Archiwa autora: Jerzy Dubiel

BIŃCZE /Bärenwalde/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Czarne powiatu człuchowskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1397 roku przy okazji nadania wsi Stefanowi von Gӧtzendorf. W latach 1683-1789  dobra należały do rodu von Gӧtzendorf-Grabowski. W 1834 roku majątek posiadała rodzina von Brunn. Później należała do rodziny von Zitzewitz. Założycielem linii był Ernst Friedrich Wilhelm von Zitzewitz(1801-1861), który ożenił się z córką poprzedniego właściciela Johanna Theodora von Brunn, Pauline Josefone Theodora von Brunn(1812-1882). Po jego śmierci dobra odziedziczył Heinrich Ferdinand Adolf von Zitzewitz(1833-1870).

PAŁAC

Wybudowany w 1884 roku przez rodzinę Wilkens, w 1930 roku zakupiony przez zgromadzenie misyjne Świętej Rodziny. Po 1945 roku pałac zaadoptowany na szkołę, która w 1973 roku spaliła się. Nie remontowany budynek został ostatecznie rozebrany w 1981 roku. Po założeniu zachował się park krajobrazowy. W pobliżu zabudowania folwarczne.

UNIBÓRZ /Tonnebur, Tonnebuhr/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Golczewo powiatu kamieńskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1308(Unibur). Początkowo własność biskupstwa kamieńskiego. Po 1363 roku wchodzi w skład majątku golczewskiego. W 1910 roku właścicielem majątku liczącego 349 ha gruntów była rodzina Scheer. W 1928 roku właścicielem majątku był Dr Georg Selle, a dobra obejmowały 375 ha gruntów. Prawd. w latach 30-tych majątek rozparcelowany.

BARNISŁAWICE /Balbitzow/

Opublikowany przez

Osada leśna położona w gminie Golczewo powiatu kamieńskiego. Powstały folwark w 1749 roku składający się z leśniczówki i farmy owiec. Należał do rady miejskiej w  Golczewie.  Po odłączeniu się od macierzystego majątku w Golczewie utworzono samodzielny majątek o powierzchni 251 ha gruntów. W 1812 roku sprzedany niejakiemu Sperling, który sprzedał majątek rodzinie Gessler. Wg spisu właścicieli z 1862 roku własność Heinricha Augusta Friedricha Steffen, właściciela zamkowego majątku w Golczewie. W 1910 roku majątek państwowy liczący 248,75 ha gruntów a w 1928 roku 260 ha gruntów, w 1939 roku 300 ha.

Nic nie wiadomo czy na terenie znajdowała się siedziba dworska. Prawdopodobnie tak.

Nic nie wiadomo czy na terenie znajdowała się siedziba dworska. Prawdopodobnie tak.

SKOSZEWO /Paulsdorf/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Wolin powiatu kamieńskiego. W 1303 roku odnotowany jest rycerz Rattislavus de Pawelstorb. O wsi pierwsza informacja pojawia się w 1318 roku(Pawelstorb). Wieś do połowy XIX wieku należała do rodu von Paulsdorf. W 1426 roku lenno Clawesa Pawelsdorf, w 1523 roku Clausa Pawelsdorf a w 1531 roku Heinricha von Paulsdorf. W XVIII wieku we wsi dwa majątki rycerskie. Po śmierci Ernsta Wilke von Paulsdorf, w wyniku konkursu majątek A od 1747 roku przyznany został majorowi Erdmannowi Joachimowi von Paulsdorf, od którego w 1773 roku odkupił go porucznik Ernst Friederich von Paulsdorf, jedyny syn zmarłego Ernsta Wilkego von Paulsdorf. Majątek B po śmierci Clausa Heinricha von Paulsdorf odziedziczył jego syn, major Erdmann Joachim von Paulsdorf, a następnie przypadł jego przyrodniemu bratu, majorowi Ernstowi Heinrichowi von Paulsdorf. W 1747 roku część Skoszewa należała do Erdmanna Jochima von Paulsdorf. W 1843 roku brak informacji o rodzinie von Paulsdorf. W 1870 roku majątki zostały scalone w jeden.

