CZORTKÓW

Miasto położone obecnie na Ukrainie w obwodzie tarnopolskim. Przed 1945 rokiem siedziba powiatu czortkowskiego województwa tarnopolskiego. Nazwę wzięło od rodziny Czortkowskich herbu Korab, założycieli miasta w 1522 roku. Poza lokacją miasta zbudowali na jego terenie drewniany zameczek. W 1578 roku miasto zakupił Jan Sieniawski herbu Leliwa. Pod koniec XVI wieku własność Stanisława Golskiego herbu Rola, wojewody ruskiego, który wybudował nową z kamienia i cegły rezydencję- zamek. Zmarł bezpotomnie w 1612 roku. Olbrzymi majątek odziedziczył jego brat Jan, kasztelan halicki. W 1616 roku wdowa po Janie, Zofia Zamiechowska sprzedała Czortków Stefanowi Potockiemu herbu Pilawa. Zamek był zamieszkany. W nim mieszkał Paweł Potocki zmarły po 1674 roku. Po zdobyciu zamku przez Turków zamek stał się rezydencją sub-paszy. Potoccy wrócili na zamek po 1683 roku. W drugiej połowie XVIII wieku miasto w posiadaniu Wróblewskich, a następnie Sadowskich, którzy w 1779 roku wynajęli zamek władzom austriackim na magazyny tytoniowe. W XIX wieku zamek popadł w ruinę. Przed 1939 roku nieliczne pomieszczenia użytkowane jako magazyny. W mieście znajdowała się siedziba dworska zbudowana prawdopodobnie w XVIII wieku, zamieszkana przez właściciela majątku, Hieronima Sadowskiego, ostatniego z tej linii rodu. Zgodnie z testamentem z 1854 roku we dworze miało znajdować się muzeum rodzinne. Dwór nie istniał już przed I-sza wojną światową. W miasteczku położony był pałac, zbudowany prawd. przed 1850 roku, klasycystyczny, w którym mieszkała siostra Hieronima Sadowskiego, Maria Borkowska. Po śmierci Marii Borkowskiej pałac w 1895 roku nabył miejscowy rabin-„cudotwórca”- Dawid Mosze Friedman(1827-1904), założyciel miejscowej dynastii cadyków. Pałac nie dotrwał do naszych czasów. Nieliczne pamiątki po rodzinie Sadowskich przechowywane były w klasztorze oo. Dominikanów, którym Hieronim Sadowski przepisał część majątku.

W miasteczku znajdują się:

ruiny zamku z XVII wieku, zbudowany przez Stanisława Golskiego, wojewodę ruskiego. Na początku XVIII wieku przekształcony w rezydencję szlachecką.

-kościół pw. św. Stanisława z 1918 roku, zbudowany na miejscu starszego z 1619 roku, należącego do oo. Dominikanów, który odwiedzali polscy królowi, m.in.: Jan III Sobieski, Jan Kazimierz,

-cerkwie z XVI, XVII i XX wieku

– ratusz stary i nowy

– stary cmentarz katolicki-polski,

Ludzie urodzeni w Czortkowie:

Blondel Aleksander(Sasza, Szaje-27.05.1909-22.06.1949 Paryż)- polski malarz pochodzenia żydowskiego

Cieszyńska Ewa z domu Kazimirowska(05.01.1923-15.06.1972)- polska architekt, po 1945 roku związana z Wrocławiem

Czerwiński Wacław(16.11.1900-17.06.1988 Toronto)- polski konstruktor lotniczy, pilot, jeden z prekursorów polskiego szybownictwa, twórca szybowców: „Salamandra”(1936), WWS-2 Żaba(1938), WWs-Delfin.

Janicki Jerzy Kazimierz(10.08.1928-15.04.2007)- polski pisarz, dramaturg. Dziennikarz, scenarzysta radiowy i filmowy

Kmiecik Edward Władysław(05.08.1928-13.11.2013 Przemyśl)- polski artysta

Opacki Ireneusz(05.08.1933-09.07.2005 Katowice)- polski filolog, profesor nauk humanistycznych, badacz literatury polskiej

Ostaszewski Antoni(12.06.1816-20.05.1883)- lekarz, pochowany w Czortkowie

Przystawa Jerzy Andrzej(29.04.1939-03.11.2012 Wrocław)- polski naukowiec, fizyk, profesor, specjalista w zakresie kwantowej teorii ciała stałego

Trawiński Alfred(04.04.1888-07.09.1968 Lublin)- polski lekarz weterynarii, major Wojska Polskiego, bakteriolog, nauczyciel akademicki, poseł na Sejm PRL I kadencji

Ważewski Tadeusz(24.09.1896-05.09.1972 Rabka-Zdrój)- polski matematyk, przedstawiciel krakowskiej szkoły matematycznej,

Horowitz Cwi Hirsch- rabin

Horowic Samuel Szmelke(1726-1778 Nikolsburg(Mikulov), syn Cwi Hirscha, rabin Czortkowa, naczelny rabin Moraw,

Horowic Pinchas- brat Samuela, rabin Frankfurtu