku należała do rodziny Zeidler i w tym samym roku własność baronów von Kottwitz, właścicieli majątku I. W 1588 roku zmarł Sebastian von Zedlitz we dworze położonym na części B. Prawdopodobnie był dzierżawcą majątku od rodu von Kottwitz. Część B scalona z majątkiem I oraz IV, należącym do książąt żagańskich. Majątek IV wymieniony w 1553 roku kiedy należał do miasta Żagań. Miasto posiadało dobra do 1601 roku. W 1628 roku własność księcia von Wallenstein. Ponownie w posiadaniu miasta w 1634 roku, by w latach 1670-1940 w rękach książąt żagańskich. Majątek V na terenie którego położona była siedziba dworska z folwarkiem i parkiem wymieniona została w 1595 roku i należała do rodu von Neumann. W 1595 roku dobra posiada rodzina Hippel, w latach 1610-1629 Benedictus, w 1629 von Blankenstein. Później scalona z ,majątkiem I-szym.
Wieś położona w gminie Małomice powiatu żagańskiego. Wzmiankowana w 1433 roku kiedy należała do baronów von Kittlitz z Małomic. Później dość częste zmiany właścicieli. Wymienieni: von Penzig z Rudawicy(1516)-posiadali część gruntów we wsi do 1550 roku, von Schӧnaich z Miłowic i Lipinek Łużyckich(1533), baronowie von Kittlitz z Małomic(1536-1680), książęta żagańscy(1680-1940).
WIDOK NA FABRYKĘ I ZAŁOŻENIE DWORSKIE?
Była wieś obecnie część wsi Czyżówek położonej w gminie Iłowa powiatu żagańskiego. Już w 1474 roku mowa o dworze na terenie wsi oraz o folwarku w 1508 roku. W 1494 roku właścicielem wsi była rodzina von Oppel z Żakowa, notowana już we wsi w 1474 roku. W następnych latach dość częste zmiany właścicieli- von Haugwitz z Sobolic(1553), von Oppel z Czyżówka(1571-1655)- w 1619 roku majątek dzierżawiła rodzina von Schellendorf, baronowie von Rechenberg z Borowej(1655), von Kolbe(1670)- ich zakup anulowany w 1673 roku, baronowie von Rechenberg(1673). Od 1673 roku właścicielem majątku byli właściciele Borowej- von Rechenberg, von Promnitz, von Kospoth, von Rothkirch-Trach, firma handlowa, Rüping, von Kramsta, von Schweinitz, von Lüttichau. W 1851 roku hrabia Siegfried von Kospoth założył nowy folwark poza granicami wsi o nazwie „Siegfriedshof”.
We wsi istniał drugi folwark, o którym mowa w 1474 roku. W 1503 należał do niejakiego Seydel. Później własność rodziny von Oppel(1543), Heynich(1543), Specht(1573). Prawdopodobnie pod koniec XVI wieku scalony z majątkiem głównym.
Wieś położona w gminie Brzeźnica powiatu żagańskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1350 roku kiedy należała do rodu von Hackenborn z Przewozu. W tym czasie część wsi była w rękach niejakiej Pani Otylie Syfrid z Żagania. W 1370 wieś w posiadaniu zakonu augustianów żagańskich i posiadali większą część wsi do 1810 roku. Część wsi należała do rodzin: Blümel(1581), Petzoldt(1619-1780), Procasty(1795)- (jego przodek Oscar Procasky wg spisu właścicieli ziemskich z 1873 roku posiadał majątek o powierzchni 1039 mórg ziemi), kupca z Wrocławia o nazwisku Lisser(1874), kupca Simon z Poznania(1910) oraz do Polka(1920-1940).