W północnej części wsi położony był majątek prawdopodobnie po 1870 roku rozparcelowany.

NICZONÓW /Nitznow/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Karnice powiatu gryfickiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1321 roku(Niczenow). Stare lenno rodu von Knuth. W 1501 roku własność Heinricha von Knuth. W 1514 roku wieś w posiadaniu Mathiasa von Karnitz. Rodzina von Karnitz posiadała wieś do 1798 roku, kiedy przeszła ona w posiadanie rodu von Brockhusen z Sulikowa. Od 1870 roku własność rodu von Elbe z Karnic. Wg spisu majątków z roku 1910 dobra o powierzchni 224 ha posiadała Katharina von Elbe, a z roku 1928 majatek obejmujący 253 ha gruntów w posiadaniu baronowej von Elbe, Pani von Bülow oraz Oskara-Ludwiga von Elbe. W 1780 roku na terenie wsi założony folwark. Obecnie bez śladu po założeniu.

ŻARNÓWKO /NeuSarnow/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Stepnica powiatu goleniowskiego. Założona w 1777 roku jako kolonia olęderska. W 1870 roku mowa o  majątku z siedzibą dworską, w latach 60-tych XIX wieku własność rodziny Ferno, właścicieli majątku w Recławiu. W spisie majątków z 1910 roku właścicielem majątku A i C o powierzchni 253 ha gruntów był Oskar Ferno. W spisie z 1928 roku administratorem dóbr był H.Zander. W południowo-zachodniej części wsi położony był folwark. Obecnie bez śladu po majątku.

IMNO /Immenhof/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Golczewo powiatu kamieńskiego, 7,5 km na południowy wschód od Golczewa. Należała do kapituły kamieńskiej. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1826 roku kiedy majątek zakupił  Müller Franck. Prawdopodobnie majątek rozparcelowany pod koniec XIX wieku, nie notowany w spisie w 1910 roku. W 1928 roku pojawia się jako majątek z siedziba dworską należący do Heinricha Korff i obejmujący 80 ha gruntów. W Imnie znajduje się największa w Polsce stadnina kuców szetlandzkich oraz jest siedzibą Polskiego Towarzystwa Kuce Szetlandzkie.

ŻARNOWO /Altsarnow/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Stępnica powiatu goleniowskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1280 roku(Zarnowe) oraz w latach 1291(Zarnow), 1318(Villa Zarnow). W 1394 roku książę Bogusław VIII potwierdził, że Ludecke von Massow sprzedał połowę wsi klasztorowi wolińskiemu. W tym samym roku książę Warcisław VII sprzedaje pozostałe dobra należące do Ludolfa vom Massow, pozostawiając majątki rodów von Muckerwitz oraz von Zastrow. W 1469 oraz w 1654 roku nadal część wsi należy do rodziny von Zastrow. W XVIII wieku wieś podzielona pomiędzy rody: von Zastrow, von Flemming z Rzystnowa oraz von Zastrow z Łąki. W 1811 roku Castner, wysokiej rangi urzędnik państwowy kupił majątek-folwark. Na mapie z 1784 roku folwark położony był w północno-zachodniej części wsi. Na mapach z końca XIX wieku nie ma śladu po folwarku. Prawdopodobnie majątek został rozparcelowany może po 1820 roku.

