ŻELAZNO /Eisersdorf/

Wieś położona w gminie Kłodzko powiatu kłodzkiego. W XIV wieku wieś należała do rodu von Pannwitz. Podzielona w późniejszych latach na kilka majątków gdzie do wojny trzydziestoletniej część wsi nadal była w rękach rodu von Pannwitz. W 1350 roku część należała do rodziny von Glubos, którą zakupił biskup praski Arnošt z Pardubic i przekazał klasztorowi augustianów z Kłodzka. Kolejna część należała do wójta Bystrzycy Kłodzkiej, Rückera. Część badaczy uznaje, że wybudował on we wsi wieżę obronną, część uważa, że wieżę postawił Jacob Stanke von Koritaua, burgrabia zamku w Bystrzycy Kłodzkiej w latach 80-tych XV wieku. W 1597 roku majątek augustianów przejęli jezuici, którzy w czasie wojny trzydziestoletniej przejęli majątek po rodzinie von Pannwitz. Po kasacie zakonu częste zmiany właścicieli. W 1788 roku część dolna Żelazna należała do Johanna Karla Pelcke. W 1794 roku należała do Franza Arbogasta Hoffmann, który wzniósł barokowo-klasycystyczną rezydencję. Po jego śmierci wdowa po nim w 1808 roku wyszła za mąż za pułkownika Alberta von Biberstein, który w 1835 roku sprzedał majątek Hermannowi Dietrichowi von Lindheim(*1791-+1860). W 1860 roku majątek zakupił Hugon von Lӧbbecke(zm.1901r.). Rodzina von Lӧbbecke posiada majątek do 1945 roku. W 1905 i 1921 roku właścicielem był Siegfried von Lӧbbecke. Po wojnie nieuszkodzony pałac służył jako składnica muzealna. W 1952 roku pałac zaadoptowano na ośrodek wypoczynkowy huty Bobrek z Bytomia. W 1994 roku własność Centrali Zaopatrzenia Hutnictwa S.A. z Katowic, później własność prywatna. Obecnie pałac wystawiony na sprzedaż.

Drugi majątek zw. Ober Eiserdorf od połowy XIX wieku należał do Ernsta hrabiego von Münchhausen. W 1905 roku właścicielami majątku byli: Sophie hrabina Finck von Finckenstein, Hertha baronowa von Münchhausen i Martha von Roeder. W 1921 roku dobra w rękach Heinricha hrabiego Finck von Finckenstein i Marthy von Roeder.

Majątek Eiserdorf w 1905 roku należał do Paula Ullricha, w 1921 roku do Fritza von Kiru.

 

 

 

 

 

 

 

PAŁAC-Żelazno Dolne(Nr109)

Pałac zbudowany w latach 1797-1798 w miejscu starszej budowli zniszczonej w czasie wojny trzydziestoletniej. Przebudowany w 1869, 1883 i 1908 roku. Murowany, dwuskrzydłowy zbudowany na planie zbliżonym do litery „L”, dwukondygnacyjny, kryty dachem mansardowym. Przed pałacem park krajobrazowy z XIX wieku. Za pałacem budynki folwarczne.

Żelazno Górne

WIEŻA RYCERSKA

Wzniesiona w XIV lub XV wieku, przebudowana 1 689 i 1727 roku, murowana z kamienia łamanego, zbudowana na planie kwadratu, czterokondygnacyjna, niepodpiwniczona, kryta dachem siodłowym. W 1966 roku remontowana. Przez następnych 20 lat pod opieką harcerzy z Żelazna. Obecnie własność prywatna.

PAŁAC VON MÜNCHHAUSEN(Nr 63)

Eklektyczny, z przewagą detali neorenesansowych wzniesiony w drugiej połowie XIX wieku. Przebudowany na przełomie XIX i XX wieku i prawd. w drugiej połowie XX wieku. Murowany z cegły, trzykondygnacyjny, kryty dachem czterospadowym, z ośmioboczną wieżą. Pałac w otoczeniu parku z XIX wieku. Własność prywatna. Obecnie nieużytkowany.