Wieś położona w gminie Lubiszyn powiatu gorzowskiego. Wzmiankowana w 1300 roku(Beyerstorp). W tym czasie należała do zakonu cystersów w Mironicach. Ponownie wymieniona w 1323(Beygerstorp), w 1337 roku(Beierstorp), kiedy mowa jest o folwarku kościelnym, w 1353(Biesdorf), 1376(Beuerstorp), 1408(Beyersdorff). Nazwę wsi jak podaje Prof. E.Rymar nadali koloniści przybyli z Bawarii lub pochodzący z Bawarii rycerz Dietrich Bawar(Bawarus, Beier) będący w służbie margrabiów brandenburskich(1235), potem księcia pomorskiego Barnima I. W 1353/54 roku część wsi wydzierżawiona dla Betkina von der Ost, część braciom Konradowi i Henningowi von der Marwitz. W latach 1359-1408 siedział tu Wildekin die Horker(1359) i Hans i Martin die Horker). Drugi majątek(lenno) w tym czasie nadal posiadała rodzina von der Marwitz. W 1436 roku wzmiankowany Jakub von Horker oraz Otton, Krzysztof, Klaus, Hans von der Marwitz. W 1482 roku mowa o synach Jakuba von Horker. W 1473 roku wzmianka o wsi jako własności cystersów z Mironic. Po likwidacji zakonu przez margrabiego Jana w 1539 roku własność domeny państwowej w Mironicach, do jej likwidacji w 1874 roku. W 1879 roku majątek na terenie wsi obejmował 215,42ha gruntów i należał do wdowy Bayer. W 1914 roku majątek obejmował 175,8ha i należał do Christiana Raue, w 1929 roku majątek o areale 144ha do Wilhelma Raue. W 1929 roku wymienione dwa małe majątki- Georg Behrendt(28ha)i Karl Pose(19,5ha)
WILLA
Przy drodze do Lubna.
Dawna wieś, obecnie dzielnica Żagania. Od 1449 roku wieś była własnością rodziny von Knobelsdorff. Później własność miasta Żagań w latach 1541-1651. Od 1651 do 1940 roku własność książąt żagańskich. Wg spisu właścicieli ziemskich z 1873 roku właścicielem majątku wielkości 1326 mórg ziemi był Ernst Schmidt. W 1914 roku wieś przyłączona do Żagania. Prawdopodobnie wcześniej majątek został rozparcelowany.
Była wieś, obecnie dzielnica Żagania. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1286 roku. We wsi dwa działy własności. Majątek I w 1307 roku należał do rodu von Kittlitz. Od 1307 do 1810 roku własność zakonu augustianów z Żagania. Majątek II w 1316 roku należał do rodziny von Bunthensee, od 1316 do 1810 w rękach zakonu augustianów z Żagania, którzy scalili te majątki w jeden. W 1601 roku powstał trzeci majątek należący do miasta Żagań, później przejęty przez zakon augustianów z Żagania. Po sekularyzacji zakonu w 1810 roku dobra należały do rodziny Neumann z Dziwiszowa(1811), rodziny Willmann(1840-1910), spółki komandytowej Bredig z Głogowa(1912), właściciela dworu Racke(1913), kupca Paalen z Berlina(1917), miasta Żagań(1925-1940). Grunty tworzące majątek II wydzielone z pozostałych od 1912 do 1930 roku należały do von Thiedemann z Dziwiszowa. Po 1930 roku majątek rozparcelowany.
Wieś położona w gminie Żagań powiatu żagańskiego. W latach 1426-1625 wieś należała do rodu von Gladis. Później dobra posiada rodzina von Unruh z Borowa Wielkiego, część wsi od 1606 roku była w rękach rodziny von Seelstrang. Posiadali ją do 1745 roku, w międzyczasie scalając oba majątki w 1715 roku. Od 1745 roku majątek przejęty przez państwo pruskie. Dobra w 1786 roku zakupił książę kurlandzki Piotr Biron, zmarły w 1800 roku. Po nim majątek odziedziczyła córka, księżna Dorota vde Talleyrand-Perigord. Należała do rodziny książąt de Talleyrand-Perigord do 1937 roku- wymienieni Louis(zm.1898), Boson(zm.1910), Howard(ur. 1909).