GORZANÓW /Arnsdorf, Grafenort/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Bystrzyca Kłodzka powiatu kłodzkiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1341 roku kiedy to Konrad von Mosch von Bittendorf przekazał wieś swojemu bratu, Georgowi(zm. po 1373r.). Kolejno wieś należała do synów Georga: Petera(1390) i Tomasa(1383). Do 1624 roku wieś podzielona na trzy działy majątkowe: Moschenhof, Ratschinhof i Schlosshof. Dobra rodziny von Mosch(Moschen, Muschin) oraz von Ratschin zostały skonfiskowane przez cesarza w 1624 roku za udział w powstaniu czeskim i przekazane Johannowi Arbogastowi hrabiemu von und zu Annaberg, baronowi auf Dornsberg-Lӓtsch. W 1634 roku otrzymał tytuł hrabiowski. Jego córka, Marie Maximiliane w wianie wnosi majątek mężowi, Johannowi Friedrichowi hrabiemu von Herberstein(*1625-+1701), przedstawicielowi austriackiej rodziny szlacheckiej linii śląskiej. W 1670 roku przekształcił majątek w majorat ze zmianą nazwy miejscowości z Arnsdorf na Grafenort. Po nim majątek odziedziczył jego syn, Johann Friedrich Erdmann hrabia von Herberstein, żonaty z Marią Karoliną von Zierotin. Po nim majątek przejął jedyny syn,  Johann Anton hrabia von Herberstein, żonaty z Marią Antoniną hrabianką von Lichtenstein. Bezpotomny. Po jego śmierci dobra przejął brat Johanna Friedricha Erdmanna, Johann Leopold hrabia von Herberstein. Po jego bezpotomnej śmierci w 1728 roku majątek odziedziczył Johann Gundacker I hrabia von Herberstein linii styryjskiej. Po jego śmierci w 1770 roku majątek dziedziczy syn, Johann Gundacker II, żonaty z Antonią von Schrattenbach. Po jej śmierci ożenił się ponownie z hrabiną von Stargk. W 1801 roku przekazał majątek jedynemu synowi, Johannowi Hieronymusowi hrabiemu von Herberstein(*1772-+1847). Po jego śmierci zbiory i wyposażenie pałacu przeniesione do zamku Herberstein na terenie Austrii. Ostatnim właścicielem był Maximilian hrabia von Herberstein. W 1930 roku zakupiony przez gminę Bystrzyca Kłodzka.

MOSCHENHOF

Początkowo należał do rodu von Sterz. W 1361 roku majątek nabył Jerke von Moschin/Moschen. W 1623 roku umiera Hans von Moschen. Jego dzieci, dziedzice majątku: syn Maximilian i siostry Rosina, Zuzanna i Maria zostali w 1624 roku wywłaszczeni przez cesarza. W tym samym roku majątek przejął Johann Arbogast hrabia von und zu Annaberg, baron auf Dornsberg-Lӓtsch i włączył go do majątku Schlosshof.

SCHLOSSHOF

Majątek ten początkowo zwany był Klar. W połowie XIV wieku należał do rodu von Mühlstein, następnie do rodziny von Pannwitz. Około 1420 roku w posiadaniu Niklasa von Knoblauchsdorf. Około 1480 roku w posiadaniu Otto von Ratschin(Ottik von Raczin), później jego syna Friedricha(1540). Jego czterej synowie w 1559 roku podzielili majątek. Heinrich von Ratschin otrzymał Schlosshof oraz Freirichtergut. Po jego śmierci majątek odziedziczyli nieletni synowie: Heinrich, Friedrich i Hans. W 1624 roku majątek skonfiskowany przez cesarza i sprzedany Johannowi Arbogastowi hrabiemu von und zu Annaberg, baronowi auf Dornsberg-Lӓtsch.

RATSCHINDORF

W 1421 roku właścicielem majątku był Niclas von Knoblauchsdorf. W 1461 roku majątek w rękach syna Nicklasa, Caspara, którego córka wniosła majątek jako wiano mężowi, Otto von Ratschin. W 1520 roku majątek dziedziczą synowie: Caspar, Friedrich i Christoph. Po prawdopodobnie bezpotomnej śmierci Caspara i Christopha majątek w rękach Friedricha von Ratschin. Po Friedrichu dobra dziedziczy najmłodszy syn, Georg a po nim syn Georga, Hans von Ratschin, któremu cesarz konfiskuje dobra i sprzedaje Johannowi Arbogastowi hrabiemu von und zu Annaberg, baronowi auf Dornsberg-Lӓtsch.

FREIRICHTERGUT

Pierwszym znanym z imienia właścicielem majątku był w 1412 roku Georg Merwot, od którego w tym roku majątek zakupił Nickel von Mosch(Moschen). W 1437 roku właścicielem dóbr jest Niklas von Knoblauchsdorf. Kolejni właściciele: Christoph Seliger(1536) oraz Johann von Pernstein, od którego majątek zakupił Otto von Ratschin, właściciel Schlosshof.

ZAMEK

Zamek zbudowany w XIV wieku, uszkodzony podczas wojen husyckich i opuszczony w 1470 roku. W 1805 roku ruiny rozebrano. Prawdopodobnie obecny pałac powstał częściowo na murach zamku.

PAŁAC

Obecny pałac pomiędzy rokiem 1544 a 1570 ufundował Heinrich von Ratschin. Pałac rozbudował Johann Arbogast hrabia von und zu Annaberg, baron auf Dornsberg-Lӓtsch. Kolejna przebudowa i rozbudowa miała miejsce w latach 1653-57 na zlecenie Johanna Friedricha hrabiego von Herberstein. W 1701 roku remontowany. Kolejna przebudowa w stylu barokowym miała miejsce w 1735 roku oraz w 1869. W 1906 roku remontowany. Nie zniszczony podczas działań wojennych w 1945 roku. Zaadoptowany na mieszkania. Prace remontowe przeprowadzono w latach 1961-1963 oraz 1967-1977. W latach 90-tych obiekt sprzedany. W 2012 roku pałac zakupiony przez Fundację Pałac Gorzanów. Pałac w trakcie renowacji.

 

 

 

Serdeczne podziękowania Panu Markowi Haisig za poświęcony czas mimo choroby i przygotowań do imprezy kulturalnej kończącej okres karnawału. Dzięki właścicielowi poznaliśmy(oczywiście nie wszystkie)co ciekawsze pomieszczenia, łącznie z pałacowym teatrem a wszystko to było okraszone ciekawą historią pałacu a także  jeszcze ciekawszą historią walki o uratowanie przepięknego zabytku.

PARK

DWÓR MUSZYN

Zbudowany około 1579 roku przez Hansa von Mosch. Po pożarze w 1617 roku odbudowany. Później pełnił funkcję mieszkalną dla zarządcy dóbr. Zbudowany na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, kryty dachem czterospadowym.

DWÓR RACZYN

Zbudowany w 1559 roku w miejscu dworu obronnego przez Georga von Ratschin. Był to budynek piętrowy, zbudowany na planie prostokąta. Przebudowywany w XIX i XX wieku. Po 1945 roku opuszczony, stopniowo ulegający destrukcji. Obecnie widoczne fragmenty murów obwodowych, szczątki sklepień.

STARA ŁOMNICA /Alt Lomnitz/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Bystrzyca Kłodzka powiatu kłodzkiego. Od 1316 roku wzmiankowana jako Lomnicz, po 1613 roku jako Alt Lomnitz. W 1316 roku własność Theodoricusa von Thenitz. Od połowy XIV wieku siedziba rodu von Pannwitz . Podczas wojny trzydziestoletnie dobra rodu von Pannwitz skonfiskowane przez cesarza. Prawdopodobnie Stara Łomnica Górna została wykupiona przez krewnych Wilhelma von Pannwitz i była w ich posiadaniu do 1815 roku. Pozostałą część wsi nabył biskup wrocławski, arcyksiążę Karol von Habsburg , który kilka lat później sprzedał dobra Johannowi Arbogastowi von Annaberg z Gorzanowa. Po jego bezpotomnej śmierci jego siostra, Maria Maximiliana przekazała wszystkie rodowe dobra Johannowi Friedrichowi von Herberstein(zm.1669) . W 1729 roku umiera ostatni z rodu, Johann Antoni. Dobra przechodzą w ręce linii z rodu z Górnej Austri. W 1905 roku właścicielem był Sigmund Reichsgraf zu Herberstein . W 1921 roku należały do Maximiliana Reichgrafa zu Herberstein. Stara Łomnica Górna w 1905 i 1921 roku należały do Josefa Beit.