Miasto obecnie położone na Ukrainie w obwodzie lwowskim, siedziba rejonu brodzkiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1441 roku. Pierwszym właścicielem osady był Jan Sieniński herbu Dębno, który Brody wraz z Oleskiem miał otrzymać jako darowiznę wieczystą od króla Kazimierza Jagiellończyka za zasługi wojenne. W 1511 roku dobra dziedziczy wnuczka Sienieńskiego, Jadwiga, żona Marcina Kamienieckiego herbu Pilawa, zmarłego w 1530 roku. W 1580 roku po śmierci Jadwigi, syn i dwie córki sprzedały Brody Stanisławowi Zółkiewskiemu herbu Lubicz(zm. 25.07.1588r), ojciec polskiego hetmana koronnego Stanisława Żólkiewskiego, kasztelanowi halickiemu i wojewodzie ruskiemu, podstaroście bełskiemu. Był właściwym fundatorem miasteczka założonego w 1584 roku pod nazwą Lubicz. Jego wnuk, Łukasz Żółkiewski, wojewoda bracławski, hetman polny koronny w połowie sprzedał, a w połowie darował miasto wraz z należącymi do klucza wsiami Stanisławowi Koniecpolskiemu herbu Pobóg(*09.02.1591-+11.03.1646), hetmanowi wielkiemu koronnemu. Wnuk hetmana, również Stanisław(*po1643-+1682), kasztelan krakowski, zapisał w testamencie dobra brodzkie królewiczowi Jakubowi Sobieskiemu herbu Janina(*1667-+1737), który w 1704 roku sprzedał miasto Józefowi Potockiemu herbu Pilawa(*1673-+19.05.1751), dziedzicowi Stanisławowa, Zbaraża, Niemirowa i innych rozległych majętności. Po nim majątek dziedziczy syn, Stanisław Potocki(*1698-+1760), wojewoda smoleński, kijowski i poznański. Po nim majątek dziedziczy jeden z jego czterech synów- Wincenty(+1825), podkomorzy koronny, generał lejtnant wojsk koronnych. Po jego śmierci majątek dziedziczy jedyny pozostały przy życiu syn, Franciszek Potocki z Anny z Mycielskich, oficer wojsk polskich, prezes Heroldii Królestwa Polskiego. Z powodu zadłużenia Brody zostały w 1833 roku sprzedane Janowi Kazimierzowi Młodeckiemu herbu Półkozic(+1854), który poślubił Dorotę Potocką, córkę Jana Potockiego i Marianny Czartoryskiej. Brody dziedziczy córka Jana Kazimierza Młodeckiego, Maria zamężna za Adama Gorayskiego herbu Korczak. Ostatnią właścicielką Brodów była córka Adama i Marii z Młodeckich, Jadwiga Gorayska(*1859-+1939), zamężna, a później rozwiedziona z Adamem hrabią Rzyszczewskim herbu Pobóg odm.
ZAMEK
W latach 1630-1635 hetman wielki koronny Stanisław Koniecpolski w zachodniej części miasta wzniósł potężny zamek wzorując się na budowlach holenderskich i włoskich. Bastionowy zamek złożony z wałów, oskarpowanych cegłą bastionów, mostu i bramy. Bastiony połączone kazamatami, w których znajdowały się pomieszczenia dla załogi, składy amunicji prezentowały się imponująco. Szczególnie imponująco przedstawiały się kazamaty w bastionach o sklepieniu palmowym., wspartym pośrodku na jednym filarze. Były to pomieszczenia dla garnizonu ze stajniami dla kawalerii. Na dziedzińcu położony był drewniany budynek dla gubernatora. Nie zdobyty podczas wojen kozackich, omijany przez zagony tatarskie i tureckie. Odwiedzany przez królów Polski- Władysława IV, Jana Kazimierza czy Jana III Sobieskiego. W XVIII wieku dostał się w ręce rosyjskie, a następnie saskie zatracając częściowo swe pierwotne znaczenie strategiczne.
PAŁAC
Stanisław hrabia Potocki przekształcił zamek w nowoczesna, wielkopańską siedzibę. Na miejscu rozebranego drewnianego domu gubernatora postawił nowy, obszerny pałac murowany, a u wjazdu na dziedziniec nową bramę z czworoboczną wieżą zegarową. W 1755 roku w pałacu odbyło się wesele córki Stanisława hrabiego Potockiego Teofili, która poślubiła Fryderyka Moszyńskiego, stolnika koronnego. Ostatnią właścicielką i mieszkanką pałacu była Jadwiga hrabina Rzyszczewska, która pałac odnowiła i urządziła. W 1915 roku wojska rosyjskie zajęły pałac i go ograbiły. W 1920 roku pałac został spalony. Odbudowany i ponownie urządzony przez Jadwigę Gorayską, ograbiony i zniszczony w 1939 roku. Obecnie trwała ruina.
Wieś położona obecnie w obwodzie tarnopolskim w rejonie krzemienieckim na Ukrainie. W XVI wieku była własnością książąt Zbaraskich herbu Korybut. Po śmierci ostatniego z rodu, księcia Jerzego Zbaraskiego w 1631 roku dobra te przeszły w ręce książąt Wiśniowieckich herbu Korybut. Córka księcia Michała Serwacego Wiśniowieckiego, Urszula(*13.02.1705-+23.05.1753) wychodząc za mąż w 1725 roku za księcia Michała Radziwiłła”Rybeńkę”(*13.06.1702-+22.05.1762) wnosi wieś w wianie Radziwiłłom herbu Trąby. Spadkobiercy księcia Dominika Radziwiłła sprzedali Białokrynicę Aleksandrowi hrabiemu Colonna-Czosnowskiemu herbu Pierzchała(Kolumna, Roch), synowi Józefa Wincentego i Julii hrabianki Sobańskiej. Po jego nagłej śmierci majątek nabył rosyjski filantrop Aleksander Woronin(+1890), który był ostatnim właścicielem dóbr. Aleksander Woronin cały swój majątek przekazał na rzecz fundacji i utrzymanie szkoły rolniczo-rzemieślniczej dla chłopców, która to szkoła założona w 1895 roku istniała do 1939 roku. Na zamku w Białokrynicy w 1617 roku książęta Zbarascy przyjmowali królewicza Władysława, późniejszego króla Polski Władysława IV Wazę(*09.08.1595-+20.05.1648). W 1705 roku na zamku przebywał hetman kozacki Iwan Mazepa Kołodyński(*20.03.1639-+02.10.1709). Był ojcem chrzestnym księżniczki Urszuli, córki księcia Michała Serwacego Wiśniowieckiego.