WIEŻA MIESZKALNA

Wieża mieszkalna z XV wieku, obecnie budynek gospodarczy przy dworze Nr 72, przebudowana w 1897 i 1935 roku. Niezamieszkana już od połowy XVI wieku. Połączona skrzydłem z dworem. Użytkowana jako budynek gospodarczy. Pięciokondygnacyjna, murowana z kamienia, zbudowana na planie prostokąta. Na każdej z kondygnacji jednoprzestrzenne wnętrza połączone jednobiegunowymi, przyściennymi schodami.

DWÓR- Mittelhof

Dwór środkowy z drugiej połowy XVI wieku, z okazałym portalem z dwoma rzędami kartuszy herbowych rodu von Pannwitz i skoligaconych z nimi rodów, przebudowany w 1617 roku i 2 XIX wieku, obecnie dom Nr 72.

DWÓR- Niederhof

Dwór dolny z końca XVI wieku, renesansowy, przebudowany na barokowy w XVIII i na początku XX wieku, obecnie dom Nr 23. Piętrowy, z czterospadowym dachem, podpiwniczony, z głównym wejściem ozdobionym barokowym portalem, nad nim drewniany balkon.

DWÓR-Oberhof

Dwór górny z 1570 roku, renesansowy, przebudowany w latach 1600-1635 i w XIX wieku, obecnie dom Nr 89. Dwukondygnacyjny, kryty był dachem naczółkowym, pokrytym łupkiem. Obecnie trwała ruina. Obok resztki zabudowy folwarcznej.