ZAMEK
Zbudowany w XVI wieku zamek przez książąt Zbaraskich został zdobyty w 1603 roku przez Tatarów i zniszczony. Odbudowany już w 1606 roku. Po przejęciu dóbr przez książąt Wiśniowieckich i przeniesieniu siedziby do Wiśniowca, zamek biało krynicki podupadł. W 1806 roku zamek spłonął. Po 1850 roku hrabia Aleksander Colonna-Czosnowski wykorzystując materiał i mury zamku zbudował pałac neogotycki, zachowany do dnia dzisiejszego.
PAŁAC
Budowany pałac nie został ukończony przez hrabiego z powodu jego nagłego zgonu. Kontynuatorem dalszej budowy pałacu został kolejny właściciel, Aleksander Woronin. Obecnie w pałacu mieści się Technikum Leśne.
Wieś położona w powiecie krzemienieckim. Obecnie na terenie Ukrainy w obwodzie tarnopolskim w rejonie krzemienieckim. Leżące nad Ikwą do połowy XIX wieku nazywane Podbereźce. Gniazdo rodowe Podbereskich herbu Gozdawa, dawnych kniaziów. Córka Jerzego Samsona Podbereskiego, Elżbieta Katarzyna(+1646), zamężna 1˚ voto za Władysława Monwida Dorohostajskiego herbu Tępa Kościesza, a po jego śmierci za Teodora Karola Tarnowskiego herbu Leliwa(*1618-+1647), starosty krzepickiego i żyzmorskiego, wprowadziła dobra w połowie XVI wieku w dom Tarnowskich. W pierwszej połowie XIX wieku majątek dziedziczy Marcin Tarnowski(*1778-+1862), syn Jana Amora Tarnowskiego i Teresy Grabianczanki. Pułkownik wojsk Księstwa Warszawskiego oraz Królestwa Polskiego, żonaty z Zofią Tarnowską(*1764) zmarł bezpotomnie. Dobra zapisał w testamencie wnukom stryjecznym, Bereźce otrzymał Jan Teodozjusz Tarnowski(*1820-+1886), żonaty z Izabellą Prażmowską. Po nim majątek otrzymała córka Pelagia(*1855-+1931), żona Władysława Morsztyna vel Morstina herbu Leliwa(*1850-+1898). Byli ostatnimi właścicielami Bereziec, w których nigdy nie zamieszkali. Klucz podbereziecki w XVIII wieku bardzo rozległy, do którego należał klucz poczajowski, sprzedany około 1807 roku przez Marcina Tarnowskiego oo. Bazylianom, później własność rządowa. W okresie międzywojennym Bereźce zostały rozparcelowane.
Miejscowość znana była z pięknej rezydencji pułkownika Marcina Tarnowskiego, w której znajdowały się zbiory broni myśliwskiej, obrazy, zbroje rycerskie, zbiory map, książek i rycin. Pałac otoczony parkiem krajobrazowym, w którym położone były oranżeria, ananasarnia, cieplarnia. Poza parkiem położone były stajnie, wozownie, mieszkania dla gości. Pałac splądrowany i spalony w 1915 roku podczas działań wojennych. Również zniszczeniu uległ park. Zachowała się kaplica z czterokolumnowym portykiem oraz kilka drzew parkowych.
Podberescy- polski ród pieczętujący się herbem Gozdawa. Dawni kniaziowie. Jedna gałąź rodziny twierdziła, że są jedną z gałęzi książąt Druckich. Badania Józefa Wolffa, polskiego historyka, genealoga i heraldyka wykazały, że Podberescy są potomkami rodu Pstruch vel Pstrucki, a tylko „po kądzieli” pochodzą od kniaziów Jamontowiczów. Jedna z gałęzi rodziny Podbereskich uzyskała potwierdzenie tytułu książęcego w carskiej Rosji przyjmując nazwisko Druckich-Podbereskich.