PISZKOWICE /Pischkowitz/

Opublikowany przez

Wieś położona w gminie Kłodzko powiatu kłodzkiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1273 roku(Biskupicz), później wielokrotnie w latach: 1340(Piskowicz), 1361(Biskupicz), 1367(Biskowitz), 1371(Byskupicz), 1384(Piskowitz), 1401(Pischkowitz), 1420(Bischcowitcz), 1429(Biscipicz), 1437(Biskupitz), 1488(Piskowicz), 1547(Piskowicz), 1651(Pischkowitz). W okresie międzywojennym zwana Schlosshübel. Przez stulecia wieś należała do rodu von Haugwitz. Pierwszym wymienionym właścicielem wsi w roku 1346 był Otto von Hugewitz żonaty z Gertrudą von Pannewitz. Później Tamon Haugwicz(1373), Heinrich von Haugwitz, Rüdiger von Haugwitz(1399, 1437) ożeniony z Elisabeth von Knobelsdorff, Heinrich von Haugwitz(1472) ożeniony z panna von Netz, Hans von Haugwitz(1499-zm.1528,1538?). Wieś po śmierci Hansa von Haugwitz podzielona na dwa majątki. Część dolną posiadał w połowie XVI wieku, zmarły w 1560 roku syn Hansa, Georg von Haugwitz, później syn Hansa, Heinrich von Haugwitz(*1539-+1603) a następnie córka Heinricha, Magdalena zmarła w 1634 roku, żona Heinricha von Stillfried-Rattonitz z Włodowic(wg niemieckich autorów była córką Georga ). Po śmierci męża, który zmarł w 1618 roku, w 1629 roku sprzedała Piszkowce Dolne Adamowi Christianowi von Ampassek, który sprzedał majątek Johannowi Albinowi Domnisch. Po jego śmierci w 1673 roku odziedziczony przez jego córkę majątek w wianie przeszedł na Wofganga Dietricha von Haugwitz, Pana na Jugowie, za którego wyszła za mąż w 1680 roku. W 1714 roku, po śmierci żony(zmarła w 1709r) sprzedał Piszkowice Dolne swojemu kuzynowi, Franzowi Antonowi von Haugwitz, właścicielowi majątku Piszkowice Górne. Część górna do 1622 roku była w rękach rodu von Haugwitz. Wymienieni: Wenzel von Haugwitz(1558), Dietrich von Haugwitz(1568,1582), bracia Hans i Heinrich von Haugwitz(15940, Hans von Haugwitz(1598), Ditrich von Haugwitz, który jako protestant zostaje pozbawiony majątku przez katolickiego cesarza. Dobra otrzymał Adam Gottfried Berka hrabia von der Daube und Leipe(1622-1626), a po jego śmierci majątek dziedziczy córka Helena Elisabeth hrabina Libstejnky-Kolovrat, która przekazała dobra swojej krewnej, Annie Colonna hrabinie von Vels, z domu hrabina Libstejnky-Kolovrat. W 1628 roku Dittrich von Haugwitz po przejściu na wiarę katolicką odzyskuje majątek. Po jego śmierci w 1643 roku majątek odziedziczyli synowie: Wolf Dietrich(1643),  Heinrich i Bernhard(1644-?), Wenzel Heinrich(1655-1691). Po śmierci Wenzela Heinricha w 1691 roku majątek odziedziczył syn, Maximilian Ferdinand, zmarły w 1715 roku. Jego syn, Franz Anton ożeniony z Marią Ludovicą baronówną Vӧgten und Sagewitz, majątek podzielony od XVI wieku połączył w jeden. Jego syn, Johann Wenzel(*1754), zmarły w 1780 roku, żonaty z Marią Heleną von Hartig, w 1779 roku został wyniesiony do stanu hrabiowskiego. Kolejnym właścicielem był syn Waclava, Anton hrabia von Haugwitz(*1751-+1819). Po jego śmierci majątek dziedziczy córka, zamężna za hrabiego von Hoverden-Plenken, która w 1819 roku sprzedała Piszkowice pułkownikowi Friedrichowi Wilhelmowi baronowi von Falkenhausen(*1781-+1840). Był dwukrotnie żonaty: 1-mo z Benigną von Welczek, z którą miał syna Andreasa Friedricha Gustava(*1802-+1881), 2-do z Charlotte hrabianka von Magnis(*1791-+1867), z którą miał trzy córki: Louise(*1813-+1839), Florentine(*1816-+1854) i Charlotte(*1819-+1897). Po śmierci Friedricha Wilhema barona von Falkenhausen w 1840 roku majątek odziedziczyła wdowa, Charlotte. Po jej śmierci w 1872 roku jako właściciele występowali baronowie von Falkenhausen. Córka Friedricha Wilhelma barona von Falkenhausen, Florentina w 1840 wyszła za mąż za Theodora barona von Zedlitz-Neukirch, stąd od 1876 roku majątek w posiadaniu baronów von Zedlitz-Neukirch. W 1886 roku dobra w posiadaniu Georga barona von Zedlitz-Neukirch. W 1893 roku majątek zakupiony przez dr prawa Wolfganga von Moritz-Eichborn, który był wymieniany jako właściciel w 1930 roku. Przed 1937 rokiem właścicielem dóbr był kapitan Rudolf Salfeld, w 1937 roku wymieniany jako współwłaściciel majątku z bankiem Bkk Schlesische Landesgenossenschaftsbank Raisseisen. Po drugiej wojnie własność PGR. Pałac obecnie stanowi własność prywatną.

PAŁAC

Powstał na fundamentach dwory z 1340 roku. W 1722 roku został przebudowany na barokowy pałac. Zbudowany z cegły na rzucie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, kryty dachem mansardowym z lukarnami. Pałac otacza niewielki park z tarasami. W czasie PGR w pałacu mieściła się szkoła. Po likwidacji szkoły gmina sprzedała pałac w 1998 roku. Kolejna sprzedaż nastąpiła w 2010 roku. W 2015 pałac po raz kolejny został sprzedany. Zakupił go Martin Schoenberg zakładając Fundację Pałac i Ogrody Piszkowice. Mimo braku czasu poświęcił swój wolny czas na oprowadzenie po pałacu z krótkim komentarzem tyczącym renowacji zabytku, za co jestem mu bardzo wdzięczny.

DWÓR

Na terenie byłego majątku Niederhof dwór z XVI/XVII wieku, zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, kryty dachem prostym.

ZABUDOWANIA FOLWARCZNE